1. Co oznacza i skąd się wywodzi termin pedagogika ?
Pedagogika - wywodzi się od słowa paidagogos „prowadzący chłopca.” Nauka o wychowaniu człowieka (istota, cele, treści, metody, środki i formy organizacji procesów wychowawczych). W starożytnym Rzymie terminem tym nazywano niewolników greckich, którzy nauczali. Jej początek to XVII w.
2. Do jakiej grupy nauk należy pedagogika ?
Pedagogika należy do nauk społecznych.
3. Przedstaw strukturę pedagogiki uwzględniając jej działy?
-p. ogólna,
-dydaktyka (teoria nauczania),
-teoria wychowania ,
-historia wychowania- historia myśli i doktryn pedagogicznych na przestrzeni dziejów,
4. Z jakimi naukami społecznymi współpracuje pedagogika ?
psychologia ogólna i rozwojowa, psychologia wychowawcza, socjologia Wychowania, historia polityczna społeczna gospodarcza i kultury, ekonomia
5. Z jakimi naukami przyrodniczymi współpracuje pedagogika ?
dyscyplinami zajmującymi się:
- badaniem biologicznego aspektu rozwoju i biologii uwarunkowania procesu wychowania ( np. dziedziczność, budowa fizyczna, temperament)
- badaniem i higieny osobistej, szkolnej i społecznej
- dziećmi upośledzonymi, nerwowymi, psychopatycznymi np. medycyna
6. Jakie znasz nauki specjalistyczne w ramach pedagogiki?
-pedagogika społeczna, p. opiekuńcza, p. specjalna, p. porównawcza, pedeutologia
-p. przedszkolna, wczesnoszkolna, szkolna, zawodowego kształcenia, andragogika
-p. wojskowa, przemysłu, rolnicza
7. Wymień zadania współczesnej pedagogiki ?
wg Michała Godlewskiego są to 3 grupy
1) Analiza i opis
-gromadzenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej;
-rzetelny opis prowadzonych obserwacji
-stwierdzanie jak przebiegają procesy wychowawcze, w formie opracowanych sprawozdań,
2) Wyjaśnianie przyczyn i poszukiwanie prawidłowości w przebiegu procesu wychowania:
-uogólnienie zabranych wyników obserwacji ,
-wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi,
-formułowanie wniosków przedstawiających prawidłowości procesu wychowawczego,
-wyjaśnienie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi w celu ukazania, które są pożądane z punktu widzenia prawidłowego rozwoju osobowości,
3) Formułowanie i wskazywanie zadań do realizacji pracy pedagogicznej.
-dostarczenie wiedzy potrzebnej do przekształcenia rzeczywistości wychowawczej przedstawionej w formie zdań normatywnych i wartościujących
-ustalenie celów i zasad wychowania w związku z życiem społecznym -ekonomicznym
-wytyczanie metod realizacji, celów wychowania i nauczania,
-sprawdzanie skuteczności tych metod w praktyce
-opracowanie założeń organizacji pracy wychowawczo-dydaktycznej
-formułowanie modelu osobowości nauczyciela - wychowawcy
8. Czym się zajmuje współczesna pedagogika ?
Współczesna pedagogika obejmuje wszechstronny rozwój człowieka i jego życia, od dzieciństwa i młodości po dojrzałość i starość. Współczesna pedagogika jest wszechstronną nauką o całej rzeczywistości wychowawczej.
9. Na czym polega formalizacja języka pedagogicznego ?
Formalizacja języka pedagogicznego - zabiegi mające powodować precyzyjność w wyrażaniu pojęć i zjawisk będących przedmiotem badań danej nauki.
10. Wymień terminy charakterystyczne dla pedagogiki ?
- socjalizacja, wychowanie, kształcenie, nauczanie, osobowość, środowisko, kultura, czas wolny
11. Co oznaczają terminy „socjalizacja i wychowanie”?
Socjalizacja- to ogół wpływów środowiska społecznego na jednostkę, w wyniku których nabywa ona zdolności do życia w społeczeństwie i pełnienia w nim powszechnie obowiązujących ról.
Wychowanie - (wg. Heliodora Muszyńskiego) Wychowanie to szczególny rodzaj ludzkiej działalności, która polega na zamierzonym wywoływaniu określonych zmian w osobowości człowieka. To całość wypływów kształtujących rozwój człowieka oraz przygotowujący go do życia w społeczeństwie.
12. Co oznaczają terminy ”nauczanie” i „kształcenie” ?
Nauczanie- jest rodzajem działalności społecznej wykonywanej przez nauczycieli w stosunku do uczniów, którym celem jest zmienić uczniów (Wg. Wincentego Okonia).
