WSZYSTKO O KRWI I JEJ DAWCACH
W Polsce jest grupa honorowych dawców krwi. Dawcą może być każda dorosła osoba pomiędzy 18 i 60 rokiem życia. Dawca musi być zdrowy.
Przeciwwskazania :
ostre choroby,
prawie wszystkie przewlekłe w okresie zaostrzenia choroby (z wyjątkiem kamicy, choroby wrzodowej),
wszystkie choroby układu sercowo - naczyniowego (np. stan po zawale mięśnia sercowego)
Rutynowo pobiera się 450 ml krwi = 1 jednostka !!!
Każdy dawca musi ważyć powyżej 50 kilogramów, aby pobrana objętość krwi nie przekroczyła zdolności kompensacyjnej ustroju (tj. by nie doszło do hipowolemii)
Krew pobieramy na antykoagulant zapobiegający krzepnięciu pobranej ilości krwi tj. dla 450 ml - 63 ml antykoagulantu.
450 ml krwi + 63 ml antykoagulantu = 513 ml = 1 jednostka krwi pełnej
Z tej ilości krwi pełnej można uzyskać 200 ml = 1 jednostka osocza i 313 ml = 1 jednostka koncentratu krwinek czerwonych.
Preparat jest tym bezpieczniejszy im od mniejszej liczby dawców pochodzi. Przetaczamy minimum 2 jednostki krwi. (1 jednostka to błąd w sztuce !!!)
Do każdej objętości wykonujemy badania. U dawcy przed zakwalifikowaniem musimy sprawdzić przynajmniej poziom hemoglobiny. Badania do kwalifikacji : HBS, anty HCV, anty HIV1,2, USR, AlAT. Te badania każdorazowo w dniu oddania krwi. Próbę krzyżową należy robić przez podaniem. Obecnie przetacza się głównie te elementy krwi, których brakuje w organizmie. Dlatego są np. automaty do pobierania tylko osocza tj. pobierana jest pełna krew od dawcy, szybko odwirowana, osocze odciągane a KKCz zwracane do dawcy. Osocza tą metodą pobiera się 600 ml = potrójna plazmafereza 3 x 200 ml. Osocze rzadko jest przetaczane w pełni. Jest to głównie produkt wyjściowy do innych substancji : czynniki krzepnięcia, krioprecypitatów = stężonych frakcji osocza np. czynnika VIII, albuminy, globuliny, kompleks czynników protrombiny. Osocze może być przechowywane nawet 2 lata, gdy jest zamrożone. Koncentrat krwinek czerwonych najdłużej może być przechowywany 42 dni, po tym okresie należy go zniszczyć.
Automaty do pobierania osocza są tylko w Centrum Krwiodawstwa. W terenie pobiera się od dawcy 2 x 450 ml. Krew odwirowuje się a KKCz zwraca dawcy.
Plazmafereza manualna : z niej otrzymujemy 2 x 200 ml = 400 ml osocza - podwójna plazmafereza.
Automatem CS 3000 można :
pobrać tylko płytki krwi = trombofereza. Zabieg trwa około 1,5 godziny, uzyskujemy koncentrat płytkowy z separatora. W koncentracie znajduje się tyle płytek ile uzyskujemy od 6-7 dawców pobranych metodą konwencjonalną. 1 jednostkę konwekcjonalną staramy się rozdzielić na KKCz, KP, osocze. Są jednostki chorobowe, które wymagają KP z automatu np. anemia aplastyczna (zwłaszcza przy przygotowaniu do przeszczepu),
dokonać leukoferezy, chociaż obecnie się tego w praktyce nie robi,
uzyskać komórki macierzyste szpiku znajdujące się w krwi obwodowej,
dokonać czyszczenia transfuzjologicznego szpiku.
Istnieje grupa dawców płatnych (chociaż podstawa to honorowi dawcy).
Dawcy Rh minus - u nich przeprowadza się zabieg uodporniania : uczula się ich krwinkami Rh plus aby wytwarzali przeciwciała anty Rh plus. Dawcy ci oddają krew metodą plazmaferezy manualnej. Ich krew służy do produkcji immunoglobuliny anty Rh.
Immunoglobulina ta jest podawana :
matkom Rh minus rodzącym dzieci Rh plus,
matkom Rh minus po poronieniach,
kobietom Rh minus, którym omyłkowo przetoczono krew Rh plus w okresie rozrodczym.
Szczepi się mężczyzn, kobiety poza okresem rozrodczym lub po usunięciu macicy - które można szczepić i uzyskiwać immunoglobulinę anty Rh.
Zabiegi :
Plazmafereza lecznicza : odciągamy osocze od pacjentów, gdy czynnik chorobowy jest w osoczu np. przy zatruciu muchomorem sromotnikowym. Zabieg ten jest najbardziej wydajny, gdy odciągniemy minimum 1 jednostkę osocza ( u pacjentów z przełomem miastenicznym, w zespole Guillan-Barrego, w toczniu trzewnym ) czyli wszędzie tam, gdzie czynnik chorobotwórczy krąży w osoczu i można go z nim odciągać.
Zabieg leukoferezy : u pacjentów z rozrostem krwinek białych.
Zabieg tromboferezy : w przypadku zwiększonego rozrostu krwinek płytkowych.
W poliglobulii : można wykonać krwioupusty lub plazmaferezę odwróconą tj. odciągamy z krwi pełnej krwinki czerwone a zwracamy osocze i resztę.
pobieranie, preparatyka, przechowywanie = PPP
Krew pełną pobieramy na substancje :
zapobiegające krzepnięciu,
pozwalające zachować żywotność pobranych krwinek,
zapobiegające rozwojowi bakterii.
Płyny na które pobieramy krew zawierają cytrynian, który wyłapuje jony wapnia. Każdy preparat krwi ma napisane na jaki czynnik jest pobrany.
CPDA - najczęstszy płyn z cytrynianem i substancją odżywczą tj. adeniną (żywotność krwinek czerwonych 35 dni),
CPD - rzadziej stosowany,
ADSOL - umożliwia przechowywanie koncentratu krwinek czerwonych 42 dni.
Lekarz ma być przy transfuzji przynajmniej przez pierwsze 10 minut.
Na każdym pojemniku podana jest data pobrania i data ważności oraz płyn na jaki pobrana jest krew. Należy sprawdzić czy między datą pobrania i ważności nie upłynęło więcej niż 35 dni (CPDA) lub 42 dni (ADSOL).
ADSOL (=SAGM) zawiera mannitol, którego nie może otrzymywać noworodek. Dlatego krew dla niego musi być pobrana na CPDA !!! Należy zgłosić do stacji fakt, że krew ma być potrzebna dla noworodka.
Dla noworodka krew nie może być starsza niż 7 dni od pobrania, bo krew z czasem ulega destrukcji z uwolnieniem potasu, który zagraża dla serca noworodka !!! Ważniejsze jest to, żeby krew była świeża niż na jakim podłoży - CPDA czy ADSOL.
Przechowywanie i terminy ważności :
Koncentrat krwinek czerwonych - w zależności od płynu na który jest pobrany : CPD 21 dni, CPDA 35 dni, ADSOL 42 dni.
Zapobieganie rozwojowi bakterii : jak najszybciej do lodówki do temperatury +2 - +6 st. C. Każda lodówka do przechowywania KKCz musi mieć termometr i powinien być założony zeszyt gdzie trzy razy na dobę musi być wpisywana temperatura przez pielęgniarkę.
KKCz poza lodówką może przebywać do 6 godzin. Gdy krew przebywała poza lodówką mniej niż 6 godzin można ją zwrócić do krwiodawstwa, gdy więcej to trzeba ją zniszczyć.
Gdy krew pobieramy od pacjenta na sali operacyjnej to też możemy ją przechowywać nie dłużej niż 6 godzin i podać ponownie pacjentowi.
KKCz można mrozić nawet na okres 10 lat !!!
- stosowane w przypadku dawców o wyjątkowo rzadkich układach antygenowych krwinek
po rozmrożeniu są ważne 8 godzin
OSOCZE ŚWIEŻO MROŻONE
- aby osocze było w pełni wartościowe musi być zamrożone do 6 godzin od chwili pobrania bo z czasem obniża się poziom czynników krzepnięcia, najszybciej V i VIII,
- termin ważności zależy od temperatury, w której jest osocze przechowywane : -18 - -25 - ważne 6 miesięcy, -25 - -40 - ważne 12 miesięcy, poniżej -40 - ważne 24 miesiące
- przed przetoczeniem rozmraża się w łaźni wodnej o temperaturze 37 stopni C i przetacza natychmiast po rozmrożeniu
- na każdym oddziale gdzie przetacza się krew powinna być łaźnia wodna, gdy jej brak to rozmrozić musi punkt krwiodawstwa
KRIOPRECYPITAT
- to samo co dotyczy osocza
KRWINKI PŁYTKOWE
- obojętnie jaką metodą otrzymujemy przechowuje się w temperaturze 20 - 24 stopni tj. pokojowej,
- musi być mieszany cały czas przy przechowywaniu, takie koncentraty przechowujemy 3-5 dni,
- gdy wydany jest już na oddziale to przetaczać natychmiast
- gdy nie jest mieszany to krwinki ulegają agregacji i degranulacji
- koncentrat krwinek płytkowych mrożonych - istnieje, mrożone w temperaturze -140 st. C , wpisujemy datę i godzinę zamrażania, po rozmrożeniu ważne są tylko 6 godzin
KONCENTRAT CZYNNIKA VIII I IX
- są w postaci liofilizowanej = proszek w butelce, przechowywany w butelce z podanym na niej terminem ważności
- gdy są przechowywane poza lodówką - do 6 miesięcy ( szczególnie ważne dla chorych na hemofilię zakwalifikowanych do domowego leczenia, którym czynnik dajemy do domu )
- koncentrat bezpośrednio przed podaniem rozpuszcza się w wodzie do iniekcji !!!
