ZASADY FUNKCJONOWANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
W DOBRYM MIEŚCIE

Ogólna koncepcja funkcjonowania oczyszczalni.

Ścieki doprowadzone są rurociągiem do gęstej kraty schodowej (w poprzednim rozwiązaniu do obrotowego sita), zatrzymującej zanieczyszczenia stałe o średnicy powyżej 3mm. Zamiana z sita na kraty zachowuje sprawność zatrzymywania skratek, poprawiając charakterystykę hydrauliczną urządzenia poprzez zwiększenie przepustowości. Jako awaryjne zabezpieczenie przewidziano na kanale przed piaskownikiem kratę o prześwicie 1,5cm z ręcznym usuwaniem skratek.

Dalszy przepływ ścieków odbywa się przez piaskownik poziomy czyszczony ręcznie. Ścieki przepływają do bloku biologicznego (działa na zasadzie zbiornika retencyjnego). Blok biologiczny skonstruowano łącząc zbiornik retencyjny z komorami osadu czynnego. Oczyszczanie biologiczne ścieków odbywa się metodą niskoobciążonego osadu czynnego z nitryfikacją.

Układ trzystopniowy z wydzielonymi komorami:

- metodą beztlenową (defosfatacji)

- metodą anoksyczną (denitryfillacji)

- metodą tlenową (nitryfikacji)

powoduje częściową denitryfikację azotanów i podwyższone - w stosunku do układów konwencjonalnych - usuwanie związków fosforu. Ponieważ redukcja fosforu na drodze biologicznej nie zapewnia uzyskania wymaganego stężenia fosforu na odpływie po roku 2000, jako proces uzupełniający przewidziano stężenie fosforu za pomocą roztworu PIX.

Osadnik radialny oddziela z odprowadzonych ścieków osad i zawiesiny, który jest usuwany rurociągiem spustowym. Zanieczyszczenia pływające zgarniane są z powierzchni osadnika do zbiornika zanieczyszczeń pływających. Sklarowane ścieki kolektorem odpływają do odbiornika. Powstały osad w procesie oczyszczania odwadnia się, należy więc go wywozić na bieżąco.

Odbiornik ścieków.

Odbiornikiem ścieków - poprzez kolektor odpływający - jest rzeka Łyna położona w dorzeczu Pregoły. Rzeka zaliczana była do pierwszej klasy czystości. Aktualne badania wykazują niedotrzymanie tej klasy z uwagi na niską sprawność miejskich oczyszczalni położonych nad rzeką.

Oczyszczalnia w Dobrym Mieście zlokalizowana jest w odległości około 300m. Od najbliższych zabudowań. W celu zniwelowania negatywnego oddziaływania na otoczenie wprowadzono:

- przetrzymywanie skratek w workach foliowych

- bieżące wywożenie odwodnionych osadów w szczelnych kontenerach

- szczelne odprowadzanie ścieków przywożonych wozami asenizacyjnymi do punktu zlewczego

- zastosowanie zieleni izolacyjnej

Ogólne zasady funkcjonowania mechanicznej oczyszczalni ścieków

Wstępne mechaniczne oddzielenie zanieczyszczeń o dużych rozmiarach, tzw. skratek (np. kawałki drewna, szmaty, szkło, puszki) odbywa się na kratach.

Następny etap to odtłuszczanie ścieków. Można go dokonać poprzez umożliwienie wypłynięcia na powierzchnię. Zawiesiny te, mające gęstość mniejszą od wody, podlegają wznoszeniu i gromadzą się na powierzchni ścieków.

Kolejny etap to piaskowniki, służące do usuwania ze ścieków zanieczyszczeń ziarnistych. Jest w nich zatrzymywany piasek, okruchy kamieni, gruz i żużel. W każdej oczyszczalni mechanicznej powinny się znajdować co najmniej dwie komory piaskownika, w tym jedna rezerwowa. Do wydzielania ze ścieków zawiesin kłaczkowatych i drobnoziarnistych łatwo opadających, o gęstości większej od wody służą osadniki.

