Działanie hydroksykwasów na skórę. Stężenie, wartość pH.

Hydroksykwasy są to kwasy występujące w przyrodzie, bądź otrzymywane metodami chemicznymi.

Działanie hydroksykwasów zależy od wielu czynników, np.:

1. stężenia

2. pH (w domowych warunkach 4,5-5,5; mocniejsze- poniżej 3)

3. ilości i rodzaju kwasu

4. czasu działania

5. typu preparatu (krem, pasta, żel)

6. stanu skóry

7. miejsca aplikacji

Głównym zadaniem tych kwasów jest przede wszystkim złuszczenie i pobudzenie skóry do odnowy. Na szczegółowe działanie kwasów maja jednak największe znaczenie pH i stężenie:

Stężenia i pH

* niskie pH, wysokie stężenia

a) epidermoliza naskórka, przerwanie połączeń między korneocytami

b) efekt złuszczający

*wysokie pH, niskie stężenia

a) plastyfikacja naskórka, zmniejszenie oddziaływań między komórkami

b) efekt nawilżający

Podział kwasów

Każdy kwas (zwłaszcza grupa kwasów) ma określone działanie na skórę.

AHA- są to kwasy rozpuszczalne w wodzie, a więc nie maja zdolności przenikania w skórę przez sebum (dlatego polecane są głównie do skór suchych)

1. w niskich stężeniach niszczą połączenia miedzy korneocytami w najbardziej zewnętrznej warstwie naskórka

2. w wyższych stężeniach niszczą korneodesmosomy

3. pobudzają produkcje kolagenu, elastyny i glikozaminoglikanów, co powoduje pogrubienie skóry właściwej (przy jednoczesnym ścieńczeniu naskórka)

Przykłady:

- glikolowy - z trzciny cukrowej (zrobił największa furorę, ponieważ ma najmniejszą cząsteczkę i może penetrować do skóry właściwej).

- 20 - 35% działa bardzo powierzchownie

- 50 - 70% działa powierzchownie

- 70% trzymany dłużej- średniogłęboko

- mlekowy - zsiadłe mleko

- maleinowy - w jabłkach

- cytrynowy - cytrusy

- szczawiowy - kiszona kapusta

- winowy - winogrona

- masłowy - w zjełczałym maśle

- migdałowy - z gorzkich migdałów (popularnie nazywany mandelac), nie powoduje przebarwień!

BHA - kwasy nierozpuszczalne w wodzie, czyli dobrze łączące się z tłuszczami, mają więc możliwość wnikania w cement międzykomórkowy, rozpuszczają go, a tym samym rozluźniają połączenia między korneocytami

Najbardziej popularnym kwasem BHA jest kwas salicylowy mający działanie:

1. komedolityczne - dobry w walce z zaskórnikami

2. przeciwzapalne (zaburzona kaskada kwasu arachidonowego)

3. przeciwbakteryjne (zmniejsza produkcję fibrynogenu, fibronektyny i hemolizyny α, niezbędnych do rozmnażania bakterii)

4. nie działa na skórę właściwą

Jak wynika z powyższego, szczególnie dobre rezultaty przyniesie stosowany do cer trądzikowych.

PHA - polihydroksykwasy

- glukonolakton - jako jedyny wzmacnia i uelastycznia naczynka krwionośne, silnie nawilża

AKA - kwasy zawierające ketonową, co zwiększa ich litofilność, a więc lepiej penetrują do mieszków włosowych.

Przykłady:

- pirogronowy, który później ulega redukcji do kw. mlekowego

- retinowy (ATRA all-trans-retinoic acid), kwas wit. A, tretynoina

Ma znaczenie głównie w pigmentacji skóry- zmniejsza wydzielanie melaniny i równomiernie ją rozkłada), pobudza produkcję kolagenu i elastyny, przyspiesza produkcje komórek naskórka w warstwie ziarnistej

AFA - kwasy aminoowocowe, odpowiedzialne za zatrzymanie wilgoci w skórze

FENOL (hydroksybenzen) - silny kwas, działa na strukturę III-rzędową białka, następuje koagulacja. W naskórku całkowita epidermoliza -> odbudowa naskórka, melanocyty są mniej aktywne, a więc spada ryzyko przebarwień.

W skórze właściwej pobudza do pracy fibroblasty. Niestety wchłania się do naczyń krwionośnych.

- w stężeniach > 80% wiąże się z keratyną tworząc duże cząsteczki, co uniemożliwia głębszą penetrację

- stężenia <50% - penetruje głęboko -> destrukcja białek

TCA (kwas trójchlorooctowy) - powoduje denaturację białek -> marwica komórek -> złuszczanie.

Zmniejsza przepuszczalność naczyń - nie wnika do krwiobiegu, ale w stężeniach pow. 35% istnieje ryzyko bliznowacenia

- w stężeniach 10 - 30% działa powierzchownie

- 35 - 50% - średniogłęboko

- 50 - 60% - głęboko

Podsumowując - kwasy obok złuszczania niosą szerg korzyści, takich jak:

• przyspieszenie odnowy skóry

• lepsze nawilżenie, napięcie, koloryt

• zmniejszenie rozmiarów porów skóry

• szybsza naprawa uszkodzeń

Dlatego stosowane są one m. in. do usuwania takich defektów jak:

• zmiany barwnikowe, np. ostuda

• starzenie się skóry, zmarszczki, brak jędrności

• blizny (zwłaszcza potrądzikowe)

• trądzik

• rozstępy (tylko gdy są świeże)

• zaburzenia rogowacenia, rogowacenie posłoneczne, rybia łuska, brodawki łojotokowe

Trzeba jednak pamiętać o zagrożeniach:

• alergie

• wrażliwa skóra

• choroby, np. cukrzyca

• skłonność do bliznowacenia

• wiele znamion

• przebyte operacje, zbiegi (depilacja, elektroliza, laser)

• opryszczka

• brodawki płaskie

• leki, np. retinoidy

• ciąża

Jak każdy zabieg mogą przynosić skutki uboczne:

• rumień

• przebarwienia

• nadmierne łuszczenie

• prosaki, pęcherze, blizny

• dyskomfort, obrzęk

---