ŚREDNIOWIECZE
1. W trzech kręgach cywilizacyjnych
1) Zagadnienia:
- państwa germańskie - ustrój państw germańskich
- struktura Kościoła chrześcijańskiego,
- nowe wzory życia duchowego,
- klasztory, mnisi, pustelnicy,
- Konstantynopol - nowy Rzym (Bizancjum jako kontynuacja cesarstwa rzymskiego na wschodzie); kultura bizantyjska (PP),
- imperium Arabów - pięć filarów islamu (wyznania wiary); kultura Arabów i jej wkład w rozwój cywilizacji
2) Pojęcia
dwupolówka (P),
patriarcha (P),
kler (P),
pontyfikat (P),
chorał gregoriański (P),
celibat (P),
asceta (P),
konwent (P),
Kodeks Justyniana (P),
Beduini (PP),
Koran (P),
dżihad (P),
muzułmanie (P),
islam (P),
kalifat (PP),
Kalif i Kalifowie
sunna (PP),
cezaropapizm (PP),
jałmużna
czarny kamień
ramadan - post
pielgrzymka do mekki
sunnici
szyici
dżihad
minaret
kaligrafia
arabeska
mozaika
dywany arabskie
3) Postacie
Mahomet (P),
Justynian Wielki
4) Daty
622 r.
630 r.
632 r.
5) Mapa
Mekka
Medyna
Kaaba
2. Początki średniowiecznej Europy
1) Zagadnienia
- rozwój posiadłości Franków,
- panowanie Karola Wielkiego,
- renesans karoliński,
- podział państwa karolińskiego - skutki podziału państwa karolińskiego (PP),
- ekspansja Normanów - przedstawia ekspansję terytorialną Normanów (P)
- uniwersalizm Ottonów.
2) Pojęcia:
patrymonium (P),
majordomus (PP),
cezaropapizm (P),
palatyn (P),
kanclerz (P),
stolnik (P),
cześnik (P),
hrabia (P),
margrabia (P),
marchia (P),
inspektorzy (P),
denar (P),
kapitularze (P),
uniwersalizm (P),
siedem sztuk wyzwolonych (PP),
trivium (PP)
quadrivium (PP)
szkoły przykatedralne (PP)
szkoła dworska (PP)
minuskuła karolińska (PP)
kursywa merowińska (PP)
Transept (PP)
Westwerk (PP)
Wiking
Waregowie
drakkary
sagi
Wahlalla
Odyn
Walkirie
Thor
runy
Święte Cesarstwo Rzymskie
I Rzesza Niemiecka
3) Postacie
Chlodwig
Pepin Długi
Karol Młot
Papin Krótki
Karola Wielkiego
Ludwik Niemiecki
Karol Łysy
Lotar
Henryk I
Otton I
Otton II
Otton III
Henryk II
Konrad I (PP),
Ludwik Dziecię (PP)
Alkuin (PP)
Piotr Diakon (PP)
Einhard (PP)
4) Daty:
496 r.
732 r.
751 r.
800 r.
814 r.
843 r.
911 r.
962 r.
966 r.
1000 r.
5) Mapa
Poitiers
Akwizgran
Verdun
trasy wypraw wikingów
Królestwo Zachodniofrankijskie
Królestwo Italii i Lotaryngii (Królestwo Środkowofrankijskie)
Królestwo Wschodniofrankijskie
Lotaryngia
Miśnia i Łużyce
Święte Cesarstwo Rzymskie
3. Kształtowanie się społeczeństwa feudalnego
1) Zagadnienie
- gospodarka wczesnego średniowiecza,
- kształtowanie się systemu lennego,
- struktura społeczna w średniowieczu.
2) Pojęcia
latyfundia (P),
prekaria (PP),
feudum (P),
lenno (P),
immunitet (P),
senior (P),
wasal (P),
stosunek lenny (P),
suzeren (P),
gospodarka naturalna (P),
gospodarka towarowo-pieniężna (P),
inwestytura (PP),
4. Państwa słowiańskie
1) Zagadnienia
- procesy państwotwórcze na ziemiach Słowian we wczesnym średniowieczu
podstawowe kwestie związane z życiem Słowian: warunki, wierzenia (P),
procesy związane z powstawaniem państw słowiańskich we wczesnym średniowieczu (PP),
państwa słowiańskie
- misje chrystianizacyjne.
