REGION AGROTURYSTYCZNY

1. Region turystyczny - stosunkowo jednorodny obszar, który wyróżnia się z otoczenia określonymi cechami naturalnymi lub nabytymi - charakteryzuje się walorami turystycznymi, głównie naturalnymi oraz odpowiednim zagospodarowaniem, na którym koncentruje się ruch turystyczny:

1. rzeczywisty region turystyczny - obszar, który jest atrakcyjny ze względu na ilość i jakość występujących walorów, odpowiednio zagospodarowany i odwiedzany przez turystów;

2. potencjalny region turystyczny - obszar obdarzony walorami turystycznymi, ale jeszcze nie zagospodarowany, co w danej chwili ogranicza lub eliminuje masowy ruch turystyczny.

2. Regiony agroturystyczne i turystyki wiejskiej w Polsce:

1. Pomorze (morze, jeziora, lasy i ruchome wydmy)

2. Mazury (ciekawa przyroda, jeziora, lasy)

3. Wielkopolska (dworki, pałace ziemiańskie, parki, wysoka kultura rolna, kultura historyczna, małe miasteczka)

4. Polska Centralna (tradycyjna Polska wieś, zabytkowe miasta)

5. Polska Wschodnia (krajobraz wiejski, lasy, doliny rzek)

6. Sudety (wsie w górach, dziedzictwo kulturowe)

7. Karpaty (piękna przyroda, górskie krajobrazy)

3. Czynniki rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki:

1. atrakcyjność turystyczna:

• walory turystyczne,

• stan środowiska naturalnego (i jego czystość),

• ochrona środowiska naturalnego (rezultaty działań),

• dostępność komunikacyjna.

2. atrakcyjność dla inwestorów:

• stan infrastruktury usługowej,

• stan infrastruktury technicznej,

• stosunki ludnościowe,

• finanse gminy.

4. Wiejska Przestrzeń Rekreacyjna (WPR):

WPR - zespół czynników i wartości występujących na danym terenie wiejskim, gminnym, sprzyjających rozwojowi turystyki.

Środowisko przestrzenno-społeczne, umożliwiające wypoczynek, w którym mogą odbywać się procesy regeneracji psychofizycznych sił człowieka.

WPR obejmuje:

1. obszary położone poza miastem i terenami zurbanizowanymi, na których występuje dominacja gospodarki rolnej i leśnej;

2. obszary, na których występuje przewaga elementów przyrodniczych;

3. obszary, gdzie brak jest lub małe nasilenie objawów degradacji ekologicznej i wyników szkodliwych dla zdrowia.

5. Agroturystyczna atrakcyjność środowiska wiejskiego - metoda punktowa

1. za sprzyjające dla rozwoju turystyki na terenach wiejskich najczęściej uznaje się:

1. gęstość zaludnienia do 80 osób na 1 km²;

2. powyżej 60% gospodarstw prywatnych w ogólnej powierzchni UR;

3. 30-60% udział lasów w powierzchni gminy;

4. ponad 30% udział łąk i pastwisk w obszarze UR;

5. powyżej 5% udział wód w powierzchni gminy;

6. do 60% osób utrzymujących się z dochodów pozarolniczych.

1. stopień rozproszenia zabudowy gospodarstwa i terenów wiejskich jest natomiast różnie oceniany:

1. Duczkowska-Małysz (1996), uznaje za niekorzystny typ rozproszony ze względu na organizację infrastruktury turystycznej;

2. Drzewiecki (1992) i Sikora (1995) uważają bliskość infrastruktury za bardzo istotny czynnik rozwoju turystyki wiejskiej, choć z punktu widzenia mieszkańców dużych miast, którzy przeważnie na wsi szukają izolacji od skupisk ludzkich i pojazdów.

6. Wiejska przestrzeń turystyczna (WPR):

1. w skali całego kraju około 66% powierzchni zamieszkiwanej przez 22% ludności Polski, spełnia kryteria wiejskiej przestrzeni rekreacyjnej;

2. w poszczególnych regionach WPR zajmuje od kilku do ponad 90%.