- są wytwarzane z osocza, VIII w Szwajcari, IX - także w Polsce Biomed
- po rozpuszczeniu preparat należy podawać dożylnie w ciągu 1 godziny, bezpośrednio przez igłę
AUTOTRANSFUZJE - są 3 główne jej rodzaje :
planowa - np. przygotowujący pacjenta do zabiegu
- ponieważ najbezpieczniejsza jest własna krew,
- krew do autotransfuzji można oddawać co 3-4 dni nie później niż 7 dni przed operacją
- taki dawca jest traktowany pod względem uprawnień tak jak inny dawca tzn. robi mu się takie same badania
- musimy zbadać czy na wypadek gdy krew nie zostanie zużyta może być podana innym
- z reguły są to chorzy pacjenci, na worku więc przeważnie piszemy dla kogo jest ta krew przeznaczona
- jest to najbezpieczniejsza forma transfuzji !!!
wykonujemy również do autotransfuzji pełny zestaw badań i próbę krzyżową
hemodilucja śródoperacyjna
- pacjent jest już na sali operacyjnej
- pobieramy od niego zwykle 600 ml krwi uzupełniając do innej żyły płyny objętościowe
- przed wybudzeniem podajemy krew z powrotem
- krew przechowywana jest zwykle na sali operacyjnej pod warunkiem, że zabieg trwa mniej niż 6 godzin, gdy więcej to trzeba zanieść do lodówki
- z pola operacyjnego pobiera się krew lub gdy krew wylała się do jamy brzusznej
- ta transfuzja wymaga specjalnej aparatury do pobierania krwi
w Polsce raczej się tego nie robi
ETAPY ELIMINACJI ZAGROŻENIA RYZYKA ZAKAŻENIA
- dawca podlega rejonizacji ( bo z danego terenu otrzymuje się rejestr co do WZW (centrum w Rzeszowie - z województwa podkarpackiego ), gdy zjawi się dawca z innego rejonu musimy dzwonić do jego centrum krwiodawstwa
- dawca przed zarejestrowaniem jest sprawdzany w rejestrze
- dawca każdorazowo wypełnia ankietę - o stanie zdrowia, kontaktach z osobami z grup ryzyka,
- z taką ankietą dawca trafia do gabinetu lekarskiego i tam jest przeprowadzany ...
- wywiad lekarski
- po oddaniu krwi lub osocza tylko w dniu pobrania badamy próbki
- gdy dawca podaje, że była możliwość zakażenia to odsuwamy dawce na 6 do 12 miesięcy
- w tym czasie wytwarzają się markery zakażenia
- badania :
- HBS, WZWC - badamy tylko anty HCV (ryzyko potransfuzyjnego WZWC)
- zbyt krótki czas do wykonania anty HIV
- układ odpornościowy nie jest zdolny do wytworzenia przeciwciał, aby zwiększyć szansę na wykrycie takich osób robimy pomocnicze badanie AlAT
- potransfuzyjne WZW nonA non B nadal nam zagraża
- 70% przypadków WZWC przebiega bezobjawowo a po 20 latach może każdemu grozi marskość wątroby
- każda jednostka krwi ma napisany poziom AlAT ( norma w centrum wynosi 40, dopuszczalny jest poziom 2 razy większy to jest maksymalnie 80, gdy więcej to dawca jest zdyskwalifikowany !!! )
- z instytutu hematologii z Warszawy co kwartał centrum otrzymuje listę skreślonych ze szczególnych przyczyn serologicznych ( przeważnie chodzi o HIV )
- karencja preparatów
- jest to przechowywanie na terenie stacji przez 16 tygodni lub dłużej, aby sprawdzić u danego dawcy drugie badanie serologiczne po 16 tygodniach
- bierzemy od dawcy osocze, trzymamy 16 tygodni, po 16 tygodniu dawca przychodzi, badamy go i ten preparat z 1 karencji,
- po dwóch badaniach tj. z przed i po 16 tygodniu preparat jest wydawany do użytku klinicznego
- każde osocze i krioprecypitat musi być podane karencji !!!, chyba że sytuacja do tego zmusza to dzwonimy na oddział do lekarza, czy chce krew bez karencji
- preparat jest oznaczony, że jest po karencji
- niszczenie ewentualnego wirusa w toku produkcji na skalę światową niektórych preparatów osocza
- temperatura, ciśnienie, środki chemiczne, naświetlanie (KKCz nie !)
- nie wszystkie preparaty osocza mogą być poddawane takiej obróbce
- albuminy, preparaty czynnika VIII nie niosą w zasadzie ryzyka
IMMUNOLOGIA - zajmuje się odpornością
Serologia grup krwi - nauka o procesach odpornościowych wywołanych antygenowym działaniem krwinek czerwonych oraz reakcjami jakie zachodzą między antygenami na erytrocytach a przeciwciałami
Ag - substancja obca dla organizmu, która wprowadzona poza drogami przewodu pokarmowego czyli domięśniowo, dożylnie powoduje produkcję przeciwciał = immunoglobulin, które mają za zadanie zniszczenie tego przeciwciała
w zależności od antygenu na krwinkach grupy krwi dzielimy na A, B, O, AB
Landstainer w 1901 roku odkrył układ AB0, podzielił ludzi na ludzi z grupami A [AgA na KCz], B [AgB], 0 [brak tych Ag], AB [AgA i AgB]
Te antygeny znajdują się nie tylko na KCz, ale też w płynach z wyjątkiem płynu mózgowo-rdzeniowego, w komórkach z wyjątkiem komórek nerwowych, wydalinach i wydzielinach.
Geny substancji grupowych se świadczą o wydzielaczach i wtedy na wszystkich tych miejscach są antygeny grupowe krwi.
Prawo Landstainera - w surowicy osób znajdują się przeciwciała przeciwko tego antygenu, którego nie ma obecnego na krwinkach.
Przeciwciała naturalne kompletne powstają w pewnym okresie życia płodowego 3-6 mż. reszta do 18 rż. i utrzymują się do końca życia lub zmniejszają się u osób starszych.
Są obecne w płynnej krwi (osocze, surowica)
Kompletne bo mają zdolność wiązania komplementu czyli szeregu substancji białkowych co po związaniu powoduje kaskadę niszczenia krwinek czerwonych = odczyn hemolityczny.
Rozpowszechnienie grup krwi wśród rasy białej : A 40%, O 35%, B 17%, AB 8%
Układ Rh
- najważniejszy antygen to D
- jest to najmocniejszy immunogen (czyli producent przeciwciał)
- około 85% ludzi ma ten antygen na krwinkach czerwonych (Rh+), 15% go nie ma (Rh-)
- w tym układzie jest też kilka innych antygenów np. CcEe
Fenotyp - skład antygenów na krwinkach czerwonych
Genotyp - skład genów na podstawie których powstają antygeny
D - główny antygen powodujący chorobę hemolityczną noworodków
Osoby Rh+ powinny dostawać krew Rh+
Gdy podamy go osobom Rh- to 80% osób zimmunizuje się
Czasem zdarza się przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych grupy O osobą z inną grupą krwi, gdy brak jest odpowiedniego preparatu o zgodnym fenotypie.
Rzadkie grupy krwi są przechowywane w banku krwinek mrożonych.
Immunoglobuliny
IgM - przeciwciało naturalnie występujące w osoczu, przeciwko antygenom nie obecnym na krwinkach, one jako pierwsze powstają przy przetoczeniu krwinek niezgodnych grupowo
IgG - przeciwciała odpornościowe niekompletne, one przyczepiają się do krwinek czerwonych, można je stwierdzić po podaniu odpowiednich substancji, do krwi i na tej podstawie wystąpienie aglutynacji bądź nie
IgA, IgE, IgD - serologia się nimi mniej zajmuje
Konflikt serologiczny
- gdy na krwinkach płodu występuje antygen nie obecny na krwinkach czerwonych u matki
- pierwsza immunizacja zachodzi po dostaniu się krwi płodu do krwi matki i ta immunizacja zachodzi kilka miesięcy
- druga immunizacja zachodzi bardzo szybko
- w pierwszej ciąży nie jest to niebezpieczne, w drugiej ciąży jest to bardzo niebezpieczne i dochodzi do poronienia
Badania w czasie ciąży
- do 12 tygodnia ciąży - alloprzeciwciała odpornościowe (kierowane są wszystkie kobiety, także Rh+)
- w 28 tygodniu ciąży muszą być ponownie skierowane na dokończenie badań odpornościowych (gdy w pierwszym badaniu nie wystąpiły)
- gdy w 28 tygodniu też jest ujemne badanie to po urodzeniu dziecka Rh+ przez matkę Rh- podaje się immunoglobinę antyD
Immunoglobulina antyD zawiera przeciwciała przeciwko antygenowi D. Można zawsze wychwycić krwinki płodu, które dostały się do krwi matki. I po wychwyceniu są te kompleksy niszczone w wątrobie. Ma to na celu chronienie następnego dziecka przed immunizacją.
