Między renesansem, a barokiem - które arcydzieła literatury polskiej i obcej umieściłbyś na pograniczu tych dwóch epok? Dlaczego?
Z pewnością utworami literatury polskiej, stojącymi na pograniczu tych dwóch epok były dzieła Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Obecnie uważa się, że twórczość tego poety to „zachodzące słońce renesansu”, a tym samym przedsionek baroku. Zwykło się mówić, że jest to pomost między epokami. Mikołaja Sępa Szarzyńskiego uznano za prekursora tendencji nowej epoki, choć jego krótkie życie mieści się w granicach renesansu (1550 - 1581). Przedwcześnie zmarły, dziwnie pokorny, skromny, żarliwy katolik, który pozostawił tylko jeden tomik wierszy („Rythmy abo wiersze polskie), wydany 20 lat po śmierci poety - wydaje się być tragiczną, lecz bardzo ciekawą sylwetką tych czasów, zwłaszcza gdy wczytamy się w smutek i w „ból życia” zawarty w jego utworach.
Bliżej poznaliśmy dwa sonety tego twórcy: „O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem” oraz „O nietrwałej miłości świata tego”
Co w tych utworach jest jeszcze renesansowe?
miłość do życia, fakt, iż przemija nie umniejsza jego wartości, wręcz wyczuwamy, że poeta pragnie życia - jest to pogląd renesansowy.
Poeta przedstawia walkę z szatanem, lecz nie odmalowuje straszliwych obrazów szatana i śmierci, pełnych grozy, strachu - charakterystycznych dla późniejszych epok
Człowiek jest istotą zgodną, szlachetną i silną (harmonia) choćby przez sam trud walki, jaką podejmuj, poprzez „bojowanie z własną słabością”
Sęp Szarzyński, żyjący w granicach renesansu jawi się jako poeta - doctus, uczony również w rzemiośle poetyckim na wzór renesansowych humanistów, co zresztą widać w jego twórczości.
A co w tych utworach jest już barokowe?
barokowy styl obrazowania: zmienność toku zdania (powykręcany szyk), ozdobność wypowiedzi, gwałtowność i uczuciowość wyrazu, zabawy słowne, paradoksy - aby ujrzeć ów styl, wystarczy zerknąć na tytuły sonetów: długie, ozdobne, rozbudowane
zmiana renesansowego światopoglądu: np. trwoga wynikająca ze zmienności i znikomości doczesnego świata. Człowiek jest samotny i słaby. Życie jest zadaniem do wypełnienia.
Ciągła walka z szatanem, niepokój, przemijalność, zagubienie, zastępują ład, harmonię i spokój renesansowy.
Barokowy motyw szatana, śmierci, przemijalności i marności rzeczy doczesnych.