Rozdział 9

ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE

9.1. Zasady i sposoby zabezpieczenia logistycznego pododdziałów zmechanizowanych w działaniach taktycznych

Współczesne działania taktyczne prowadzone przez pododdziały zmechanizowane charakteryzują się taką różnorodnością ich potrzeb, że powoduje to konieczność zapewnienia im wszechstronnego zabezpieczenia, w tym także zabezpieczenia logistycznego.

Zabezpieczenie logistyczne - to proces zasilania wojsk poprzez dostawy zaopatrzenia oraz świadczenie usług niezbędnych do szkolenia i walki.

Usługi logistyczne to przedsięwzięcia wykonywane przez pododdziały (elementy) logistyczne, dzielą się one na specjalistyczne i gospodarczo-bytowe.

Do specjalistycznych należą usługi: remontowe, transportowe, medyczne, przeładunkowe, wydobywanie wody itp., natomiast do gospodarczo - bytowych: przygotowanie posiłków, kwaterunek, finansowe, kąpielowe, fryzjerskie, itp.

Zabezpieczenie logistyczne wojsk w działaniach taktycznych jest organizowane i realizowane poprzez wykorzystanie stacjonarnego potencjału logistycznego wojska i układu pozamilitarnego (wydzielonego przez gospodarkę narodową) oraz ruchome (polowe) siły i środki logistyczne.

Istota zabezpieczenia logistycznego pododdziałów wyraża się w przygotowaniu odpowiednio urzutowanego i rozmieszczonego w terenie potencjału materiałowego, technicznego i medycznego oraz zapewnieniu możliwości ich racjonalnego użytkowania (przy jednoczesnym, szerokim wykorzystaniu terenowej infrastruktury logistycznej), stwarzeniu tym samym warunków do skutecznego prowadzenia działań bojowych.

Celem zabezpieczenia logistycznego pododdziałów jest zaspokojenie potrzeb w zakresie środków niezbędnych do życia i walki oraz zachowanie zdolności ludzi i sprzętu do prowadzenia działań taktycznych.

Zabezpieczenie logistyczne pododdziału obejmuje: zaopatrywanie, zabezpieczenie techniczne, zabezpieczenie medyczne oraz inne przedsięwzięcia tj. zaspokajanie potrzeb bytowych jeńców wojennych oraz grzebanie poległych i zmarłych żołnierzy.

9.1.1. Zasady i sposoby organizacji pododdziałów (urządzeń i elementów)

logistycznych

Organizacja pododdziałów logistycznych powinna zapewnić jak najlepsze wykorzystanie posiadanych sił i środków, szybki ich manewr oraz skuteczne i skryte dowodzenie.

Sposób organizacji pododdziałów logistycznych w działaniach taktycznych zależy przede wszystkim do sytuacji bojowej i logistycznej, treści otrzymanego zadania, decyzji dowódcy i jego wytycznych do zabezpieczenia logistycznego, zakresu zabezpieczenia logistycznego realizowanego przez szczebel nadrzędny, możliwości pododdziałów (urządzeń) logistycznych, posiadanej do dyspozycji terenowej infrastruktury logistycznej oraz warunków terenowych i atmosferycznych.

Organizacja pododdziałów logistycznych batalionu obejmuje kompleks wzajemnie powiązanych przedsięwzięć tj.:

• przygotowanie pododdziałów i urządzeń logistycznych;

• ugrupowanie, rozmieszczenie i przemieszczanie pododdziałów i urządzeń logistycznych;

• wyznaczenie, przygotowanie i utrzymanie dróg dowozu i ewakuacji;

• zapewnienie obrony i ochrony pododdziałom i urządzeniom logistycznym.

Powinna ona odpowiadać zamiarowi (decyzji) dowódcy oraz stworzyć jak najbardziej dogodne warunki zabezpieczenia logistycznego walczących pododdziałów.

Za realizację zabezpieczenia logistycznego w batalionie odpowiada szef logistyki - zastępca dowódcy, w kompanii (plutonie, drużynie) - dowódcy pododdziałów.

Podstawą do podjęcia decyzji przez szefa logistyki batalionu w zakresie organizacji pododdziałów logistycznych w działaniach taktycznych są:

• otrzymane zadanie bojowe;

• zamiar dowódcy i jego wytyczne w zakresie zabezpieczenia bojowego i logistycznego;

• zarządzenie logistyczne szefa logistyki BZ (BPanc);

• aktualny stan posiadanych sił i środków (a w tym stacjonarny potencjał logistyczny wojska i układu pozamilitarnego).

Zasadniczy i decydujący wpływ na organizację pododdziałów logistycznych mają warunki współczesnych działań taktycznych, do których zaliczyć należy:

• możliwość stosowania przez walczące strony broni masowego rażenia i wynikające stąd duże zniszczenia, straty sanitarne i sprzętu bojowego oraz promieniotwórcze i chemiczne skażenie terenu na dużych obszarach;

• ich wysokie tempo i ciągłość;

• szybko zmieniające się sytuacje na polu walki;

• działanie na różnych kierunkach;

• ograniczony czas na organizację działań;

• możliwość wykorzystania wojsk powietrzno-desantowych oraz grup dywersyjnych przeciwnika dla niszczenia i dezorganizacji pracy urządzeń logistycznych;

• udział dużej ilości różnych rodzajów wojsk wyposażonych w nowoczesny sprzęt bojowy;

• potrzeby dużej ilości sił i środków niezbędnych do zabezpieczenia logistycznego.

9.1.1.1. Przygotowanie pododdziałów i urządzeń logistycznych

do działań taktycznych

Przygotowanie pododdziałów i urządzeń logistycznych batalionu do terminowego i ciągłego zabezpieczenia logistycznego obejmuje: uzupełnienie do stanu etatowego żołnierzy, transportu, sprzętu technicznego, zapasów środków bojowych i materiałowych, doprowadzenie pojazdów mechanicznych i sprzętu technicznego do pełnej sprawności; szkolenie żołnierzy.

W okresie przygotowania konieczne jest także wyewakuowanie rannych i chorych oraz uszkodzonego sprzętu do urządzeń logistycznych wyższego szczebla, jak również dokonanie zmian w ugrupowaniu pododdziałów i urządzeń logistycznych, o ile jest to uzasadnione potrzebą wykonania postawionego zadania.

W przewidywaniu możliwości użycia broni jądrowej wyposaża się żołnierzy w indywidualne środki ochrony przed skażeniami, pakiety i dozymetry, dokonuje się hermetyzacji kabin samochodów, a środki materiałowe przykrywa się opończami brezentowymi i materiałami podręcznymi.

Stopień realizacji przedsięwzięć przygotowania pododdziałów i urządzeń logistycznych do wykonania zadań zależy w dużej mierze od czasu przeznaczonego na organizację działań taktycznych oraz stanu ukompletowania pododdziałów logistycznych w momencie otrzymania zadania, warunków terenowych i atmosferycznych i potrzeb wojsk wykonujących zadanie.

Przedsięwzięcia przygotowania pododdziałów i urządzeń logistycznych mogą być realizowane w rejonie wyjściowym do natarcia, bez styczności z przeciwnikiem, bądź w styczności z przeciwnikiem.

9.1.1.2. Ugrupowanie, rozmieszczenie i przemieszczenie pododdziałów (urządzeń) logistycznych w działaniach taktycznych

Ugrupowanie pododdziałów (urządzeń, elementów) logistycznych batalionu polega na ich odpowiednim usytuowaniu w stosunku do pododdziałów, na rzecz których realizują zadania zabezpieczenia logistycznego. Ugrupowanie to musi odpowiadać przewidywanym działaniom i zapewnić dużą żywotność i swobodę manewru jego elementom.

W czasie prowadzenia działań taktycznych pododdziały i urządzenia logistyczne rozmieszcza się w wolnych przestrzeniach ugrupowania lub bezpośrednio za nim, najczęściej w dwóch rzutach.

Pierwszy rzut logistyczny batalionu stanowi najczęściej pluton medyczny i siły i środki wydzielone z plutonu remontowego oraz niekiedy niezbędne zapasy amunicji, mps wraz z innymi środkami materiałowymi oraz transportem, przydzielone z organicznego plutonu zaopatrzenia lub kompanii zaopatrzenia brygady.

Drugi rzut logistyczny stanowią pluton zaopatrzenia, pluton remontowy (bez sił i środków wydzielonych do I rzutu) oraz siły i środki przydzielone z kzaop.

Rozmieszczenie pododdziałów i urządzeń logistycznych jest to rozśrodkowanie ich w ugrupowaniu bojowym w wyznaczonych im rejonach (na drogach marszu). Urządzenia logistyczne batalionu rozmieszcza się wyłącznie w rejonie działania. Rejony rozmieszczenia ustala szef logistyki batalionu, w porozumieniu z szefem sztabu, z uwzględnieniem wymagań obrony i ochrony. Z zasady rozmieszcza się je w pobliżu drogi dowozu i ewakuacji z dala od obiektów, na które przeciwnik może wykonać uderzenie. W rejonach alarmowych, ześrodkowania i wyjściowych rejon rozmieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych wyznacza się przeważnie w tylnej części rejonu, stosownie do prawdopodobnego ugrupowania w działaniach taktycznych. Obszar zajmowanego rejonu zależy od sposobu rozmieszczenia w terenie i możliwości jego wykorzystania.

Pojazdy w rejonie rozmieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych ustawia się przodem w kierunku drogi wyjazdowej w odległości 25÷50 m jeden od drugiego. Najlepsze warunki bezpieczeństwa zapewnia rozmieszczenie ich w rejonie o kształcie wydłużonym. Sposób ten zwany „kierunkowo-przestrzennym” polega na ustawieniu pododdziałów logistycznych w kolumnach wzdłuż dróg, z których można w razie potrzeby łatwo je wyprowadzić na planowaną drogę. Sposób ten zalecany jest szczególnie wtedy, kiedy pododdziały i urządzenia logistyczne zatrzymują się na krótki czas przede wszystkim w działaniach zaczepnych.

Gdy przewiduje się dłuższy pobyt w danym rejonie najlepiej jest rozmieszczać je systemem „gniazdowym” rozśrodkowując w terenie i rozmieszczając poszczególne elementy w ten sposób by w możliwie najkrótszych ogniwach dowozu i ewakuacji dokonać zaopatrywania i obsługi wojsk. Stosujemy go przede wszystkim w działaniach obronnych.

Rejon rozmieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych powinien odpowiadać następującym warunkom:

• nie może być skażony środkami promieniotwórczymi lub trującymi (ponad dopuszczalne normy) oraz zapewnić właściwe warunki sanitarnohigieniczne i przeciwepidemiczne;

• posiadać ukrycia inżynieryjne naturalne lub sztuczne;

• zapewnić rozśrodkowanie, rozmieszczenie i maskowanie;

• posiadać dogodne dojazdy i wyjazdy, a także rozwiniętą sieć dróg wewnętrznych;

• znajdować się, w takiej odległości od poszczególnych elementów ugrupowania bojowego, która umożliwiałaby utrzymanie ciągłej łączności z nimi i skuteczną pomoc na wypadek zagrożenia;

• ułatwiać obronę i ochronę;

• mieć źródła wody do celów konsumpcyjnych i technicznych.

Pododdziałów i urządzeń logistycznych batalionu nie należy rozmieszczać:

• w pobliżu obiektów, które mogą być celem uderzeń przeciwnika (węzłów komunikacyjnych, dużych miast, zakładów itp.);

• w głębi dużych masywów leśnych, z których utrudniona jest ewakuacja w razie skażenia lub pożaru;

• na przewidywanym kierunku głównego uderzenia przeciwnika;

• na kierunkach działania drugich rzutów (odwodów) wojsk własnych;

• w rejonach przedzielonych obiektami terenowymi naturalnymi i sztucznymi uniemożliwiającymi połączenie się części pododdziałów i urządzeń logistycznych oraz manewr nimi (np. torowiskami na nasypach, bagnami, rzekami itp.).

W czasie działań taktycznych pododdziały i urządzenia logistyczne rozmieszcza się stosownie do przyjętego ugrupowania rozwijając je (częściowo lub całkowicie) lub zatrzymując czasowo podczas przemieszczania do planowych rejonów rozmieszczenia.

W czasie natarcia rozmieszcza się je bliżej przedniego skraju wojsk aniżeli w obronie. Mniejsze odległości od przedniego skraju przyjmuje się również podczas walki w zimie, w górach lub terenie lesisto-jeziornym, a także w działaniach na przyczółku.

Pluton medyczny i remontowy rozmieszczają się zwykle na głównym kierunku uderzenia (głównym wysiłku obrony) w rejonach przewidywanych największych strat sanitarnych i technicznych z zadaniem zabezpieczenia bezpośrednio walczących pododdziałów I rzutu batalionu. Rozmieszcza się je z zasady między pierwszym a drugim rzutem (odwodem) ogólnowojskowym. Pluton zaopatrzenia rozmieszcza się za drugim rzutem (odwodem) ogólnowojskowym.

Zmiany rejonów rozmieszczenia dokonuje się w drodze przemieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych. Przemieszczanie organizuje się z jednoczesnym zachowaniem ciągłości zabezpieczenia logistycznego. Decyzję do przemieszczenia podejmuje dowódca na wniosek szefa logistyki.

Oprócz zasadniczych, wyznaczane są również rejony zapasowe. Wyboru rejonu zapasowego należy dokonywać w każdym rodzaju działań taktycznych, natomiast przemieszczenia do rejonów tych dokonywać w przypadku:

• skażenia bojowymi środkami promieniotwórczymi ponad dopuszczalną normę lub pożaru zasadniczych rejonów rozmieszczenia;

• dłuższego przebywania w jednym rejonie, gdy zachodzi obawa jego rozpoznania przez przeciwnika.

Potrzeba i częstotliwość przemieszczania zależy od: tempa natarcia wojsk, a także od stopnia zagrożenia elementów ugrupowania zabezpieczenia logistycznego oraz potrzeb wojsk w zakresie zaopatrywania i obsługi.

9.1.1.3. Wyznaczenie, przygotowanie i utrzymanie dróg dowozu i ewakuacji

Droga dowozu i ewakuacji w batalionie przebiega od rejonu rozmieszczenia drugiego rzutu logistycznego do pierwszorzutowych pododdziałów bojowych (pierwszego rzutu logistycznego batalionu), stanowisk ogniowych artylerii batalionowej. Dla ułatwienia wykonywania manewru z jednego kierunku na drugi wyznacza się drogę rokadową. Przebiega ona na rubieży rozmieszczenia punktów logistycznych kompanii pierwszego rzutu. Drogę dowozu i ewakuacji wybiera się na całą głębokość wykonywanego zadania bojowego na kierunku najmniej zagrożonym przez przeciwnika. Nie powinna ona przebiegać przez duże węzły komunikacyjne, rejony rozmieszczenia stanowisk ogniowych artylerii oraz odcinki trudne do pokonania. Przebieg drogi dowozu i ewakuacji planuje się w okresie organizacji działań taktycznych i stosownie do koncepcji rozmieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych batalionu i nanosi na mapie roboczej szefa logistyki. Utrzymaniem batalionowych dróg dowozu i ewakuacji zajmują się pododdziały inżynieryjne wyższego szczebla.

9.1.1.4. Obrona i ochrona pododdziałów (urządzeń) logistycznych

W warunkach zwiększających się systematycznie możliwości oddziaływania przeciwnika na pododdziały i urządzenia logistyczne znacznie wzrasta możliwość ich obezwładnienia lub zniszczenia. Szczególne zagrożenie stanowią grupy dywersyjno-rozpoznawcze, kontrataki przeciwnika, ogień artylerii.

Obronę i ochronę pododdziałów i urządzeń logistycznych batalionu organizuje się i realizuje w celu niedopuszczenia do napadu przeciwnika lub zminimalizowania skutków jego uderzeń na system logistyczny, a tym samym zachowania jego zdolności do realizacji zadań. Obejmuje ona: ubezpieczenie, maskowanie, powszechną obronę przeciwlotniczą, zabezpieczenie inżynieryjne, obronę przeciwchemiczną oraz zabezpieczenie przeciwpożarowe.

Wśród przedsięwzięć obrony i ochrony pododdziałów i urządzeń logistycznych batalionu przeważają elementy ochrony biernej, z uwagi na to, że pododdziały te nie dysponują specjalistycznymi etatowymi pododdziałami zabezpieczenia bojowego.

W ramach ubezpieczenia przed działaniem środków naziemnego i powietrznego napadu przeciwnika należy: zorganizować obserwację, rozpoznanie i powiadamianie, wyznaczyć odpowiedzialnych za obronę poszczególnych rejonów, określić siły i środki do obrony tych rejonów oraz przydzielić siły i środki do niszczenia małych grup przeciwnika i jego nisko lecących samolotów, określić miejsce zbiórki i sposób działania żołnierzy na sygnał alarmu bojowego, przygotować stanowiska ogniowe i szczeliny przeciwlotnicze, organizować patrolowanie wewnątrz i na zewnątrz rejonu. Dla ubezpieczenia rejonu rozmieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych można wyznaczyć nie więcej niż 20 - 30% żołnierzy. Angażowanie większej liczby żołnierzy utrudni wykonanie podstawowych zadań. Stąd konieczny jest w każdych warunkach działań taktycznych przydział (wzmocnienie) ogólnowojskowych sił i środków do obrony i ochrony.

Maskowanie ma na celu ukrycie przed obserwacją przeciwnika rozmieszczenia pododdziałów i urządzeń logistycznych poprzez wykorzystanie właściwości ochronnych terenu i warunków ograniczonej widoczności, etatowych i podręcznych środków maskujących (siatki maskujące, zadaszenia, roślinność), upodobnienie pojazdów i sprzętu do otoczenia i pory roku przez malowanie odpowiednim kolorem oraz zachowanie tajemnicy wojskowej. Dobre właściwości maskujące mają tereny zabudowane. Pojazdy można rozmieścić między zabudowaniami. ludzi i urządzenia logistyczne (zwłaszcza punkty medyczne) w budynkach mieszkalnych i gospodarczych. Utrudnia to przeciwnikowi prowadzenie rozpoznania radiolokacyjnego w podczerwieni i wzrokowego. Ponadto tereny zabudowane zapewniają lepsze warunki pracy poprzez możliwość wykorzystania zasobów miejscowych.

Powszechna obrona przeciwlotnicza to zespół przedsięwzięć mających na celu samoobronę pododdziałów i urządzeń logistycznych przed uderzeniami z powietrza. Jej organizatorem są szef logistyki batalionu i dowódcy pododdziałów logistycznych. Realizuje się ją poprzez: rozpoznanie nisko lecących środków napadu powietrznego przeciwnika przez wyznaczonych obserwatorów, alarmowanie i zwalczanie przeciwnika powietrznego z broni strzeleckiej, a także maskowanie przed rozpoznaniem z powietrza, rozśrodkowanie pododdziałów logistycznych, przygotowanie schronów i ukryć (szczelin) przeciwlotniczych oraz likwidację skutków napadu powietrznego.