Kształcenie- czynności i procesy umożliwiające ludziom uzyskanie orientacji w otaczającej rzeczywistości przyrodniczej i społecznej. A także do poznania samego siebie i rozwoju sprawności umysłowej.
13. Jakie znasz rodzaje środowisk i jak określa się środowisko w pedagogice ?
Rodzaje środowisk:
-biologiczne, kulturowe, geograficzne, społeczne
Na środowisko składa się społeczeństwo (rodzaj społeczności, której członkowie są świadomi wspólnego sposobu życia i łączy ich wspólny zbiór wartości) i społeczność (wszyscy ludzie zarówno żyjący na pewnym terytorium, których udziałem jest określony sposób życia, lecz gdzie nie wszyscy są świadomi jego organizacji czy celu.
14. Co to jest osobowość?
Osobowość- jest to złożona struktura cech psychiczno - fizyczny pozostających w charakterystycznej współzależności i wzajemnych związkach, warunkująca względną stałość i odrębność danej jednostki ludzkiej, regulująca jej zachowania, przebieg procesów psychicznych.
15. Czy zachowanie człowieka jest dobrem kultury ?
Jeśli kulturę uważa się za całokształt materialnego i niematerialnego dorobku ludzkości, wówczas do dóbr kultury zaliczyć można zarówno rzeczy i usługi, jak i dobra niematerialne, czy zachowania i zjawiska etyczne.
16. Jak klasyfikujemy działalność wychowawczą ?
Klasyfikujemy ja na:
a) dziedziny wychowawcze- strefy rzeczywistości w ramach których toczą się procesy wychowawcze :
b) rodzaje wychowania- grupy dyspozycji psychicznych w osobowości człowieka których kształtowanie wymaga odrębnych działań wychowawczych
17. Wymień dziedziny wychowania ?
-wychowanie przez: pracę, sztukę, sport i wypoczynek, gr. rówieśniczą
18. Scharakteryzuj wychowanie przez pracę ?
Wychowanie przez pracę kształtuje u wychowanka przekonanie, że praca jest moralną powinnością człowieka, która wymaga szacunku i prowadzi do określonych efektów. Za pośrednictwem pracy wychowanek zostaje wprawiony w różnorodne stosunki i zależności występujące w życiu społecznym ( zbiorowy wysiłek, dyscyplina w działaniu, odpowiedzialność za swoje zadania).
19. Jakie funkcje wychowawcze spełnia sztuka ?
Wychowawcze funkcję sztuki:
- Sztuka czyni człowieka wrażliwym na piękno, duchowe życia jednostki staję się bogatsze w przeżycia i doznania nabiera ona pełni i głębi,
- Dzięki sztuce dokonuje się proces wrastania człowieka w kulturę, kontakt ze sztuką daje poczucie duchowej więzi z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością,
- Sztuka zaspokaja indywidualne potrzeby człowieka, (np. doznania przeżycia, organizuje czas wolny)
- jest czynnikiem porozumienia się ludzi na płaszczyźnie uczuciowej a więc zbliża ludzi, jest zrozumiałą bez słów
- Sztuka jest nosicielem określonych treści przekazywanych nawzajem, wprowadza człowieka w świat wartości poprzez różne symbole, angażuje go do służenia tym wartościom i do ich obrony.
20. Na czym polega kontakt kreatywny i recepcyjny w wychowaniu przez sztukę ?
Kreatywny kontakt ze sztuką - twórczość artystyczna wychowanków(inscenizacje wykonywane przez wychowanków)
Recepcyjny kontakt ze sztuką - odbiór dzieł sztuki, odbiór treści przekazywanych np. poprzez teatr
21. Czym się różni sport od rekreacji ?
Różnica między sportem a rekreacją dotyczy motywacji. Sport uprawia ten kto koncentruje uwagę na wysiłek i osiąganie rezultatów, jest uprawiany systematycznie wg ściśle określonych reguł. Natomiast rekreację realizuje ten komu zależy na zadowoleniu z działań, przyjemności z wypoczynku i samodoskonaleniu. W ramach rekreacji możemy uprawiać sport, gry i zabawy.
22. Co to jest grupa rówieśnicza i zespół wychowawczy ?
Gr. rówieśnicza- składa się z osób w podobnym wieku, które dobrowolnie chcą ze sobą przebywać. Powstaje w sposób naturalny i spontaniczny w wyniku inicjatywy jej przyszłych członków.