Gdy wykryje się te przeciwciała do 12 tygodnia lub w 28 tygodniu to możemy oznaczyć ich swoistość, do jakiego układu należą i co 2 tygodnie kontrolować ich miano. Gdy miano narasta szybko to można wcześniej rozwiązać ciąże,
Gdy występuje u dziecka choroba hemolityczna to dziecku podajemy krew o fenotypie matki (Rh-) [ zawsze krew bez antygenów co do którego zostały wytworzone przeciwciała ]
Preparaty antyD 50 i 150 ug
150 ug - kobiety Rh- które rodziły dziecko Rh+, na każde kolejne dziecko i przy cięciu cesarskim dodatkowa dawka,
50 ug - kobiety Rh- która poroniły do 12 tygodnia ciąży i nie wytworzyły przeciwciał, gdy po 12 tygodniu to 150
podawać do 72 godzin po porodzie lub poronieniu im.
gdy zostanie to zaniedbane to po 72 godzinie i tak podać bo różne są indywidualne reakcje
Układ Kell
Antygen K ka - drugi antygen o dużej immunogenności
postępowanie jest takie samo
Układ Dafi Kif - rzadko tu są konflikty
Konflikt w układzie ABO - zagraża dopiero po urodzeniu dziecka, a nie w trakcie ciąży, antygeny układu ABO do 1,5 - 2 rż pozapłodowego nie są w pełni rozwinięte (agD już w 8 tygodniu życia płodowego)
Konflikt najczęściej gdy matka O dziecko AB lub A lub B, matka A dziecko B, matka B dziecko A
Próbę krzyżową wykonujemy gdy przetaczamy KKCz lub KP gdy jest zanieczyszczone krwinkami czerwonymi
Przy przetoczeniu osocza nie robi się próby krzyżowej, tylko przetacza się zawsze zgodnie z grupą krwi - A - A lub AB, B - B lub AB, AB - AB, O każdej grupy krwi
U noworodka oznaczamy grupę krwi tylko przy podejrzeniu niezgodności Rh (bo Ag D jest w pełni dojrzały, a ABO jeszcze nie)
BTA - sprawdza czy krwinki czerwone są uczulone przeciwciałami co ma miejsce w chorobie hemolitycznej noworodków i w anemii autoimmunologicznej, w odczynie poprzetoczeniowym przy przetoczeniu niezgodnej grupowo krwi
PTA pośredni test antyglobulinowy - wykonuje się przy próbie krzyżowej, służy do wykrywania wolno krążących w surowicy przeciwciał niekomplementarnych IgG odpornościowych.
surowica antyglobulinowa - surowica zawiera przeciwciała przeciwko AB na KCz.
króliki szczepi się ludzkimi immunoglobulinami - tak się to otrzymuje
próba krzyżowa podana jest w ciągu 48 godzin od pobrania krwi
po 48 godzinach należy badać nową próbkę krwi, bo mogą w ciągu 48 godzin wytworzyć przeciwciała
w anemii aplastycznej ważne jest aby Ag były zgodne w układach Rh i Kell,
WSKAZANIA DO PRZETACZANIA KRWI I PREPARATÓW
błędy w leczeniu krwią :
- zastosowanie 1 pojedynczej dawki KKCz
- zaniechanie po przetoczeniu kontroli hematologicznej i serologicznej
ile człowiek ma krwi ?
- objętość krwi przeliczana jest na kg wagi ciała średnio 70 ml / kg w.c.
krew pełna :
- ze stacji nie można zamówić
- jedyne wskazania : transfuzja wymienna u noworodków, utrata > 30% krwi krążącej
- krew pełna powinna być świeża - do 48 godzin od chwili pobrania
- krwi pełnej nie dajemy bo tę samą rolę spełnia KKCz + osocze
- sytuacje do przetoczenia krwi pełnej są nagłe, a w stacji nie ma stale przygotowanej pełnej krwi
krew pełna konserwowana :
- ma niski poziom czynników krzepnięcia
- jest niebezpieczeństwo przeciążenia krążenia głównie u ludzi starszych
- ryzyko powikłań jest większe niż przy przetoczeniach określonych elementów tak pod względem chorób zakaźnych jak i immunizacji biorcy
Zasady leczenia wstrząsu krwotocznego :
- uzupełnić niedobór objętości krwi krążącej
- wyrównać zaburzenia przepływu i jego skutki
priorytety krwotoku :
- objętość - na pierwszym miejscu nie krew pełna tylko krystaloidy, koloidy
- transport tlenu - KKCz toczymy po wykonaniu próby krzyżowej
- hemostaza - tu ewentualnie myślimy o dołączeniu osocza
na 3 jednostki KKCz - równocześnie toczyć 1 jednostkę osocza - zasada ta obowiązywała dawniej, obecnie nie, obecnie osocze toczymy tylko gdy są zaburzenia hemostazy
koncentrat krwinek czerwonych :
wskazania
- zagrożenie życia lub znaczne niedotlenienie z powodu niedokrwistości
- nieskuteczne leczenie farmakologiczne niedokrwistości o nieznanej przyczynie
- szybkie przygotowanie do zabiegu
- podanie 1 jednostki KKCz powoduje wzrost Hb o 1g%, erytrocytów o 500 tysięcy, Ht 3-4% ( dlatego przetoczenie jednej dawki jest błędem w sztuce ! )
- wyjątkiem są pacjenci wymagający okresowych przetoczeń - w przewlekłej niewydolności nerek ( bo brak produkcji erytropoetyny ) - tu można było dać 1 jednostkę, obecnie odchodzi się od tego na konto podaży erytropoetyny.
koncentrat krwinek czerwonych płukanych :
- koncentrat KKCz przepłukiwany kilkakrotnie solą fizjologiczną
- w tej chwili płuczemy KKCz, gdy biorca jest uczulony na białka osocza tzn. gdy biorca ma wrodzony niedobór IgA co zdarza się często 1:500 osób
- podanie tym osobom KKCz da wstrząs anafilaktyczny
koncentrat krwinek czerwonych ubogoleukocytarnych :
- stosowane u chorych z powtarzającymi się gorączkami po przetoczeniach KKP lub KP
- u chorych wymagających długiego leczenia krwią
- gdy zakładamy, że ten pacjent może być biorcą przeszczepu szpiku kostnego
Leukocyty mają na swej powierzchni antygeny zgodności tkankowej HLA. Podanie preparatu krwi zanieczyszczonego leukocytami powoduje wytworzenie przeciwciał przeciwko obcym leukocytom to w przyszłości nie przyjmie żadnego preparatu KKCz czy KP
Po przepłukaniu solą krwinek czerwonych liczba leukocytów zmniejsza się, ale to i tak nie wystarczy.
Ściąga się te i kożuszek leukocytarny workiem, ale to też nie wystarcza.
Leukocyty oddziela się od KKCz tylko przez filtrowanie !
Filtry mogą być przyłóżkowe oddzielające leukocyty przy przetaczaniu.
Filtry laboratoryjne -
Dopuszczalna liczba leukocytów preparacie - 0,5 x 10^7
Początkowo ściągamy kożuszek, gdy pacjent nadal odpowiada odczynem to stosujemy filtry
zamrożony koncentrat krwinek czerwonych :
Zalety krwinek mrożonych - zapasy krwinek o rzadkich fenotypach, umożliwiają autotransfuzje, może być to alternatywa aby uratować krwinki przed przeterminowaniem
Mrożenie wymaga dodania substancji, które zapobiegają zniszczeniu krwinek czerwonych
W trakcie rozmrażania wielokrotnie płukamy krwinki - dlatego może ten preparat odpowiadać krwinkom czerwonym płukanym.
Mrożone koncentraty KKCz niosą mniejsze ryzyko chorób zakaźnych. Udowodnione jest, że zmniejszone jest ryzyko zakażenia wirusem CMV, a w przypadku WZW
KKCz mrożone przechowujemy przez 6 miesięcy, które mogą służyć do szczepienia płatnych dawców na Rh plus. Badamy co miesiąc - pełne badanie serologiczne, AlAT, RNA-HCV
koncentrat krwinek płytkowych :
wskazania : małopłytkowość spowodowana krwotokiem, małopłytkowość spowodowana niedostateczną produkcją krwinek płytkowych, zaburzenie funkcji płytek, małopłytkowość spowodowana zwiększonym niszczeniem płytek, ale tylko w stanach zagrożenia życia.
dawkowanie : dorośli 6-8 jednostek koncentratu otrzymanego z krwi pełnej konserwowanej, u dzieci 1 jednostkę na 10 kg wagi ciała
1 jednostka KKP otrzymany z krwi pełnej da średnio wzrost poziomu płytek 5 - 10 x 10^9 na litr
KKP otrzymywany na aparacie CS 3000 : pochodzący od 1 dawcy powinien zawierać tyle płytek co odpowiada 5 - 6 j. preparatu otrzymanego metodą konwencjonalną
dla 70 kg człowieka podajemy 6-8 j. lub 1 j. z aparatu CS 3000 co ma dać wzrost poziomu płytek o 50 tysięcy
przeciwwskazania : profilaktyka w przypadku krwotoku lub zabiegów operacyjnych z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego, nieskuteczne jest stosowanie w przypadku gwałtownego niszczenia płytek u biorcy w jego krążeniu w hipersplenizmie, posocznicy, DIC, ITP (immunogennej małopłytkowości)
Zwykle KKP podajemy gdy poziom płytek u chorego wynosi 20 000 lub mniej. Amerykanie twierdzą, że powinno się zaczekać do 10 000, gdy nie ma krwotoków. Ale leczymy stan chorego, a nie liczbę płytek, gdy będą krwotoki przy poziomie płytek powyżej 20 000 to podajemy KKP.