Zabezpieczenie inżynieryjne organizuje się w celu osłony pododdziałów i urządzeń logistycznych przed skutkami rażenia przeciwnika i realizuje głównie przez fortyfikacyjną rozbudowę rejonów rozmieszczenia, a ponadto wydobywanie oczyszczenie wody i urządzanie punktów jej wydawania. Zakres prac inżynieryjnych będzie zależał od czasu pobytu w danym rejonie i możliwości wykonania prac fortyfikacyjnych. Z uwagi na pracochłonność fortyfikacji należy dążyć do rozmieszczenia pododdziałów logistycznych w naturalnych ukryciach terenowych (jary, wąwozy, wykopy, zarośla leśne itp.) a także wykorzystywać urządzenia inżynieryjne pozostawione przez wojska własne i przeciwnika po uprzednim sprawdzeniu czy nie są zakażone, skażone lub zaminowane. Uważa się, że z uwagi na małe możliwości wykonania przez pododdziały logistyczne własnymi siłami i środkami nawet niezbędnych prac inżynieryjnych najkorzystniej jest rozmieszczać je w małych miejscowościach, osiedlach systemem "osiedlowo-biwakowym".

Obrona przeciwchemiczna obejmuje między innymi wykrywanie wybuchów jądrowych oraz uderzeń chemicznych i środkami zapalającymi; rozpoznanie skażeń promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych; wykorzystanie indywidualnych i zbiorowych środków ochrony; kontrolę napromieniowania i stopnia skażenia urządzeń logistycznych; zabiegi specjalne uzbrojenia i sprzętu technicznego, umundurowania, środków materiałowych oraz zabiegi sanitarne żołnierzy. Przedsięwzięcia te pododdziały logistyczne realizują własnymi siłami i środkami, jednakże bardziej złożone i specyficzne przedsięwzięcia, wymagające specjalistycznego sprzętu, realizują pododdziały wojsk chemicznych. W celu szybkiego nałożenia indywidualnych środków ochrony przed skażeniami żołnierze powinni mieć maski przeciwgazowe stale w "położeniu marszowym", a płaszcze, pończochy i rękawice ochronne - w gotowości do natychmiastowego użycia. Żywność skażoną (zakażoną) poddaje się zabiegom specjalnym i sprawdzeniu całkowitego usunięcia skażeń (zakażeń) i spożywa po uzyskaniu zezwolenia służby zdrowia. Przygotowane posiłki i chleb w razie skażenia (zakażenia) niszczy się. Dezaktywowane środki spożywcze, a także skażone poniżej dopuszczalnych norm, przechowuje się oddzielnie i spożywa w ostatniej kolejności za zezwoleniem lekarza. Odkażoną wodę wolno używać do picia i przygotowania posiłku tylko po zbadaniu jej przydatności i pozytywnym orzeczeniu służby zdrowia.

Ochronę przeciwpożarową w pododdziałach (urządzeniach) logistycznych należy realizować poprzez: ścisłe przestrzeganie zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego podczas rozmieszczania ludzi, sprzętu technicznego i środków zaopatrzenia (zwłaszcza z materiałami niebezpiecznymi i łatwopalnymi); okopywanie materiałów łatwopalnych a w razie konieczności przygotowanie urządzeń przeciwpożarowych i oczyszczenie terenu z materiałów łatwopalnych; wyznaczenie nieetatowej straży pożarnej; zaopatrywanie pododdziałów w niezbędny sprzęt przeciwpożarowy; ustalenie sposobu działania żołnierzy na sygnał alarmu przeciwpożarowego.

Pododdziały logistyczne nie posiadają etatowych sił i środków do gaszenia pożarów, dlatego w przedsięwzięciach tych bierze udział cały stan osobowy. W wypadku niemożliwości ugaszenia pożaru, opuszczają zagrożony rejon.

Za organizację obrony i ochrony pododdziałów (urządzeń) logistycznych batalionu odpowiada szef logistyki a bezpośrednio za bezpieczeństwo podległych pododdziałów - ich dowódcy.

Dowódcy pododdziałów logistycznych realizują przedsięwzięcia z zakresu obrony i ochrony w myśl wytycznych szefa logistyki batalionu.

9.1.2. Zasady i sposoby zaopatrywania pododdziałów w działaniach

taktycznych

Zaopatrywanie jest to zespół zadań organizowanych i realizowanych przez pododdziały (urządzenia) logistyczne w celu zapewnienia wojskom dostaw uzbrojenia i sprzętu wojskowego, środków bojowych i materiałowych oraz świadczenia usług gospodarczo - bytowych, które są im niezbędne do realizacji zadań w czasie pokoju i wojny.

Pod pojęciem zasad zaopatrywania należy rozumieć ustalone, powszechnie przyjęte oraz stosowane reguły postępowania w odniesieniu do zadań zaopatrywania.

Podstawowymi zasadami zaopatrywania na szczeblu pododdziału są:

• odpowiedzialność za zaopatrywanie dowódców wszystkich szczebli;

• dostarczanie zaopatrzenia;

• zasada manewru zaopatrzeniem;

• uzupełnianie zaopatrzenia na podstawie prognozowanego zużycia lub na „sygnał”;

• wykorzystanie zasobów miejscowych.

Zasada odpowiedzialności za zaopatrywanie dowódców wszystkich szczebli wynika z innej ogólnej zasady: "Kto stawia zadanie, ten zapewnia środki potrzebne do jego wykonania". Za zaopatrywanie pododdziałów batalionu odpowiada dowódca batalionu, za zaopatrywanie pododdziałów kompanii - dowódca kompanii itd.

Z zasady tej wynika, że:

• zaopatrywaniem zajmują się wszystkie szczeble dowodzenia, ponieważ każdy szczebel w ustalonej hierarchii dowodzenia stawia zadania szczeblowi podległemu;

• szczebel nadrzędny ponosi pełną odpowiedzialność za zaopatrywanie szczebla podległego;

• zaopatrywanie jest elementem działalności dowódców, gdyż są oni uprawnieni do stawiania zadań bojowych.

Zasada dostarczania zaopatrzenia wynika bezpośrednio z zasady odpowiedzialności za zaopatrywanie dowódców wszystkich szczebli. Polega ona na dowozie środków bojowych i materiałowych transportem szczebla nadrzędnego lub własnym. Dowóz zaopatrzenia do wojsk wykonujących główne zadania odbywa się z reguły transportem szczebla nadrzędnego. W drodze powrotnej transport opróżniony po dowiezieniu zaopatrzenia może być wykorzystywany do ewakuacji medycznej, materiałowej i technicznej.

Stosując powyższą zasadę dostarczanie zaopatrzenia na szczeblu pododdziału może odbywać się według schematu:

batalion - kompania - pluton - drużyna (załoga) - żołnierz (sprzęt).

W razie konieczności lub w warunkach sprzyjających, gdy trzeba lub można pominąć kolejne etapy zaopatrywania schemat dostarczania może przykładowo przedstawiać się następująco:

batalion - żołnierz (sprzęt).

Pododdziały drugorzutowe, wykonujące pomocnicze zadania lub w rejonach rozmieszczenia mogą dowozić zaopatrzenie ze wskazanych źródeł własnym transportem.

Zasada manewru zaopatrzeniem wyraża się w przenoszeniu głównego wysiłku zasilania pododdziałów batalionu dostawami stosownie do zaistniałej sytuacji taktycznej. Manewr zaopatrzeniem realizowany jest również w sytuacji zagrożenia systemu zaopatrywania uderzeniami przeciwnika.

Zaopatrywanie pododdziału realizuje się na podstawie meldunków dowódców o stanie zaopatrzenia. Jednak w sytuacji gdy przełożony nie zna faktycznych potrzeb pododdziałów, zobowiązany jest dostarczyć im środki bojowe i materiałowe, biorąc za podstawę przyjętą prognozę zużycia. Zaopatrzenie jest przydzielane i wydawane tylko dla stanu faktycznego żołnierzy i sprzętu według obowiązujących norm.

Zasada wykorzystania zasobów miejscowych na potrzeby walczących pododdziałów polega na racjonalnym i zorganizowanym użyciu zaopatrzenia oraz wykorzystaniu stacjonarnej infrastruktury zaopatrzeniowej i gospodarczo - bytowej.

Zaopatrzenie wydawane jest pododdziałom batalionu na podstawie decyzji szefa logistyki - zastępcy dowódcy batalionu.

Zaopatrywanie żołnierzy w poszczególnych kompaniach i plutonach organizują szefowie kompanii zgodnie z wytycznymi dowódców kompanii.

Pod pojęciem sposobów zaopatrywania należy rozumieć określoną metodę lub formę realizacji czynności związanych z zaopatrywaniem lub świadczeniem usług gospodarczo - bytowych.

Zaopatrywanie może odbywać się dwoma zasadniczymi sposobami: scentralizowanym lub zdecentralizowanym. Na szczeblu pododdziału zaopatrywanie odbywa się na ogół sposobem scentralizowanym. W tym sposobie zaopatrywania stawiający zadanie zapewnia konkretne środki materiałowe niezbędne do realizacji tego zadania.

9.1.2.1. Gromadzenie i dostarczanie zaopatrzenia

Zaopatrywanie ma na celu pełne i terminowe zasilanie pododdziału w uzbrojenie i sprzęt wojskowy, środki bojowe i materiałowe oraz świadczenie usług gospodarczo-bytowych. Obejmuje ono: gromadzenie, przechowywanie, wydawanie, dowóz (dostarczanie) uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz środków bojowych i materiałowych, wyzyskanie zasobów miejscowych i zdobyczy wojennej, a także świadczenie usług gospodarczo-bytowych.

Pododdziały zaopatrują się w następujące rodzaje zaopatrzenia:

• środki bojowe;

• uzbrojenie i sprzęt wojskowy.

Środki materiałowe, w tym:

• żywność;

• materiały pędne i smary;

• umundurowanie;

• środki powszechnego użytku;

• sprzęt i materiały medyczne.

Podstawowe znaczenie dla walczących pododdziałów ma zaopatrywanie w środki bojowe (amunicja, materiały wybuchowe, miny itp.), uzbrojenie i sprzęt wojskowy, środki materiałowe, mps i żywność.

Potrzeby zaopatrzenia na okres przygotowania i prowadzenia działań taktycznych ustala się na podstawie:

• stanu wyjściowego;

• ustalonej wysokości zapasów przed rozpoczęciem działań;

• przewidywanego zużycia na okres działań oraz prognozowanego stanu zapasów na koniec dnia walki.

Stan wyjściowy zapasów zależeć będzie od poprzednio realizowanego zadania. Stan zapasów zaopatrzenia na początek działań określa szczebel wyższy. Z zasady dąży się do zgromadzenia pełnych zapasów taktycznych, które utrzymywane są przy żołnierzu, sprzęcie, wozach bojowych i na środkach transportowych, przeznaczonych do natychmiastowego wykorzystania przez pododdziały w czasie działań taktycznych oraz zapewnienia ciągłości ich zaopatrywania.

Posiadane zapasy powinny zabezpieczyć prowadzenie działań taktycznych przez batalion:

• amunicja - 1 dzień;

• MPS - 3÷4 dni;

• żywność - 4 dni.

Zużycie środków bojowych i materiałowych zależy między innymi od:

• charakteru wykonywanego zadania bojowego;

• stosowanych środków rażenia;

• możliwości i sposobu ogniowego oddziaływania przeciwnika;

• stopnia inżynieryjnej rozbudowy terenu;

• warunków terenowych i atmosferycznych.

Stan zapasów zaopatrzenia na koniec dnia walki powinien umożliwić prowadzenie działań taktycznych w dniu następnym i wynosić nie mniej niż 75% zapasów taktycznych środków bojowych i 60÷70% środków materiałowych. Średniodobowe zużycie środków bojowych i materiałowych batalionu na głównym kierunku uderzenia (głównym wysiłku obrony) może wynosić do 100 ton, z tego amunicji około 80 ton.

Do podstawowych źródeł zaopatrzenia batalionu należy zaliczyć batalionowy punkt zaopatrywania (bpz) oraz brygadowy punkt zaopatrywania (BPZ) rozwijany przez kompanię zaopatrzenia, a ponadto wyznaczone składy gospodarki narodowej (zasoby miejscowe).

Sposób zaopatrywania batalionu określony jest w punkcie logistycznym rozkazu bojowego brygady, zarządzeniach logistycznych szefa logistyki brygady, zarządzeniu bojowym (logistycznym szefa logistyki batalionu).

W skład batalionowego punktu zaopatrywania wchodzą:

• batalionowy punkt żywnościowy (bpż);

• batalionowy punkt amunicyjny (bpa);

• batalionowy punkt tankowania (bpt);

• batalionowy punkt wydawania wody (bpww).

Pracą wyżej wymienionych punktów kieruje dowódca plutonu zaopatrzenia, do którego obowiązków należy:

• rozmieszczenie poszczególnych punktów w wyznaczonym rejonie;

• przyjmowanie zaopatrzenia z kzaop lub pobieranie zaopatrzenia własnym transportem z BPZ oraz wyznaczonych źródeł zaopatrzenia;

• rozdział środków bojowych i materiałowych do poszczególnych pododdziałów batalionu;

• utrzymanie nakazanych zapasów zaopatrzenia;

• organizowanie i nadzorowanie terminowego przyrządzania posiłków;

• organizowanie zaopatrywania w opał i wodę;

• utrzymanie w stałej sprawności sprzętu, wyposażenia i środków transportu;

• składanie meldunków szefowi logistyki o stanie ludzi, sprzętu oraz zaopatrzenia w plutonie.

Pluton zaopatrzenia posiadanym transportem może przewieźć jednorazowo ok. 60÷80 ton. Utrzymuje zapasy taktyczne batalionu w ilościach ok. 30 ton środków bojowych i materiałowych, w tym:

• środków bojowych - ok. 22 ton;

• MPS - ok. 7 ton;

• żywność - ok. 2 ton.

Może także wydobyć ok. 10m³ i oczyścić ok. 4m³ wody na dobę. Przygotować gotowany posiłek dla 450÷510 żołnierzy.

Zaopatrywanie w amunicję

Przed rozpoczęciem działań taktycznych gromadzi się w pododdziałach pełne zapasy taktyczne wszystkich zapasów amunicji oraz zapas doraźny (jeśli nakazał przełożony).

Dowóz amunicji może być realizowany transportem kzaop do bpz lub bezpośrednio do pododdziałów batalionu. Na okres wykonywania określonego zadania szef logistyki wyższego szczebla może przydzielić transport z amunicją do dyspozycji dowódcy batalionu. Przydzielony z kzaop transport z amunicją szef logistyki batalionu zgodnie z decyzją dowódcy batalionu może przydzielić lub też pozostawić do swojej dyspozycji.

Przydzielony do kompanii transport z amunicją (z plutonu zaopatrzenia batalionu lub kompanii zaopatrzenia brygady) może być kierowany od razu do uzbrojenia i sprzętu wojskowego lub tworzyć tzw. kompanijny punkt amunicyjny (kpa). Jeżeli zapas amunicji przekazany jest kompanii zgodnie z decyzją dowódcy rozdziela się go na poszczególne wozy bojowe (pojazdy) lub składuje w wyznaczonym miejscu.

W celu sprawnego dotarcia transportu z amunicją do miejsca przekazania pododdziałom, na polecenie szefa logistyki batalionu, wysyła się z kompanii łącznika z zadaniem doprowadzenia transportu do kompanii. Dowódca plutonu zaopatrzenia na podstawie zarządzenia szefa logistyki sporządza rozdzielnik, w którym podaje nazwy pododdziałów oraz ilość i rodzaje amunicji, które należy dowieźć. Następnie dowódca plutonu stawia zadania kierowcom, określając w nich: pododdziały, rodzaj i ilość amunicji jaką należy dowieźć, miejsce i czas jej przekazania, drogę dojazdu, punkt spotkania, sposób wykorzystania opróżnionego transportu, miejsce i czas powrotu. Jeżeli kierowcy mają jechać samodzielnie dowódca plutonu zaopatrzenia powinien wręczyć im szkic drogi marszu do miejsca przekazania amunicji lub punktu spotkania z łącznikiem wysłanym z kompanii.

Do pododdziału dowozi się jednocześnie wszystkie rodzaje amunicji. Do baterii moździerzy dowozi się amunicję na stanowiska ogniowe.

O otrzymaniu amunicji dowódcy pododdziałów powinni meldować swoim przełożonym. Meldunki winni składać także o zużyciu 1/4 i 1/2 zapasu taktycznego posiadanej amunicji.

Biorąc pod uwagę urzutowanie amunicji, możliwości jej dowozu i dynamikę walki przewiduje się, że dowóz amunicji odbywać się będzie z częstotliwością od jednego do trzech razy na dobę. Jeżeli batalion będzie działał w II rzucie brygady lub wykonywał zadanie na kierunku pomocniczym wówczas pobierać będzie amunicję z brygadowego składu amunicyjnego lub wyznaczonych źródeł zaopatrzenia (wojskowe składy stacjonarne, stacje wyładowcze).

Powracający po wykonaniu dowozu transport może być wykorzystany do ewakuacji rannych i chorych, uszkodzonego sprzętu wojskowego, łusek i opakowań, pustej tary itp.

Zaopatrywanie w materiały pędne i smary

Przed rozpoczęciem działań taktycznych należy uzupełnić mps do pełnych norm. Zaopatrywanie w materiały pędne i smary podczas działań polega na systematycznym odtwarzaniu zapasów taktycznych. Odtwarzanie zużytych ilości mps realizuje się z zapasów plutonu zaopatrzenia oraz dowożonych przez kompanię zaopatrzenia brygady.

Aby proces uzupełnienia mps w batalionie przebiegał sprawnie, zgodnie z decyzją dowódcy batalionu, szef logistyki batalionu wydaje zarządzenie dowódcom kompanii, w którym określa czas, miejsce i kolejność tankowania oraz ilości paliwa.

Uzupełnianie mps do pojazdów mechanicznych organizują dowódcy pododdziałów wykorzystując wydzielone siły i środki.

W zależności od sytuacji bojowej, warunków terenowych, czasu i ilości środków tankujących dobiera się odpowiednią metodę tankowania pojazdów mechanicznych i agregatów.

Do podstawowych sposobów tankowania należą:

• środek tankowany do środka tankującego;

• środek tankujący do środka tankowanego;

• mieszany (wymiana kanistrów (beczek) lub ich napełnianie.

Sposób pierwszy polega na tym, że do odpowiednio rozwiniętego punktu tankowania (cysterna dystrybutor), w zorganizowanym szyku podjeżdżają pojazdy kolejno wyznaczanych pododdziałów. Sposób ten zapewnia jednoczesne tankowanie kilkunastu pojazdów oraz nieprzerwaną, pracę punktu tankowania, znacznie skracając czas uzupełniania paliw, lecz powoduje nagromadzenie sprzętu stwarzając zagrożenie jego zniszczenia.