2) Pojęcia
głagolica (P),
cyrylica (P),
demokracja wojenna (P),
gospodarka żarowa (łazowa) (P),
ulicówka (PP),
opole (P),
ród (P),
politeizm
antropomorfizm
Świętowid
Swaróg
Trzygłów
Wieszczenie
Kurhan
pochówek szkieletowy
3) Postacie
Samon
Cyryl
Konstanty (Metody)
Ruryk
Włodzimierz Wielki
Dynastia Przemyślidów
4) Daty
W którym wieku powstawały poszczególne państwa słowiańskie
5) Mapa
Państwo Samona
Bułgaria
Państwo Wielkomorawskie
Ruś
Czechy
5. Początki państwa polskiego
1) Zagadnienia :
- plemiona polskie - główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski wczesnopiastowskiej (P);
- początki państwa polskiego - przyczyny i proces wzrostu znaczenia plemienia Polan (P),
- przyjęcie chrztu i jego znaczenie -przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Polskę (P); znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa przez Polskę (PP),
- terytorium państwa Mieszka I.
2) Pojęcia
Wiślanie (P),
Polanie (P),
gród (P),
drużyna (P),
daniny (P),
posługi (P),
Dagome iudex (P),
rolnictwo żarowe (PP),
podwoda (PP),
stan (PP),
3) Postacie
Mieszko (P),
Dobrawa (P),
Jordanes (PP),
Geograf Bawarski (PP),
Siemowit (PP),
Leszek (PP),
Ziemomysł (PP),
Ibrahim ibn Jakub (PP),
Gero (PP),
4) Daty
966 (P),
968 (PP),
972 (PP),
5) Mapa
tereny zajmowane przez główne plemiona polskie (P),
sąsiedzi Polski w X w. (P),
najważniejsze grody Polan (P),
Cedynia,
Łużyce,
Magdeburg (PP),
tereny zamieszkiwane przez Wieletów (PP),
Ratyzbona (PP),
6. Monarchia Bolesława Chrobrego
1) Zagadnienia
- Polska w początkach panowania Bolesława Chrobrego -ustrój polityczny i administracyjny państwa pierwszych Piastów (PP); proces przejęcia przez Chrobrego władzy w Polsce (P); przebieg misji św. Wojciecha (P),
- zjazd gnieźnieński - prezentuje przebieg zjazdu gnieźnieńskiego w roku 1000 (P); potrafi wyjaśnić znaczenie polityczne zjazdu w 1000 r. (PP); potrafi przedstawić europejski wymiar zjazdu gnieźnieńskiego (PP),
- ekspansja Chrobrego - prezentuje przyczyny i skutki (P) oraz przebieg wojny z Niemcami z lat 1003-1018 (PP),
- koronacja Chrobrego i jej znaczenie - wyjaśnia przyczyny i skutki koronacji Chrobrego (P),
- zakres władzy wczesnopiastowskich monarchów.