koncentrat granulocytarny :
Obecnie odchodzi się od niego ze względu na zawartość leukocytów, które stanowią "bomby immunologiczne"
wskazania : 1. sepsa bakteryjna trwająca powyżej 48 godzin utrzymująca się po włączeniu 2 antybiotyków o pełnym spektrum działania, 2. gdy poziom granulocytów spadnie poniżej 500
obecnie uważa się, że powikłania są zbyt duże aby zastosować granulocyty bo : 1. dochodzi do wytworzenia przeciwciał anty HLA, 2. CMV przenoszony jest z granulocytami, bo występuje w leukocytach, 3. najważniejsze powikłanie po koncentracie granulocytarnym ARDS
granulocyty działają tylko 8 godzin po podaniu dlatego trzeba je podawać dwa razy dziennie przez kilka dni, nie robią wiele nic innego jak antybiotyki, dlatego odchodzi się od stosowania koncentratów granulocytarnych
jedyne uzasadnienie do stosowania koncentratu granulocytarnego to sepsa noworodków po zastosowaniu kożuszka płytkowo - granulocytarnego ściągniętego z krwi pełnej
osocze :
najbardziej wartościowe jest osocze świeżo mrożone tj. FFP - jest to osocze zamrożone do 6 godzin od chwili pobrania, gdy powyżej 6 godzin go zamrozimy to osocze mrożone - nie daje się go do użytku klinicznego.
osocze mrożone bez AHG - [anty hemofiling glob.] - osocze które powstaje po wyprodukowaniu krioprecypitatu
krioprecypitat - frakcja osocza bogata w czynnik VIII von Wilebranta i fibrynogen
osocze świeżo mrożone podajemy karencji przez 4 miesiące, osocze rozmrażamy na łaźni wodnej i spływa do drugiego naczynia, w worku pozostaje sopel lodu tj. krioprecypitat cz.VIII, von Willebranda, fibrynogen
20 ml - sopel lodowy to krioprecypitat
osocze świeżo mrożone zawiera czynniki krzepnięcia V i VIII
wskazania dzielimy na :
- bezwarunkowe :
- konieczność uzupełnienia jednego z czynników krzepnięcia, jeżeli nie jest dostępny specyficzny koncentrat tego czynnika lub odpowiedni preparat złożony,
- konieczność natychmiastowego odwrócenia działania warfaryny = doustnych antykoagulantów,
- DIC,
- plamica zakrzepowa małopłytkowa
- warunkowe :
- masywna transfuzja tj. przetoczenie co najmniej 1 objętość krwi krążącej chorego w czasie 24 godzin,
- schorzenia wątroby,
- zabiegi operacyjne z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego,
- niektóre przypadki pediatryczne - ciężka posocznica noworodków
- przeciwwskazania :
- hipowolemia (sama hipowolemia nie jest wskazaniem do toczenia, muszą dołączyć się zaburzenia krzepnięcia)
- plazmafereza lecznicza (podczas zabiegu odciągamy 1 objętość osocza od chorego, ale nie jest to wskazanie do przetoczenia osocza bo przy wydolnej wątrobie nastąpi wyrzut zmagazynowanych czynników krzepnięcia, początkowo przetaczamy krystaloidy, potem albuminy aby uzyskać płyn w naczyniach. po tych czynnościach badamy wskaźniki układu krzepnięcia - gdy są dobre to nie podajemy osocza, a gdy wydłużają się czasy krzepnięcia to podajemy
- rutynowe schematy przetoczeń
- niedobory odżywiania i stany związane z utratą białka (przy niedoborach białkowych lepiej toczyć albuminy, a nie osocze co dawniej dominowało)
- zaburzenia odpornościowe (cały czas podajemy tylko ten czynnik który brakuje, a nie osocze, gdy są zaburzenia odpornościowe to podajemy immunoglobiny)
DIC - spadek stężenia fibrynogenu, wzrost stężenia produktów rozpadu fibrynogenu
Produkowany jest obecnie stężony preparat fibrynogenu (otrzymywany od paru tysięcy dawców - duże ryzyko WZW.
Obecnie dostępny jest preparat fibrynogenu otrzymywany nowoczesną osobą - mniej groźny
Można fibrynogen zastąpić krioprecypitatem, który zawiera fibrynogen i czynnik VIII (czynnik VIII i V również szybko spada w DIC )
czynnik VIII jest w krioprecypitacie, V tylko w osoczu
obecnie DIC leczy się preparatem antytrombiny III preparat kyberin - lekarz może go zamówić w stacji dla pacjentów po podbiciu przez dyrektora szpitala i księgowego - jest zbyt drogie i nie zawsze na to stać
inny tańszy sposób leczenia - niewiele antytrombiny III + osocze
kraje najbiedniejsze - osocze
rutynowa dawka osocza - 10 - 15 ml / kg w c
krioprecypitat :
- zawiera fibrynogen => wskazania :
- niedobór fibrynogenu
- dysfibrynogenemia
- DIC
- choroba von Wilebranta : jest to najczęstsza skaza krwotoczna na naszym terenie, objawy : mogą być minimalne, że pacjenci nie zdają sobie sprawy z tego, że chorują. prowokującym czynnikiem jest zabieg operacyjny, poród
1 opakowanie krioprecypitatu zawiera 250 mg fibrynogenu
zwykle przetacza się 1 - 2 opakowań na 10 kg w. c.
porównanie albumin z osoczem świeżo mrożonym
zalety osocza :
- obecność czynników układu krzepnięcia oraz immunoglobulin i niska cena
wady osocza :
- często źle tolerowane przez pacjentów ( najczęściej reakcje alergiczne jak pokrzywka, => często najpierw środki przeciwhistaminowe potem krioprecypitat )
- nadal mogą nieść czynniki zakaźne
- obowiązuje zgodność serologiczna ( gdy rozdział osocza i KKCz został niedokładnie wykonany to może pozostać pewna ilość erytrocytów, co już wymaga próby krzyżowej, a osocze nie wymaga próby krzyżowej )
- zdarza się zatrucie cytrynianem, u osób z : niewydolnością wątroby, w stanach hipotermii, wcześniaki
zalety albumin :
- dobrze tolerowane
- niezakaźne
- brak czynników krzepnięcia, które gdyby występowały w postaci częściowo uaktywnionej mogą wywołać proces krzepnięcia śródnaczyniowego.
wady albumin :
- brak składników krzepnięcia
- brak immunoglobulin
- brak antytrombiny III
- wysoka cena
wśród preparatów, które można otrzymać ze stacji : czynnik VIII liofilizowany, czynnik IX
podanie 1 jednostki czynnika VIII na kg w c daje wzrost poziomu czynnika o 2%
gdy zamawia się czynnik VIII w stacji należy podać wagę chorego i rozpoznanie a stacja przeliczy czynnik na kg m c i dostosuje dawkowanie do rozpoznania
czynnik IX koncentrat czynnika, który nie jest oczyszczony, ale zawiera dodatkowo czynnik II, VII, IX, X
1 jednostka czynnika IX na kg w c -> wzrost czynnika o 1%
Istnieją chorzy, którzy nie mają wogóle czynnika VIII - poziom 0. Przy długotrwałym podawaniu czynnika VIII wytwarzają się przeciwciała, u nich dajemy preparat czynnika IX z tymi pozostałymi czynnikami co wytworzy oboczny układ krzepnięcia z ominięciem czynnika VIII
immunoglobuliny
- są produkowane z osocza
- mają działanie :
profilaktyczne :
w celu zahamowania rozwoju flory bakteryjnej czy wirusowej np.
- kobiety w I trymetrze ciąży po kontakcie z różyczką
- mężczyźni po 20 roku życia - po kontakcie ze świnką
- zapobieganie endemii WZW a
lecznicze :
- przy zakażeniach opornych na leczenie razem z antybiotykami
- z zespołach niewydolności immunologicznej
- wspomaganie chorych po przeszczepach, cytostatykach, chemioterapii
- wrodzone i nabyte zespoły upośledzonej odporności
- wcześniaki profilaktycznie i leczniczo
immunomodulujące - immunoglobuliny wyhamowujące niektóre procesy chorobowe w organizmie
- w samoistnej plamicy małopłytkowej ( w organizmie pojawiają się przeciwciała w stosunku do własnych płytek ), choroba przebiega z okresowymi zaostrzeniami, groźna w ciąży - wskazanie do podawania immunoglobulin przez całą ciążę
- w potransfuzyjnej plamicy małopłytkowej
- gdy są przeciwciała przeciwko czynnikowi VIII
- dawniej w ciężkim konflikcie matczyno - płodowym
- w toczniu
U noworodków do 4 miesiąca aby sprawdzić grupę krwi sprawdza się tylko antygeny na krwinkach czerwonych ! a nie przeciwciała, bo one są jeszcze nie wykształcone. Oznaczanie przeciwciał do 4 - 6 miesiąca jest niewiarygodne bo mogą one pochodzić od matki. Przeciwciała można oznaczyć dopiero po 2 roku życia.