Sposób drugi polega na tym, że do kolumny pojazdów lub pojedynczych wozów bojowych (samochodów) podjeżdżają środki z mps i dokonują tankowania. Ze względu na ciągły ruch transportu mps (zwijanie i rozwijanie urządzeń wydawczych) wymaga on zwiększonego zaangażowania kierowców cystern oraz wydłuża czas odtwarzania zapasów.

Sposób trzeci jest w zasadzie połączeniem pierwszych dwóch i polega na tym, że środki wydawcze podjeżdżają do grup pojazdów i napełniają kanistry (beczki) lub donoszą je kierowcy pojazdów tankowanych. Może też odbywać się wymiana kanistrów i beczek z pustych na pełne. Jeżeli pojazdy mechaniczne i wozy bojowe zostały zatankowane przed działaniem taktycznym to paliwo można uzupełniać jeden raz po zakończeniu tych działań.

Dane o uzupełnieniu zapasów mps szef logistyki batalionu podaje w meldunku o sytuacji logistycznej do wyższego szczebla.

Zaopatrywanie w żywność

Przed rozpoczęciem działań taktycznych w pododdziałach powinny być zgromadzone pełne zapasy taktyczne żywności.

Dowóz środków zaopatrzenia żywnościowego do batalionu realizowany jest przez kompanię zaopatrzenia brygady. W uzasadnionych okolicznościach przełożony może wskazać wojskowe źródła zaopatrzenia oraz zasoby miejscowe, z których pluton zaopatrzenia może odtwarzać zapasy żywności. W rejonie działania batalionu do zasobów miejscowych można zaliczyć piekarnie, masarnie, mleczarnie, hurtownie spożywcze i ogrodnicze.

Legenda:

dowóz środków bojowych i materiałowych

powrót transportu po wykonaniu dowozu lub dojazd do źródła zaopatrywania

Rys. 110. Organizacja zaopatrywania pododdziałów batalionu w amunicję, mps i żywność w natarciu (wariant)

Dowóz żywności przez szczebel wyższy (lub pobierania z wyznaczonych źródeł) odbywa się pod koniec dnia walki lub raz na dwa dni.

Zaopatrywanie w wodę

Zaspokojenie potrzeb wody w każdych warunkach prowadzenia działań taktycznych ma istotne, a często decydujące znaczenie. Wymaga to systematycznego jej pozyskiwania oraz terminowego dostarczania do odbiorców. Woda przeznaczona do celów konsumpcyjnych, sanitarnohigienicznych oraz do celów produkcyjno-usługowych utrzymywana jest w plutonie zaopatrzenia. Potrzeby dobowe wody oczyszczonej dla jednego żołnierza wynoszą ok. 10 l, natomiast dla batalionu ok. 5000 l. Zaopatrywanie w wodę organizuje się wykorzystując własne punkty wydawania wody, szczebla wyższego oraz zasoby miejscowe (ujęcia wodne, wodociągi itp.).

9.1.2.2. Usługi gospodarczo-bytowe

Świadczenie usług gospodarczo-bytowych ma na celu przede wszystkim zaspokojenie potrzeb osobistych żołnierzy i obejmuje:

• żywienie (przygotowanie posiłków);

• kąpiel;

• usługi pralnicze;

• usługi szewsko-krawieckie;

• usługi fryzjerskie;

• usługi handlowe.

Za wyżywienie żołnierzy batalionu całkowitą odpowiedzialność ponosi dowódca. Do jego obowiązków należy między innymi kierowanie, poprzez szefa logistyki, pracą batalionowego punktu żywnościowego (bpż).

Rozwinięcie i funkcjonowanie bpż następuje na podstawie decyzji dowódcy ustalającego miejsce jego rozmieszczenia, organizację żywienia oraz termin przyrządzenia i wydawania posiłków.

Bezpośrednio pracą batalionowego punktu żywnościowego kieruje dowódca drużyny gospodarczej. Do jego obowiązków należy:

• organizowanie terminowego przyrządzania i wydawania posiłków i suchego prowiantu;

• przyjmowanie i pobieranie środków spożywczych;

• utrzymanie ustalonych zapasów środków spożywczych;

• organizowanie przenoszenia i rozwijania bpż;

• meldowanie przełożonym o stanie zaopatrzenia w środki spożywcze.

Dowódca drużyny gospodarczej otrzymuje od swojego bezpośredniego przełożonego dane niezbędne do kierowania pracą bpż. Dane te dotyczą:

• stanu liczebnego pododdziału własnego i pododdziałów przydzielonych na zaopatrzenie żywnościowe;

• miejsce rozmieszczenia źródeł zaopatrzenia oraz drogi dowozu i ewakuacji prowadzącej do nich;

• rejony i czas organizacji bpż w okresie przygotowania do walki oraz sposobu i kierunku przesuwania go w czasie walki;

• sposobu żywienia żołnierzy oraz czasu przyrządzania posiłków;

• sposobu organizowania ochrony i obrony;

• sposobu utrzymania łączności.

Przyrządzanie posiłków odbywa się według określonej należności żywnościowej, zgodnie z jadłospisem sporządzonym przez oficera ds. zaopatrzenia żywnościowego sekcji zaopatrzenia brygady. Wyciąg z jadłospisu jest umieszczony na asygnacie, zgodnie z którą dostarczane są do bpż niezbędne produkty spożywcze. Personel drużyny gospodarczej stanowią przede wszystkim kucharze i kierowcy.

Ponadto drużyna gospodarcza dysponuje niezbędnymi środkami umożliwiającymi przyrządzanie posiłków oraz przewożenie i przechowywanie żywności:

• kuchniami polowymi wraz z zestawami polowego sprzętu kuchennego i magazynowego;

• samochodami ciężarowo-terenowymi;

• cysternami i zbiornikami do wody.

Na transporcie utrzymuje się zapasy żywności na dwa dni. Przyrządzone posiłki w określonym przez dowódcę batalionu czasie dowozi się do kompanijnych punktów żywienia (kpż), gdzie następuje ich dalszy rozdział.

Miejsce organizowania kpż, czas, kolejność i sposób pobierania posiłków ustala dowódca kompanii, o czym powiadamia dowódców plutonów i jednocześnie wysyła łącznika do bpż lub na ustalony punkt spotkania w celu doprowadzenia samochodu z kuchnią do kpż. Wydawaniem posiłku w kpż kieruje szef kompanii, który jest odpowiedzialny za równomierne rozdzielenie porcji dla wszystkich żołnierzy kompanii. Pobieranie posiłków może odbywać się indywidualnie, grupowo lub przez wyznaczonych dyżurnych żołnierzy, którzy w termosach donoszą je do poszczególnych plutonów i drużyn.

Żywienie żołnierzy organizuje się przede wszystkim w zależności od rodzaju i charakteru działań.

Rozróżnia się następujące sposoby żywienia:

• gotowanymi posiłkami;

• suchymi należnościami lub suchym prowiantem;

• sposobem mieszanym;

• gotowymi posiłkami w puszkach.

W czasie działań najczęściej stosuje się żywienie sposobem mieszanym. Należy jednak dążyć do zapewnienia żołnierzom co najmniej dwukrotnie w ciągu doby posiłku gotowanego.

Bataliony działające w drugich rzutach (odwodach) mogą organizować żywienie wyłącznie gotowanymi posiłkami.

Do kąpieli żołnierzy w warunkach polowych wykorzystuje się polowe łaźnie (na samochodach lub w namiotach przydzielone z ZT) oraz stacjonarne urządzenia kąpielowe przy zakładach przemysłu spożywczego, ośrodkach wypoczynkowych, myjniach, kotłowniach itp. Organizatorem kąpieli w pododdziale jest szef kompanii.

Usługi pralnicze w warunkach polowych świadczy się w polowych pralniach wodnych i chemicznych ZT lub wykorzystuje się pralnie miejscowe. Pranie drobnych przedmiotów zaopatrzenia mundurowego (głównie chusteczek do nosa, onuc, skarpet itp.) należy do użytkownika. Użytkownicy mogą sami prać bieliznę osobistą, gdy nie ma możliwości zorganizowania prania i wymiany tych przedmiotów. W tym przypadku szef kompanii organizuje je i zapewnia środki piorące.

Drobne usługi szewsko-krawieckie w zakresie naprawy obuwia, umundurowania, bielizny osobistej, oporządzenia, wykonują użytkownicy lub warsztat szewsko krawiecki brygady po przekazaniu tych przedmiotów przez szefa pododdziału.

Legenda:

Samochód c.t. z żywnością.

Samochód c.t. ogólnego przeznaczenia.

Samochód - cysterna do wody.

Kuchnia polowa.

Źródło wody.

Dół na odpadki.

Stanowisko obronne.

Szczelina plot.

Rejon przybycia samochodów z BSZ.

Rejon samochodów wyjeżdżających do kpz.

Rejon alarmowy.

Miejsce odpoczynku.

Rys. 111. Rozmieszczenie batalionowego punktu żywnościowego

Strzyżenie żołnierzy odbywa się bezpłatnie na zasadzie wzajemnego świadczenia usług, przy wykorzystaniu przydzielonych przez pion mundurowy przyborów fryzjerskich, stanowiących element wyposażenia gospodarczego pododdziału.

Usługi handlowe organizuje się w celu uzupełnienia artykułów przemysłowych, żywnościowych i mundurowych (nie otrzymywanych w naturze) a służących do poprawy warunków bytowych żołnierzy w polu. Przedsięwzięcia te realizuje handel wojskowy wyższego szczebla i w wyznaczonym terminie kieruje swoje punkty do rejonu działania batalionu, gdzie odpłatnie rozprowadzane są ww. artykuły.

9.1.3. Zasady i sposoby zabezpieczenia technicznego pododdziałów

w działaniach taktycznych

Podsystem eksploatacji zajmuje się całością przedsięwzięć związanych z użytkowaniem i zabezpieczeniem technicznym uzbrojenia i sprzętu wojskowego (UiSW).

Podsystem eksploatacji batalionu - to organa eksploatacji, pododdziały użytkujące uzbrojenie i sprzęt wojskowy, pododdziały ewakuacyjno-remontowe utrzymujące w gotowości do użycia UiSW oraz techniczne środki bojowe, a także odtwarzające ich stan zdatności technicznej w razie uszkodzenia.

Istota eksploatacji uzbrojenia i sprzętu technicznego (UiSW) wyraża się w realizacji działań zapewniających:

• użytkowanie UiSW dla osiągnięcia zamierzonych celów walki, szkolenia i działalności gospodarczej batalionu;

• zabezpieczenie techniczne, mające na celu utrzymanie UiSW w gotowości (zdatności) do użytkowania oraz odtwarzanie tej gotowości.

Użytkowanie, to zamierzone działanie ze sprawnym technicznie UiSW, posiadającym pełną gotowość bojową, w celu wykonania określonych zadań. Istota użytkowania sprowadza się do prawidłowego jego wykorzystania, uwzględniającego ograniczenia producenta i zasady przepisów wojskowych.

Zabezpieczenie techniczne UiSW jest to celowe działanie ze sprawnym lub niesprawnym sprzętem, umożliwiające jego użytkowanie. Istotą zabezpieczenia technicznego jest utrzymanie określonej sprawności (zdatności) technicznej użytkowanego UiSW, stwarzanie właściwych warunków do jego wykorzystania oraz odtwarzanie tej sprawności (zdatności). Zabezpieczenie techniczne UiSW obejmuje obsługiwanie techniczne, rozpoznanie techniczne, ewakuację techniczną i remont.

Obsługiwaniu technicznemu poddawany jest sprzęt w celu sprawdzenia oraz przywrócenia mu właściwych parametrów techniczno-użytkowych.

Rozpoznanie techniczne ma na celu zbieranie informacji o sytuacji technicznej w określonym rejonie.

Dane dotyczą:

• sytuacji technicznej w pododdziałach;

• rodzaju, wielkości i umiejscowieniu w terenie funduszu remontowego (przy jednoczesnej wstępnej weryfikacji stanu technicznego UiSW i jego oznakowania);

• charakterystyki terenu, na którym są prowadzone (lub mogą być prowadzone) działania, w tym także rejonów i dróg, na których przewiduje się działalność pododdziałów ewakuacyjno-remontowych;

• obiektów terenowej infrastruktury technicznej w aspekcie możliwości jej wykorzystania.

Ewakuacja techniczna jest to przemieszczenie niezdatnego do użycia UiSW z obszaru zagrożonego na inne miejsce oraz z położeń nienaturalnych (przewrócenie, zatopienie, uwięźnięcie) w położenie użytkowe.

Ewakuację techniczną w czasie działań wojennych prowadzi się etatowymi i nieetatowymi siłami i środkami na wszystkich szczeblach organizacyjnych batalionu (brygady).

Naprawa UiSW to wykonywanie prac przy niesprawnym technicznie sprzęcie w celu odtworzenia jego sprawności (zdatności) technicznej. Remont polega (w czasie „W”) głównie na wymianie zużytych lub uszkodzonych elementów konstrukcyjnych na nowe lub regenerowane.

Procesy ewakuacji realizowane są przez elementy polowego systemu ewakuacji (PSE). Stanowi on integralną część zabezpieczenia technicznego działań bojowych wojsk, którego jednym z podstawowych zadań jest utrzymanie zdolności bojowej wojsk i jej odtwarzanie.

Działalnością poprzedzającą procesy odtwarzania sprawności technicznej i stanów ilościowych UiSW jest ewakuowanie niesprawnego lub uszkodzonego sprzętu do miejsc, w których będą wykonywane czynności odtwarzania określonej sprawności technicznej.

Ewakuacja UiSW - to czynności wykonywane przez etatowe lub nieetatowe siły i środki ewakuacyjne w celu przemieszczenia tego sprzętu w inne miejsce lub przywrócenie jego naturalnego położenia.

Środki ewakuacyjne są to pojazdy i urządzenia techniczne do wykonywania czynności ewakuacyjnych.

Ewakuacja UiSW jest jedną z podstawowych funkcji zabezpieczenia technicznego wojsk. Do podstawowych zadań ewakuacji należy:

• udzielanie pomocy technicznej unieruchomionym samobieżnym i holowanym obiektom technicznym, którym można przywrócić zdolności ruchowe, przykładając z zewnątrz odpowiednie siły (dotyczy to np. wyciągania sprzętu ugrzęźniętego lub uwięźniętego, stawiania przewróconych pojazdów czy dział itp.);

• gromadzenie (holowanie, przewożenie) uszkodzonego lub niesprawnego UiSW w określonych rejonach, przy osiach ewakuacji;

• udzielanie pojazdom znajdującym się w kolumnach marszowych pomocy technicznej oraz likwidowanie zatorów i zawał drogowych.

Obiektem ewakuacji może być każdy rodzaj UiSW występujący w wyposażeniu wojsk oraz sprzęt zdobyczny.

Zależnie od stanu technicznego obiektu ewakuacji i będących w dyspozycji środków ewakuacyjnych stosuje się następujące sposoby wyciągania:

• samowyciąganie;

• ciągnikami;

• za pomocą wyciągarki ciągnika;

• z zastosowaniem zbloczy (wielokrążków), ciągnika.

Samowyciąganie pojazdów gąsienicowych stosuje się wtedy, gdy uwięźnięty pojazd jest technicznie sprawny, a siła napędowa jest większa od oporów ruchu i oporów powstających wskutek uwięźnięcia. Samowyciąganie realizujemy przy uwięźnięciach „lekkich”.

Do sposobów samowyciągania dostępnych dla załogi wozu bojowego należy zaliczyć:

• samowyciąganie za pomocą belki (przymocowanej do gąsienic uwięźniętego wozu bojowego);

• samowyciągnie poprzez wzmacnianie terenu środkami podręcznymi.

Podatność ewakuacyjną obiektu ewakuacji określa wypadkowa jego cech fizycznych, położenia i charakteru terenu. Podatność ewakuacyjna odzwierciedla stopień trudności ewakuacji danego obiektu. Warunkuje zakres niezbędnych prac przygotowawczych oraz sposób przeprowadzenia ewakuacji. Cechy fizyczne obiektu ewakuacji to: masa własna, wymiary zewnętrzne i układ konstrukcyjny obiektu. Charakterystykę terenu stanowi jego rzeźba i zwięzłość podłoża. Położenie obiektu określa się porównując geometryczną zmianę jego ustawienia w stosunku do podłoża z normalnym ustawieniem podczas użytkowania.

Ratownictwo UiSW określa grupę zadań ewakuacyjnych zmierzających do przywrócenia zdolności ruchowych samobieżnym i holowanym obiektom ewakuacji lub odzysku UiSW, wyłączonego z użytkowania wskutek awaryjnego położenia.

Metodami stosowanymi w ratownictwie technicznym są:

• wyciąganie - operacja techniczna wykonywana na ugrzęźniętych lub uwięźniętych obiektach ewakuacji;

• wydobywanie - operacja techniczna wykonywana na zatopionych, zasypanych, zapadniętych itp. obiektach ewakuacji;

• stawianie - operacja techniczna wykonywana na przewróconych obiektach ewakuacji, polegającą na ich ustawieniu w położenie naturalne względem podłoża.

W przypadkach szczególnych metody te mogą być łączone. Wówczas będzie to przykłady ratownictwo złożone.

Gromadzenie funduszu remontowego obejmuje grupę zadań ewakuacyjnych polegających na przemieszczeniu uszkodzonego i niesprawnego UiSW w zaplanowane lub doraźnie wyznaczone rejony.

Metodami stosowanymi w zakresie gromadzenia funduszu remontowego, są:

• holowanie - operacja techniczna polegająca na przemieszczeniu obiektów przez środki ewakuacyjne z zastosowaniem bezpośrednich sprzęgów ciągnik - obiekt ewakuowany;

• półprzewóz - operację techniczną polegającą na przemieszczaniu obiektów przez środki ewakuacyjne z częściowym podwieszeniem (podparciem) obiektu ewakuowanego na urządzeniu dźwigowo-podwieszeniowym środka ewakuacyjnego lub z zastosowaniem wózka ewakuacyjnego;

• przewóz - operację techniczną polegającą na przemieszczaniu obiektów ewakuacji załadowanych na środki ewakuacyjne lub na inne środki transportowe wyznaczone do wykonywania zadań ewakuacyjnych.

Suma (zbiór) UiSW, kwalifikującego się do ewakuacji na danym szczeblu i w określonym czasie tworzy fundusz ewakuacyjny.

Zakres zadań ewakuacyjnych, realizowanych w toku działań bojowych, jest ograniczony czasem dyspozycyjnym, który jest maksymalną wielkością czasu, na jaki w danych warunkach środki ewakuacyjne (elementy systemu ewakuacji) mogą się oderwać od zabezpieczanych przez siebie wojsk (ugrupowań).

9.1.4. Zasady i sposoby zabezpieczenia medycznego pododdziałów

w działaniach taktycznych

Zabezpieczenie medyczne pododdziałów jest organizowane w celu: utrzymania dobrego stanu zdrowia żołnierzy, zapewniającego zachowanie przez nich zdolności bojowej oraz udzielenia pomocy medycznej rannym i chorym. Obejmuje ono: wyszukiwanie, zbieranie oraz wywożenie (wynoszenie) rannych i chorych z pola walki, udzielanie im pierwszej pomocy medycznej i przygotowanie ich do dalszej ewakuacji, a także zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się chorób (zwłaszcza zakaźnych).