2) Pojęcia
chrystianizacja (P),
kanonizacja (P),
męczeństwo (P),
relikwie (P),
arcybiskupstwo (P),
bulla (PP),
denar (PP),
3) Postacie
Bolesław Chrobry (P),
św. Wojciech (P),
Otton III (P),
Sylwester II (PP),
Gaudenty (PP),
Henryk II (PP),
Świętopełk (PP),
Jarosław Mądry (PP),
4) Daty
1000 (P),
1025 (P),
992 (PP),
997 (PP),
1018 (PP),
5) Mapa
granice państwa polskiego w 992 r. (P),
sąsiadów Polski z czasów Chrobrego (P),
Gniezno i siedziby nowych biskupstw (P),
granice Polski z 1025 r. (P),
Miśnię,
Łużyce,
Milsko,
Kijów,
Grody Czerwieńskie (PP),
zmiany granic w czasie wojen prowadzonych przez Chrobrego (PP),
7. Kryzys i odbudowa państwa polskiego w XI w.
1) Zagadnienia
- przyczyny kryzysu Polski pierwszych Piastów - główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w XI w. (P); sytuacja na ziemiach polskich po śmierci Bolesława Chrobrego (P); geneza kryzysów Polski pierwszych Piastów (PP);
- powstanie ludowe - wpływ wydarzeń politycznych w Europie na losy Polski (PP), przebieg kryzysów w monarchii pierwszych Piastów (P),
- najazd Brzetysława i utrata Śląska,
- odbudowa państwa i Kościoła,
- Bolesław Śmiały i biskup Stanisław; przyczyny i skutki polityki zagranicznej króla Bolesława Śmiałego (PP); główne przyczyny obalenia króla Bolesława Śmiałego (P),
- dokonania Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego (PP),
2) Pojęcia
monarchia patrymonialna (P),
koronacja (P),
drużyna (P),
rycerze (P),
powstanie ludowe (P),
cześnik (PP),
trybut (PP),
obóz gregoriański (PP),
obóz cesarski (PP),
3) Postacie
Mieszko II (P),
Bezprym (P),
Kazimierz Odnowiciel (P),
Bolesław Śmiały (P),
Władysław Herman (PP),
Grzegorz VII (PP),
Henryk IV (PP),
Otton (PP),
Konrad II (PP),
Rycheza (PP),
Brzetysław (PP),
Henryk III (PP),
Jarosław Mądry (PP),
Miecław (PP),
4) Daty
1025 (P),
1076 (P),
1034 (PP),
1039 (PP),
1054 (PP),
1058 (PP),
1079 (PP),
5) Mapa
główne dzielnice Polski (P),
sąsiadów Polski w XI w. (P),
Poznań,
Gniezno,
Kraków (P),
Łużyce,
Milsko,
Grody Czerwieńskie (PP),
8. Bolesław Krzywousty broni niezależności państwa polskiego
1) Zagadnienia
- wzrost znaczenia możnowładztwa - przedstawia przyczyny i proces wzrostu znaczenia możnowładztwa w Polsce (PP); wyjaśnia przyczyny i skutki konfliktu Krzywoustego oraz Zbigniewa (P),
- wojna Krzywoustego z bratem i Niemcami - główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski wczesnopiastowskiej (P); przyczyny i (przy pomocy mapy) przebieg wojny z 1109 r. (PP),
- Kościół w Polsce - wyjaśnia znaczenie niezależności arcybiskupstwa gnieźnieńskiego dla dziejów Polski (PP),
- statut Bolesława Krzywoustego.
2) Pojęcia
możnowładztwo (P),
władza zwierzchnia (P),
kolczuga (P),
princeps (P),
senior (P),
dzielnica senioralna (P),
dzielnica dziedziczna (P),
pogrobowiec (PP),
3) Postacie
Władysław Herman (P),
Bolesław Krzywousty (P),
Zbigniew (P),
Henryk V (PP),
Sieciech (PP),
Warcisław (PP),
Salomea (PP),
Władysław Wygnaniec (PP),
Mieszko Stary (PP),
Bolesław Kędzierzawy (PP),
Henryk Sandomierski (PP),
Kazimierz Sprawiedliwy (PP),
4) Daty
1109 (P),
1138 (P),
1107 (PP),
1135 (PP),
5) Mapy
tereny Polski w XII w. (P),
dzielnice Polski przydzielone synom Krzywoustego (P),
sąsiadów Polski
w XII w. (P),
przebieg wojen z Niemcami (PP),
siedziby arcybiskupa i biskupów (PP),
9. Ideał władcy
Zagadnienia i pojęcia
- monarchia patrymonialna i jej funkcjonowanie,
- struktura militarna państwa wczesnośredniowiecznego,
- sytuacja ekonomiczna Europy we wczesnym średniowieczu.
10. Gospodarka i społeczeństwo Europy w XI-XIII w.
1) Zagadnienia
- rolnictwo w średniowieczu -przemiany w średniowiecznej gospodarce (P), wpływ przeobrażeń w rolnictwie na odtworzenie się sieci miast (PP),
- średniowieczne miasta - proces rozwoju miast (PP),
- społeczeństwo okresu średniowiecza -struktura społeczeństwa średniowiecznej Europy (P),
2) Pojęcia
trójpolówka (P),
łan (P),
renta feudalna (P),
gildie (P),
majstersztyk (P),
patrycjat (P),
pospólstwo (P),
plebs (P),
lichwa (P),
Hanza (P),
11. O dominację nad chrześcijańską Europą w XI-XIII w.
1) Zagadnienia
- chrześcijaństwo zachodnie i ortodoksja wschodnia - różnice między obrządkiem łacińskim (zachodnim) i greckim (wschodnim) (P),
- kryzys chrześcijaństwa na Zachodzie w X i XI wieku
- spór o inwestyturę.