Zespół wychowawczy- jest utworzony w sposób instytucjonalny dla z góry założonych celów wychowawczych, podlega wychowawczemu kierownictwu i oddziaływaniu.
23. Wymień rodzaje wychowania ?
- moralne, estetyczne, światopoglądowe, fizyczne
24. Czym charakteryzuje się moralność człowieka ?
Moralność człowieka - to ogół cech osobowości, które w trakcie procesu mają być ukształtowane. Doniosłe znaczenie odgrywają te, które czynią jednostkę zdolną do harmonijnego współżycia z innymi ludźmi, do postępowania mającego na względzie dobro innych oraz do aktywnego doskonalenia stosunków w społeczeństwie.
25. Jakie mechanizmy wpływają na kształtowanie się postaw moralnych ?
Mechanizmy kształtowania postaw moralnych:
Mechanizm wzmacniania zewnętrznego (mechanizm wpływu grup społecznych)
Mechanizm pełnienia ról społecznych
Bliski kontakt międzyjednostkowy (mechanizm wpływu znaczących osób)
Mechanizm integracji wewnętrznej ( wpływ znaczących postaw i przekonań)
26. Wymień stadia rozwoju moralnego człowieka ?
AMORALIZM- do 2 roku życia
EGOCENTRYZM- do 3 roku życia( dziecko egoistyczne)
HETERONOMICZNA- miedzy 2 a 4 rokiem życia
REALIZM- między 3 a 6 rokiem życie
KOMFORMIZM- między 5 a 10 rokiem życia. (
MORALNOŚĆ AUTONOMICZNA- wiek szkolny
KONWENCJONALIZM- do 10 roku życia
PRYNCYPIALIZM MORALNY- okres gimnazjum (od 12 r.ż)
RACJONALIZM MORALNY- od 15 roku życia
IDEOWOŚĆ MORALNA- od 18 roku
27. Kto to był Herbert Read, jaka jest jego rola w teorii wychowania przez sztukę ?
HERBERT READ- połowa XX w. stworzył tzw. „Teorie kształtowania człowieka integralnego”. Uważał, że sztuka ma znaczący wpływ na rozwój człowieka, jest istotnym elementem harmonizującym funkcjonowanie psychiki ludzkiej (1943 r.), sztuka może przywrócić człowiekowi utracone wartości życia uczuciowego, może pogłębić proces spostrzegania myślenia i rozumienia, może wyzwalać i rozwijać właściwe każdemu człowiekowi doznania i przeżycia oraz dyspozycje twórcze.
28. Czym powinien się charakteryzować nauczyciel przedmiotów artystycznych ?
Takie cechy jak:
Entuzjazm, zdolności artystyczne, cierpliwość, serdeczność, kreatywność, charyzmatyczność, kontaktowość, twórczość,
A ponadto powinien: podtrzymywać zapał poznawczy dziecka, wykazywać zainteresowanie tym, co ono robi - ale
raczej zachęcać do działania, umieć dostrzegać, rozumieć i właściwie reagować na emocje dziecka, być otwarty na dziecko i na samego siebie, przyjmować postawę zaciekawienia światem i zarażać nią dzieci; mieć pomysły, aby czymś ciekawym zająć dziecko
29. Co to jest światopogląd ?
Światopogląd- w szerokim znaczeniu to pewien system przekonań wyznaczających stosunek człowiek do świata i siebie samego. Światopogląd jest systemem, a więc zbiorem poglądów wewnętrznie spójnych przynajmniej w mniemaniu osoby je reprezentującej.
30. Czym się charakteryzuje naukowy pogląd na świat ?
Naukowy pogląd na świat to wewnętrznie spójny system przekonań danej jednostki, które są zgodne ze stanem współczesnej wiedzy naukowej oraz są przyjmowane i uznawane a także stosowane przez tą jednostkę na podstawie racjonalnego naukowego myślenia.
31. Czym są spowodowane konflikty światopoglądowe we współczesnym wychowaniu ?
- Wynikają z rozbieżności między prymitywnym i przednaukowym myśleniem dziecka w wieku przedszkolnym, a myśleniem naukowym z jakim spotyka się w szkole.