Treścią zabezpieczenia medycznego są:

• czynności leczniczo-ewakuacyjne;

• czynności sanitarnohigieniczne i przeciwepidemiczne;

• sanitarną ochronę wojsk przed bronią masowego rażenia;

• zaopatrywanie w sprzęt i materiały medyczne;

• kierowanie służbą zdrowia.

Czynności leczniczo-ewakuacyjne obejmują udzielanie we właściwym czasie pomocy medycznej rannym i chorym żołnierzom oraz ich leczenie połączone z ewakuacją do tych elementów, które zapewniają im odpowiednie warunki leczenia. Tak więc, ich celem jest ratowanie życia rannym i chorym żołnierzom, przywracanie im w jak najkrótszym czasie zdolności bojowej i maksymalne zmniejszenie ich inwalidztwa.

Czynności sanitarnohigieniczne mają na celu zachowanie i wzmocnienie zdrowia żołnierzy oraz zmniejszenie liczby zachorowań. Organizuje się je w celu zapobieżenia powstawaniu zachorowań na choroby zakaźne i odzwierzęce a w razie ich pojawienia się szybkiej likwidacji ognisk epidemicznych.

Sanitarna ochrona wojsk przed bronią masowego rażenia jest to zapobieganie skutkom rażenia polegające na przeprowadzeniu zabiegów sanitarnych, stosowaniu środków hamujących lub osłabiających rozwój procesów patologicznych wywołanych działaniem na organizm czynników rażenia.

Zabezpieczenie medyczne organizuje się na wszystkich szczeblach dowodzenia.

Zabezpieczenie medyczne batalionu w działaniach taktycznych organizuje dowódca plutonu medycznego na podstawie wytycznych szefa logistyki batalionu i fachowego przełożonego - szefa służby zdrowia brygady.

Funkcjonowanie zabezpieczenia medycznego oparte jest na następujących zasadach: etapowości leczenia, wykorzystanie kolejnych szczebli świadczeń specjalistycznych, jedności procesu leczniczo-ewakuacyjnego, a w zakresie zaopatrywania medycznego w czasie wojny - stałą gotowość dostarczania sprzętu i materiałów medycznych w formie zestawów, a także wyboru najkrótszej drogi ewakuacji.

9.1.4.1. Przedsięwzięcia ewakuacyjne

Ewakuacja medyczna jest częścią składową czynności leczniczo - ewakuacyjnych. Przez pojęcie ewakuacji medycznej rozumie się wyniesienie (wywiezienie) rannych i chorych z rejonu działań bojowych oraz dostarczenie ich do odpowiednich etapów ewakuacji medycznej. Etap ewakuacji medycznej - to rozwinięte siły i środki służby zdrowia przy drogach ewakuacji, przeznaczone do przyjmowania rannych i chorych, udzielanie im pomocy medycznej i przygotowanie ich do dalszej ewakuacji. Na szczeblu taktycznym występują następujące etapy ewakuacji medycznej:

• kompanijny gniazdo rannych (kgr);

• batalionowy punkt opatrunkowy (bpo);

• brygadowy punkt opatrunkowy (BPO);

• dywizyjny punkt medyczny (DPM).

Ewakuacja rozpoczyna się od wyszukiwania i zbierania rannych na polu walki w ogniskach masowych strat sanitarnych i wywiezienia ich z rejonu prowadzonej walki. Wyszukiwanie i zbieranie rannych organizuje służba zdrowia pododdziałów przy współudziale i pomocy dowódców pododdziałów. Dalej ewakuacja prowadzona jest do kolejnych etapów ewakuacji medycznej. Prowadzi je służba zdrowia za pomocą etatowego transportu sanitarnego oraz transportu ogólnowojskowego.

Na szczeblu taktycznym prowadzi się ewakuację na kierunku obejmującą transport rannych i chorych z miejsca zranienia (zachorowania) poprzez kolejne etapy ewakuacji medycznej aż do DPM.

Ewakuacja na kierunku może być prowadzona sposobami:

• „ewakuacja przez siebie” - polega na tranzytowej ewakuacji na następny etap z pominięciem własnego - np. transport sanitarny BPO ewakuuje porażonych z bpo do DPO;

• „ewakuacja ze sobą” - polega na tym, że porażeni i chorzy po udzieleniu im pomocy przebywają we własnym pododdziale lub w punkcie medycznym podczas ich przemieszczania się. Ten system występuje w marszu, pościgu, przy wycofywaniu się i wyjściu z okrążania.

Na szczeblu batalionu zasadniczym sposobem ewakuacji będzie ewakuacja "na siebie" z kompanijnych gniazd rannych (kgr) do bpo transportem plutonu medycznego. Rannych z pola walki do kpo ewakuują wyznaczeni przez dowódców plutonu żołnierze - sanitariusze.

W zależności od sytuacji na polu walki, rodzaju zranienia, ranni mogą być wynoszeni przez jednego lub dwóch żołnierzy przy użyciu koca lub pałatki. Ewakuacja rannych załóg z wozów bojowych, jest przedsięwzięciem trudnym. Do ewakuacji niezbędnych jest przynajmniej 2÷3 ratowników wyposażonych w pasy noszowe. Jeden z ratowników zakłada rannemu pas noszowy pod udo i pod pachy, drugi ratownik (ratownicy), chwytając końce pasa wyciąga rannego na zewnątrz.

Rys.112. Organizacja batalionowego punktu opatrunkowego

Rys. 113. Organizacja brygadowego punktu opatrunkowego

9.1.4.2. Udzielanie pomocy medycznej rannym i chorym

Na szczeblu batalionu rannym będzie udzielana pierwsza pomoc przedlekarska oraz pierwsza pomoc lekarska.

Pierwsza pomoc udzielana jest na polu walki i w ogniskach masowych strat sanitarnych, głównie w drodze samopomocy i pomocy wzajemnej (koleżeńskiej), a także przez sanitariuszy. Polega na możliwie szybkim wykonaniu prostych zabiegów medycznych mających często decydujący wpływ na uratowanie życia rannemu i choremu.

Pierwsza pomoc obejmuje:

• nałożenie opatrunku na ranę;

• zatamowanie krwotoku;

• zabiegi reanimacyjne (sztuczne oddychanie, pośredni masaż serca);

• czynności ratownicze w stanach grożących uduszeniem;

• nałożenie opatrunku uszczelniającego w ranach drążących ściany klatki piersiowej;

• unieruchomienie kończyny w razie złamania i rozległych uszkodzeń tkanek miękkich;

• użycie strzykawki indywidualnej ze środkiem przeciwbólowym (dolargan) z indywidualnego pakietu radioochronnego;

• użycie strzykawki indywidualnej z antidotum;

• podanie antybiotyków lub innych leków;

• zastosowanie degazatorów;

• nałożenie rannemu maski przeciwgazowej;

• gaszenie palącej się odzieży, np. wskutek użycia napalmu.

Ponadto pierwsza pomoc obejmuje ochronę rannego przed powtórnym zranieniem, a także przed czynnikami atmosferycznymi. Do udzielenia pierwszej pomocy wykorzystuje się indywidualne wyposażenie sanitarne żołnierza, pojazdów mechanicznych i wozów bojowych lub sanitariusza kompanii. Indywidualne wyposażenie sanitarne żołnierza stanowią: opatrunek osobisty, indywidualny pakiet pchem, indywidualny pakiet radioochrony i środki do odkażania wody.

Pierwsza pomoc lekarska udzielona jest w bpo przez pluton medyczny batalionu. W czasie doby walki pluton medyczny może udzielić pomocy lekarskiej ok. 80÷100 rannym i rozwija się 2-3 razy na dobę w zależności od sytuacji bojowej.

Batalionowy punkt opatrunkowy rozwijany jest w natarciu między I a II rzutem.

Ranni i chorzy ewakuowani z kgr dowożeni są do bpo, gdzie trafiają do punktu kontrolno-rozdzielczego. W punkcie tym sanitariusz-dozymetrysta rozdziela rannych na dwa kierunki - skażonych na PZS, nieskażonych na plac wstępnej segregacji.

Dowódca plutonu medycznego w izbie przyjęć i wstępnej segregacji rozdziela rannych i chorych na trzy kierunki:

rannych wymagających pomocy chirurgicznej - do sali opatrunkowej na samochodzie;

rannych wymagających dalszej ewakuacji - do izby ewakuacyjnej;

zakaźnie chorych - do izolatora zakaźnego.

Plac wstępnej segregacji wykorzystywany jest tylko przy masowym napływie rannych i chorych. Na placu tym odbiera się rannym i chorym broń i oporządzenie, ewidencjonując je.

Plac zabiegów sanitarnych można wykonać wyłącznie częściowe zabiegi sanitarne typu omiatanie, otrzepywanie, odkażanie.

W części gospodarczej rozmieszcza się samochód ciężarowo-terenowy. Posiłki są dowożone lub donoszone w termosach z batalionowego punktu żywienia.

Izba ewakuacyjna przygotowuje rannych i chorych do dalszej ewakuacji.

Zakres udzielanej pomocy w bpo może być następujący:

• przyjęcie, rejestracja, segregacja medyczna, kontrola i poprawienie udzielonej dotychczas pomocy medycznej;

• postępowanie reanimacyjne i przeciwwstrząsowe;

• zatrzymanie krwotoków zewnętrznych;

• założenie i wypełnienie karty ewakuacyjnej;

• usunięcie ciał obcych z jamy ustnej i gardła, podawanie tlenu;

• podanie płynów krwiozastępczych;

• zaopatrzenie odmy otwartej lub wentylowej;

• cewnikowanie pęcherza moczowego;

• odjęcie kończyn zwisających na strzępach tkanek bez ostatecznego zaopatrzenia kikuta;

• wykonanie blokad, postępowanie przeciwbólowe;

• podawanie środków farmakologicznych;

• założenie standardowych unieruchomień;

• pomoc lekarska w nagłych stanach internistycznych;

• przygotowanie rannych i chorych do dalszej ewakuacji;

• wykonanie częściowych zabiegów sanitarnych u skażonych środkami promieniotwórczymi, kontrola dozymetryczna, podanie leków radioochronnych;

• czasowa izolacja podejrzanych i chorych zakaźnie.

Zaspokajanie potrzeb bytowych jeńców wojennych w pododdziałach obejmuje zapewnienie im pierwszej pomocy medycznej i przekazanie ich do punktów zbiórki jeńców skąd ewakuowani są do obozów jeńców wojennych, które organizują i utrzymują siły obrony terytorialnej.

Grzebanie poległych i zmarłych żołnierzy odbywa się w miejscach wyznaczonych przez szefa logistyki oddziału. Ewidencję, ze wskazaniem miejsc pochowania prowadzi sztab oddziału (związku taktycznego).

9.2. Realizacja podstawowych przedsięwzięć zabezpieczenia

logistycznego pododdziałów zmechanizowanych

w działaniach taktycznych

Stopień realizacji przedsięwzięć zabezpieczenia logistycznego zależy w dużej mierze od czasu przeznaczonego na organizację działań taktycznych oraz od stanu i ukompletowania pododdziałów logistycznych w momencie otrzymania zadania, warunków terenowych i atmosferycznych, a także od potrzeb pododdziałów wynikających z otrzymanego zadania.

9.2.1. Organizacja pododdziałów (urządzeń i elementów) logistycznych

Organizacja pododdziałów (elementów) logistycznych powinna odpowiadać zamiarowi wykonania zadania i decyzji dowódcy po jego wykonaniu, stwarzać korzystne warunki zaopatrywania i świadczenia usług oraz zapewnić elementom ugrupowania pododdziałów logistycznych jak najlepsze warunki bezpieczeństwa.

9.2.1.1. Obrona

Stopień przygotowania pododdziałów logistycznych batalionu do pracy w działaniach obronnych zależy od warunków przejścia do obrony. Jeżeli obrona jest organizowana bez styczności z przeciwnikiem, to do czasu rozpoczęcia przez przeciwnika natarcia zaistnieją warunki do wykonania wielu przedsięwzięć dla poprawy stanu gotowości batalionu i jego pododdziałów logistycznych. Jeżeli natomiast batalion będzie przechodził do obrony w bojowym kontakcie z przeciwnikiem, to pododdziały logistyczne nie będą dysponowały czasem do wcześniejszego przygotowania się do pracy, stąd też większość przedsięwzięć będą realizowały podczas walki obronnej. Pododdziały logistyczne batalionu i elementy logistyczne kompanii rozmieszczają się w ugrupowaniu bojowym batalionu (kompanii) lub bezpośrednio za nim. Miejsce to będzie zależeć od warunków terenowych, możliwości zapewnienia maskowania i bezpieczeństwa, a jednocześnie winno sprzyjać sprawnemu działaniu tych pododdziałów. Pierwszy rzut logistyczny batalionu rozmieszcza się z reguły w odległości do 2 km, drugi rzut logistyczny w odległości 3÷5 km od rubieży styczności wojsk. Logistyczne elementy kompanii rozmieszczone są w ugrupowaniu kompanii z wykorzystaniem naturalnych i sztucznych ukryć. W obronie mogą zaistnieć sprzyjające warunki do wykonania ukryć dla ludzi i sprzętu, w tym przede wszystkim szczelin przeciwlotniczych, wykopów na sprzęt logistyczny i środki transportowe oraz stanowisk do odparcia napadu przeciwnika. Należy także zawczasu wyznaczyć i rozpoznać rejony zapasowe dla wszystkich urządzeń logistycznych batalionu. Rejony te powinny znajdować się w odległości nie mniejszej niż 3÷5 km od rejonów zasadniczych i powinny być wyznaczone w stosunku do przewidywanej kolejnej rubieży obrony.

Zbyt długie pozostawanie pododdziału logistycznego w tym samym rejonie może zagrażać jego bezpieczeństwu, toteż dopuszcza się zmianę co pewnien czas rejonu rozmieszczenia (za zgodą dowódcy batalionu).

9.2.1.2. Natarcie

W natarciu pododdziały logistyczne przemieszczają się w ugrupowaniu bojowym batalionu za jego kompaniami, po wyznaczonej drodze dowozu i ewakuacji. Pododdziały logistyczne powinny w miarę możliwości znajdować się w pobliżu punktu dowodzenia lub drugorzutowego pododdziału w celu skrócenia czasu potrzebnego na przekazanie zadań. Przemieszczając się pododdziały logistyczne wykonują "skok" od jednego do kolejnego miejsca (rubieży) zatrzymania i z reguły nie rozwijają się. Pozostając w kolumnach bądź dokonując częściowego rozwinięcia dla wykonania określonego zadania (przyjęcia zaopatrzenia, udzielenia pomocy medycznej itp.) oczekują wykonania ponownego przemieszczenia na bezpośrednią rubież pozwalającą zachować "kontakt" z pododdziałami batalionu i zapewnić ciągłość zabezpieczenia logistycznego. Należy dbać o to, aby pododdziały logistyczne nie pozostawały zanadto w tyle i aby odległość ta (ramię dowozu i ewakuacji) nie była dwukrotnie większą od tej jaką zajmowały w położeniu wyjściowym. Zachowanie właściwej odległości względem pododdziałów ogólnowojskowych batalionu pozwoli uniknąć ich odcięcia od zabezpieczanych wojsk przez przeciwnika lub przez wprowadzane do walki kolejne pododdziały własnych wojsk. Podczas natarcia drugorzutowe pododdziały logistyczne powinny być przemieszczane i rozmieszczane w nieco mniejszych odległościach niż w obronie (bliżej wojsk). Przyjmuje się, że pluton zaopatrzenia powinien rozmieszczać się w drugim rzucie pododdziałów logistycznych w odległości 3 km od przedniego skraju. Jego przemieszczenie za kompanią drugorzutową także powinno odbywać się w odległości skróconej, tj. 1-2 km. Przydzielone batalionom zaopatrzenie wraz z transportem powinno przesuwać się w ugrupowaniu plutonu zaopatrzenia. Rozwinięcie urządzeń logistycznych (całkowite) powinno nastąpić dopiero po wykonaniu zadania, w celu wszechstronnego zabezpieczenia logistycznego jego pododdziałów i odtworzenia zdolności bojowej batalionu. Z uwagi na większe zagrożenie ze strony przeciwnika pododdziały logistyczne należy rozmieszczać w pobliżu drugorzutowych pododdziałów bądź innych elementów ugrupowania bojowego batalionu, które zapewnią mu obronę przed działaniem grup dywersyjno-rozpoznawczych, kontratakami i ogniem przeciwnika. Rozmieszczając urządzenia logistyczne w terenie należy w większym stopniu korzystać z ukryć naturalnych (budynki, wykopy, wąwozy itp.) oraz ukryć pozostawionych przez wojska własne i przeciwnika (po uprzednim sprawdzeniu, czy nie zostały zaminowane).

Podczas natarcia w górach pododdziały logistyczne należy rozmieszczać zawsze za osłoną terenową z dogodnym dojazdem do nacierających pododdziałów batalionu. Powinno się w tym celu wykorzystać wsie i osiedla w dolinach. Część sił i środków może być przekazana i podporządkowana bezpośrednio pododdziałom z uwagi na ich głębokie ugrupowanie i działanie na oddzielnych kierunkach, z dala od drogi dowozu i ewakuacji. Szersze zastosowanie niż gdzie indziej powinien znaleźć transport juczny.

W natarciu w terenie lesistym (lesisto-jeziornym) pododdziały logistyczne rozmieszcza się wzdłuż dróg i przesiek bezpośrednio za ugrupowaniem bojowym, w terenie suchym, a urządzenia logistyczne rozwija się na skraju lasu, w pobliżu dużych polan. Rejony rozmieszczenia i drogi powinny być dobrze oznaczone. Niekiedy może zaistnieć konieczność wzmocnienia dróg, budowy mijanek, objazdów, a nawet budowy nowych dróg (odcinków). W niektórych sytuacjach może występować konieczność przeładowywania zaopatrzenia na inny rodzaj transportu, np. wodny. Teren lesisty zwiększa zagrożenie pożarowe, sprzyja długotrwałemu utrzymywaniu się środków trujących oraz ułatwia skryte zbliżenie się grup dywersyjno-rozpoznawczych do urządzeń logistycznych.

W natarciu na miasto pododdziały logistyczne rozmieszcza się na przedmieściach, wykorzystując stałe ukrycia i pomieszczenia podziemne (piwnice, garaże, stacje metra itp.) W trakcie rozwijania natarcia do dowozu zaopatrzenia, ewakuacji i manewru wykorzystuje się nieobserwowane przez przeciwnika ulice, skwery, parki. Pododdziałom dowożącym zaopatrzenie i ewakuującym przydziela się przewodników. Na skrzyżowaniach ulic, na placach i w przejściach podziemnych organizuje się punkty regulacji ruchu. W skomplikowanych sytuacjach komunikacyjnych, w trudno dostępnym terenie podstawowe zaopatrzenie mogą dostarczyć tragarze (nosiciele). Do dowozu i ewakuacji można również w sprzyjających warunkach wykorzystywać komunikację miejską (zwłaszcza metro). Szczególnej ochronie podlegać będą źródła wody wykorzystywane przez wojsko i ludność cywilną.