2) Pojęcia
papocezaryzm (P),
cyrylica (P),
inwestytura (P),
klątwa (P),
ortodoksja (P),
Kościół autokefaliczny (PP),
symonia (P),
ekskomunika (P),
świętopietrze (P),
nepotyzm (P)
celibat (P)
reforma klunicka (P)
dyktat papieski (P)
obóz gregoriański
obóz antygregoriański
3) Postacie
Grzegorz VII
Henryk IV
Henryk V
Kalikstem V
4) Daty
1059
1075
1076
1077
1080
1084
1122
Mapa
Państwa należące do obozu gregoriańskiego
Państwa należące do obozu antygregoriańskiego
Canossa
Wormacja
12. Krzyżem i mieczem
1) Zagadnienia
- przyczyny przebieg i znaczenie krucjat,
- powstanie zakonów rycerskich,
- krucjaty na terenie Europy.
2) Pojęcia
krucjaty (P),
zakony rycerskie (P),
Joannici
Templariusze
Krzyżacy
Sułtan
Cesarstwo Łacińskie
3) Postacie
Urban II
Saladyn
4) Daty
1095
Daty wypraw krzyżowych
5) Mapa
Ziemia Święta
Jerozolima Akka
Cesarstwo Bizantyńskie
Cesarstwo Łacińskie
Tunis
13. Przemiany ustrojowe w Anglii i we Francji
1) Zagadnienia
- kształtowanie się monarchii stanowych w Anglii i we Francji - przyczyny rozdrobnienia feudalnego w średniowiecznej Europie (P);
- polityczne i społeczne skutki rozwoju monarchii stanowej -proces kształtowania się monarchii stanowych w Europie (PP),
- początki parlamentaryzmu - dostrzega podobieństwa i różnice w funkcjonowaniu parlamentu angielskiego współcześnie oraz w średniowieczu (P),
2) Pojęcia
monarchia stanowa (P),
parlamentaryzm (P),
parlament
Izba Lordów
Izba Gmin
Stany Generalne
Wielka Karta Swobód
2) Postacie
Jan Bez Ziemi
Henryk III
Filip IV Piękny
3) Daty
1215
1265
1302
14. Przemiany polityczne w Polsce w okresie rozbicia dzielnicowego
1) Zagadnienia
- spory o seniorat - wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w okresie rozbicia dzielnicowego (P),
- upadek zasady senioratu i władzy zwierzchniej - przyczyny i proces rozbicia dzielnicowego w Polsce (P),
- polityczne skutki rozbicia dzielnicowego - znaczenie możnych i duchowieństwa dla dziejów Polski okresu rozbicia dzielnicowego (P).
2) Pojęcia
polityka fiskalna (P),
senior (P),
princeps (P),
zjazd w Łęczycy (P),
wiec (P)
hołd w Krzyszkowie (PP),
zjazd w Gąsawie (PP),
3) Postacie
Salomea (P),
Władysław Wygnaniec (P),
Bolesław Kędzierzawy (P),
Mieszko Stary (P),
Henryk Sandomierski (P),
Kazimierz Sprawiedliwy (P),
Konrad Mazowiecki (P),
Piotr Włostowic (PP),
Leszek Biały (PP),
Henryk Brodaty (PP),
Henryk Pobożny (PP),
Bolesław Wstydliwy (PP),
4) Daty
1138 (P),
1180 (P),
1146 (PP),
1157 (PP),
1227 (PP),
5) Mapa
tereny Polski w XII-XIII w. (P),
dzielnice Polski przydzielone synom Krzywoustego (P),
sąsiadów Polski w XII w. (P),
15. Społeczeństwo i gospodarka w Polsce dzielnicowej
1) Zagadnienia
- przyczyny ożywienia gospodarczego na ziemiach polskich w XIII w.,
- lokacja na ziemiach polskich miast i wsi na prawie niemieckim - wyjaśnia znaczenie przemian ekonomicznych na ziemiach polskich dla dziejów państwa (PP),
- przemiany społeczne na ziemiach polskich w XIII w. - wyjaśnia znaczenie przemian etnicznych, jakie zaszły na ziemiach polskich w okresie rozbicia dzielnicowego (PP),
2) Pojęcia
immunitet ekonomiczny (P),
immunitet sądowniczy (P),
kolonizacja (P),
lokacja na prawie niemieckim (P),
łan (P),
cech (P),
gildia (P)
wolnizna (P),
sołtys (P),
wójt (P),
rada miejska (P),
burmistrz (P),
kmieć (P),
zasadźca (P),
jatka (w znaczeniu: rzeźnia) (P),
lokacja na pniu (PP),
3) Postacie
- działalność (w omawianym zakresie) Henryka Kietlicza (PP),
4) Mapa
tereny Polski w XII-XIII w. (P),
dzielnice Polski przydzielone synom Krzywoustego (P),
sąsiadów Polski w XII w. (P),
rozpoznaje i wskazuje cechy topograficzne charakterystyczne dla wsi oraz miast lokowanych na prawie niemieckim (PP),
