Ostre zakażenia układu nerwowego
Ostre zakażenia układu nerwowego ( z wyjątkiem wirusowego aseptycznego
zapalenia opon) są bardzo groźne dla życia. Natychmiastowe rozpoznanie i
leczenie może uchronić pacjenta przed śmiercią.
W wyniku badania pacjenta ustalane jest:
temperatura ciała (zwykle jest powyżej 39,5 - 40C
obecność objawów oponowych (sztywność karku), u dzieci nie zawsze
występuje
występowanie objawów neurologicznych (porażenie nerwów czaszkowych,
zaburzenia kontaktu, napady padaczkowe, obrzęk tarczy nerwów
wzrokowych)
Badania:
badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
badanie poziomu leukocytów we krwi (w zakażeniach ropnych wskaźniki są
bardzo wysokie)
badanie poziomu glukozy we krwi szczególnie wysokie w zakażeniach
grzybiczych
stężenie białka jest wysokie w infekcjach bakteryjnych
Powikłania ogólnomedyczne;
Częstymi i groźnymi powikłaniami są;
szok septyczny
niewydolność nadnerczy
zespół wewnątrznaczyniowego wykrzepiania
niewydolność oddechowa (niedotlenienie, obrzęk płuc)
zaburzenia gospodarki wodnej - (narasta obrzęk mózgu), nie wolno
przewodnie chorego
objawy zapalenia stawów lub zapalenia mięśnia sercowego pojawia się w 3-6
dni od początku choroby
1. Ropne bakteryjne zapalenie opon
Czynniki predysponujące do zakażenia:
Uraz głowy - w przypadku złamania kości sitowej następuje otwarcie
drogi do przestrzeni podpajęczynówkowej. Zapalenie występuje po 2
tygodniach od urazu.
Zakażenie w okolicy opon - zapalenie zatok, ucha środkowego, wyrostka
sutkowego
Zapalenie po zabiegu neurochirurgicznym (wywołane bakteriami
szpitalnymi)
Inne stany chorobowe ( stany nowotworowe, AIDS)
Powikłania ropnego zapalenia opon:
napady drgawkowe
podwyższone ciśnienie śródczaszkowe
wodniak podtwardówkowy
zawał mózgu
wodogłowie komunikujące (jest wynikiem zaburzonej resorpcji płynu
mózgowo-rdzeniowego i charakteryzuje się otępieniem)
wodogłowie z zaburzeniami przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego,
narastające wodogłowie prowadzi do śpiączki i śmierci
Rokowanie zależy od rodzaju zakażenia i ciężkości objawów oraz wieku
chorego i sposobu leczenia.
2. Ropień mózgu
Objawy ropnia mózgu zbliżone są do występujących w guzach mózgu. Ropień
powoduje dość gwałtowne objawy związane z obrzękiem mózgu, zwiększeniem
ciśnienia śródczaszkowego i napadami drgawkowymi.
Stany predysponujące do wystąpienia ropnia:
ostre i przewlekłe zapalenie zatok, uszu i wyrostków sutkowych
sinicze wady zastawkowe serca
rany drążące głowy
przewlekłe zakażenia płuc
Przyczynami ropnia mózgu mogą być różnorodne bakterie, zaś tomografia
mózgu może uwidocznić zmianę na zdjęciu.
Gruźlica układu nerwowego
1. Gruźlicze zapalenie opon
Najwięcej zakażeń występuje między 20 a 40 rokiem życia, szczególnie często
występuje u osób zakażonych wirusem HIV.
Początek choroby jest powolny występuje złe samopoczucie, apatia, stany
podgorączkowe. Później pojawia się senność, napady drgawkowe, obrzęk tarczy
nerwów wzrokowych..
Przyczyną choroby jest powikłanie po zakażeniu z płuc, kości lub z zatok
przynosowych . Natychmiastowe leczenie daje dobre efekty terapeutyczne.