Wszystkie dziewczynki i kobiety w wieku rozrodczym, które mogą być leczone krwią muszą mieć wcześniej sprawdzane obecność antygenów K na krwinkach. Gdy są K- to muszą dostać krew od dawcy też K- bo gdy dostaną K+, który jest bardzo dużym immunogenem to wytworzą przeciwciała anty K i gdy kiedyś będą miały mężów K+ to nigdy nie urodzą dziecka.
Powikłania poprzetoczeniowe :
Każde powikłanie wymaga zgłoszenia do Centrum, także przypadki podejrzane o powikłanie poprzetoczeniowe. Przed przetoczeniem krwi od pacjenta pobiera się próbkę krwi, która będzie przechowywana wraz z metką po przetoczeniu przez 72 godziny.
Do Centrum przesyła się :
- próbkę przed przetoczeniem
- próbkę po przetoczeniu
- resztki poprzetoczeniowe, około 10 ml., które pozostają w pojemniku z preparatem z wyjątkiem krioprecypitatu, którego się nie zostawia, bo jest go mało - 20 ml, podobnie z KKP. W tych dwóch przypadkach pobiera się próbki z drenów.
Należy wypełnić protokół powikłania poprzetoczeniowego, który znajduje się na oddziałach lub w punkcie krwiodawstwa.
Próbki pobiera się i przechowuje w temperaturze pokojowej i przesyła bezpośrednio po pobraniu. Należy zaznaczyć czy pacjent będzie nadal wymagał transfuzji, bo w stacji będą musieli dobrać preparat.
Gdy wystąpi powikłanie należy myśleć o błędzie administracyjnym
- próbka pobierana nie od tego pacjenta, któremu krew jest później podawana
- podanie preparatu innej osobie niż powinien być podany
Najpierw próbka musi być opisana :
- imię,
- nazwisko,
- data urodzenia,
- imię ojca,
Gdy pacjent jest nieprzytomny to dane od innej osoby lub historii
Rodzaje powikłań :
- wczesne
- opóźnione
w zależności od mechanizmu na :
- immunologiczne
- nieimmunologiczne
wczesne immunologiczne :
1. ostry poprzetoczeniowy zespół hemolityczny :
- najczęściej występuje po przetoczeniu KKCz przy niezgodności w układzie ABO
- też przy przetoczeniu osocza niezgodnego grupowo, przetaczamy bowiem wraz z osoczem niezgodne przeciwciała
trzecia kontrola serologiczna - z pojemnika z oznaczoną już grupą bierze się próbkę krwi i jeszcze raz sprawdza się czy jest to ta opisana grupa krwi. Na pojemniku jest oznaczona grupa krwi, z boku ma być pieczątka z taką samą grupą.
objawy : gorączka, dreszcze, nudności, wymioty, duszność, niedowidzenie, niepokój, nie muszą występować wszystkie objawy
rozwija się wstrząs, ostra niewydolność nerek, skaza krwotoczna,
pierwsze objawy pojawiają się po przetoczeniu 0,5 ml krwi niezgodnej grupowo, poważniejsze 5 - 20 ml
po 30 ml - występuje zagrożenie zgonem
Gdy przetoczy się cały pojemnik pacjent umrze. Gdy pacjent jest przytomny to będzie zgłaszał, że coś się dzieje już po pierwszych minutach, gorzej gdy jest nieprzytomny - to patrzeć na temperaturę.
Na niektórych oddziałach przed przetoczeniem podaje się środki przeciwgorączkowe, co jest uważane za błąd.
Dawniej - była próba biologiczna - rozpoczęcie przetaczania krwi przy obecności lekarza. Obecnie się to tak nie nazywa, ale lekarz musi być obecny na początku toczenia.
Postępowanie :
- przerwać podawanie,
- zabezpieczyć funkcje życiowe : oddech, krążenie, ...
- sprawdzić dokumentację
- pobrać próbkę poprzetoczeniową
- zgromadzić materiał do zbadania powikłania poprzetoczeniowego
Ten odczyn może wystąpić po kolejnych toczeniach tak jak po pierwszym. Gdy dalsza transfuzja jest konieczna to robimy nową próbę krzyżową i toczymy prawidłową krew.
2. reakcje gorączkowe niehemolityczne :
- wzrost temperatury powyżej 1 stopień C w ciągu 2 godzin od zakończenia transfuzji
- zdarza się często
przyczyny :
- wiąże się z obecnością przeciwciał anty HLA w ustroju biorcy. Gdy w preparacie dawcy będą leukocyty to zajdzie reakcja z przeciwciałami HLA. W preparacie mogą też być pirogeny z rozpadłych leukocytów
objawy :
- wzrost temperatury
- dreszcze, wręcz wstrząsające całym ciałem,
- mdłości, wymioty
- bóle pleców i klatki piersiowej
- wzrost ciśnienia ( 250/150 lub 170 mmHg )
- pacjent czuje niepokój
Zwykle nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia. Szansa, że podobna reakcja wystąpi po podłączeniu innego preparatu wynosi 1:8. Gdy znowu pojawi się taka reakcja to przetaczać preparaty o zubożonej liczbie leukocytów ( KKCz - przetaczać przez filtry, KKP - z separatora )
postępowanie :
- objawowe
- gdy wzrost ciśnienia - podać preparaty obniżające ciśnienie
- kortykosterydy
- leki przeciw gorączce
3. reakcje alergiczne anafilaktyczne :
wstrząs anafilaktyczny
- 1 raz na 150 000 przetoczeń (preparatów osocza), najczęściej dotyczy biorców z wrodzonym niedoborem IgA, który zdążył wytworzyć anty IgA
- próba powtórnego podania daje pełny wstrząs anafilaktyczny
wrodzony niedobór IgA występuje 1 : 500 do 1 : 700 osób, przebiega zwykle bezobjawowo i dlatego na podstawie wywiadu trudno wydzielić tę grupę, ewentualnie u dzieci występują częste infekcje górnych dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego
kobieta w ciąży umie się uodpornić IgA od dziecka, dowiemy się o tym dopiero po zajściu reakcji anafilaktycznej
taki uczulony pacjent nie może otrzymywać żadnych preparatów osocza zawierających IgA
postępowanie - jak przy rutynowym typowym wstrząsie anafilaktycznym
powikłanie to występuje przy przetoczeniach pierwszych kropli preparatu
objawy :
- nie towarzyszy gorączka !
4. pokrzywka :
- jest to też reakcja alergiczna, ale to występuje bardzo często, 1 : 1000 jednostek przetaczanych preparatów osocza
- nie jest to reakcja zagrażająca życiu, ale boimy się że może to być wstęp do wstrząsu anafilaktycznego lub obrzęku głośni z zaburzeniami oddychania
- istnieje więc dylemat czy przy wystąpieniu pokrzywki toczyć dalej krew, dopuszczalne jest, żeby po wystąpieniu pokrzywki przerwać przetaczanie, podać preparat antyhistaminowy, poczekać aż ustąpi pokrzywka i toczyć dalej
- pokrzywka związana jest z alergią na białka osocza to też przy przetoczeniach tego typu wskazane jest przepłukanie KKCz
5. ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie płuc = niekardiogenny obrzęk płuc :
- 1 na 10 000 przetoczeń KKCz
- jest to reakcja spowodowana obecnością przeciwciał anty HLA u dawcy, które łączą się z leukocytami w organizmie biorcy
- te kompleksy czopują naczynia włosowate w płucach i dochodzi do ARDS.
- reakcja ta może pojawić się po 48 - 96 godzinach po zakończeniu toczenia, maksymalnie do 7 dni od zakończenia transfuzji
rozpoznanie :
- na podstawie objawów klinicznych - płucna niewydolność oddechowa wymagająca oddechu zastępczego
- RTG klatki piersiowej
- wykluczenie przyczyny kardiogennej
Dla potwierdzenia rozpoznania badamy próbkę krwi dawcy na obecność przeciwciał anty HLA. Gdy u dawcy stwierdzimy obecność przeciwciał anty HLA leukocytarnych eliminujący [...] kobiet uodporniających się w ciąży i wytwarzających przeciwciała anty HLA
Nieimmunologiczne
1. wysoka gorączka ze wstrząsem :
- 1 na 2500 ml KKCz, 350 j. KKP
przyczyna
- zakażenie bakteryjne preparatu,
- częściej dotyczy to KKP bo jest przechowywany w temperaturze pokojowej, KKCz gdy umieścimy w lodówce to nie dojdzie do tego powikłania
Bakterie biorą się z : sepsy u dawcy, nieprawidłowego odkażenia miejsca pobrania, zakażenie w trakcie preparatyki, temu ma zabezpieczyć system worków, który zapewnia, że nie _ do pierwszego preparatu bezpośrednio + system sterylnego łączenia drenów w bardzo wysokiej temperaturze.
Przy otwarciu systemu skraca się czas do 6 - 8 godzin przydatności preparatu.
Bakteria Yersinia - jest to bakteria zimnolubna, która gdy dojdzie do zanieczyszczenia nią preparatu to da objawy zapalenia wyrostka robaczkowego bez cech jego zapalenia. Podobnie występuje u kobiet używających tampony.
OB - objawy zapalenia wyrostka robaczkowego bez cech jego zapalenia.
Może też wywołać biegunki. _ z biegunką są obserwowane na 2 - 3 tygodni od oddawania krwi przy biegunkach.