16. Sąsiedzi Polski w XII-XIII w.
1) Zagadnienia
- proces tworzenia Marchii Brandenburskiej,
- zakon krzyżacki na ziemiach polskich - przyczyny i konsekwencje sprowadzenia Krzyżaków do Polski (P),
- podboje Mongołów,
- Czechy i Węgry we wczesnym średniowieczu.
2) Pojęcia
marchia (P),
3) Postacie
Konrad Mazowieckie
Henryk Pobożny
4) Daty
1226
1241
5) Mapa
Sąsiedzi Polski
Prusy
Zakon Krzyżacki
Legnica
Ziemia Chełmińska
17. Drogi do zjednoczenia Polski
1) Zagadnienia
- przyczyny jednoczenia państwa w XIII w.,
- ośrodki i etapy jednoczenia,
- rola Władysława Łokietka w procesie jednoczenia Polski,
- stosunki Łokietka z państwami sąsiednimi - przedstawia etapy i skutki walki z Krzyżakami o Pomorze (P); ocenia politykę Władysława Łokietka (PP).
2) Pojęcia
kult św. Stanisława (P),
3) Postacie
Henryk IV Probus (P),
Władysław Łokietek (P),
Wacław II (P),
Jakub Świnka (PP),
Bolesław Wstydliwy (PP),
Konrad Mazowiecki (PP),
Leszek Czarny (PP),
Wacław III (PP),
Jan Luksemburczyk (PP),
Karol Robert Andegaweński (PP),
4) Daty
1308 (P),
1320 (P),
1333 (P),
1253 (PP),
1288 (PP),
1290 (PP),
1295 (PP),
1296 (PP),
1300 (PP),
1305 (PP),
1329-1332 (PP),
5) Mapy
główne dzielnice i miasta Polski (P),
dzielnice, które zjednoczył Władysław Łokietek (P)
ziemie jakie utracił W. Łokietek w wyniku wojny z Krzyżakami
sąsiadów Polski w XIII-XIV w. (P),
18. Ku potędze
1) Zagadnienia
- Polska w początkach panowania Kazimierza Wielkiego,
- sukcesy polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego,
- reformy wewnętrzne wprowadzone przez Kazimierza Wielkiego,
- powstanie uniwersytetu krakowskiego,
- ocena rządów Kazimierza Wielkiego.
2) Pojęcia
Akademia Krakowska (P),
rada królewska (P),
monarchia stanowa (P),
Corona Regni Poloniae (PP),
Korona Królestwa Polskiego (PP),
3) Postacie
Kazimierz Wielki (P),
Jan Luksemburczyk (PP),
Karol Robert Andegaweński (PP),
Bolesław Jerzy Trojdenowicz (PP),
4) Daty
1333 (P),
1343 (P),
1370 (P),
1335 (PP),
1339 (PP),
1340-1366 (PP),
5) Mapa
główne dzielnice Polski (P),
Ruś Halicką (Czerwoną) (P),
sąsiadów Polski w XIV w. (P),
19. Czasy rycerzy
Zagadnienia i pojęcia
- monarchia stanowa i jej funkcjonowanie,
- struktura militarna państwa średniowiecznego,
- sytuacja ekonomiczna Europy okresu pełnego średniowiecza.
20. Kryzys średniowiecznej Europy
1) Zagadnienia
- demograficzne i gospodarcze skutki ,,czarnej śmierci”,
- wojna stuletnia oraz jej następstwa.
2) Pojęcia
żakieria (P),
zamykanie się cechów (PP),
3) Postacie
Karol VII
Joanna d'Arc
4) Data
1337-1353
5) Mapa
Francja
Anglia
21. Kryzys idei uniwersalnych
1) Zagadnienia
- kryzys w Kościele i próby jego przezwyciężenia w XIV-XV wieku - znaczenie Złotej bulli dla Rzeszy niemieckiej (PP); charakteryzuje przyczyny i przejawy kryzysu w Kościele katolickim w XIV w. (P); charakteryzuje reformy soborowe i dostrzega ich znaczenie dla losów Kościoła (P),
- prądy religijne u schyłku średniowiecza.