- Wynikają z faktu że dzieci i młodzież przyswajają sobie wcześniej zasłyszane potoczne poglądy i przekonania głoszone w ich środowisku domowym i rówieśniczym, które niewiele mają wspólnego z prawdą naukową
- Wywodzą się z rozbieżności światopoglądu, których w duchu jest wychowywane dziecko w domu i w szkole
32. W jakich kręgach pojęciowych można rozumieć wychowanie fizyczne ?
Krąg NAJWĘŻSZY traktuje w. f. jako przedmiot nauczania w szkole tzn. lekcje przewidziane programem,
Krąg POŚREDNI- traktuje w. f. jako komplet zagadnień higieniczno-wychowawczych w szkole,
Krąg NAJSZERSZY- obejmuje wszelkie formy pracy poza szkolnej
33. Wymień funkcje wychowania fizycznego ?
- stymulacja, adaptacja, kompensacja, korektywa
34. Co to jest proces wychowania ?
Proces wychowania- ciąg działań wychowawczych podejmowanych indywidualnie lub zbiorowo, w celu stopniowego wywołania określonej przemiany w osobowości wychowanka, przy czym kolejność tych działań jest odpowiednio dostosowana do przebiegu wywołanej przez nie przemiany.
35. Czym się różni proces wychowania od wychowania ?
Mówiąc o procesie wychowania mamy na myśli zmiany, do których mają doprowadzić mniej lub bardziej uporządkowane ciągi działań wychowawczych.
Wychowanie jest zawsze zamierzoną ingerencją w procesy przemian zachodzące w osobowości jednostki. Owa ingerencja ma na celu wywołanie procesu przemian i nadanie im kierunku oraz tempa.
36. Co oznacza, że struktura procesu wychowania ma charakter pochodny w stosunku do przemian zachodzących w osobowości jednostki ?
Oznacza to, że jeżeli osobowość wychowanka znajduje się w stanie wyjściowym (Sw) i ma zostać poddana przeobrażeniom w celu osiągnięcia jakiegoś stanu końcowego (Sk) to musi wystąpić ciąg działań pośrednich (Sk1 - Skn+1), które spowodują owe przemiany w osobowości wychowanka. Aby ów proces nastąpił, wychowawca musi organizować odpowiednio do stanów pośrednich działania wychowawcze (Dw1 - Dwn+1).
40. Co to jest niepowodzenie szkolne ?
to sytuacje które charakteryzują się występowaniem wyraźnych rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi szkoły a postępowaniem uczniów, oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania
41. Jakie mogą być przyczyny niepowodzeń szkolnych?
Przyczyny biopsychiczne - głównym stwierdzeniem jest poziom intelektualny dziecka, pewne zdolności odziedziczone ,jeżeli dziecko ma zapewnione odpowiednie warunki intelektualne
Przyczyny społeczno - ekonomiczne ich źródłem jest niewydolność rodziny (bieda) wynikające z trudnej sytuacji rodziny
Przyczyny dydaktyczne - zależne od nauczycieli, wg. Badań pedagogicznych najważniejszym - decydującym czynnikiem jest praca dydaktyczno- wychowawcza szkoły czyli nauczyciele, poziom kwalifikacji jest istotnym czynnikiem wpływającym na jakoś szkoły.
42. Jakie znasz środki walki z niepowodzeniami szkolnymi?
profilaktyka pedagog., diagnoza pedagog., terapia pedagog.
43. Na czym polega profilaktyka pedagogiczna?
Są to takie działania nauczyciela, jak najlepsze formy nauczania, żeby niedopuszczania nie powodzeń szkolnych. Uznaje się, że najlepszym sposobem na niedopuszczania do nie powodzeń szkolnych jest nauczanie w grupie. Angażowanie dzieci w wykonywanie różnych prac, doświadczeń, rozwiązywania problemów jest najlepszym pomysłem na walkę z niepowodzeniami szkolnymi.
44. Czym się cechuje diagnoza pedagogiczna?
to wykrycie niepowodzenia , wykrycie braku w wiedzy ucznia, by wykryć brak w wiedzy ucznia stosujemy przez sprawdziany, kartkówki, odpowiedź ustną, jedyny sposobem na wykrywania braku wiedzy ucznia stosuje się sprawdzania, ważna jest tutaj sytuacja w domu i pomoc rodziców nauczycielowi, bo jeśli dziecko nie może nauczyć się czytać i to co robią w szkole jest dla dziecka nie wystarczające rodzice muszę pomóc dziecku, a także nauczycieli , by poprawić tą sytuację.
45. Co to jest terapia pedagogiczna
dobrym sposobem na poprawę trudności uczenia się dzieci są zajęcia wyrównawcze prowadzone przez nauczycieli głównie po lekcjach.
46. Co to jest metoda badań pedagogicznych a co technika i narzędzie?
Metoda badań to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych (obmyślone) i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.
Technika badań są to czynności praktyczne pozwalające na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii i faktów
Narzędzie jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań i utrwalającym uzyskane wyniki
Metoda badań -> technika badań -> narzędzia badawcze