Rozwój organizmu człowieka

Zapłodnienie

Zapłodnienie polega na połączeniu się dwóch komórek płciowych jaja (powstałego w jajniku kobiety) oraz plemnika (powstałego w jądrze mężczyzny). Przed zapłodnieniem komórki płciowe żeńskie i męskie podlegają podziałowi redukcyjnemu tzn. mejozie w czasie, którego dochodzi do redukcji chromatyny o połowę (tj. 23 chromosomy). Po zapłodnieniu tzn., połączeniu się tych dwóch komórek liczba chromosomów uzupełnia się do wartości prawidłowej dla naszego gatunku tj. 46.

Okres płodowy

• Jest to okres od zapłodnienia do chwili urodzenia. Zaraz po zapłodnieniu komórka jajowa dzieli się na dwie równe komórki potomne zwane blastomerami pierwszymi, z których każdy dzieli się dalej tworząc kolejne blastomery. Proces ten nazywamy bruzdkowaniem gdyż każdy z podziałów zaznacza się na zewnątrz utworzeniem bruzdy pomiędzy komórkami potomnymi. Niebawem wskutek postępującego bruzdkowania powstaje zwarta grudka blastomerów przypominająca owoc morwy zwana morulą.

• W moruli pojawia się szczelina wypełniona płynem białkowym, która stopniowo spycha blastomery ku obwodowi. W miarę narastania ilości płynu morula przekształca się w pęcherzyk zwany blastulą. Jej ścianę tworzy jedna warstwa komórek zwana trofoblastem. Komórki te nie biorą udziału w budowie zarodka zadaniem ich jest utrzymywanie łączności zarodka ze ścianą macicy i odżywianie płodu.

• Zarodek rozwija się z grupy blastomerów skupionych w jednym końcu jamy blastuli zwanych węzłem zarodkowym. W obrębie węzła zarodkowego powstają dwa pęcherzyki pęcherzyk owodni składających się z komórek zewnętrznych listka zarodkowego, czyli ektodermy oraz pęcherzyk żółtkowy składający się z komórek wewnętrznego listka zarodkowego, czyli endodermy. Miejsce, w którym stykają się ze sobą te dwa pęcherzyki stanowi ostateczny zawiązek zarodka w postaci, tzw. tarczki zarodkowej. Proces powstawania tych dwóch listków zarodkowych nazywamy gastrulacją a zarodek w tym stadium rozwoju gastrulą. W drugiej fazie gastrulacji między ektodermą i endodermą pojawia się trzeci środkowy listek zarodkowy, czyli mezoderma.

• Trofoblast przekształca się w kosmówkę i łożysko. W dalszym rozwoju ściana pęcherzyka owodniowego przeciwległa do tarczki zarodkowej pod wpływem rozciągania przez tworzący się płyn wytworzy błonę zwaną owodnią, która przyległa do kosmówki.

• Z ektodermy tarczki zarodkowej powstaje układ nerwowy i warstwa nabłonkowa skóry, czyli naskórek. Ze środkowej części mezodermy powstają kości i mięśnie. Z bocznej części mezodermy powstają dwie blaszki tworzące jamy ciała. Z endodermy pęcherzyka żółtkowego powstaje przewód żółtkowo - jelitowy dający początek układowi pokarmowemu. W tylnim odcinku jelita pierwotnego powstaje wypuklenie zwane omocznią, która tworzy szypułę łącząca ciało zarodka z kosmówką. Szypuła ta potem przekształca się w pępowinę łączącą zarodek z łożyskiem.

• Poza owodnią i kosmówką zarodek z macicy otoczony jest jeszcze jedną błoną zwaną doczesną. Jest to błona śluzowa macicy obrastająca od zewnątrz kosmówkę. Część kosmówki zespolona z doczesną tworzy łożysko. Do wewnętrznej powierzchni łożyska przyczepia się pępowina z naczyniami pępkowymi ( za ich pośrednictwem dochodzi do odżywania płodu). Z zewnętrznej części łożyska połączonej ze ścianą macicy rozgałęziają się naczynia maciczne doprowadzające do łożyska krew matki.

Okres pozapłodowy

Okres ten zaczyna się od momentu porodu a kończy się w momencie śmierci.