2. zastoinowa niewydolność krążenia = ostry obrzęk płuc :
- związana z przeciążeniem krążenia
- ma miejsce u chorych z niewydolnością krążenia i niedokrwistością
zapobieganie :
- wolno przetaczać krew, 1 jednostka rano
- wcześniej podać preparat moczopędny
- wcześniej upust
- dokonywać przetoczenia na siedząco, aby zwiększyć łożysko naczyniowe
3. objawowa hemoliza :
- związana jest z rozpadem erytrocytów, ale ich rozpad nie jest spowodowany obecnością przeciwciał, a :
- uszkodzeniem erytrocytów przez pompy do krążenia pozaustrojowego
- przetaczaniem KKCz pod zwiększonym ciśnieniem
- gdy wcześniej przez dren przechodziły inne substancje
Zasada : razem z krwią nie toczymy nic innego !!!
- uszkodzenie w pojemniku w czasie nieprawidłowego przechowywania, przewożenia, podgrzewania erytrocytów ( u noworodków podgrzewa się erytrocyty nie więcej niż do 35 st. C )
Opóźnione, immunologiczne
1. hemoliza - średnio 1 : 2 500 jednostek przetoczonego KKCz
- antygen na erytrocycie łączy się z przeciwciałem przy czym nie dochodzi do natychmiastowej hemolizy tylko kompleks wychwytywany jest przez układ siateczkowo - śródbłonkowy
- nie ma hemolizy śródnaczyniowej
- występuje między 7 - 10 dniem po zakończeniu przetaczania, ale może wystąpić nawet po 21 dniach
- najczęściej spowodowany jest obecnością nieoczekiwanych przeciwciał w organizmie biorcy, zwykle związany z wcześniejszymi przetoczeniami, z układem Rh CcEe (ale nie Dd), Kid A, Daffy,
- nieoczekiwane przeciwciała nie są wykryte w czasie próby krzyżowej bo są bardzo słabe lub ich poziom jest niewykrywalny
- jeżeli przeciwciała takie się wytworzyły to przy udziale komórek pamięci, które uruchamiają układ immunologiczny i namnażające się przeciwciała.
- gdy kiedykolwiek wykryjemy u pacjenta obecność tych przeciwciał to musi to być adnotowane na przyszłość
może to też być odpowiedz pierwotna na podany antygen, wtedy reakcja pacjenta stopniowo i powikłanie pojawia się później ( wtórna szybciej, pierwotna nawet po 21 dniach )
objawy :
- wzrost temperatury,
- żółtaczka narastająca ( związana z uwalnianiem z rozpadających się erytrocytów => niedokrwistość )
- niedokrwistość
- hemoglobinuria
najważniejsze postępowanie przy hemolizie - oznaczyć te przeciwciała i opisać w karcie wypisowej
2. GvH = przeszczep przeciw gospodarzowi
- ma miejsce u osób z upośledzonym układem immunologicznym czyli po leczeniu : cytostatykami, immunosupresyjnie, u wcześniaków, płodów, dzieci z zaburzeniami immunologicznymi
- limfocyty z preparatu atakują organizm biorcy, namnażają się w organizmie biorcy i atakuje wszystkie tkanki
- ma miejsce między 3 - 30 dniem od zakończenia transfuzji
objawy :
- wzrost temperatury,
- erytrodermia - uogólniona wysypka skórna,
- biegunki,
- wzrost wskaźników zapalenia wątroby : wzrost antyWZW, bilirubiny, fosfatazy alkalicznej
- w 90% jest to reakcja śmiertelna
postępowanie zapobiegające :
- są wskazania do napromieniania krwi i preparatów, które uszkadzają limfocyty a nie uszkadzają innych komórek
- taki aparat jest w IP w Krakowie gdzie każda dawka jest napromieniania
- pośrednia droga to przepuszczenie preparatu przez filtry antyleukocytarne
- szczególnie zdarza się to gdy dawcą jest bliski krewny I stopnia : mąż dla żony to też nie bardzo bo żona może uczulić się na antygen męża i potem będzie problem z ciążą
3. plamica poprzetoczeniowa :
- reakcja mająca miejsce gdy biorca wytworzy przeciwciała przeciwpłytkowe lub przeciwciała anty _.
- te przeciwciała łącząc się z przetoczonymi płytkami niszczą przetoczone płytki i własne płytki
- zwykle ma miejsce między 3 - 12 dniem po transfuzji
- najczęściej dotyczy kobiet wieloródek i najczęściej ma miejsce po zabiegach wrzodów krwawiących z przewodu pokarmowego
- przetoczenie koncentratu płytek aby podnieść ich poziom nie daje nic, wręcz reakcja zaczyna narastać
postępowanie
- immunogolguliny przez około tydzień co powinno stłumić proces + kortykosterydy
- jest to proces samoograniczający się i to też gdy nie ma wylewów można czekać, a poziom płytek może się podnieść
4. alloimunizacja Ig E, L, PK, białek
- może wystąpić po przetoczeniu każdego preparatu
NIEIMMINOGENNE
1. hemosyderoza = przeładowanie żelazem
- przy przetoczeniu 1 jednostki KKCz - 200 mg Fe
- organizm tego żelaza nie może się pozbyć, odkłada najczęściej w organizmie , w tkankach
- te depozyty gdy odłożą się ze 100 przetoczeń zaczynają upośledzać funkcję serca, wątroby, gruczołów wydzielania wewnętrznego czyli zdarza się to osobą skazanym na wielokrotne przetoczenia
desferol - preparat helatujący żelazo i usuwający go, powinien być więc podawany osobą skazanym na wielokrotne przetoczenia
- próbuje się pobierać od dawcy neocyty = najmłodsze fazy erytrocytów, które będą mogły dłużej przeżyć w organizmie biorcy - ograniczenie liczby przetoczeń
2 choroby zakaźne :
- robi się badania pod kątem dawców - zapalenie wirusowe wątroby, AIDS, kiła
- malaria - tylko na podstawie wywiadu u nas, pytamy czy nie przebywał w krajach na terenach endemicznych, potransfuzyjna malaria jest zawsze śmiertelna
zapalenie wątroby potransfuzyjne typ A - czasami nie _ się _ bo okres wylęgania jest zbyt krótki i _ dawcy nie _
- pozostałe zapalenia wątroby występują 2 tygodnie do 6 miesięcy po przetoczeniu u dawcy mogą się pojawić
- częstość 0.1 - 10% po transfuzji
- cień podejrzenia w kierunku żółtaczki - eliminujemy go z dawców
- po wszelkich kontaktach z wirusami lub osobami chorymi - też się ogranicza
- gdy zachoruje żona to mąż poddawany jest 12 miesięcznemu okresowi karencji
kiła
- zakażenie jest możliwe jeżeli dawca jest w okresie okienka immunologicznego - świeżo po zakażeniu
- krętek ginie w temperaturze 4 st. C > 72 godzin czyli tylko KKCz w I i II dobie po pobraniu lub KKP przepłukiwany w temperaturze pokojowej mogą być zakaźne
cytomegalia
wirus Ebsteina - Barra
- przeciwciała występują u 40 - 100% osób, prze _ tego wirusa może dać monomukleozę zakaźną lub poprzetoczeniowe zapalenie wątroby
najgorsze jest zagrożenie dla wcześniaka z niską wagą urodzeniową, dla których zetknięcie z wirusem CMV może być śmiertelne
zapobieganie
- podawanie wcześniakom o masie < 1200 gramów dobieranie krwi od specjalnie wyselekcjonowanych dawców
- pozbawianie leukocytów
- stosowanie specjalnych immunoglobulin przed dokonaną transfuzją
Przetaczanie KKCz grupy 0 osobom z inną grupą krwi jest dopuszczalne gdy :
- stany zagrażające życiu gdy brak zgodnej grupy krwi jednoimiennej
- obecne alloprzeciwciała odpornościowe gdy brak krwi jednoimiennej
- bardzo słaba ekspresja antygenu A lub B lub gdy są trudności w określeniu grupy krwi w układzie ABO
- brak krwi jednoimiennej w układzie ABO grupy Rh- wtedy przetaczać KKCz grupy Rh-
osobom płci żeńskiej do okresu menopauzy powinny dostawać krew Kell-
Zasady bezpiecznego przetaczania krwi i preparatów
Gdy pacjent trafia do szpitala i podejrzewamy, że będzie mu potrzebne przetoczenie krwi lub operacja rozpoczynamy proces przygotowań. Grupę krwi do historii choroby można przepisać tylko z dowodu osobistego. Nie wolno z żadnych innych kart np. poprzednich informacyjnych. Krew na grupę krwi pobierają 2 osoby - 2 probówki, 2 robią badanie, 2 wpisują do dowodu tzn. jedna wpisuje druga kontroluje.
Gdy krew rezerwuje się do zabiegu to nie znaczy, że ona jest już skrzyżowana.
Gdy zamawiamy krew to na teren dociera próbka krwi, która jest wykorzystywana do próby krzyżowej. Ta próbka nie może służyć do oznaczania grupy krwi, do tego inna próbka.
KP - można tylko zamówić w Centrum, nie ma go w terenie, rozpoznanie, poziom płytek, stan kliniczny pacjenta
Wszędzie podpis i pieczątka lekarza zamawiającego. Po zamówieniu przynoszą krew na oddział. Sprawdzamy dane na zapotrzebowaniu z danymi pacjenta, któremu mamy przetoczyć krew.
Makroskopowo sprawdzamy czy preparat nie jest uszkodzony. Najczęściej zdarza się to przy osoczu świeżo mrożonym, bo worki zamrożone są kruche.
