Recenzje artykułow, kuszak4, Program profilaktyczno-terapeutyczny dla placówki opiekuńczo-wychowawczej

Opracowanie:
Bożena Kisiel i Małgorzata Głowala
pracownicy pedagogiczni Pogotowia Opiekuńczego
w Izdebnie, woj. mazowieckie

WSTĘP

Pogotowie Opiekuńcze jest placówką interwencyjną. Trafiają do niej wychowankowie czasowo lub na stałe pozbawieni opieki rodzicielskiej, sprawiający kłopoty wychowawcze, nie lubiący szkoły, traktujący ją jako źródło swych niepowodzeń, notoryczni wagarowicze, nieletni łamiący prawo.
Podstawowym zadaniem Pogotowia Opiekuńczego jest zapewnienie wychowankom doraźnej opieki, stworzenie warunków godnej egzystencji przez zabezpieczenie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych, umożliwienie realizacji obowiązku szkolnego i pomoc w nauce.
Specyfika P.O. wymaga, by realizowany w nim program wychowawczy, nosił znamiona cech programu terapeutycznego. W przeważającej swej części bowiem, dzieci i młodzież trafiająca do placówki, dotknięta jest już patologią, demoralizacją, uzależnieniem. Wielu wychowanków już przed przybyciem do placówki nałogowo paliło papierosy, było po pierwszych kontaktach z narkotykami, alkoholem. W sytuacji stresu, zagrożenia, bezradności, wyuczyli się reagować agresją. Często kradzieże, wynikające z biedy rodziny lub będące metodą osiągnięcia wyznaczonego statusu w swoim dotychczasowym środowisku, były stałym elementem ich postępowania.
Ograniczony czas pobytu w Pogotowiu sprawia, że rzadko udaje się całkowicie wyeliminować w/w zjawiska patologiczne z zachowań podopiecznych. Lecz samo wskazanie możliwości radzenia sobie z sytuacją trudną, stresem, pokusami, uzależnieniem, nauka umiejętności organizowania sobie czasu wolnego w sposób zdrowy dla siebie i społecznie akceptowany, daje szansę na powodzenie w dalszej pracy wychowawczej i resocjalizacyjnej.

CELE DO REALIZACJI:

· integracja wychowanków w placówce, w atmosferze akceptacji i bezpieczeństwa,
· nabycie umiejętności współżycia w grupie i szerszej społeczności,
· nabycie umiejętności komunikowania się i zachowań pro społecznych,
· wyrabianie umiejętności dokonywania świadomych wyborów i ponoszenia konsekwencji,
· wskazywanie pożądanych wzorów zachowań,
· rozwijanie zainteresowań, odkrywanie zdolności i właściwe ich ukierunkowanie,
· propagowanie zdrowego stylu życia,
· wskazywanie sposobów radzenia sobie z nałogami,
· wskazywanie na szkodliwość używek oraz ukazywanie zagrożeń, jakie niosą za sobą uzależnienia,
· rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, napięciem pojawiającym się w sytuacji trudnej,
· rozwijanie wiary we własne siły, umacnianie poczucia własnej wartości,
· poszanowanie własności swojej i cudzej,
· niwelowanie przemocy i zachowań agresywnych.

METODY ODDZIAŁYWAŃ:

· prelekcje filmowe, wykłady
· dyskusje, „burze mózgów”
· spotkania terapeutyczne
- socjoterapia
- muzykoterapia
- terapia ruchem
· zajęcia w kołach zainteresowań
- zajęcia manualne - plastyczne, hafciarskie, majsterkowanie
- zajęcia taneczne
- zajęcia teatralne
- zajęcia sportowe
- zajęcia informatyczne (komputerowe)
· uroczystości wewnątrzplacówkowe
· dyskoteki
· wyjazdy, wycieczki, zielone szkoły
· lekcje muzealne
· konkursy
· gazetki, wystawy
· kino, teatr

FORMY PRACY:

· praca z całą społecznością placówki
· praca z grupą wychowawczą lub terapeutyczną
· zajęcia indywidualne.

ZAKRES TEMATYCZNY ODDZIAŁYWAŃ
(PROFILAKTYCZNYCH I TERAPEUTYCZNYCH)

I. Tworzenie odpowiedniego klimatu i atmosfery w placówce.

1. Zadania do realizacji
- budowanie atmosfery bezpieczeństwa i pozytywnych relacji wychowawca-wychowanek;
- integracja wewnątrz grupowa w relacji wychowanek- wychowanek;
- uczenie zasad i norm dobrego kontaktu i komunikacji;
- rozwiązywanie na bieżąco problemów i konfliktów;
- promowanie postawy tolerancji i akceptacji;
- dbanie o czystość i wystrój placówki.
2. Sposoby realizacji
- rozmowy indywidualne;
- spotkania integracyjne (terapia grupowa „Metodą ruchu rozwijającego”);
- budowanie grupy w ramach oddziaływań socjoterapeutycznych;
- realizacja programu profilaktycznego „Jak żyć z ludźmi”.
- wspólne wyjazdy, wycieczki (zielone szkoły, biwaki, ogniska, wycieczki piesze i rowerowe);
- wspólne organizowanie uroczystości, kultywowanie tradycji;
- odpowiedni, zachęcający do aktywności wygląd pomieszczeń, dbanie o tereny zielone;