2. Gruźliczak daje pojedyncze lub mnogie zmiany w mózgu na zdjęciach
widoczne są guzki, daje objawy w postaci objawów padaczkowych. Zmiany
guzowate występujące w rdzeniu kręgowym na wysokości ThlO, charakteryzują
się bólem i napięciem mięśni. Guzy nieleczone doprowadzają do złamania
kręgu.
Kiła układu nerwowego
Od 1980 roku zwiększa się zapadalność na kiłę. U chorych we wczesnych
okresach kiła układu nerwowego występuje bezobjawowo. Objawy uszkodzenia
występują w kile późnej i są to: zapalenia opon, uszkodzenia miąszowe i
zwyrodnieniowe naczyń mózgowych.
Kiłę ze względu na przebieg kliniczny dzieli się na:
pierwotną
wtórną
utajona
późną.
1. Kiła bezobjawowa układu nerwowego
W tym przypadku kiły występują zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym,
mimo braku objawów neurologicznych. Jeżeli choroba nie jest leczona,
dochodzi do kiły objawowej układu nerwowego.
Zawsze po nakłuciu i pobraniu płynu przy wysokich stężeniach krwinek
białych i dodatnim odczynie kiłowym jest ryzyko powstania kiły wtórnej
2. Kiła objawowa układu nerwowego
Ten rodzaj kiły dzieli się na:
• Kiłę oponowo-naczyniowa
kiłowe zapalenie opon
kiła oponowo-naczyniowa mózgu
kiła naczyniowa
• Kiłę miąższową
wiąd rdzenia
porażenie postępujące
zanik nerwu wzrokowego
Rozpoznanie w kile późnej opiera się tylko na badaniu klinicznym gdyż
badania serologiczne wychodzą ujemne. W kile oponowo-naczyniowej i
porażeniu zawsze występują bardzo wysokie stężenia białka i leukocytów w
płynie mózgowym.
Powikłania:
wodogłowie
bóle i zmiany w stawach kolanowych
wrzód drążący
żylaki
zapalenie zarostowe pajęczynowki.
Mimo leczenia choroba może postępować. Konieczne jest podawanie dużych
dawek antybiotyków.
3. Kiła wrodzona układu nerwowego
Zmiany anatomopatologiczne w układzie nerwowym w kile wrodzonej nie
różni się istotnie od zmian w kile nabytej. Zespoły kliniczne u dzieci cechuje
wieloogniskowość i wielopostaciowość. Obecnie w Polsce kiła wrodzona
występuje bardzo rzadko.
Borelioza
Choroba wywołana jest przez krętek przenoszony przez kleszcze.
Obserwuje się trzy stadia choroby:
Kilka dni po ukąszeniu objawy grypowe, u chorych pojawia się
rumień wędrujący
Po kilka tygodniach lub miesiącach występują objawy zapalenia
opon i korzeni nerwów. Są to bóle głowy, sztywność karku,
porażenie nerwów czaszkowych i obwodowych. Dochodzi tez do
uszkodzenia mięśnia sercowego
Po kilku miesiącach a nawet latach występują zapalenia stawów,
napady padaczkowe, otępienie objawy podobne do stwardnienia
rozsianego
Zakażenia wirusowe
1. Aseptyczne łagodne zapalenie opon i mózgu
Jeżeli badania nie potwierdzają infekcji bakteryjnej, grzybiczej, krętkowcami
lub pasożytami jest to zakażenie wirusowe. Trwa od 10 do 14 dni o łagodnym
przebiegu i nie pozostawia po sobie następstw.
Przyczyny:
zakażenie wirusem świnki
zakażenie enterowirusami
Ten typ zakażenia jest najłagodniejsza postacią zapaleń mózgu
2. Opryszczkowe zapalenie mózgu
Jest najczęstszą przyczyną sporadycznych zapaleń mózgu. Charakteryzuje się
objawami ogniskowego zapalenia, zlokalizowanego najczęściej w płacie
czołowym, skroniowym lub w pniu mózgu.