2) Pojęcia
polityka domowa (P),
bulla (P),
elekcja (P),
niewola awiniońska (P),
sobór (P),
kurialiści (P),
koncyliaryści (P),
list żelazny (P),
husytyzm.
3) Postacie
Klemens V
Marcin V
Jan Hus
4) Data
1378
1409
1414-1418
5) Mapa
Awinion
Piza
Konstancja
22. Andegawenowie i Jagiellonowie na tronie polskim
1) Zagadnienia
- rządy Andegawenów w Polsce - wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w czasach Andegawenów i Jagiellonów (P); przyczyny unii Polski z Węgrami (P); główne założenia przywileju koszyckiego (P); znaczenie przywileju koszyckiego dla dziejów Polski (PP),
- dzieje Litwy do końca XIV w.,
- geneza i skutki unii polsko-litewskiej - przyczyny unii Polski z Litwą (P); przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Litwę (P); znaczenie unii polsko-litewskiej (PP),
2) Pojęcia
unia personalna (P),
przywilej koszycki (P),
unia w Krewie (P),
unia w Horodle (P),
bitwa nad Worsklą (PP),
unia w Wilnie i Radomiu (PP),
3) Postacie
Ludwik Andegaweński (Węgierski, Wielki) (P),
Jadwiga (P),
Władysław Jagiełło (P),
Kaźko Słupski (PP),
Giedymin (PP),
Olgierd (PP),
Wilhelm Habsburg (PP),
Witold (PP),
4) Daty
1370 (P),
1385 (P),
1413 (P),
1374 (PP),
1382 (PP),
1384 (PP),
1401 (PP),
5) Mapa
tereny Węgier, Litwy i Polski w końcu XIV w. (P),
Koszyce (P),
Krewa (P),
Horodlo (P),
Wilno (P),
Radom (P),
23. Rządy Władysława Jagiełły
1) Zagadnienia
- początki rządów Władysława Jagiełły - główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w czasach Jagiełły (P); proces chrystianizacji Litwy (PP); przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Litwę (P); znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa przez Litwę (PP),
- wielka wojna z zakonem krzyżackim -genezę wojny z zakonem krzyżackim w 1409 r. (P); przebieg konfliktu z lat 1409-1411 (P); znaczenie bitwy grunwaldzkiej (P);
- kolejne wojny z Krzyżakami,
- polityka dynastyczna Jagiełły.
2) Pojęcia
unia (P),
unia w Krewie (P),
chrystianizacja (P),
pierwszy pokój toruński (P),
bitwa grunwaldzka (P),
wielka wojna z zakonem krzyżackim (P),
polityka dynastyczna (P),
casus belli (PP),
sztuka wojenna (PP),
most pontonowy (PP),
sąd Boży (PP),
wojny husyckie (PP),
nietykalność osobista i majątkowa (PP),
przywilej w Jedlni i Krakowie (PP),
3) Postacie
Władysław Jagiełło (P),
Jadwiga (P),
Witold (P),
Jan Matejko (PP),
Wojciech Kossak (PP),
Ulrich von Jungingen (PP),
Zygmunt Luksemburczyk (PP),
Zofia Holszańska (PP),
4) Data:
1386 (P),
1409-1411 (P),
15 lipca 1410 (P),
1399 (PP),
1414 (PP),
1422 (PP),
1434 (PP),
1435 (PP),
5) Mapa
granice Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego (P),
sąsiedzi Polski (P),
Grunwald (P),
Malbork (P),
Żmudź (PP),
ziemię dobrzyńską (PP),
Nową Marchię (PP),
Brześć Kujawski (PP),
24. Imperium Osmanów
1) Zagadnienia
- panowanie Władysława Warneńczyka,
-unia polsko-węgierska (PP),
- podboje tureckie - przebieg bitwy pod Warną (P),
2) Postacie
Władysław Warneńczyk
3) Daty
1444
4) Mapa
Warna
25. Kazimierz Jagiellończyk na tronie Polski i Litwy
1) Zagadnienia
- okoliczności przejęcia władzy przez Kazimierza Jagiellończyka,
- geneza, przebieg i skutki wojny trzynastoletniej - potrafi wyjaśnić znaczenie zmian w sztuce wojennej tego okresu (PP); przedstawia główne założenia drugiego pokoju toruńskiego (P); wyjaśnia skutki drugiego pokoju toruńskiego (PP),
