Zasada przymusu przejawia się tym, iż wraz z nawiązaniem stosunku prawnego, z którym ustawa wiąże obowiązek ubezpieczenia społ., powstaje przymus ubezpieczenia. Ma on na celu zapobiegnięcie zgłaszania się do ubezpieczenia społ. Wyłącznie osób słabych fiz. i chorych, a unikanie ubezpieczenia przez osoby młode i zdrowe. Z drugiej str ma też zapobiec przyjmowaniu przez ubezpieczycieli wyłącznie osób młodych i zdrowych oraz odmowie przyjmowania starych i chorych.
Zasada powszechności oznacza, że obowiązkiem ubezpieczenia objęte są wszystkie osoby znajdujące się w określonej sytuacji faktycznej, tj. narażone są na określony rodzaj niebezpieczeństwa.
Według zasady równego traktowania wszyscy ubezpieczeni są równi bez względu na płeć, rasę, pochodzenie, narodowośc, stan cywilny itp. Dot to w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społ, obowiązku opłacania i obliczania wys składek na ubez społ, obliczania wys świadczeń, okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świad.
Zasada gwarantowania przez państwo wypłacalności oznacza, że gdyby z jakiegokolwiek powodu któremuś z rodzajów ubez zabrakło funduszy na wypłatę przysługujących ubezpieczonym świadczeń, brak ten zostanie uzupełniony z budżetu państwa.
Zasada wzajemności polega na tym, iż jeśli w przypadku wystąpienia określonego zdarzenia losowego, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie lub inne świadczenie, pod warunkiem, że ubezpieczający uiści wcześniej określoną kwotę pieniężną tytułem skłądki ubezpieczeniowej.
Wypadek to nagłe zdarzenie, wywołane przez przyczynę zew., w wyniku której ubezpieczający, niezależnie od swojej woli doznaje uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci.
Ochrona ubezpieczeniowa to zobowiązanie zakładu ubezpieczeniowego do wypłaty świadczenia w razie zajścia zdarzenia objętego polisą.
Niezdolną do pracy jest osobą, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Przymusowość wynika z obowiązkowego i powszechnego charakteru uiszczania składki. Celowość składki oznacza że jest przeznaczona tylko na wypłatę świadczeń. Odpłatność - gdy nie wystąpi zdarzenie warunkujące wypłate świadczeń składka ma chara bezzwrotny. Zwrotny charakter ma składka w drugim segmencie ubezpieczeń emerytalnych.
przedmiot ubezpieczenia - ubezpieczenia osobowe (związane z ryzykiem osobowym, tj. choroba, inwalidztwo, śmierć, starość) i majątkowe (związane z ryzykiem majątkowym tj. zagrożeniem dotyczącym mienia, interesu majątkowego, odpowiedzialności cywilnej)
Świadczenie jest to kwota, która wypłacana jest przez ubezpieczyciela w okreslonych w umowie wypadkach.
Rodzaje ubezpieczeń społecznych ze względu na zakres świadczeń:
Ubezpieczenia emerytalne - polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty osobom, które osiągnęły wiek emerytalny.
Ubezpieczenia rentowe - polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty w okresie wyznaczonym przez specjalną komisję np. osobom niezdolnym do pracy.
Rozróżnia się rentę:
inwalidzką - z tytułu niezdolności do pracy,
szkoleniową - dodatek do renty inwalidzkiej na przekwalifikowanie,
rodzinną - jeśli osoba która zmarła pobierała lub była uprawniona do emerytury bądź renty; mogą ją otrzymywać: wdowy/wdowcy, sieroty (dodatkowe zasiłki dla sierot całkowitych), rodzice i inni Ubezpieczenia chorobowe - polegają na wypłacie określonej kwoty w razie chorób oraz za urlopy macierzyńskie. Ubezpieczenia wypadkowe - polegają na wypłacie określonej kwoty w postaci odszkodowań i zasiłków z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Ryzykiem nazywamy niepewność wystąpienia jakiegoś zdarzenia. Ryzyko rozpatrujemy podmiotowo lub przedmiotowo (przedmiot, rzecz lub osoba); cechą ryzyka jest niejednorodność. Możemy je wobec tego kojarzyć w następujących kontekstach: niebezpieczeństwo, niepewność, prawdopodobieństwo, hazard.; ryzyko jest zmienne i ma charakter procesu. Ryzyko jest to szansa wystąpienia straty. Prawdopodobieństwo osiągnięcia wyniku innego niż spodziewany.Faktory ryzyka (czyli jak możemy je bliżej zobrazować): 1) niebezpieczeństwo - przyczyna, źródło straty a) zagrożenie wystąpienia zjawiska b) zjawisko c) skutki jakiegoś zjawiska 2) Hazard - zespół warunków i okoliczności, w których dane niebezpieczeństwo realizuje się (ma wpływ na zasięg, zakres i skalę.
Funkcje ubezpieczeń: 1) funkcja prewencyjna (prewencja - zapobieganie) - obejmuje ona przeciwdziałanie pojawieniu się wypadków ubezpieczeniowych i powiększaniu się ich ekonomicznych skutków. W ramach tej funkcji stosuje się techniczne i ekonomiczne środki prewencji. Techniczne - zobligowanie danego podmiotu do przeciwdziałania tego wypadku (np. urządzenia ppoż., blokady i alarmy samochodowe) ekonomiczne: bonus-malus Bonus( rabat) - działanie zakładu ubezpieczeń, który w przypadku zmniejszenia ryzyka danego obiektu obniża mu składkę ubezpieczeniową. (np. mniejsza składka dla bezwypadkowego kierowcy) Dodatki (malusy) - zwiększają składkę ubezpieczeniową z uwagi na wyższe ryzyko od przeciętnego. 2) funkcja ochronna- utrzymanie warunków umowy ubezpieczeniowej i gotowości ubezpieczyciela do wypłaty świadczenia (odszkodowania); łączy się z pewnością ubezpieczeniową 3) funkcja finansowa polega na gromadzeniu środków w postaci funduszy i rezerw. Dzieli się na: redystrybucyjna - kumulowanie zasobów i rozdzielania dla osób poszkodowanych fiskalną - polega na dostarczaniu państwu i podmiotom publicznym dochodów w postaci płaconych danin lokacyjną - inwestowanie chwilowo wolnych środków finansowych interwencyjną (stymulacyjną) - polega na stwarzaniu przez ubezpieczenie warunków ograniczających zagrożenie ubezpieczonego kontrolną - sprawdzanie sposobu postępowania z przedmiotem ubezpieczenia przez ubezpieczającego