7. Atrakcje regionu turystycznego:

Turysta, decydując się na wakacje na wsi oczekuje:

1. czystego środowiska

2. kontaktu z przyrodą

3. udziału w życiu gospodarczym

4. udziału w życiu wsi

5. poznania lokalnych rzemiosł

CZYSTE ŚRODOWISKO

1. pozbawione śmieci otoczenie:

• obszary, które ewoluują w kierunku terenów rekreacyjnych muszą mieć uregulowaną gospodarkę odpadami

2. czysta woda i powietrze:

• gminy rozwijające się turystycznie powinny dbać o system wodociągów i kanalizacji a palenie śmieci jest niedopuszczalne

3. cisza:

• śpiew ptaków, ryczenie krowy, szum wiatru

• ostrożnie z głośną muzyką, hałasującymi maszynami, krzykami w domu

4. ,,zdrowa”, świeża żywność:

• świeże owoce z ogrodu, mleko prosto od krowy, wiejskie jajka, miód i pieczenie chleba

KONTAKT Z PRZYRODĄ

1. drobne pola z zadrzewieniami śródpolnymi

2. lasy

3. meandrujące rzeczki i strumyki

4. torfowiska

5. wydmy

6. łąki i pastwiska

7. stawy rybne

8. sady

UDZIAŁ W ŻYCIU GOSPODARCZYM

1. dla dzieci z miasta wizyta w gospodarstwie stanowi często pierwszy kontakt ze zwierzętami - często to też jedyna okazja, by zasiać rzodkiewkę w ogródku i podlać grządkę

2. należy pamiętać o bezpieczeństwu:

• zaraz po przyjeździe goście powinni być poinformowani o niebezpiecznych zwierzętach, maszynach itp.

• Dzieci nie powinny obcować ze zwierzętami pod nieobecność osób dorosłych

• udział w życiu gospodarstwa - obustronna wymiana doświadczeń między gospodarzami i gośćmi.

UDZIAŁ W ŻYCIU WSI

1. atrakcje - wydarzenia życia wiejskiego - żniwa, dożynki, dni strażaka, potańcówka wiejska itp.

2. Turysta:

• musi o nich wiedzieć

• jego udział musi być zaakceptowany przez lokalną społeczność

• cała społeczność lokalna zyskuje na turystach - wszyscy powinni dokładać starań, aby atmosfera była im przyjazna.

POZNANIE LOKALNYCH RZEMIOSŁ

1. rzemiosła: ceramika, kowalstwo, wikliniarstwo, tkactwo

2. dla turystów od przedmiotów cenniejsza jest wiedza o tym, jak powstał

3. przekształcenie warsztatów rzemieślniczych w otwarte warsztaty dla turystów może zapobiec likwidacji tych zakładów.

8. Atrakcje turystyczne regionu

• Atrakcje turystyczne są pojęciem szerokim

• Każdy region posiada coś, co może wypromować jako atrakcję turystyczną (jeziora, kultura ludowa, pracownie ceramiczne itp.).

9. Dziedzictwo kulturowe wsi:

• Krajobraz - góry, lasy, wody, pola, łąki, zagajniki;

• Osiedla, wsie i ich układy przestrzenne - domy, budynki inwentarskie, kościoły, kapliczki, budowle przemysłowe i użyteczności publicznej, dwory, pałace, zamki, cmentarze, mogiły;

• Sposób gospodarowania i wytwarzania - uprawy i praktyki rolnicze, rzemiosło i rękodzieło, sztuka ludowa, tradycyjne przetwory i uprawy;

• Spuścizna duchowa - obyczaje i obrzędy, życie prywatne i społeczne, legendy i gwara.

10. Co może być produktem kulturalnym, wspierającym rozwój agroturystyki w regionie?

• Pamiątki z regionu;

• Nauka ginących zawodów;

• Spotkania autorskie;

• Lekcje historii;

• Kulinarne przerwy w podróży;

• Imprezy plenerowe;

• Pakietowane programy pobytu.

11. Kalendarz wydarzeń(wiejskie święta religijne i świeckie)

• Święta ludowe, angażujące całą społeczność lokalną, urozmaicone występami muzyków ludowych, festynami są magnesem dla turystów.

• Ciekawa oferta kulturalna, odpowiednio zareklamowana może wydłużyć sezon turystyczny (wykorzystanie jako atrakcji turystycznych świąt świeckich i ludowych, festiwali i różnych wydarzeń oraz imprez lokalnych, np. Rzut beretem na odległość (np. Krotoszyn), „Ślizg na Bele Czem” (np. w Karpaczu), Rzut kaloszem (np. Kostrzyn nad Odrą), dożynki)

• Kalendarz wydarzeń obfitujący w wydarzenia - tworzy żywszą i jednocześnie bogatszą wieś, którą chętnie odwiedzają turyści w różnych porach roku.

• Społeczności lokalne, przy pomocy swoich samorządów, powinny odkrywać na nowo i kultywować swoje święta, a także reklamować je w regionie.