9.2.1.3. Walka w ugrupowaniu przeciwnika

Podczas walki w okrążeniu pododdziały logistyczne rozmieszcza się w środku ugrupowania, w rejonach najmniejszego zagrożenia uderzeniami przeciwnika. Ponadto gromadzi się (w sytuacji zagrożenia okrążeniem) możliwie duże zapasy zaopatrzenia, które składa się w punktach oporu na SO i w pododdziałach logistycznych. Rejony rozmieszczenia urządzeń logistycznych rozbudowuje się w miarę możliwości w postaci punktów oporu i włącza się je do ogólnego systemu obrony. Transport z zaopatrzeniem rozśrodkowuje się w ukryciach (miejscach zamaskowanych). Wyznacza się miejsca na lądowiska i zrzutowiska. W pierwszej kolejności transportem powietrznym ewakuuje się rannych i chorych. Organizuje się również zbiórkę ładunków na zrzutowiskach. Z chwilą rozpoczęcia przełamywania okrążenia pododdziały logistyczne formują kolumny marszowe, a następnie pod osłoną odwodu ogólnowojskowego wychodzą z okrążenia w ślad za pododdziałami przełamującymi. W pierwszej kolejności za zgrupowaniem uderzającym należy przesuwać transport z rannymi i chorymi. Kolumny pododdziałów logistycznych powinny wychodzić przez dokonany wyłom bez zatrzymywania się i możliwie szybko i tylko wówczas, gdy zaznaczy się wyraźne powodzenie działań zgrupowania przełamującego.

W oddziale wydzielonym (rajdowym) pododdziały logistyczne odciąża się ze zbędnych zapasów zaopatrzenia, urządzeń, pojazdów specjalistycznych i środków transportowych, które mogłyby opóźnić działanie batalionu jako oddziału wydzielonego (rajdowego). Batalion prowadzący działania rajdowe (działający jako oddział wydzielony) należy zwłaszcza pozbawić balastu w postaci mało mobilnego transportu z zapasami. Przed walką trzeba jednakże zgromadzić dodatkowe zapasy amunicji i mps przy UiSW, a w rejonach działania korzystać z zasobów miejscowych (paliw, żywności, terenowej bazy remontowej, środków transportowych) oraz zdobyczy wojennych. Środki transportowe i sprzęt pozostawiony przez batalion należy włączyć w ugrupowanie pododdziałów logistycznych brygady (sił głównych).

Legenda:

dowóz środków bojowych i materiałowych

powrót transportu po wykonaniu dowozu lub dojazd (ewakuacja)

Rys. 114. Organizacja zaopatrywania pododdziałów batalionu w amunicję, mps i żywność w walce w okrążeniu (wariant)

9.2.1.4. Przemieszczanie i rozmieszczanie

Przed rozpoczęciem marszu wykonuje się obsługiwanie techniczne pojazdów mechanicznych i jeśli to konieczne, wyposaża się je w dodatkowe pojemniki z paliwem. Do poszczególnych pododdziałów kieruje się własny i przydzielony transport z mps. Podczas marszu pododdziały logistyczne batalionu przemieszczają się za siłami głównymi w kolejności: plmed, plzaop, plrem. Ten ostatni pododdział organizuje zamykanie techniczne maszerującego batalionu. Transport z mps (własny i przydzielony) może być włączony do kolumn poszczególnych kompanii. W marszu odfrontowym, zwłaszcza w batalionie stanowiącym ariergardę, pododdziały logistyczne powinny maszerować przed siłami głównymi batalionu. Przed rozpoczęciem przewozu batalionu pododdziały logistyczne przemieszcza się do rejonu wyjściowego, w którym dokonuje się ich podziału na transporty oraz ustala kolejność wyruszania do rejonu wyczekiwania. Zapasy zaopatrzenia przewozi się na pojazdach wraz z pododdziałem oraz w wagonach krytych. Wagony z ładunkami niebezpiecznymi oddziela się wagonami załadowanymi innymi środkami.

W rejonach rozmieszczenia (ześrodkowania) pododdziały logistyczne rozmieszcza się w pobliżu dróg, z dala od obiektów stanowiących opłacalne cele dla uderzeń przeciwnika. Transport z amunicją i materiałami wybuchowymi oraz z mps należy rozśrodkować. Pododdziały logistyczne mogą być rozmieszczone w jednym rejonie logistycznym w centralnej lub tylnej części rejonu rozmieszczenia batalionu. Podczas krótkotrwałego pobytu lub w przewidywaniu przemieszczenia pododdziały logistyczne mogą pozostawać w rejonie w kolumnach.

9.2.2. Zaopatrywanie pododdziałów zmechanizowanych

9.2.2.1. Obrona

Czynnikiem warunkującym potrzeby batalionu w zakresie środków bojowych i materiałowych jest ich prognozowane zużycie w czasie organizacji i prowadzenie obrony . Z zasady jest ono największe na głównym wysiłku obrony w ciągu doby walki obronnej batalion zmechanizowany może zużyć 30÷45 ton amunicji.

Należy podkreślić, że na skutek oddziaływania przeciwnika na punkty logistyczne mogą powstać straty środków bojowych i materiałowych, które w konsekwencji będą powiększały dodatkowo prognozowane zużycie zaopatrzenia. Zatem zapasy taktyczne zaopatrzenia batalionu w miarę zużywania muszą być systematycznie odtwarzane.

Zaopatrywanie w amunicję

Proces uzupełniania zapasów amunicji batalionu należy przyporządkować do dwóch umownych okresów, tzn. okresu organizacji obrony oraz jej prowadzenia.

W okresie organizacji obrony zapasy amunicji uzupełnia się do pełnych norm, a w razie potrzeby gromadzi się również zapas doraźny.

W toku obrony uzupełnianie amunicji w batalionie i jego pododdziałach, należy przewidywać z częstotliwością 2÷3 razy na dobę.

Dowóz amunicji będzie się odbywał na podstawie prognozy zużycia, planu szefa logistyki - zastępcy dowódcy brygady oraz meldunku dowódcy batalionu (szefa logistyki) o stanie zapasów.

Amunicja dowożona będzie głównie przez kompanię zaopatrzenia brygady do punktu amunicyjnego batalionu względnie bezpośrednio do ugrupowania bojowego poszczególnych kompanii.

W okresie organizacji obrony amunicję z batalionu dowozi się do poszczególnych kompanii, gdzie przekazuje się ją do wozów bojowych, ewentualnie pobierana jest przez pododdziały w batalionowym punkcie amunicyjnym.

Podczas prowadzenia obrony amunicję dostarcza się najczęściej bezpośrednio do kompanii, a następnie do poszczególnych plutonów transportem plzaop. batalionu, a niekiedy kzaop brygady. Za załadunek amunicji do poszczególnych wozów bojowych odpowiadają ich dowódcy.

W przypadku, gdy do poszczególnych plutonów (stanowisk ogniowych) dowóz amunicji samochodami jest niemożliwy organizuje się dostarczenie amunicji przy pomocy wozów bojowych drugorzutowej kompanii ewentualnie ciągnika pancernego, a niekiedy jej donoszenie. Żołnierzom drużyn broniących się w okopach amunicję przekazuje się poprzez jej donoszenie lub dowożenie wozem bojowym, a następnie rozdziela się ją metodą "po linii".

Dowódcy plutonów i drużyn są zobowiązani do ciągłego kontrolowania ilości amunicji i składania meldunków o wielkości posiadanych zapasów.

W sytuacjach szczególnych, np. przerwy w dowozie amunicji lub zniszczenia transportu z amunicją dowódca kompanii organizuje jej zbieranie z uszkodzonych wozów bojowych, a niekiedy manewr amunicją pomiędzy poszczególnymi wozami bojowymi.

Z prognozowanego zużycia amunicji wynika, że w ciągu doby walki obronnej należy dowieźć do kompanii zmechanizowanej (na BWP) ok. 7÷10 ton amunicji. Natomiast do plutonu zmechanizowanego 2÷3 tony amunicji a do każdej drużyny na BWP ok. 650 kg.

Zaopatrywanie w materiały pędne i smary

Odtwarzanie zapasów materiałów pędnych i smarów w obronie odbywa się w zasadzie podczas jej organizacji oraz pod koniec dnia walki. Z porównania prognozowanego zużycia paliw oraz posiadanych ich zapasów wynika, że w toku obrony w pododdziałach nie ma potrzeby tankowania pojazdów mechanicznych.

W czasie organizacji obrony mps z reguły uzupełnia się we wszystkich pojazdach mechanicznych i agregatach. Tankowanie paliwa organizują dowódcy pododdziałów.

W niektórych sytuacjach, np. kiedy batalion wejdzie do walki z niepełnymi zapasami taktycznymi trzeba będzie uzupełnić mps w toku prowadzenia obrony. Organizacja tankowania pojazdów mechanicznych w toku obrony zależeć będzie głównie od intensywności prowadzonej walki, warunków terenowych i atmosferycznych. Najlepiej jest tankować pojazdy w warunkach ograniczonej widoczności oraz w terenie pofałdowanym, lesistym i zabudowanym. W celu zatankowania pojazdów (BWP, czołgi) znajdujących się w pierwszych pozycjach obrony należy je sukcesywnie wycofywać do drugiego rzutu, a po zatankowaniu paliwa ponownie wprowadzać do walki.

Gdy w czasie prowadzenia walki wycofanie pojazdów (w celu zatankowania) jest niemożliwe, organizuje się dowóz paliwa do plutonów w beczkach i kanistrach. Następnie wyznaczeni żołnierze donoszą paliwo bezpośrednio do poszczególnych wozów bojowych. Tankowanie pojazdów w kompanii drugorzutowej może się odbywać przy użyciu cysterny-dystrybutora.

Pod koniec dnia walki zapasy mps w pododdziałach uzupełnia się do pełnych norm wykorzystując głównie cysterny-dystrybutory.

Z kalkulacji wynika, że batalion zmechanizowany w ciągu doby walki obronnej może zużyć średnio 4,0 tony, kompania zmechanizowana 1,0 tony, a pluton zmechanizowany do 0,3 tony.

Organizacja żywienia

Żywienie żołnierzy w obronie można przyporządkować do dwóch okresów:

• w okresie organizacji obrony;

• w czasie prowadzenia walki.

Legenda:

dowóz środków bojowych i materiałowych

powrót transportu po wykonaniu dowozu lub dojazd do źródła zaopatrywania

Rys. 115. Organizacja zaopatrywania pododdziałów batalionu w amunicję, mps i żywność w obronie (wariant)

W okresie organizacji obrony z reguły zapasy żywności uzupełnia się do pełnych norm. W pierwszej kolejności uzupełnia się (jeśli została zużyta) żywność utrzymywana w kompaniach według normy suchej. Zużywa się ją tylko za zezwoleniem dowódcy batalionu lub kompanii, ponieważ jest ona przeznaczona do spożycia w sytuacji, gdy nie ma możliwości żywienia na ogólnych zasadach. Następnie uzupełnia się zapasy żywności w plutonie zaopatrzenia batalionu.

Dowóz żywności do batalionowego punktu zaopatrzenia odbywa się z reguły transportem kzaop jeden raz dziennie w ilości do batalionu zmechanizowanego około 700 kg. W niektórych sytuacjach pluton zaopatrzenia batalionu pobiera żywność w polowym składzie żywnościowym brygady własnym transportem. W okresie organizacji obrony żywienie żołnierzy odbywa się trzy razy dziennie posiłkami gotowanymi.

Podczas organizacji obrony bez styczności z przeciwnikiem posiłki pobiera się z kuchni polowych indywidualnie lub grupowo np. drużynami. Natomiast w styczności z przeciwnikiem posiłki pobiera się przez wyznaczonych "nosicieli", którzy w termosach donoszą je do poszczególnych plutonów, drużyn, załóg, na stanowiska ogniowe.

W czasie prowadzenia obrony stosuje się żywienie najczęściej sposobem mieszanym z przewagą posiłków gotowanych. Przed walką wydaje się z reguły posiłek gotowany z 1/3 rdz należności żywnościowej wojennej. Wraz z posiłkiem gotowanym wydaje się 1/3 rdz żywności wg należności suchej jako posiłek obiadowy, całodzienną należność chleba oraz gorącą kawę. Pod koniec dnia walki wydaje się ponownie posiłek gotowany wg 1/3 rdz należności żywnościowej wojennej.W razie braku możliwości żywienia wyłącznie posiłkami gotowanymi lub sposobem mieszanym, np. podczas wycofywania się, żywienie żołnierzy odbywa się posiłkami suchymi - trzy razy dziennie.

W czasie prowadzenia walki pododdziały pobierają posiłki przez wyznaczonych "nosicieli" do termosów. Dalszy rozdział posiłków następuje w plutonach i drużynach z termosów.

9.2.2.2. Natarcie

Potrzeby materiałowe batalionu w natarciu będą kształtowały się na wyższym poziomie niż w walce obronnej. Wynikać to będzie ze specyfiki natarcia szczególnie jego manewrowego charakteru. Metodyka ustalania potrzeb materiałowych batalionu jest taka sama jak w obronie. Różnice w potrzebach materiałowych mogą dotyczyć jedynie prognozowanego zużycia środków bojowych i materiałowych.

Zużycie środków materiałowych w czasie natarcia zależeć będzie między innymi od stopnia rozbudowy inżynieryjnej rejonu obrony przeciwnika oraz od zastosowanych przez niego środków rażenia. W natarciu na obronę zawczasu przygotowaną wzrośnie zużycie amunicji strzeleckiej, moździerzowej i armatniej.

Batalion w ciągu pierwszego dnia walki może zużyć około 30 - 50 ton różnego rodzaju środków.

Zużycie na pozostałych kierunkach natarcia może być o 25% mniejsze niż na kierunku głównego uderzenia.

Prognozowane zużycie przez batalion środków masowego zużycia wskazuje na to, że ich zapasy trzeba będzie systematycznie uzupełniać.

Zapasy amunicji znajdujące się w pododdziałach i plzaop batalionu wystarczają na niecały dzień prowadzenia natarcia, materiałów pędnych i smarów na 2÷3 dni, a żywności na 3 dni. Zatem, w czasie prowadzenia natarcia zaistnieje potrzeba uzupełnienia tylko zapasów amunicji, natomiast mps i żywność wystarczy uzupełnić pod koniec dnia walki.

Zaopatrywanie w amunicję

Zaopatrywanie nacierających pododdziałów w amunicję będzie się odbywało na podobnych zasadach jak w obronie, z tym, że należy uwzględnić manewrowy charakter natarcia oraz wydłużanie się ramienia dowozu i ewakuacji.

Dowóz amunicji będzie odbywał się na podstawie prognozy zużycia, planu szefa logistyki-zastępcy dowódcy brygady oraz meldunku dowódcy batalionu (szefa logistyki) o stanie zapasów. Zużywana przez batalion amunicja uzupełniana jest przez kzaop brygady. W niektórych przypadkach batalion będzie pobierał środki bojowe własnym transportem. Może to mieć miejsce w okresie organizacji natarcia, kiedy batalion działając jako drugi rzut lub odwód brygady będzie rozmieszczony w pobliżu kompanii zaopatrzenia.

Pododdziały batalionu powinny być zaopatrywane w pierwszej kolejności przez pluton zaopatrzenia bz, a następnie przez kompanię zaopatrzenia brygady.

W czasie organizacji natarcia zaopatrywanie w amunicję plutonów, drużyn czy poszczególnych wozów bojowych będzie się odbywało na tych samych zasadach jak w czasie organizacji obrony.

Podczas prowadzenia natarcia dowóz amunicji do poszczególnych kompanii będzie realizowany transportem samochodowym z częstotliwością 2÷3 razy. Do poszczególnych plutonów amunicję dowozi się, jeśli jest taka możliwość samochodami. W przeciwnym razie amunicję dowozi się wozem bojowym kompanii drugorzutowej, ciągnikiem pancernym, a w razie potrzeby organizuje się jej donoszenie. Niekiedy amunicja może być odbierana wozami bojowymi poszczególnych plutonów w kompanijnym punkcie amunicyjnym. W takim przypadku wozy sukcesywnie wycofywane są z walki, a po uzupełnieniu amunicji ponownie wprowadzane do działań.

Należy się liczyć, że w ciągu doby walki kompania zmechanizowana w natarciu zużyje około 8÷12 ton, a pluton zmechanizowany 2,5÷4 ton.

Zaopatrywanie w materiały pędne i smary

Zaopatrywanie batalionu w materiały pędne i smary w natarciu będzie się odbywało na podobnych zasadach jak w obronie. Jednakże w związku z wzrostem zużycia paliw, zwiększą się potrzeby w tym zakresie.

Poza tym pewien wpływ na prognozowane zużycie paliw mieć będzie ich dodatkowe zużycie podczas dowozu zaopatrzenia. Na podstawie prognoz należy przyjąć, że w ciągu doby natarcia kompania zmechanizowana może zużyć od 1,4÷1,8 tony mps natomiast batalion zmechanizowany 5,0÷6,0.

Zużywane przez batalion mps będą uzupełniane przez kompanię zaopatrzenia brygady, a w niektórych sytuacjach batalion będzie pobierał mps swoimi siłami i środkami. Do pododdziałów mps jest dowożone przez pluton zaopatrzenia bz, dopiero w następnej kolejności jest odtwarzane w bpz (plzaop) przez kompanię zaopatrzenia brygady.

W razie przejścia do natarcia po podejściu z głębi bez zajmowania rejonu wyjściowego uzupełnianie paliwa w pojazdach mechanicznych jest bardzo utrudnione. Natomiast w warunkach przechodzenia do natarcia z rejonu wyjściowego tankowanie pojazdów mechanicznych nie powinno nastręczać trudności.

W czasie organizacji natarcia tankowanie pojazdów mechanicznych odbywa się podobnie jak w czasie organizacji obrony. Przy czym zawsze należy pamiętać o zgromadzeniu zapasu doraźnego paliwa, przeznaczonego na przegrupowanie bz z rejonu wyjściowego do rubieży ataku.

Należy podkreślić, iż zapasy taktyczne mps w batalionie są na tyle wysokie, że nie ma potrzeby tankowania pojazdów mechanicznych w toku natarcia, pod warunkiem, że na początek działań stanowiłyby one 100% normatywu. Zatem w całym batalionie wystarczy systematycznie uzupełniać paliwo po każdym dniu walki.

Niekiedy może zaistnieć potrzeba tankowania pojazdów mechanicznych w toku natarcia batalionu. Wówczas paliwo w pododdziałach batalionu uzupełnia się najczęściej poprzez wyprowadzenie części pojazdów do drugiego rzutu, a po uzupełnieniu paliwa ponowne wprowadzenie ich do walki na przednim skraju.

Organizacja żywienia

Podczas organizacji natarcia żołnierzy należy żywić trzema posiłkami gotowanymi według należności żywnościowej wojennej. Przyrządzenie i wydawanie posiłków odbywa się tak samo jak w przypadku organizacji obrony.