W przypadku KKCz - sprawdzić czy nie ma hemolizy, skrzepów, zmętnień ( gdy są to zwrócić do stacji)
Nie wolno toczyć kilku biorcom z tego samego pojemnika !
Co powinna zawierać etykietka na preparacie ?
- ośrodek w którym wyprodukowano preparat
- rodzaj preparatu
- numer donacji pozwalający zidentyfikować dawcę
Gdy zdarzy się, że w stacji zlewa się preparaty to są podane numery wszystkich donacji
- data wytworzenia preparatu, dzień, miesiąc, rok ( ewentualnie godzina )
- data ważności
- grupa ABO i ewentualnie Rh
- pieczątka kontroli serologicznej
- ilość preparatu w pojemniku
- użyte substancje uzupełniające
- wyniki badań ( niewielka karteczka )
USR, HBS, p/w anty HIV 1 i 2, p/w anty HBV, AlAT
- czasem sporadycznie : przechowywanie, rozmrażanie, przetaczanie
Następnie sprawdzamy wynik próby krzyżowej - na której powinna być "próba krzyżowa zgodna"
Zdarzają się przypadki, gdzie próba krzyżowa jest serologicznie niezgodna np. w anemii autoimmunohemolitycznej tzn. gdy są we krwi przeciwciała reagujące z własnymi krwinkami.
Pisze wtedy "próba krzyżowa serologicznie niezgodna, zgodna fenotypowo, można przetaczać ze wskazań życiowych"
Obecnie w serologii dominuje zasada zgodności grup i próby krzyżowej.
Próba krzyżowa ważna jest 48 godzin od wykonania. Gdy odstąpimy od przetoczenia po wykonaniu próby krzyżowej powyżej 48 godzin a chcemy jednak później toczyć to robimy nową próbę krzyżową, mimo ze pacjentowi nic nie podawaliśmy.
KKCz - gdy trafia na oddział musi trafić do lodówki, gdy nie jest od razu podawana.
Gdy czas transfuzji przekracza 4 godziny to krew powinna być podzielona na porcje i te porcje przechowywane w lodówce.
Resztki po przetoczeniu muszą być przechowywane w lodówce.
Są przypadki w których nie można przetaczać ( >35 st. C ) krwi prosto z lodówki - trzeba ją podgrzać :
- duże objętości u dorosłych
- duże objętości u dzieci
- transfuzje wymienne u noworodka
- gdy do dużych żył
- u pacjentów z zimnymi aglutyninami, które uaktywniają się, gdy temperatura spadnie poniżej 20 st. C
Gdy pacjent ma zimne aglutyniny to należy to zgłosić, próbę krzyżową robi się wtedy na ciepło, przetacza się podgrzaną krew.
Osocze - rozmrażać w łaźni wodnej i po rozmrożeniu przetaczać w ciągu 0,5 - 1 godziny
Przetaczamy tylko przy użyciu specjalnego zestawu zaopatrzonego w filtry, które mogą wyłapywać skrzepy. Połączenie zestawu z opakowaniem w warunkach jałowych. W wyjątkowych przypadkach stosujemy filtry antyleukocytarne. Z krwią nie wolno przetaczać nic, ewentualnie dodać soli fizjologicznej. Tzn. nie można dodawać nic do preparatu, ani podłączać do innego naczynia, bo gdy pacjentowi coś zacznie się dziać to nie będziemy wiedzieć po czym.
Szybkość przetaczania :
- KKCz - 5 - 10 ml / min.,
- KKP - 1 - 2 ml / min.
O szybkości toczenia decyduje stan pacjenta. Gdy jest szybka utrata krwi to szybciej. Gdy grozi przeciążenie krążenia - wolno.
Toczenie powinno przeprowadzać się w godzinach rannych. Gdy trafi pacjent w godzinach popołudniowych to zrobić próbę krzyżową i grupę krwi a z toczeniem czekać do rana.
Stacja ewentualnie może wydać preparat bez karencji, ale nie bez nalepki z badaniami wirusologicznymi.
Bezpośrednie przetaczanie - jest niemożliwe.
Dotętnicze przetaczanie - zdarza się wyjątkowo, przy operacji gdy jest masywne krwawienie
doszpikowe - u małych dzieci dawniej, odstąpiono od tego ze względu na ryzyko zakażeń szpiku
dożylnie - powszechnie stosowane, do żył obwodowych tak jak jest to możliwe, do żył dużego kalibru, tak jak jest to konieczne
do żył obwodowych : grzbietu dłoni, przedramienia, zgięcia łokciowe - rzadziej bo jest to niewygodne dla pacjenta, powinno to miejsce służyć do pobierania próbek, gdy wytworzy się stan zapalny to omijamy to miejsce i toczymy bardziej centralnie
do żył głównych : przy plazmoferezie, choć nie zawsze
u noworodków - żyły czaszki
specjalny typ przetoczeń to przetoczenia wymienne
u noworodków udrażnia się żyły pępowinowe
u dorosłych przy zakażeniach, śpiączka wątrobowe, przetoczenia obcogrupowe
stosujemy upust najczęściej 500 ml potem podłączenie krwi, jednoczesny upust z jednej żyły upuszczamy do drugiej podajemy
Wyniki związane z przetoczeniem krwi ( wynik próby krzyżowej, ilość jednostek przetaczanej krwi ) musi być wpisane do historii choroby, a nie układać luźno.
Na każdym oddziale jest książka transfuzji w której należy rozpocząć wpis przed rozpoczęciem transfuzji, zakończyć po zaprzestaniu transfuzji
Za oddanie 450 ml krwi dawca dostaje 4500 kcal
Głównie przeciwwskazanie do podawania preparatów krwi jest brak wskazań !
Można toczyć KKCz równocześnie z osoczem uzyskując w ten sposób krew pełną.
HIV, AIDS :
Początek - lata 80 - te.
Jest to wirus RNA, enzym odwrotna transkryptaza przystosowuje go do ludzkiego DNA. Wirus HIV po wniknięciu do naszego organizmu pobudza powstawanie przeciwciał odpornościowych przeciwko wirusowi HIV (wykrywa się je w diagnostyce wirusa HIV) Na tym etapie wirus HIV nie niszczy komórek, nie ma choroby, ale jest zakażony. Potem liczba przeciwciał zaczyna spadać, giną komórki CD4, CD8; surowica jest bardziej zakaźna. Pojawiają się objawy chorobowe. Okres plato jest bardzo różny. Okres na powstanie przeciwciał po wniknięciu wirusa do organizmu wynosi od 4 - 6 tygodni do 3 miesięcy. Okienko serologiczne ujemne - od momentu zakażenia do uzyskania wyniku + anty HIV. Okienko serologicznie dodatnie - wynik anty HIV+, a człowiek nie jest zakażony. Gdy przychodzi wynik dodatni to sprawdzamy go 3 razy.
Okienko fałszywie serologicznie dodatnie : u noworodka, przeciwciała anty HIV+, a dziecko nie jest zakażone. Przeciwciała pochodzą od matki. Znikają po 16 - 18 - 24 miesiącach. Można wcześniej badać, czy dziecko nie jest zakażone. Krew od dziecka świeżo pobrana, nie mrożona. Krew idzie na hodowlę wirusową. Wynik można uzyskać już po 8 dniach do 6 - 8 tygodni.
Dziecko w łonie matki może się zakazić wirusem HIV. Aby doszło do implantacji zapłodnionego jaja kobieta musi mieć obniżoną odporność (regulowaną hormonalnie) aby nie odrzuciła zapłodnionego jaja na zasadzie przeszczepu allogenicznego. Ciąża powinna być odradzana kobietom zakażonym HIV, bo dodatkowo zmniejsza odporność ich organizmów i skraca życie.
- przez ciągłość z jamą macicy przez łożysko wirusy mogą przechodzić na dziecko,
- przez krew krążącą, przez płyn owodniowy
U 27% kobiet w ciąży dochodzi do przekazania zakażenia na dziecko. Drugi bardzo ryzykowny moment to poród, gdzie może dochodzić do otarcia naskórka lub przy przecinaniu pępowiny - może dochodzić do zakażenia
płyny najbardziej zakaźne :
- nasienie,
- wydzielina dróg rodnych u kobiety,
- pokarm matki ( zakażona matka nie może karmić dziecka ),
- płyn mózgowo - rdzeniowy,
Kobieta ciężarna zakażona HIV powinna mieć podawany lek od 16 tygodnia w tabletkach do końca ciąży, powoduje u matki niedokrwistość i inne skutki uboczne ale bardzo chroni dziecko. Bierze to do momentu porodu, matka już nie bierze, a podaje się dziecku w syropie do momentu wyniku badania.
Matka powinna zgłosić się 2 doby przed terminem porodu do szpitala aby dostawać dożylnie lamivudynę we wlewie, aby zapewnić jej wysoki poziom we krwi dziecka. niedokrwistość występuje też u dziecka.
drogi zakażenia :
-seks,
- wertykalna,
- krew
sprzęt przez który najczęściej dochodzi do zakażenia :
- cewnik do wkłuć centralnych,
- igły punkcyjne
objawy : pre AIDS :
1. limfoadenopatia utrzymująca się dłużej niż 3 miesiące i jest dostępna badaniu zewn. 2 grup węzłów chłonnych
2. nawracające stany podgarączkowe, gorączkowe trwające ponad 3 miesiące,
3. nawracające biegunki pomimo stosowania leków przeciwbiegunkowych z dużą utratą potasu
4. leukoplakia włochata na języku na bocznych powierzchniach, łatwo krwawiąca przy uciśnięciu
5. wyniszczenie w postaci spadku wagi ciała w ciągu miesiąca czy dwóch, powyżej 10% należnej wagi ciała
patologia płuca - zapalenie płuc, trudne do leczenia, trudne do zobaczenia na zdjęciu, a bez przerwy kaszlę mają ból w klatce, są to zwykle śródmiąższowe zapalenia spowodowane przez mycoplasma pneumoniae, pneumocystis carini.