- polityka dynastyczna Kazimierza Jagiellończyka -główne osiągnięcia polityki dynastycznej Kazimierza Jagiellończyka (PP),
2) Pojęcia
bezkrólewie (P),
unia personalna (P),
wojsko zaciężne (P),
polityka fiskalna (P),
Związek Pruski (P),
inkorporacja (P),
szlachta (P),
przywileje szlacheckie (P),
przywileje cerekwicko-nieszawskie (P),
drugi pokój toruński (P),
Prusy Królewskie (P),
polityka dynastyczna (P),
elity polityczne (PP),
listy kaperskie (PP),
Prusy Zakonne (PP),
3) Postacie
Kazimierz Jagiellończyk (P),
Władysław Jagiellończyk (P),
Jan Olbracht (P),
Aleksander (P),
Zbigniew Oleśnicki (PP),
Jan Bażyński (PP),
Piotr Dunin (PP),
4) Daty
1444 (P),
1447 (P),
1454 (P),
1454-1463 (P),
1440 (PP),
1457 (PP),
1462 (PP),
1463 (PP),
1471 (PP),
1490 (PP),
1492 (PP),
5) Mapa
granice Polski i Litwy w czasach Kazimierza Jagiellończyka (P),
sąsiadów Polski (P),
główne miasta państwa krzyżackiego - Malbork, Gdańsk, Elbląg, Toruń, Królewiec, Chojnice (P),
główne miejsca bitew wojny trzynastoletniej - Chojnice, Zalew Wiślany, Świecino k/Jeziora Żarnowieckiego (PP),
posiadłości Habsburgów z przełomu XV i XVI w. (PP),
26. Społeczeństwo stanowe w Polsce
1) Zagadnienia - główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w czasach Jagiellonów (P),
- terytorium Polski w końcu epoki średniowiecza,
- proces kształtowania się stanów w Polsce,
- sytuacja i przywileje stanu duchownego,
- sytuacja i przywileje chłopów oraz mieszczan,
- sytuacja i przywileje stanu rycerskiego - szlachty,
- początki polskiego parlamentaryzmu.
2) Pojęcia
województwa (P),
stan społeczny (P),
przywileje: koszycki, warcki, jedleńsko-krakowski, cerekwicko-nieszawski, piotrkowski z 1496 r. (P),
sejm walny (P),
przywileje: borzykowski, z Cieni, Lutomyśla, Budy, Piotrkowa z 1388 r., Czerwińska, Korczyna (P), sejmiki generalne (PP),
3) Postacie
Ludwik Węgierski (P),
Władysław Jagiełło (P),
Kazimierz Jagiellończyk (P),
Jan Olbracht (P),
4) Daty
1374 (P),
1423 (P),
1430 (P),
1433 (P),
1454 (P),
1493 (P),
1496 (P),
1210-1215 (PP),
1228 (PP),
1291 (PP),
1355 (PP),
1388 (PP),
1422 (PP),
1456 (PP),
5) Mapy
granice i główne dzielnice Polski oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego (P),
sąsiedzi państwa Jagiellonów (P),
miejsca nadania głównych przywilejów (PP),
27. Dorobek średniowiecza
1) Zagadnienia
- źródła kultury średniowiecza - czynniki wpływające na kształt kultury średniowiecza (PP),
- kultura uczona i ludowa,
- znaczenie renesansu karolińskiego (P),
- rola klasztorów - najważniejsze ośrodki kultury,
- uniwersalizm kultury pełnego średniowiecza,
- system edukacji średniowiecznej,
- uniwersytety,
- nauka i filozofia - założenia filozofii średniowiecznej (PP),
- architektura średniowieczna - styl romański i gotycki,
- kształtowanie się nowego obrazu człowieka i świata.
2) Pojęcie
renesans karoliński (P),
klasztor (P),
skryptorium (P),
uniwersytet (P),
scholastyka (P),
tomizm (P),
alchemia (PP),
styl romański (P),
gotyk (P),
synkretyzm (PP),
3) Postacie
św. Augustyna (PP)
i św. Tomasza z Akwinu (P),
28. Kobieta w wiekach średnich
Zagadnienia
- sytuacja kobiet w średniowieczu,
- rodzina w średniowiecznej Europie.