W czasie prowadzenia natarcia stosuje się najczęściej żywienie sposobem mieszanym z przewagą posiłków gotowanych według należności żywnościowej wojennej i suchej lub wojennej skoncentrowanej. Przed walką wydaje się z reguły posiłek gotowany z 1/3 rdz należności żywnościowej wojennej. Wraz z posiłkiem gotowanym wydaje się 1/3 rdz żywności według należności żywnościowej suchej jako posiłek obiadowy, całodzienną należność chleba oraz gorącą kawę. Pod koniec dnia walki wydaje się ponownie posiłek gotowany z 1/3 rdz należności żywnościowej wojennej.

W razie braku możliwości przyrządzania posiłków gotowanych ze świeżych produktów spożywczych stosuje się należność wojenną skoncentrowaną, która umożliwia przyrządzenie dwóch posiłków gotowanych oraz wydanie jednego posiłku w postaci suchej. Gdy nie ma możliwości przyrządzania posiłków gotowanych wg należności żywnościowej wojennej lub wojennej skoncentrowanej, np. podczas pościgu, dla żołnierzy wydaje się suche należności żywnościowe stanowiące całodzienne wyżywienie. Sposoby przyrządzania i wydawania posiłków w zasadzie nie różnią się od stosowanych w obronie.

Uzupełnianie zapasów żywności odbywa się po każdym dniu walki, a niekiedy raz na dwa dni. Sposób uzupełniania zapasów jest podobny jak w obronie.

Przewiduje się, że w czasie natarcia zużycie żywności w bz będzie kształtowało się na poziomie zużycia jak w typowej obronie.

9.2.2.3. Walka w ugrupowaniu przeciwnika

Zaopatrywanie pododdziałów w walce w okrążeniu

Zaopatrywanie pododdziałów w środki masowego zużycia w warunkach okrążenia charakteryzuje się tym, że nie ma dopływu środków bojowych i materiałowych z zewnątrz. W zasadzie wszystkie drogi dowozu zaopatrzenia zostają przerwane. Istnieją jedynie możliwości dostarczania zaopatrzenia wyłącznie drogą lotniczą. Należy tą specyfikę brać pod uwagę już w obliczu zagrożenia okrążeniem. W związku z tym, w razie zagrożenia okrążeniem należy zgromadzić jak największe zapasy wszystkich rodzajów zaopatrzenia, a szczególnie amunicji, mps oraz żywności.

Zapasy taktyczne broniącego się w okrążeniu batalionu umożliwiają mu samodzielne funkcjonowanie (bez zasilania z źródeł zewnętrznych) w zakresie amunicji 1 dobę, materiałów pędnych i smarów 2÷3 doby, żywności 3 doby. Wynika stąd potrzeba wprowadzenia na czas walki w okrążeniu ścisłego reżimu zużycia środków bojowych i materiałowych.

Szczególnie istnieje potrzeba racjonowania amunicji. Zmniejszenie zużycia amunicji w porównaniu do typowej obrony o 50% daje autonomiczność batalionowi w zakresie amunicji na dwa dni. Zmniejszenie zużycia mps w porównaniu do typowej obrony również o 50% umożliwia samodzielne funkcjonowanie bz w zakresie paliw do 6 dób. Wprowadzenie racjonowania żywności umożliwia przetrwanie batalionu bez dowozu żywności z zewnątrz do 6 dni.

W celu uzupełnienia zapasów zaopatrzenia na wyższym szczeblu dowodzenia organizuje się dowóz do batalionu środków bojowych i materiałowych transportem lotniczym. Jednocześnie - szczególnie gdy batalion broni się w ramach większego ugrupowania - przygotowuje się lądowiska dla śmigłowców oraz zrzutowiska.

Po dostarczeniu zaopatrzenia drogą lotniczą organizuje się zbiórkę ładunków po dokonanych zrzutach. Dowóz zaopatrzenia do poszczególnych kompanii organizuje się transportem plutonu zaopatrzenia batalionu lub kompanii. W ugrupowaniu kompanii organizuje się punkty: amunicyjny, żywnościowy, a w razie potrzeby punkt tankowania. Zaopatrywanie w środki bojowe i materiałowe plutonów, drużyn, wozów bojowych odbywa się jak w warunkach typowej obrony.

Niekiedy duże trudności może sprawiać zaopatrywanie w wodę, szczególnie gdy w ugrupowaniu batalionu brak jest źródeł poboru wody lub otwartych zbiorników wodnych. W takich sytuacjach trzeba organizować - wykorzystując etatowy sprzęt - punkty wydawania wody.

W okrążeniu większe znaczenie niż w typowych warunkach dla procesu zaopatrywania wojsk mają zasoby miejscowe w postaci paliw, żywności, materiałów opatrunkowych itp. oraz miejscowa infrastruktura (warsztaty remontowe, zakłady żywienia zbiorowego, zakłady produkcyjne itp.). Poza tym pewne znaczenie może mieć zdobycz wojenna, którą należy traktować jako pomocnicze źródło zaopatrzenia.

Przed wyjściem z okrążenia należy - jeśli to jest możliwe - uzupełnić zapasy środków bojowych i materiałowych szczególnie w kompaniach przełamujących ugrupowanie przeciwnika oraz wydać gotowany posiłek i zatankować pojazdy mechaniczne. W ustalonym czasie pododdziały logistyczne formują kolumny marszowe i wychodzą z okrążenia przesuwając się w ślad za pododdziałami przełamującymi.

Środki bojowe i materiałowe oraz sprzęt, których nie można wyewakuować z rejonu okrążenia należy zniszczyć.

Zaopatrywanie oddziału wydzielonego (rajdowego)

Użycie batalionu jako oddziału wydzielonego (OWydz) łączy się ściśle z jego pełnym usamodzielnieniem w okresie wykonywania zadania. Oddziałowi wydzielonemu należy przydzielić tyle sił i środków ponad etatowe wyposażenie i zapasy taktyczne, żeby gwarantowały one osiągnięcie w krótkim czasie nakazanej rubieży, jej opanowanie i utrzymywanie do czasu podejścia sił głównych. Jednocześnie punkty logistyczne odciąża się od „zbędnego” w czasie wykonania zadania zaopatrzenia.

Batalion może wchodzić do działań jako OWydz w trakcie prowadzenia natarcia i wówczas posiada niepełne zapasy taktyczne albo z drugiego rzutu mając pełne zapasy zaopatrzenia. Przejście do działań jako OWydz bezpośrednio z natarcia bez planowanego przygotowania, stwarza poważne trudności w zabezpieczeniu pododdziałów w niezbędne do prowadzenia działań środki bojowe i materiałowe. W tych warunkach uzupełnienie zapasów zaopatrzenia nastąpi dopiero po zajęciu nakazanej rubieży lub rejonu, z chwilą podejścia sił głównych. W sprzyjających warunkach kiedy batalion posiada czas na organizację działania i wejście do walki, powinien poczynić przedsięwzięcia zmierzające do zwiększenia zapasów środków bojowych i materiałowych.

Poza tym szczebel zaopatrujący może do dyspozycji OWydz przydzielić dodatkowo część zaopatrzenia oraz personelu i transportu sanitarnego, np.: 4÷6 samochodów z amunicją, 1 samochód cysternę z olejem napędowym, 1 samochód z benzyną samochodową w kanistrach itp.

Zaopatrywanie w amunicję

Zużycie amunicji przez OWydz będzie zależało od warunków w jakich działa oraz sposobu przeciwdziałania przeciwnika.

Pododdziały w pierwszej kolejności będą wykorzystywać amunicję znajdującą się przy sprzęcie. W wyjątkowych sytuacjach, gdy oddział wydzielony wykonał zadanie, np. zajął nakazaną rubież, część dowiezionej z plzaop amunicji może być złożona przy sprzęcie na ziemi lub też znajdować się na transporcie w pobliżu stanowisk ogniowych.

Przewidując przeciwdziałanie przeciwnika na ugrupowanie OWydz po wykonaniu zadania, dowódca batalionu może zdecydować się przejść całymi siłami do obrony pozycyjnej lub okrężnej. Wówczas zaopatrywanie w amunicję będzie się odbywało jak w typowej obronie względnie w walce w okrążeniu.

W przypadku, gdy nie ma możliwości uzupełnienia zapasów ze szczebla nadrzędnego drogą lądową, dostarczanie zaopatrzenia może odbywać się drogą powietrzną poprzez jego zrzuty z samolotów lub ze śmigłowców. Wykonując zadania zabezpieczenia logistycznego OWydz może również korzystać z terenowej bazy remontowej, zasobów miejscowych i zdobyczy wojennych. Jednak problem ten dotyczy bardziej procesu zaopatrywania w paliwa oraz żywność, mniej natomiast amunicji. Odtworzenie zapasów amunicji do pełnych norm może dopiero nastąpić po podejściu wojsk własnych i połączeniu się z siłami głównymi.

Zaopatrywanie w materiały pędne i smary

Zużycie paliw przez OWydz nie będzie odbiegało od prognozowanego zużycia paliw przez batalion w czasie natarcia.

Uzupełnianie paliwa w wozach bojowych może być realizowane w czasie organizacji walki oraz dopiero po opanowaniu przez OWydz nakazanego rejonu. Po opanowaniu planowanego rejonu (rubieży) należy uzupełnić zapasy taktyczne mps we wszystkich pojazdach siłami i środkami plzaop batalionu.

Uzupełnienie mps w pojazdach i wozach bojowych powinno się odbyć szybko i sprawnie. Po zakończeniu tankowania należy zebrać pusty transport i tarę by przygotować się do odbioru mps ze wskazanych źródeł. W miarę możliwości należy wykorzystywać zasoby miejscowe (np. paliwo znajdujące się w państwowych lub prywatnych stacjach benzynowych itp.) lub zdobycze wojenne.

Organizacja żywienia

Batalion działający jako oddział wydzielony powinien posiadać przed wykonaniem zadania pełne zapasy taktyczne żywności, co zapewnia autonomiczność na 3 dni.

Organizacja żywienia nie będzie się w zasadzie różnić do przyjętej w natarciu, a szczególnie w pościgu. Żołnierze przed działaniem powinni otrzymać gotowany posiłek, a wraz z posiłkiem gotowanym 2/3 rdz żywności wg należności żywnościowej suchej jako dwa kolejne posiłki. Poza tym winni otrzymać dostateczną ilość gorącej kawy do termosów i manierek.

Jeśli OWydz wykonał zadanie i nie prowadzi intensywnej walki wówczas można przygotowywać posiłki gotowane w kuchniach polowych organizując batalionowy punkt żywnościowy.

Przygotowane posiłki należy pobierać w termosach, a następnie wydawać w plutonach i drużynach. Wydawanie posiłku nie może dezorganizować przyjętego ugrupowania i gotowości pododdziałów do natychmiastowego prowadzenia walki.

Jeśli tylko będzie możliwość powinno się wykorzystywać zasoby miejscowe np. żywność i sprzęt żywnościowy oraz zakłady zbiorowego żywienia itp. Należy jednak podkreślić, że żywność nie powinna budzić żadnych wątpliwości i podejrzeń co do jakości i wartości użytkowej. W przeciwnym przypadku żywność musi być poddana odpowiednim badaniom zanim będzie przeznaczona do spożycia.

Zaopatrywanie oddziału rajdowego w środki bojowe i materiałowe, ze względu na podobieństwo realizowanych zadań bojowych, nie będzie się w zasadzie różniło od zaopatrywania oddziału wydzielonego. Różnica może polegać tylko na tym, że w oddziale rajdowym będą mniejsze możliwości przyrządzania posiłków gotowanych, a jednocześnie mogą wystąpić większe trudności z uzupełnianiem zapasów zaopatrzenia.

9.2.2.4. Przemieszczanie i rozmieszczanie

Najbardziej odpowiedzialnym zadaniem dowódców i osób funkcyjnych pionu logistyki zarówno w okresie przygotowania jak i w toku marszu jest zaopatrywanie pododdziałów w mps. W okresie przygotowania do marszu należy zgromadzić pełne normatywne zapasy mps na wszystkich szczeblach organizacyjnych. Ponadto należy zgromadzić zapasy doraźne wszystkich rodzajów paliw w ilości 1,5÷2,5 jn.

Należy także posiadać zapas doraźny żywności w ilości 1÷2 rdz. Zapasy doraźne mps utrzymywane są bezpośrednio przy pojazdach mechanicznych w kanistrach i beczkach, żywność natomiast na samochodach plutonu zaopatrzenia batalionu.

W marszu odbywającym się w warunkach oddziaływania przeciwnika może być zużywana amunicja, szczególnie przeciwlotnicza.

Stan zapasów, jakie należy posiadać w batalionie po osiągnięciu celu marszu, określa organ nadrzędny. Jeżeli batalion po wykonaniu marszu ma być wprowadzony do walki, to powinien posiadać pełne zapasy normatywne, a niekiedy również doraźne.

Z reguły na czas marszu organ nadrzędny przydziela batalionowi odpowiednią ilość cystern i samochodów z beczkami oraz kanistrami z paliwem. Szef logistyki batalionu może transport ten włączyć w skład kolumn marszowych poszczególnych pododdziałów, by przyspieszyć (usprawnić) tankowanie podczas postojów.

Tankowanie pojazdów mechanicznych w pododdziałach organizuje się w czasie postojów jedno i dwugodzinnych oraz podczas odpoczynków, wykorzystując w tym celu przydzielone paliwo wraz z transportem i urządzeniami rozlewczymi.

Stan mps w pojazdach mechanicznych ma bezpośredni wpływ na zdolnośc bojową wojsk. Dlatego każdy dowódca pododdziału powinien, wykorzystując własne i przydzielone siły i środki, organizować tankowanie pojazdów w każdych warunkach, gdy tylko ku temu zaistnieje możliwość.

Należy dążyć w pierwszej kolejności do systematycznego zużywania zapasów doraźnych znajdujących się w kanistrach i beczkach podczas postojów i odpoczynków (planowanych i nieplanowanych).

Dowódcy pododdziałów, którym przydzielono transport wraz z zapasami mps, są odpowiedzialni za ich marsz, bezpieczeństwo i wykorzystanie do tankowania oraz skierowanie w ustalonym czasie do wyznaczonych źródeł (stacji wyładowczych, składów) w celu odtworzenia zapasów.

Głównym źródłem odtwarzania mps w batalionie jest brygadowy skład mps.

Zużytą amunicję w marszu uzupełnia się z zasady w rejonach dziennych (nocnych) odpoczynków lub dopiero po jego zakończeniu w wyznaczonym rejonie.

Żołnierzy w czasie marszu żywi się sposobem mieszanym wydając codziennie po trzy posiłki, w tym przynajmniej dwa razy posiłek gotowany - przed wymarszem i po osiągnięciu rejonu dziennego (nocnego) odpoczynku lub rejonu wyjściowego (ześrodkowania). Na czas marszu należy obowiązkowo wydać żołnierzom kawę do termosów.

Ważnym zagadnieniem w czasie marszu jest korzystanie ze źródeł wody dla celów konsumpcyjnych. Należy wybierać źródła sprawdzone i zabezpieczone przed możliwością skażenia lub zanieczyszczenia przez przeciwnika. Ponadto przed marszem należy napełnić wszystkie zbiorniki (cysterny, kotły kuchni polowych, termosy) wodą pitną.

W czasie przewozu batalionu transportem kolejowym (wodnym, powietrznym) korzysta się z zapasów zaopatrzenia zgromadzonych zawczasu. Ilość zgromadzonego zaopatrzenia powinna być taka, aby zaspokoiła potrzeby w czasie całego przewozu i w początkowym okresie pobytu w rejonie wyjściowym (ześrodkowania). Zapasy zaopatrzenia przewozi się na pojazdach oraz w wagonach krytych rozmieszczając je równomiernie wraz z pododdziałami.

Gotowane posiłki w transportach kolejowych przyrządza się w kuchniach polowych zainstalowanych w specjalnych wagonach. Wagony te winny odpowiadać wymaganiom sanitarnym i być wyposażone w odpowiednie urządzenia sprzęt i materiały. Jeżeli warunki uniemożliwiają przyrządzenie gotowanych posiłków, wówczas żołnierzom wydaje się suchy prowiant i gorącą kawę.

Przed rozpoczęciem przewozu należy wszystkie posiadane zbiorniki ("twarde" i "miękkie" o różnej pojemności, termosy, kotły kuchni polowych itp.) napełnić wodą pitną.

W czasie przewozu, w razie potrzeby uzupełnienia zapasów wody, należy korzystać wyłącznie z wyznaczonych przez władze kolejowe zbadanych i odpowiednio zabezpieczonych źródeł. Zabrania się kategorycznie spożywania indywidualnie przez żołnierzy wody na stacjach kolejowych, a także wykorzystanie wody znajdującej się w tendrach parowozów. W wagonach, w których przewozi się żołnierzy należy zawsze utrzymywać niezbędny zapas nadającej się do picia wody.

W czasie przewozu statkiem (okrętem) gotowane posiłki przyrządza się w kuchniach statków (okrętów). Wodę do picia lub kawę pobiera się ze zbiorników i kuchni statków (okrętów).

W rejonach rozmieszczenia zapasy zaopatrzenia uzupełnia się z najbliżej położonych źródeł stacjonarnych lub polowych. Zaopatrzenie dowozi się z reguły transportem zaopatrywanego pododdziału po wyznaczonych drogach.

Przyrządzanie i wydawanie posiłków odbywa się w polowych punktach żywnościowych organizowanych w poszczególnych batalionach. Żołnierzy żywi się trzema posiłkami gotowanymi w ciągu doby.

W wodę do celów konsumpcyjnych, pododdziały zaopatruje się z najbliżej położonych i odpowiednio zabezpieczonych źródeł stacjonarnych. W razie braku tych źródeł pododdziały urządzają własne polowe punkty wydawania wody wykorzystując do tego celu posiadany sprzęt.

9.2.3. Zabezpieczenie techniczne pododdziału w działaniach taktycznych

Treścią zabezpieczenia technicznego działań bojowych jest kompleksowo ujmowany całokształt przedsięwzięć mających na celu zapewnienie pełnej sprawności technicznej UiSW, w każdej sytuacji taktycznej.

Pod pojęciem „zabezpieczenia technicznego” działań taktycznych należy rozumieć:

• zapewnienie prawidłowej eksploatacji UiSW i przez utrzymanie go w stanie gwarantującym jego niezawodność nawet w najbardziej skomplikowanych warunkach współczesnego pola walki;

• utrzymanie wysokiego stopnia ukompletowania wojsk w zakresie UiSW przez cały okres prowadzenia działań taktycznych;

• przygotowanie sił i środków pododdziałów technicznych do wykonania przewidzianych dla nich zadań oraz odpowiednie techniczne przygotowanie użytkowników sprzętu, zwłaszcza bezpośrednio obsługujących sprzęt.

Ostatecznym celem zabezpieczenia technicznego jest utrzymanie maksymalnej ilości UiSW występującego na szczeblu pododdziału w wysokiej sprawności technicznej przez cały okres prowadzenia działań.

