ROZWÓJ CZŁOWIEKA W OKRESIE PÓŹNEJ DOROSŁOŚCI

I. ZMIANY ROZWOJOWE W OKRESIE PÓŹNEJ DOROSŁOŚCI

1. Zmiany w sprawności fizycznej, w kondycji zdrowotnej i w wyglądzie zewnętrznym
   (np.: funkcjonowanie zmysłów, zmiany dotyczące snu, pogorszenie zręczności, choroby)

2. Zmiany w sferze poznawczej
   (np.: uwaga, pamięć, uczenie się, mądrość)

3. Zmiany w sferze emocjonalnej i motywacyjnej
   (np.: mniejsza intensywność i częstotliwość emocji, osłabienie motywacji)

4. Ogólne spowolnienie reakcji, utrata energii życiowej.

II. WYBRANE POTRZEBY PSYCHICZNE CZŁOWIEKA STAREGO

1. Potrzeba aktywności

2. Potrzeba przydatności

3. Potrzeba kontroli nad swoim życiem i dokonywania wyborów

III. NOWE ROLE SPOŁECZNE W OKRESIE STAROŚCI

1. ROLA EMERYTA

1.1. Znaczenie przejścia na emeryturę

• początek okresu starości

• nowa rola, nowa pozycja społeczna

• zmiana trybu życia

• nowe relacje z rodziną, przyjaciółmi, szerszym otoczeniem społecznym

• ...

1.2. Od czego zależy przystosowanie do roli emeryta?

• postawy wobec pracy zawodowej i wobec emerytury

• wykształcenie, wykonywany zawód

• osobowość

• płeć

• sytuacja rodzinna

• sytuacja materialna

• stan zdrowia, sprawność fizyczna

• zainteresowania, aktywność

• kontakty społeczne

• oczekiwania dotyczące emerytury

• przygotowania do przejścia na emeryturę

• ...

2. WDOWIEŃSTWO

2.1. Owdowienie jako najsilniej stresujące wydarzenie w życiu (wg Skali Ponownego Przystosowania Społecznego Holmes'a i Rahe'a)

2.2. Problemy w 1. półroczu po stracie małżonka (wg badań epidemiologicznych):

• znaczny wzrost częstotliwości popadania w depresję

• niewielki wzrost liczby zachorowań i zgonów

3. ROLA DZIADKÓW

3.1. Rola niedokładnie określona, różne style:

• dziadkowie - dalecy krewni

• dziadkowie - opiekunowie

• dziadkowie - towarzysze

3.2. Rola wnuków w życiu dziadków, rola dziadków w życiu wnuków ...

IV. ZADANIA ROZWOJOWE PÓŹNEJ DOROSŁOŚCI WG TEORII R. HAVIGHURSTA

1. Podjęcie nowych ról i zajęć związanych z emeryturą.

2. Włączenie się do grupy rówieśników.

3. Utrzymanie zainteresowań światem.

4. Przystosowanie się do rosnących ograniczeń fizycznych.

5. Przystosowanie się do straty bliskich osób.

6. Wypracowanie dojrzałej postawy wobec śmierci.

V. INTEGRACJA - ZADANIE PÓŹNEJ DOROSŁOŚCI WG TEORII E. ERIKSONA

1. Dokonanie bilansu własnego życia

2. Akceptacja swojego życia, poczucie jego sensu i wartości, poczucie spełnienia

3. Możliwość akceptacji perspektywy własnej śmierci

4. Życzliwy stosunek do innych ludzi

---