Objawy:
zmiana osobowości i zachowania
zaburzenia pamięci
porażenie połowicze i zaburzenia widzenia
wzmożone ciśnienie śródczaszkowe
Po 48 godzinach uwidaczniają się zmiany zapalne, należy szybko
wprowadzić leczenie p/wirusowymi aby zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby
a nawet zgonu.
Głównym celem leczenia to leki antyretrowirusowe, pozostałe preparaty to leki
wspomagające. Obecnie najdłużej żyjący pacjent w Polsce (HFWAIDS) - to 18
lat.
5. Półpasiec
Choroba wywołana jest przez wirus, który w formie bezobjawowej przebywa w
zwojach tylnych rdzenia lub w zwojach nerwów czaszkowych. W warunkach
obniżonej odporności ulega reaktywacji.
Objawy:
-ból
zaczerwienienie
obrzęk i wysypka grudkowo-pęcherzykowa umiejscowiona wzdłuż przebiegu
korzeni czuciowych
szczególnie niebezpieczny jest półpasiec oczny lub uszny.
Toksoplazmoza
Czynnikiem patogennym jest pierwotniak. Zakażenie następuje drogą doustną.
Toksoplazmoza wrodzona - zapalenie naczyniówki i siatkówki oka,
niedorozwój umysłowy, zapalenie wewnątrzczaszkowe, niedorozwój
mózgu, powiększenie wątroby.
Toksoplazmoza nabyta - zapalenie mózgu, zapalenie opon, ropień
mózgu, ropień rdzenia, zapalenie mięśni.
W toksoplazmozie nabytej farmakoterapia może dać dobre efekty, zaś we
wrodzonej zwolnienie procesu chorobowego.
Włośnica
Do zakażenia dochodzi przez spożycie mięsa wieprzowego lub z dzika, w
którym znajdują się cysty. Larwy docierają poprzez krew do mięśni i do OUN.
Objawy:
zaburzenia świadomości
napady padaczkowe
porażenie połowicze
Głównym celem leczenia to leki antyretrowirusowe, pozostałe preparaty to leki
wspomagające. Obecnie najdłużej żyjący pacjent w Polsce (HIWAIDS) - to 18
lat.
5. Półpasiec
Choroba wywołana jest przez wirus, który w formie bezobjawowej przebywa w
zwojach tylnych rdzenia lub w zwojach nerwów czaszkowych. W warunkach
obniżonej odporności ulega reaktywacji.
Objawy:
-ból
zaczerwienienie
obrzęk i wysypka grudkowo-pęcherzykowa umiejscowiona wzdłuż przebiegu
korzeni czuciowych
szczególnie niebezpieczny jest półpasiec oczny lub uszny.
Toksoplazmoza
Czynnikiem patogennym jest pierwotniak. Zakażenie następuje drogą doustną.
Toksoplazmoza wrodzona - zapalenie naczyniówki i siatkówki oka,
niedorozwój umysłowy, zapalenie wewnątrzczaszkowe, niedorozwój
mózgu, powiększenie wątroby.
Toksoplazmoza nabyta - zapalenie mózgu, zapalenie opon, ropień
mózgu, ropień rdzenia, zapalenie mięśni.
W toksoplazmozie nabytej farmakoterapia może dać dobre efekty, zaś we
wrodzonej zwolnienie procesu chorobowego.
Włośnica
Do zakażenia dochodzi przez spożycie mięsa wieprzowego lub z dzika, w
którym znajdują się cysty. Larwy docierają poprzez krew do mięśni i do OUN.
Objawy:
zaburzenia świadomości
napady padaczkowe
porażenie połowicze
porażenie nerwów wzrokowych
bóle mięsni
wysypka skórna
obrzęki twarzy i powiek
wylewy dospojówkowe
wybroczyny pod paznokciami
Leczenie - objawowe, przeciwdrgawkowe, przeciwalergiczne