12. Cztery pory roku w turystyce wiejskiej

1. Propozycje turystyki wiosennej:

• Interesujące zjawiska przyrodnicze zachodzące wiosną, często z niezwykłą intensywnością i dynamiką: np. pękanie pokrywy lodowej na jeziorach, przyloty i okresy godowe ptaków, zakwitanie kwiatów, wysiadywanie i karmienie piskląt oraz pozytywne bodźce klimatyczne, np. brak komarów i much;

• Wędrówki i rajdy piesze, wycieczki rowerowe, konne przejażdżki wierzchem i bryczką, wędkarstwo, powrót do organizacji popularnych majówek w słoneczne weekendy (grupy rodzinne i młodzieżowe);

• Możliwości obserwowania i fotografowania przyrody (turyści ekolodzy, w tym turyści zagraniczni);

• Tradycyjne formy religijności ludowej na wsi: gaik, Marzanna i palmy wielkanocne, nabożeństwa majowe, procesje Bożego Ciała, Zielone Świątki i odpusty wiejskie (turyści zainteresowani obrzędami i zwyczajami wiosennymi).

1. Propozycje wzbogacenia turystyki letniej:

• Tradycyjne formy rekreacji i turystyki wiejskiej, typowe dla okresu letniego: żeglarstwo, kajakarstwo, jazda konna, wędrówki piesze, kąpiele, wędkarstwo;

• Wykorzystanie naturalnych walorów przyrodniczych: zbiór ziół i jagód, minerałów i skamieniałości oraz zdarzeń i obiektów historycznych związanych z daną okolicą np. pokazy walk i sprawności rycerskich, jak fechtunek czy strzelanie z łuku, wycieczki do skansenów;

• Pokazy tradycyjnego rzemiosła, charakterystycznego dla danej okolicy, połączone ze sprzedażą wyrobów rękodzielniczych;

• Organizowanie wycieczek do parków narodowych, rezerwatów przyrody i innych obiektów chronionych (w porozumieniu z odpowiednimi instytucjami);

• Tradycyjne formy zachowań jak obrzędy nocy Świętojańskiej, pielgrzymki do sanktuariów maryjnych (zwłaszcza w sierpniu) czy festyny ludowe organizowane na zakończenie żniw.

1. Propozycje turystyki jesiennej:

• „Polska złota jesień” - wykorzystanie szczególnej atrakcyjności pory roku (łagodna i słoneczna pogoda, bogactwo grzybów i innych owoców runa leśnego, bogactwo owoców w sadach, puste szlaki turystyczne, bardzo plastyczne zmiany w przyrodzie: stada żurawi, bocianów, szpaków, kaczek i gęsi szykujących się do odlotu, drzewa i krzewy przybierające coraz intensywniejsze barwy złota i purpury, mgły poranne zaścielające niżej leżące doliny, rykowiska jeleni - fotograficy, malarze).

• Prace polowe na wsi (wykopki i orki jesienne) oraz zbiory owoców w sadach (atrakcje dla turystów z miasta, często poprzez włączenie ich do pracy), jesienne ogniska przy pieczonych ziemniakach, kiełbaskach lub szaszłykach;

• Jesienne pokazy latawców we współpracy z właściwymi organizatorami, np. aeroklubami.

• Rajdy i przejażdżki konne, organizowanie jesiennych polowań i tzw. pogoni za lisem (niektórzy kwaterodawcy - członkowie Polskiego Związku Łowieckiego);

• Spotkania przy darciu pierza oraz przędzeniu wełny i lnu, andrzejkowe wieczory zabaw i wróżb (koniec listopada).

1. Propozycje turystyki zimowej:

• Wędrówki i zjazdy narciarskie, kuligi kończące się przy ogniskach na leśnej polanie i karnawałowe zabawy ludowe;

• Udział w jasełkach i wiejskich przedstawieniach organizowanych przez kolędników (chodzących z gwiazdą i turoniem);

• Zimowe dokarmianie zwierząt leśnych, ptaków oraz rozpoznawanie ich śladów na śniegu;

• Tradycyjne potrawy charakterystyczne dla regionu, święta: Boże Narodzenie, Nowy Rok i karnawał;

• Znaczenie inwencji, umiejętności i możliwości kwaterodawcy.

13. Czynniki hamujące rozwój terenów wiejskich (rozwój agroturystyki):

• Bezrobocie powstałe na skutek likwidacji zakładów pracy (w tym: PGR-ów), które stanowiły jedyne źródła dochodów mieszkańców wsi;

• Brak kapitału na podjęcie działalności gospodarczej;

• Brak odpowiedniej infrastruktury, która stanowi podstawę przyciągania inwestorów;

• Brak kwalifikacji zawodowych pozwalających na rozwijanie przedsiębiorczości na szerszą skalę;

• Niechęć do akceptowanie tego, co nowe, brak wiary we własne siły i możliwości.

---