Szef logistyki, zastępca dowódcy brygady odpowiada bezpośrednio za organizację technicznego zabezpieczenia działań taktycznych i kieruje jego realizacją, zgodnie z otrzymanym zadaniem, decyzją dowódcy, zarządzeniami wyższego szczebla, mając na uwadze potencjał logistyczny i prognozę. Sporządza on plan zabezpieczenia logistycznego. Jednym z dokumentów wykonawczych, uszczególniającym plan zabezpieczenia logistycznego jest plan eksploatacji. W sposób szczegółowy rozpracowany jest w nim proces realizacji zadań ewakuacji technicznej i remontów UiSW.

9.2.3.1. Elementy zabezpieczenia technicznego

Przedsięwzięcia techniczne ujęte w opracowanym przez sekcję techniczną, pod nadzorem szefa eksploatacji, planie eksploatacji, praktycznie realizować będą plutony remontowe pododdziałów ogólnowojskowych oraz kompania remontowa. Dla pełnej realizacji tych przedsięwzięć szef eksploatacji wydziela z nich tzw. elementy zabezpieczenia technicznego działań taktycznych, które odpowiednio urzutowane będą zabezpieczać pod względem technicznym poszczególne człony ugrupowania bojowego. Do tworzenia tych elementów, jeśli potrzeby przekraczają możliwości należy, wykorzystywać siły i środki techniczne przydzielone z wyższego szczebla dowodzenia np. z batalionu remontowego związku taktycznego. Zasadniczymi elementami zabezpieczenia technicznego działań taktycznych są:

• punkt obserwacji technicznej - POT;

• patrol rozpoznania i pomocy technicznej - PRiPT;

• grupa ewakuacyjno-remontowa - GER;

• punkt zbiórki uszkodzonego sprzętu - PZUS;

• patrol ewakuacji technicznej - PET;

• grupa ewakuacji technicznej - GET;

• patrol rozpoznania technicznego - PRT.

PRiPT jest bezpośrednim elementem zabezpieczenia działania taktycznego kompanii i batalionu pod względem technicznym.

Zabezpieczenie techniczne działań taktycznych pododdziału organizuje i realizuje szef logistyki batalionu (technik kompanii). PRiPT tworzy się na bazie ciągnika ewakuacyjnego wydzielonego z plutonu remontowego i zabezpiecza pod względem technicznym pierwszorzutowe pododdziały batalionu działając bezpośrednio w ich ugrupowaniu. Stosownie do potrzeb wynikających z sytuacji ogólnej i technicznej na szczeblu batalionu z reguły organizuje się jeden PRiPT.

Z uwagi na specyfikę działań PRiPT (konieczność udzielenia pierwszej pomocy sanitarnej, działanie w rejonach zaminowanych, skażonych) wymaga się aby obsada PRiPT posiadała podwójne specjalności wojskowe, np. kierowca mechanik - sanitariusz, mechanik - saper czy mechanik - dozymetrysta.

Do podstawowych zadań PRiPT należy:

• prowadzenie rozpoznania technicznego pola walki;

• ratownictwo i udzielenie pierwszej pomocy sanitarnej rannym oraz porażonym członkom załóg uszkodzonych wozów bojowych;

• ratownictwo uszkodzonego UiSW narażonego na zniszczenie przez przeciwnika (w tym ewakuacja spod ognia w najbliższe ukrycia);

• ratownictwo UiSW ugrzęźniętego, albo pozbawionego załóg;

• zabezpieczenie pokonywania trudno przekraczalnych odcinków dróg lub terenu przy przemieszczaniu się zabezpieczanego pododdziału;

• udzielenie załogom, kierowcom (w ramach czasu dyspozycyjnego, np. w natarciu do 0,5 godziny) doraźnej pomocy technicznej w usuwaniu niesprawności, udzielanie porad technicznych, dostarczanie części zamiennych lub uszkodzonego wyposażenia indywidualnego wozów bojowych.

GER organizuje się od szczebla batalionu. GER-b organizuje się w przypadku uzyskania wzmocnienia w postaci sił i środków z kompanii remontowej. Skład grup ewakuacyjno-remontowych jest uzależniony od możliwości, sytuacji na polu walki, zakresu przewidzianych do wykonania zadań technicznych, terenu, pory roku itd.

Wyposażenie GER-b (wariant):

• ciągnik ewakuacyjny - wzmocnienie z krem;

• warsztat remontowy (obsługowy);

• samochód sanitarny;

• samochód z częściami wymiennymi;

• samochód z amunicją;

• samochód z mps;

Obsada GER:

GER-b - dowódca - chorąży eksploatacji lub dowódca plutonu remontowego,

- obsady etatowe przydzielonych środków.

Zadania GER:

• ratownictwo i udzielanie pomocy sanitarnej i medycznej rannym oraz porażonym członkom załóg uszkodzonego UiSW (np. ich ewakuacja do brygadowego punktu medycznego);

• ratownictwo sprzętu technicznego ugrzęźniętego, uwięźniętego lub pozbawionego załóg (obsług, kierowców);

• ewakuacja uszkodzonego sprzętu technicznego przez odholowanie go w doraźnie wyznaczone rejony, na brygadowe drogi dowozu i ewakuacji, itp.;

• zabezpieczenie pokonywania trudno przekraczalnych odcinków dróg lub terenu podczas przemieszczania się elementów bojowych;

• udzielenie pomocy technicznej (w usuwaniu niesprawności, uszkodzeń bojowych) UiSW zgłaszanego przez PRiPT;

• rozpoznanie w terenie miejsc uszkodzenia, uwięźnięcia UiSW nie zgłaszanego przez PRiPT i udzielenie mu odpowiedniej pomocy technicznej;

• usuwanie uszkodzeń na miejscu lub w pobliskich ukryciach terenowych;

• udzielenie pomocy w obsługiwaniach technicznych sprzętu oraz uzupełnienie doraźne amunicji, mps w obiektach wyremontowanych;

• udział w przygotowaniu pojazdów mechanicznych do pokonywania przeszkód wodnych.

W pewnych warunkach np.: w obronie, gdy zgromadzony jest duży fundusz remontowy z pozostałości sił i środków technicznych krem - w oparciu o obiekty infrastruktury technicznej terenu - organizuje się PZUS. Zadaniem jego jest odtwarzanie określonej sprawności technicznej UiSW uszkodzonego w czasie działań bojowych przez wykonanie remontu bieżącego (RB).

W celu sprawnego przeprowadzenia procesów ewakuacyjnych, UiSW z kompanii remontowej brygady wydziela się patrole ewakuacji technicznej (PET) i grupy ewakuacji technicznej (GET). Zadaniem patroli i grup ewakuacyjnych rozmieszczonych w całej strefie działań brygady jest prowadzenie ewakuacji sprzętu z miejsc ukryć, doraźnych rejonów zbiórki uszkodzonego sprzętu, miejsc masowych strat, dróg ewakuacji technicznej do PZUS-B lub punktów gromadzenia funduszu remontowego ewentualnie do wyznaczonego obiektu infrastruktury technicznej.

Patrole ewakuacji technicznej działają w strefach działań batalionów, na ich drogach ewakuacji współdziałając z PRiPT oraz GER-b. Natomiast grupy ewakuacji technicznej współdziałając w zasadzie z GER-b i GER-B.

Skład i wyposażenie PET (wariant):

• dowódca (dowódca drużyny ewakuacji);

• obsady etatowe środków ewakuacji.

Sprzęt:

• ciągnik gąsiennicowy;

• ciężki ciągnik kołowy z przyczepą niskopodwoziową.

Skład i wyposażenie GET (wariant):

• dowódca (dowódca drużyny ewakuacji);

• obsady etatowe środków ewakuacyjnych.

Sprzęt:

• 2 zestawy ewakuacyjne (ciężki ciągnik kołowy z przyczepą niskopodwoziową).

Odpowiedzialnym za kierowanie, koordynację i działanie patroli oraz grup ewakuacyjnych jest dowódca plutonu ewakuacji. Dysponuje on samochodem rozpoznania technicznego SRT i działa wraz z etatową obsadą samochodu jako patrol rozpoznania technicznego PRT. Przemieszcza się on po drogach ewakuacji technicznej zbierając informacje o sytuacji technicznej pododdziałów, ugrupowań bojowych, stanie dróg, trudno przejezdnych odcinków, miejsc zaminowanych, skażonych, zawałach drogowych itp. Zebrane informacje, drogą radiową przekazuje szefowi logistyki.

9.2.3.2. Zabezpieczenie techniczne obrony

PRiPT z zasady zabezpiecza działania batalionu lub jego I rzutu, a w warunkach szczególnych (główny wysiłek obrony trudny teren itp.) można wydzielić dodatkowe PRiPT, które zabezpieczają zadania bojowe kompanii. Organizowane są na bazie etatowego środka ewakuacyjnego z plutonu remontowego batalionu oraz przydzielonych na wzmocnienie środków ewakuacyjnych z kompanii remontowej brygady.

PRiPT rozmieszcza się w pobliżu stanowiska dowodzenia batalionu.

Czas dyspozycyjny (pracy patrolu w jednym miejscu) w działaniach obronnych nie jest limitowany. Uzależniony on będzie od czasu trwania obrony i ilości uszkodzonych, unieruchomionych BWP.

GER-b jest organizowany siłami i środkami remontowymi plutonu remontowego batalionu, wzmocnionego siłami i środkami remontowymi z kompanii remontowej i zaopatrzenia brygady (wariant)

• drużyna remontowa;

• drużyna remontu uzbrojenia;

• drużyna sanitarna.

Wzmocnienie ze szczebla brygady:

• drużyna remontowa;

• drużyna ewakuacji;

• samochód z częściami zamiennymi;

• samochód z amunicją;

• samochód z mps.

GER-b działa w odległości ok. 1,5÷2 km za pododdziałami pierwszego rzutu, wykorzystuje do prac remontowych istniejące ukrycia i obiekty obsługowo-remontowe lokalnej infrastruktury technicznej. Miejsce rozwinięcia wykorzystywane jest przede wszystkim jako rejon wyczekiwania sił i środków remontowych w gotowości do wykonywania remontu uzbrojenia i UiSW w miejscu jego uszkodzenia, o pracochłonności do 15 rbh.

Walczący batalion może być również zabezpieczany przez elementy szczebla brygady takie jak: GER-B, działający na odcinku obrony 1÷2 batalionów, PET lub GET.

Rys. 116. Urzutowanie i działanie elementów zabezpieczenia technicznego batalionu

zmechanizowanego w obronie

(wariant)

9.2.3.3. Zabezpieczenie techniczne natarcia

PRiPT organizuje się na korzyść pierwszorzutowych kompanii batalionu.

W natarciu PRiPT przemieszcza się za walczącym pododdziałem w odległości wzrokowej (500÷800 m). Powinien on wykorzystywać umiejętnie teren, przemieszczać się od ukrycia do ukrycia i jednocześnie obserwować walczący pododdział. Obserwację powinien prowadzić cały stan osobowy PRiPT. Dowódca pracuje na radiostacji w sieci dowodzenia zabezpieczanego pododdziału (np. dowódcy kompanii). Będąc „na nasłuchu” dowódca PRiPT ma możliwość słuchania meldunków składanych przez załogi swym przełożonym.

Dowódca PRiPT, gdy zauważy lub uzyska wiadomość o unieruchomieniu wozu bojowego, powinien natychmiast skierować patrol w miejsce unieruchomienia wykorzystując do podejścia ukrycia terenowe. Następnie, w zależności od sytuacji przystępuje do ewakuacji załóg i udziela jej pierwszej pomocy sanitarnej a, gdy nie ma takiej potrzeby - udziela porady fachowej lub czynnej pomocy technicznej, dostarcza potrzebne części zamienne i materiały techniczne (gdy nimi dysponuje).

Dowódca PRiPT powinien też wydać załodze uszkodzonego (ugrzęźniętego) pojazdu polecenia dotyczące dalszego postępowania załogi mające na celu przyspieszenie przywrócenia sprawności technicznej lub wydobycia go z położenia awaryjnego. Jeżeli uszkodzony pojazd znajduje się „pod ogniem przeciwnika” należy najpierw ewakuować go w najbliższe ukrycie. Kiedy uszkodzenie lub inne awaryjne położenie wozu bojowego nie może być usunięte przez PRiPT, to jego dowódca określa jego stan techniczny, potrzebne siły i środki remontowo-ewakuacyjne i nanosi odpowiednim znakiem taktycznym miejsce położenia oraz odnotowuje te ustalenia w „Dzienniku uszkodzeń i strat”. O fakcie tym składa meldunek do dowódcy grupy ewakuacyjno-remontowej szczebla batalionu.

Aby PRiPT mógł te zadania wykonywać, musi mieć możliwość prowadzenia ciągłej obserwacji walczącego pododdziału i znać aktualną sytuację techniczną. Z tego względu nie może zbyt długo zatrzymać się w jednym miejscu, aby nie „oderwać się” od zabezpieczonego pododdziału. Czas udzielenia pomocy technicznej (to znaczy czas dyspozycyjny) w jednym miejscu zależny więc będzie od tempa natarcia i nie może przekraczać 0,5 godziny.

Grupa ewakuacyjno-remontowa w natarciu przemieszcza się za zabezpieczanym ugrupowaniem w odległości:

GER-b - 1,5÷2 km;

GER-B - 3÷5 km.

Działanie GER polegać będzie przede wszystkim na udzielaniu załogom i kierowcom uszkodzonych pojazdów pomocy technicznej przy usuwaniu uszkodzeń i ewakuowanie uwięźniętych pojazdów mechanicznych, a zwłaszcza czołgów. Wynikać ono będzie i zależeć od wyposażenia GER w ruchome środki obsługowo-remontowe i ciągniki ewakuacyjne. W pierwszej kolejności udzielana będzie pomoc techniczna pojazdom mechanicznym, które w znaczny sposób wpływają na rezultaty walki i być wyremontowane (ewakuowane) w jak najkrótszym czasie (patrz tabela priorytetów). Czas pracy (czas dyspozycyjny) w jednym miejscu GER-b pierwszego rzutu nie powinien przekraczać 1÷2 godzin, a GER-B 2÷3 godzin.

9.2.3.4. Zabezpieczenie techniczne walki w warunkach szczególnych

9.2.3.4.1. Zabezpieczenie walki w terenie zajętym przez przeciwnika

Pododdział będący w izolacji (zamierzonej lub wymuszonej) od sił głównych prowadzi walkę w okrążeniu. Warunki obrony w okrążeniu wymuszają z zasady ugrupowanie pododdziału w jeden rzut z silnym odwodem rozmieszczonym w centrum ugrupowania pododdziału i tam powinny być zlokalizowane elementy zabezpieczenia technicznego walczącego pododdziału. Położenie to zapewni równomierny, we wszystkich kierunkach promień ewakuacji technicznej.

UiSW ewakuowany w centrum ugrupowania pododdziału powinien być w jak najkrótszym czasie naprawiony. O ile możliwości elementów technicznych są ograniczone i nie ma możliwości przywrócenia określonej sprawności technicznej, sprzęt należy pozbawić uzbrojenia i cech używalności albo zniszczyć.

Elementy zabezpieczenia technicznego główny wysiłek powinny skupić podczas wykonywania uderzenia, przerwania okrążenia przez grupę uderzeniową i przemieszczania się pododdziałów z zagrożonego rejonu. Do ewakuacji niesprawnego UiSW angażować wszystkie środki ewakuacyjne, inny sprzęt bojowy, np.BWP i czołgi z niesprawnym uzbrojeniem lub sprawny sprzęt bojowy zgodnie z decyzją dowódcy.

W przypadku, gdy w rejonie okrążonym znajdzie się kilka elementów technicznych należy dla każdego z nich wyznaczyć sektor działania w taki sposób, aby zapewnić prowadzenie rozpoznania i pomocy technicznej wszystkich elementów ugrupowania bojowego okrążonego pododdziału. Ponadto elementy techniczne powinny ze sobą ściśle współpracować.

Rys.117. Urzutowanie elementów zabezpieczenia technicznego działań taktycznych batalionu (brygady zmechanizowanej) w natarciu

(wariant)

9.2.3.4.2. Zabezpieczenie techniczne walki w mieście (miejscowości)

Specyfika terenu i walki w mieście (gęsta zabudowa, pożary, dymy, zakłócenia łączności) skłania do innego urzutowania elementów zabezpieczenia technicznego.

Do rozpoznania technicznego w obronie należy wykorzystać punkty obserwacji technicznej POT, zlokalizowane na wieżach, wysokich budynkach itp. POT tworzy 1÷2 obserwatorów wyposażonych w radiostacje UKF. Ich zadaniem jest prowadzenie obserwacji wyznaczonych sektorów (place, skwery, ulice itp.) i bieżącego składania meldunków dowódcy pododdziału o sytuacji technicznej. W zależności od potrzeb, warunków terenowych na szczeblu kompanii można zorganizować 1÷3 POT.

W natarciu na miasto stotną rolę będą spełniać PRiPT, bardziej sprawne i mobilne od GER. Z tego względu, tworząc elementy zabezpieczenia technicznego należy rezygnować z tworzenia dużych GER-b na rzecz większej liczby PRiPT.

Ograniczone możliwości prowadzenia rozpoznania technicznego narzucają urzutowanie PRiPT bezpośrednio za ugrupowaniem walczących pododdziałów w odległości nie większej niż 200÷500 m. W niektórych przypadkach celowe jest wysłanie ze składu patrolu pieszych zwiadowców, którzy mogą szybciej i sprawniej dotrzeć do niektórych miejsc z uszkodzonym sprzętem. Na szczeblu pododdziału w zależności od potrzeb organizuje się od 1 do 3 PRiPT.

GER-B powinno się tworzyć każdorazowo za pododdziałem lub oddziałem szturmowym. Zadaniem grupy będzie udzielanie pomocy sanitarnej załogom oraz technicznej - uszkodzonemu sprzętowi, remont sprzętu w tym wypadku nie może trwać dłużej niż 2 godziny.

Szybkość i stopień odzyskania uzależnione będą od składu grup remontowo-ewakuacyjnych i ich wyposażenia. Wskazane jest tworzenie elementów wielozadaniowych uwzględniające w swoim składzie drużynę rozminowania, drużynę rozpoznania i dezaktywacji skażeń, remontu sprzętu łączności, jak również specjalistyczny sprzęt ( np. urządzenia do cięcia metalu itp.)

UiSW wymagający remontu trwającego dłużej, (wykraczającego poza możliwości GER), przekazywany powinien być do PET lub GET, a te elementy będą ewakuować go do doraźnie wyznaczonego rejonu zbiórki uszkodzonego sprzętu (parki, ogrody) lub do PZUS utworzonego przez pozostałość krem brygady na bazie warsztatów stacjonarnych, hal fabrycznych itp.