W skład oczyszczalni ścieków w Dobrym Mieście wchodzą:

- stacja kraty

- piaskownik z kanałami blok biologiczny

- osadnik wtórny radialny

- zbiornik osadów nadmiernych

- stacja odwadniania osadu

- wiata składowania osadu

- przepompownie

- stacja dmuchaw

ILOŚĆ ŚCIEKÓW DOSTARCZANE DO OCZYSZCZALNI W DOBRYM MIEŚCIE

miesiąc, rok	ścieki dostarczane w m^3	ścieki dowożone w m^3
styczeń 1998	39743	80
luty 1998	43607	120
marzec 1998	46171	104
kwiecień 1998	46084	204

Zastosowanie roślin w niekonwencjonalnych oczyszczalniach ścieków

Wysokie koszty budowy i użytkowania konwencjonalnych oczyszczalni ścieków w połączeniu z dużym rozproszeniem zabudowy wiejskiej spowodowały opracowanie technologii polegających na naturalnych sposobach oczyszczania ścieków w miejscu ich powstania.

Jednym z naturalnych sposobów usuwania zanieczyszczeń organicznych i związków biogennych ze ścieków jest metoda hydrobiotaniczna, czyli przebiegająca z wykorzystaniem roślin.

Wyróżnia się dwa podstawowe systemy hydrobotaniczne:

1. wzorowane na stawach ściekowych, czyli system ze swobodnym przepływem wody po powierzchni. Cechuje się on długim okresem przetrzymywania ścieków w stawie i intensywnym procesem biochemicznym z udziałem wyższych roślin wodnych. Rośliny korzeniowe i pływające zapobiegają rozwojowi glonów (w okresie pozawegetacyjnym konieczne jest usuwanie roślin).

2. wzorowane na podtopionych filtrach gruntowych, czyli system z przepływem poziomym i pionowym ścieków. Ścieki przepływają poprzez złoże, które może być wypełnione glebą naturalną, żwirem lub kamieniami. Złoże jest dobrze przerośnięte korzeniami roślin. Do roślin wykorzystywanych do oczyszczania ścieków najczęściej stosowane są: trzcina pospolita, turzyca, pałka szerokolistna, wierzba purpurowa, czyli wiklina. Utylizacja biomasy tych roślin dla celów energetycznych może częściowo zrekompensować nakłady.

Rola roślin w oczyszczalniach ścieków.

Rośliny mają zastosowanie zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie. Bezpośrednia rola polega na pobieraniu i akumulacji w ich tkankach pierwiastków biofilnych. Jednak ta rola jest przeceniana, gdyż wycinając rośliny można usunąć w ten sposób do 20% azoty i do 10% fosforu.

Oczyszczalnie z makrofitami wynurzonymi

Znacznie istotniejsza jest pośrednia rola roślin. Makrofity wynurzone poprawiają hydraulikę podłoża, to znaczy, że utrzymują jego przepuszczalność tak, iż po latach eksploatacji ścieki swobodnie i równomiernie przepływają przez całe podłoże. Dobrze rozwinięty system kłączy i korzeni wpływa korzystnie na równomierne rozsączenie ścieków, rośliny zasilają osady w tlen, powstają bakterie nitryfikacyjne, następuje utlenienie różnych związków, część azotu może być usuwana poza układ w postaci gazowej. Oczyszczalnie takie mogą funkcjonować 50-100 lat.

Wydajność tych oczyszczalni:

BZT₅ - 50-90%

Azot - 40-94%

Fosfor - 20-90%

Tego typu oczyszczalnie można stosować również do wspomagania pracy konwencjonalnych oczyszczalni, czyli przy doczyszczaniu wody pościekowej, oczyszczaniu wody poburzowej, zanieczyszczeń spływających z wysypisk śmieci.

Oczyszczalnie z makrofitami pływającymi

Do tego typu oczyszczalni stosowano najczęściej hiacynt wodny, różne gatunki z roślin rzęsowatych, paproć wodną. Ostatnio największe zastosowanie ma Lemna - system Lemna - około 40 gatunków różniących się odpornością na zanieczyszczenia. Bezpośrednia rola rzęsy w procesie oczyszczania ścieków polega na szybkim tempie pobierania i wysokim poziomie akumulacji pierwiastków biofilnych, powodując ich obniżenie w ściekach. Biomasa jest bogata w białko i może być stosowana jako pasza. Koszty utrzymania oczyszczalni typu Lemna są znacznie droższe niż oczyszczalni gruntowo-roślinnych, gdyż wymaga ona np.: napowietrzaczy, bariery i żniwiarki, które muszą być sprowadzone ze Stanów Zjednoczonych.

1

---