II. Niwelowanie zachowań agresywnych, przemocy, skłonności do kradzieży i wymuszeń.

1. Zadania do realizacji
- przekazywanie pozytywnych modeli aktywnego spędzania czasu wolnego;
- pomoc sprawcom przemocy w odnajdywaniu lepszych sposobów rozładowania energii, odreagowania napięć, zaspokojenia potrzeb;
- uświadamianie sprawcy trudnej sytuacji ofiary, jej cierpień, krzywd oraz własnych uczuć w sytuacji znęcania się;
- kształtowanie postawy asertywności;
- mobilizowanie do zdobycia kontroli nad własną słabością, pokusą, agresywnym zachowaniem;
- inspirowanie ekspresji literackiej i plastycznej pod hasłem „Przeciw przemocy”.
2. Sposoby realizacji
- prowadzenie rozmów indywidualnych ze sprawcami i ofiarami przemocy;
- zajęcia terapeutyczne
· socjoterapia
· terapia ruchem
· muzykoterapia;
- zajęcia w ramach kół zainteresowań
· sportowe
· manualne (plastyczne, hafciarskie, majsterkowanie)
· kulinarne
· czytelnicze
· komputerowe (odpowiedni dobór gier)
· urządzanie terenów zielonych;
- organizowanie akcji pod hasłem „Dni bez przemocy”
„Cichy przyjaciel”;
- odpowiedni dobór filmów VHS propagujących osobowe wzory do naśladowania;
- dyskusje inspirowane filmem „Agresja i przemoc. Jak im przeciwdziałać”;
- przeprowadzanie rozmów dyscyplinujących ze sprawcami przemocy;
- zdecydowane interwencje w sytuacjach szykanowania i dręczenia;
- realizacja programów profilaktycznych
„Jak żyć z ludźmi”
„Spójrz inaczej”
„Ruch rozwijający”
„Metoda Denisona”

III. Walka z uzależnieniami - nikotynizmem, alkoholizmem, narkomanią.

1. Zadania do realizacji
- promocja zdrowego stylu życia;
- uświadomienie skutków (zdrowotnych, psychicznych, społecznych i prawnych) nadużywania alkoholu, uzależnienia od papierosów, narkotyków, leków;
- wprowadzenie „normy” niepalenia, niepicia, niećpania;
- ukazywanie sposobów radzenia sobie z nałogami;
- wskazywanie drogi ekspresji plastycznej jako sposobu odreagowania napięć i wyrażania własnych emocji;
- zachęcanie do aktywności fizycznej przez udział w zajęciach sportowych;
- proponowanie i propagowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego;
- umacnianie poczucia własnej wartości
2. Sposoby realizacji
- prezentacja filmów edukacyjnych, literatury, pamiętników o tematyce pro zdrowotnej;
- „burze mózgów”;
- malowanie plakatów tematycznych np. antynikotynowych, wyrażanie nastroju rysunkiem;
- rozwijanie zainteresowań, odkrywanie talentów;
- przeprowadzanie akcji „Dni bez papierosa”;
- odreagowywanie napięć przez aktywny udział w zajęciach sportowych, pracy na terenach zielonych, zajęciach teatralnych, dramie
- realizacja oddziaływań terapeutycznych według programu „Małolat”;
- spotkania z pracownikiem służby zdrowia i PSSE - prelekcja n/t skutków uzależnień;

IV. Nauka umiejętności radzenia sobie ze stresem, sytuacją trudną; rozwiązywanie konfliktów, budowanie poczucia własnej wartości.

1. Zadania do realizacji
- kształtowanie postaw asertywności, twórczego myślenia i wyrażania własnych poglądów, opinii;
- wspomaganie rozwoju osobowego wychowanka (odkrywanie mocnych stron zalet, talentów);
- inspirowanie do aktywności i planowania wolnego czasu;
- zachęcanie do wyznaczania sobie celów, pomoc w ich osiąganiu;
- nauka sposobów dobrego komunikowania się;
- wyrabianie zdolności empatii;
- kształtowanie umiejętności określania i nazywania własnych uczuć
2. Sposoby realizacji
- ćwiczenia w odmawianiu i przeciwstawianiu się negatywnym wpływom otoczenia;
- drama, odgrywanie scenek sytuacji trudnych, wspólne tworzenie zakończenia jej;
- obserwacja i analiza zachowań innych;
- wykorzystanie programów socjoterapeutycznych do korygowania treści urazowych;
- odreagowywanie napięć przez udział w zajęciach aktywnych (sportowych, tanecznych, manualnych, teatralnych, pracy na terenach zielonych);
- korzystanie ze scenariuszy programów „Spójrz inaczej”, „Ruch Rozwijający” W. Sherborne, „Metoda Denisona”