Do ewakuacji UiSW wybierać należy ulice najmniej zagrożone ogniem. Dla każdego oddziału szturmowego wydziela się oddzielną drogę ewakuacji. Należy w miarę możliwości unikać ulic na wiaduktach i pod nimi, a także ulic wąskich, które łatwo mogą ulec zasypaniu. Do szczególnych przypadków należeć będą uszkodzenia powstałe w wyniku przysypania i przywalenia sprzętu gruzem, płytami żelbetonowymi i konstrukcjami z walących się obiektów, które powodować będą dodatkowe trudności ewakuacyjne.

9.2.3.5. Zabezpieczenie techniczne przemieszczania rozmieszczania

Podstawowym sposobem przemieszczenia pododdziałów jest marsz. Wojska wykonujące marsz muszą zachowywać ciągłą zdolność bojową do podjęcia walki. Ciągłość wykonywania marszu wymaga nieprzerwanego odtwarzania tej zdolności, między innymi przez wykonywanie: obsług technicznych i remontów bieżących oraz prac ewakuacyjnych. W tym celu organizuje się odpowiednio do potrzeb i sytuacji zabezpieczenie techniczne kolumn marszowych, zwane zamykaniem technicznym kolumn marszowych.

Zamykanie techniczne kolumn marszowych obejmuje zgrupowanie wybranych środków obsługowo-remontowych i ewakuacyjnych w funkcjonalne człony i odpowiednim ich rozmieszczeniu w ugrupowaniu marszowym. Na szczeblu pododdziału (oddziału) poszczególne człony zamykania technicznego kolumn marszowych organizuje się z wydzielonych sił i środków:

• plutonów remontowych pododdziałów;

• kompanii remontowej brygady;

• sił i środków wzmocnienia remontowo-ewakuacyjnego (o ile takie zostały przydzielone przez szczebel nadrzędny).

Na dowódcę jego wyznacza się z zasady chorążego eksploatacji. Zamykanie techniczne przemieszcza się w ogonie kolumny.

Zakres zadań realizowanych przez zamykanie techniczne kolumn marszowych:

• ustala miejsce i przyczyny zatrzymania się pojazdów;

• określa sposoby usuwania niesprawności;

• udziela pomocy technicznej załogom (kierowcom) uszkodzonych pojazdów;

• dostarcza części zamienne;

• ewakuuje i usuwa z trasy marszu pojazdy niesprawne i lekko ugrzęźnięte;

• ewakuuje niesprawne UiSW do miejsc odpoczynku lub postojów;

• udziela pomocy załogom (kierowcom) przy obsłudze technicznej i remoncie dokonywanym podczas postojów i w rejonie odpoczynków.

Jeżeli zamykanie techniczne kolumn marszowych pododdziałów nie jest w stanie udzielić pomocy technicznej z powodu braku odpowiednich środków lub zbyt dużej pracochłonności - przekazuje (po rozpoznaniu i zlokalizowaniu) sprzęt wymagający pomocy technicznej w formie „meldunku” zamykaniu technicznemu szczebla brygady.

Prowadzenie rozpoznania i lokalizacja sprzętu, który będzie wymagał udzielenia pomocy technicznej w marszu jest ułatwione, ponieważ elementy zamykania technicznego przesuwają się zawsze po tej samej drodze co pododdziały (na końcu kolumn marszowych).

Dużego znaczenia nabierze szybka ewakuacja, ściąganie niesprawnego sprzętu technicznego na pobocze, aby nie tarasował drogi i nie utrudniał ruchu kolumn marszowych. W miejscach, gdzie niesprawny sprzęt techniczny został ściągnięty, będzie mu się udzielało dalszej pomocy technicznej - doprowadzając go do pełnej sprawności technicznej. Sprzęt, który nie może być remontowany na miejscu uszkodzenia, ewakuuje się do rejonów postojów lub PZUS rozwijanego w pasie marszu.

Podczas ewakuacji obowiązuje zasada, że ten element zabezpieczenia technicznego ewakuuje niesprawny sprzęt, który będzie wykonywał jego remont. Pojazdy samochodowe oraz inny lekki sprzęt może być ewakuowany ciągnikami samochodowymi, a nawet różnymi samochodami ciężarowymi. Do ewakuacji pojazdów gąsienicowych wymaga się zastosowania ciągników gąsienicowych albo przyczep niskopodwoziowych. Wykonywanie remontów w czasie przegrupowania wojsk jest bardzo utrudnione. Praktycznie będą wykonywane tylko remonty bieżące układów jezdnych i bieżnych oraz układów napędowych.

Remont niesprawnego sprzętu wykonują elementy zabezpieczenia technicznego kolumn marszowych oraz siły i środki układu terytorialnego, np. zmilitaryzowane warsztaty garnizonowe, zapasowe warsztaty remontowe itp. Załogi uszkodzonych pojazdów (jeśli nie zostały porażone) pozostają w zasadzie ze sprzętem i biorą udział w remoncie.

Podczas postojów w zależności od ich rodzaju załogi pojazdów mechanicznych wykonują „obsługiwanie techniczne w trakcie użytkowania” lub „obsługiwanie techniczne po użytkowaniu”, gdzie czynnościami wykonywanymi w pierwszej kolejności będą:

• uzupełnienie amunicji;

• uzupełnienie mps;

• sprawdzenie i doprowadzenie do określonej sprawności technicznej uzbrojenia, przyrządów obserwacyjnych i środków łączności.

W dalszej kolejności wykonuje się inne zabiegi obsługowe. Przy wykonywaniu prac obsługowych, załogom pomagają siły i środki tworzące zamykanie techniczne kolumn poszczególnych pododdziałów. Czynności obsługowe, a szczególnie obsługiwania techniczne kolumn „wyższych rzędów” mogą być wykonywane w kilku etapach, jeżeli czas lub zasoby materiałowe nie pozwalają na wykonanie obsługiwań w jednym rejonie. Dotyczy to np. takich obsługiwań jak OT-1, OT-2.

Powodzenie działań taktycznych zależne jest nie tylko od sił i środków biorących udział w walce, lecz i od jakości przygotowania stanu osobowego i sprzętu. Dlatego też przed rozpoczęciem działań taktycznych realizuje się w pododdziale kompleks przedsięwzięć, zmierzających do należytego i terminowego przygotowania do działań BWP, stanu osobowego, środków materiałowych, organów kierowania oraz środków zabezpieczenia. Istotne miejsce wśród tych przedsięwzięć zajmują przedsięwzięcia dotyczące zabezpieczenia technicznego.

Szef logistyki batalionu powinien zaplanować i zorganizować realizację tych przedsięwzięć w ten sposób, aby jak najefektywniej wykorzystać czas oraz siły i środki do przygotowania sprzętu i środków ewakuacyjno-remontowych z plrem i przydzielonych z krem. Przygotowanie batalionu odbywa się w rejonie ześrodkowania (wyjściowym).

W rejonie ześrodkowania szef logistyki organizuje wykonanie następujących przedsięwzięć związanych z zabezpieczeniem technicznym:

• przygotowanie techniczne załóg czołgów i samochodów;

• stanu osobowego plutonu remontowego i środków przydzielonych;

• pionu kierowania zabezpieczeniem technicznym;

• przygotowanie sprzętu technicznego zabezpieczenia;

• uzupełnienie urządzeń i osprzętu;

• planowanie zabezpieczenia technicznego działań taktycznych;

• przekazanie zadań podwładnym.

Na zakres i treści wykonywanych przedsięwzięć wpływać będzie sytuacja taktyczna i techniczna. Zależeć one będą od ilości i stanu technicznego UiSW, możliwości pododdziału remontowego i środków przydzielonych, stopnia przygotowania i doświadczenia załóg (kierowców) oraz specjalistów zabezpieczenia technicznego, jak również od czasu wyznaczonego na przygotowanie batalionu. Organizując pracę należy brać pod uwagę fakt, że zakres jej wzrasta wraz ze zmniejszaniem zapasu przebiegu UiSW do kolejnych remontów i obsługiwań technicznych.

Przygotowanie UiSW przeprowadza się we wszystkich pododdziałach i obejmuje:

• obsługiwanie techniczne;

• usuwanie usterek;

• sprawdzenie i uzupełnienie wyposażenia indywidualnego;

• remont bieżący;

• przystosowanie UiSW do działań w warunkach szczególnych (działanie w nocy, w terenie górzystym, pokonywanie przeszkód wodnych itp.).

W celu usunięcia niesprawności wykrytych w czasie obsługiwania oraz wykonywanie najbardziej pracochłonnych i trudnych prac do pododdziałów skierowuje się drużyny remontowe z plutonu remontowego oraz siły i środki przydzielone. Angażowanie specjalistów i środków technicznych powinno być zaplanowane starannie i precyzyjnie, aby zapewnić wykonanie wszystkich niezbędnych prac przy UiSW w możliwie najkrótszym czasie. Jednocześnie ze sprzętem bojowym organizuje się przygotowanie ruchomych warsztatów oraz ciągników ewakuacyjnych. Na pojazdach tych przeprowadza się obsługiwania techniczne, poza tym, remont wyposażenia tych pojazdów, sprawdzenie jego zdatności, ukompletowania warsztatów i ciągników w narzędzia i oprzyrządowanie.

9.2.4. Zabezpieczenie medyczne pododdziałów zmechanizowanych

9.2.4.1. Obrona

Na organizację zabezpieczenia medycznego pododdziałów w obronie wpływ mają takie czynniki jak: sposób przejścia do obrony, miejsce w ugrupowaniu obronnym, czas na organizację obrony. Najdogodniejsze warunki będą gdy: pododdział organizuje obronę bez styczności z przeciwnikiem, jest w drugim rzucie oraz posiada odpowiednio dużo czasu na pełną rozbudowę inżynieryjną. Najtrudniejsze warunki będą natomiast, gdy pododdział organizuje obronę, po zatrzymaniu natarcia, w pierwszym rzucie i dysponuje minimalnym czasem na rozbudowę inżynieryjną i organizację systemu ognia. Warunki takie będą również powodem zwiększonych strat sanitarnych.

Straty sanitarne w obronie zależą również od charakteru obrony, stosowanych środków rażenia oraz stosunku sił. Największe straty wystąpią w wojskach broniących się na głównym kierunku obrony.

Straty sanitarne wystąpią we wszystkich elementach ugrupowania, w tym i w pododdziałach (urządzeniach) logistycznych.

Pluton medyczny prowadzi ewakuację z kompanijnych punktów opatrunkowych (kpo). Rannych i chorych wynosi się w takie miejsce, do którego może dojechać samochód sanitarny. Do chwili przybycia transportu ranni powinni pozostawać pod opieką sanitariusza kompanii lub jednego z sanitariuszy plutonu medycznego.

Czas pracy bpo zależy od tempa i głębokości włamania przeciwnika oraz stosowanego przez wojska własne manewru. Pierwszoplanowym zadaniem jest organizowanie szybkiej ewakuacji, szczególnie z kierunków zagrożonych oraz zachowanie stałej gotowości do przesunięcia do nowego (zapasowego) rejonu rozmieszczenia. Dla wykonania zadań ewakuacyjnych w wielu wypadkach nie wystarczy samochód sanitarny, stąd też należy w maksymalnym stopniu wykorzystać transport po dowozie amunicji.

Ewakuację rannych i chorych z rejonów masowych strat prowadzą grupy ratunkowo-ewakuacyjne do najbliżej położonych punktów medycznych, wykorzystując nawet samochody ciężarowe i wozy bojowe. Etapy ewakuacji medycznej można pomijać w razie konieczności maksymalnego przyspieszenia ewakuacji z kierunków zagrożonych. Dowódcy pododdziałów są bezpośrednio odpowiedzialni za ewakuację rannych i chorych znajdujących się w ich pododdziałach i punktach medycznych.

Przy istnieniu przeciwwskazań lekarskich do ewakuacji pewna część rannych i chorych pozostaje na miejscu pod opieką personelu medycznego, wyposaża się tą grupę w odpowiednią ilość sprzętu i materiałów medycznych. Po zajęciu rejonu przez przeciwnika opiekę nad nimi - w myśl Konwencji Genewskiej przyjmuje służba zdrowia przeciwnika.

9.2.4.2. Natarcie

Organizacja zabezpieczenia medycznego pododdziałów w natarciu zależeć będzie od takich czynników jak:

• sposób przełamania obrony przeciwnika (z marszu lub z bezpośredniej styczności);

• miejsce pododdziału w ugrupowaniu bojowym;

• spodziewanego oporu przeciwnika i wynikających z tego głębokości zadań bojowych;

• tempa natarcia.

Pluton medyczny przemieszcza się za nacierającymi wojskami, rozwija bpo (2-3 razy na dobę), w którym udzielana jest pomoc medyczna. Transport sanitarny prowadzi ewakuację rannych zgrupowanych w kpo do bpo. Informacje o kierunku natarcia batalionu i wyznaczonej drodze przesuwania się plutonu medycznego otrzymuje dowódca plutonu od szefa logistyki batalionu.

W czasie natarcia wojsk z marszu pluton znajduje się za kolumnami pierwszorzutowych kompanii. Podczas marszu do rubieży ataku pierwszej pomocy medycznej rannym i chorym udziela się bezpośrednio w wozach bojowych. Na rubieży rozwinięcia wojsk w kolumny batalionów (kompanii) organizuje się zbieranie rannych oraz ewakuuje się ich przeważnie do punktów medycznych oddziałów lub do miejsca wskazanego przez szefa służby zdrowia brygady.

W czasie natarcia z rejonu położonego w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem pluton medyczny rozmieszcza się między pierwszym a drugim rzutem batalionu. Znajduje się on w gotowości do przemieszczania za nacierającymi pododdziałami. W rejonach spieszania żołnierzy sanitariusze kompanii organizują zbieranie rannych i wynoszenie ich do ukryć oznaczonych widocznymi znakami. Dowódca plutonu medycznego sprawuje fachowy nadzór nad pracą sanitariuszy kompanii.

W razie powstania w ugrupowaniu bojowym masowych strat pluton medyczny organizuje i zapewnia pierwszą pomoc rannym i chorym działając w składzie grupy ratunkowo-ewakuacyjnej wyznaczonej do likwidacji skutków uderzeń bronią masowego rażenia.

Pluton medyczny w czasie natarcia powinien współdziałać z patrolem rozpoznania i pomocy technicznej batalionu lub grupą ewakuacyjno-remontową. Po ewakuacji wozu bojowego z pola walki sanitariusze przy pomocy żołnierzy PRiPT ewakuują ranne załogi z uszkodzonego BWP do bpo.

9.2.4.3. Walka w ugrupowaniu przeciwnika

Przygotowując działanie w ugrupowaniu przeciwnika należy w czasie ich organizacji wyewakuować rannych z bpo. Jeżeli batalion będziedziałał sam bpo należy rozwinąć w środku ugrupowania. Konieczne może być również zwiększenie zakresu pomocy lekarskiej. Ewakuacja rannych może być prowadzona tylko drogą powietrzną.

Zabezpieczenie medyczne batalionu działającego jako oddział wydzielony, lub prowadzącego działania rajdowe będzie podobne do zabezpieczenia w natarciu. Różnice będą polegały na tym, że trudniejsze będzie udzielanie pomocy lekarskiej i może być niemożliwa ewakuacja rannych transportem kołowym.

Zabezpieczenie medyczne pododdziałów w terenie zajętym przez przeciwnika charakteryzować się będzie następującymi cechami:

• konieczność zwiększenia zakresu pomocy medycznej;

• ewakuacja rannych transportem powietrznym;

• trudności w zaopatrzeniu w sprzęt i materiały medyczne.

W wypadku, gdy nie ma możliwości ewakuacji rannych a batalion będzie wykonywał zadanie w innym rejonie, rannych należy pozostawić pod opieką sanitariusza lub lekarza. Miejsce pozostawienia rannych należy odpowiednio zabezpieczyć w materiały medyczne, żywność, opał, wodę itp.

9.2.4.4. Przemieszczanie i rozmieszczanie

Działanie plutonu medycznego w marszu charakteryzuje szereg właściwości i rozdzielenie elementów plutonu wzdłuż kolumny marszowej, udzielanie pomocy rannym i chorym przy jednoczesnym ruchu (kolumny), nierozwijanie własnych urządzeń medycznych na drodze marszu i korzystanie z usług punktów opatrunkowych i szpitali rozwiniętych w pobliżu drogi marszu. Szpitale, do których będzie mógł ewakuować rannych pluton medyczny batalionu podaje w rozkazie logistycznym szef logistyki brygady.

Organizacja zabezpieczenia medycznego pododdziałów w czasie marszu zależy do zadania i ich

ugrupowania marszowego, warunków bojowych w jakich odbywa się marsz, rodzaju dróg i środków transportu, pory roku i doby, liczby urządzeń służby zdrowia w pobliżu dróg marszu, stanu sanitarno-epidemicznego terenów, po których odbywa się marsz, stanu zdrowia oraz kondycji fizycznej żołnierzy.

Zabezpieczenie medyczne pododdziałów w czasie wykonywania marszu obejmuje przeprowadzenie rozpoznania medycznego dróg, rejonów odpoczynków (może ono być wykonywane oddzielnie lub wraz z rozpoznaniem ogólnowojskowym), udzielenie pierwszej pomocy i pomocy lekarskiej rannym i chorym oraz kontrolę przestrzegania zasad higieny. Ranni i chorzy z kolumn ewakuowani są transportem sanitarnym batalionu do urządzeń medycznych w pobliżu drogi marszu. Dąży się przy tym do tego, żeby kierunek ewakuacji był zgodny z kierunkiem ruchu wojsk. Zapobiega to "odrywaniu" się środków transportu sanitarnego od kolumny marszowej.

Rozmieszczenie plutonu medycznego w kolumnie marszowej batalionu zależy od rodzaju, warunków i celu marszu. Pluton medyczny z zasady przesuwa się na czele pododdziałów logistycznych. W czasie odwrotu przesuwa się przed siłami głównymi batalionu, zwłaszcza stanowiącymi ariergardę.

Batalionowy punkt opatrunkowy w czasie marszu nie jest rozwijany, może być rozwinięty tylko w przypadku masowych strat - warunkiem jest zatrzymanie marszu przez dowódcę, oraz po zakończeniu marszu w rejonie wyjściowym.

W przypadku powstania strat sanitarnych w czasie marszu (przed rejonem wyjściowym) pluton medyczny rozwija bpo po zajęciu rejonu wyjściowego - najczęściej w jego centrum. Przed rozpoczęciem działań bojowych ranni po udzieleniu pomocy lekarskiej powinni być ewakuowani albo do wydzielonych szpitali, albo do BPOp.

W wypadku przewozów wojsk transportem kolejowym batalion zmechanizowany będzie rozdzielony na dwa transporty. W takim przypadku również pluton medyczny należy podzielić na dwie części. Jeżeli przewóz wojsk trwa dłużej niż dwie doby, to w transporcie liczącym ponad 10 wagonów wydziela się wagon -izolator. Na statkach (okrętach) oprócz izolatora urządza się zawsze ambulatorium.

Ewakuację rannych i chorych z transportów kolejowych i wodnych prowadzi się do najbliższych punktów opatrunkowych i szpitali stacjonarnych.

---