Choroby wskaźnikowe towarzyszące zakażeniem HIV : mycoplasmosy, pneumocystodozy, gruźlica, wywołana przez nietypowe prątki, grzybice
choroba aids : jest to zakażenie wywołane ludzkim wirusem upośledzenia odporności nabyte w czasie rozwoju osobniczego, płodowego lub po urodzeniu manifestująca się skłonnością do zakażeń oportunistycznych i / lub schorzeń nowotworowych szczególnie chłoniaków nieziarniczych oraz dotyczących ośrodkowego układu nerwowego.
mięsak kaposiego : jest to naczyniak głównie grzbietowych powierzchni dłoni i stóp, głównie wśród rasy semickiej, u osób zakażonych HIV uległ niejako zesłośliwieniu, występuje głównie w miejscach wniknięcia wirusa.
okolice odbytu, pachwin, moszna, uda - z tąd rozsiew idzie we wszystkich kierunkach
radioterapia wyhamowuje nieco rozsiew nowotworowy
okienko serologiczne fałszywie ujemne - u człowieka w krańcowym stadium AIDS, bo niski poziom przeciwciał anty HIV, przy wysokim poziomie Ag HIV
postępowanie po ekspozycji :
przy przerwaniu ciągłości tkanek, opryskaniu śluzówek, spojówek, przemyć roztworem fizjologicznej soli lub wodą. Użycie środka dezynfekcyjnego do spojówek, śluzówek.
Skórę przemyć pod bieżącą wodą najlepiej szarym mydłem. Jeśli doszło do skażenia znaczną ilością materiału zakaźnego, na tampon dużą ilość środka dezynfekującego, zmywamy materiał zakaźny. ranę skażoną wyciskamy jak najwięcej krwi a nie tamujemy.
po zmyciu jałowym opatrunkiem zabezpieczamy miejsce wkłucia.
wszelkie wydaliny, wydzieliny ludzkiego ciała skażone drobinami krwi traktujemy jako materiały zakaźne.
mocz nie jest zakaźny pod warunkiem, że nie jest skażony drobinami krwi.
HIV znajduje się głównie w surowicy, bo występuje w białych ciałkach krwi
następnie podanie leku zwalczającego zakażenie do jednej godziny od ekspozycji na zakażenie : AZT 3x200 mg do tej pory
obecnie 2 leki bo wirus szybko się uodparnia
Indinavir = Crixivan 3x800 mg przez 4 tygodnie, AZT 3x200 mg przez 6 tygodni
terapia ta daje bardzo dużo skutków ubocznych, po 6 tygodniach robimy badanie, potem po 3 miesiącach i ostatni raz po 6 miesiącach.
Gdy po 6 tygodniach badania wychodzą ujemne to można dla bezpieczeństwa stosować nadal sam AZT ( jeżeli nie ma poważnych skutków ubocznych )
z każdej próbki krwi robi się 3 krotne badanie, gdy wynik jest wątpliwy to potwierdza się wynik badaniem Westernblotta - immunofluorescencyjne, gdy ono jest ujemne to nie robimy dalszych badań.
fałszywie dodatnie wyniki :
- przy surowicach mono i poliklonalnych
w fazach zwiastunowych białaczek
surowica wysokolipemiczna
przy dodatnim WR
grupy ryzyka :
- wszyscy, natomiast są osoby bardziej potencjalnie narażone na ekspozycję - narkomani, homoseksualiści, pracownicy służby zdrowia
10 000 razy trudniej zarazić się HIV niż HBV
HIV zginie :
- w 57 st. C po 30 minutach
- w gotowaniu od razu
- w 72 godzin po wylaniu na blat stolika po _
- jest wrażliwy na wszelkie środki dezynfekcyjne np. chlor, chloraminy, jodyny
wykład dyrektora ośrodka
drogi przenoszenia wirusa HIV :
- narkomani
- kontakty hetero i homoseksualne
- personel służby zdrowia
- transplantacje
- krew i jej preparaty
- przenoszenie pionowe : matka - płód
antygen HIV jest wykrywalny w tkankach 15-to tygodniowego płodu
ocena okresu okienka i ryzyka zakażenia wirusologicznego po przetoczeniu krwi i preparatów
czynnik zakaźny | ryzyko zakażenia | okienko serologiczne :
HIV | 0.6 | 22
HBV | 0.9 | 37
HCV | 2.0 | 82
HTLV | 0.5 | 51
kiła | 1.4 | 28
0.1 ml krwi potrzeba do zakażenia
0.00004 - 0.00005 ml krwi do zakażenia HBV
poprzetoczeniowe zakażenie HIV w świecie : wynosi 47000 - 77000
HBV 99.2%
HCV 99.6%
HIV 99.9%
CMV powszechnie
WZW B 1:200
WZW C
HIV
ryzyko zakażenia w okienku immunologicznym
HIV 1/2 1/40000 - 1/250000
HCV
HBV
poprzetoczeniowe zakażenie HIV
wykryto u 12 biorców krwi i jej pochodnych
rozpoznanie poprzetoczeniowego AIDS
1. chory nie należy do innej grupy ryzyka
2. w wywiadzie przetoczenie krwi lub jej preparatów do 5 lat przed zachorowaniem
ograniczenia wskazań do przetoczenia krwi i jej pochodnych
- eliminacja przetoczeń 1 jednostki
- propagowanie krwiodawstwa rodzinnego
- stosowanie transfuzji autologicznych, autotransfuzji planowych, hemodilucji śródoperacyjnej, przetaczanie krwi
przetaczanie krwi bez wskazań jest przeciwwskazaniem
wskazania bezwarunkowe do przetoczenia świeżo mrożonego osocza :
- konieczność uzupełnienia jednego z czynników krzepnięcia, jeżeli nie jest dostępny koncentrat tego czynnika lub odpowiedni preparat złożony
- DIC
- plamica zakrzepowa małopłytkowa
- konieczność natychmiastowego działania warafryny
wskazania warunkowe do osocza świeżo mrożonego :
- masywna transfuzja = 1 objętości krwi krążącej w ciągu 24 godzin
- schorzenia wątroby
- zabiegi z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego
- niektóre szczególne przypadki pediatryczne
przeciwwskazania do osocza świeżo mrożonego :
- hypowolemia
- plazmafereza lecznicza
-rutynowe schematy przetoczeń - podanie 1% FFP po każdych 4 - 6 jednostkach KKCz
- niedobory odżywiania i stany zwiększone ze znaczną utratą białka
- zaburzenia odpornościowe
autotransfuzje :
- jest to najbezpieczniejsza metoda leczenia krwią
rodzaje :
- przedoperacyjna
- śródoperacyjna
- odzyskiwanie krwi utraconej w trakcie zabiegu
- odzyskiwanie krwi utraconej pooperacyjnie
- depozyt ( pobieranie krwi na zapas )
wskazania do autotransfuzji :
- zapobieganie przenoszeniu chorób
- zabezpieczanie chorych z rzadkimi grupami
- zapobieganie alloimmunizacji biorcy
- obciążający wywiad
- chorzy z alloprzeciwciałami
- chorzy nie godzący się na transfuzję
- niektóre zabiegi chirurgiczne z wykorzystaniem hemodilucji
korzyści - dla dawcy eliminują :
- ryzyko przeniesienia choroby zakaźnej
- ryzyko alloimmunizacji
- powikłań hemolitycznych, gorączkowych, alergicznych
- ryzyka choroby GvHD
- stymulacja erytropoezy
- zapewnienie spokoju _ choremu
zapobieganie przenoszenia zakażenia :
- selekcja dawców
- wykonywanie testów laboratoryjnych u dawców
- inaktywacja preparatów krwiopochodnych
- ograniczenie przetoczeń do bezwzględnych wskazań
- stosowanie krwi autologicznej
Decyzja o leczeniu krwią musi być każdorazowo poprzedzona dokładną analizą ryzyka i korzyści.
zadania klinicysty :
- ustalenie wskazań i przeciwwskazań
- rozmowa z chorym ( korzyści - ryzyko )
- zapewnienie zgodności serologicznej
zespół transfuzjologiczny w szpitalu :
- zadania
- skład : anestezjolog, zabiegowiec, transfuzjolog, pielęgniarki przetaczające
filtry :
- po zastosowaniu filtrów usuwa się 98 - 99% leukocytów
- wszystkie preparaty krwiopochone muszą być przetaczanie przez zestaw zaopatrzony w filtr
- rodzaje filtrów
przetaczanie krwi :
- najważniejsze czynności przygotowawcze
I. sprawdzenie tożsamości chorego
II. prawidłowe oznakowanie próbki jego krwi przy łóżku chorego
Przed wykonaniem przetoczenia obowiązuje przy łóżku chorego sprawdzenie :
- personaliów chorego z wynikiem badań próby zgodności dołączonego do pojemnika preparatu krwiopochodnego
- dokumentacji dawcy
Przy ogrzewaniu preparaty krwi nie mogą przekraczać 37 st. C
Nie należy wstrzykiwać do przetaczanej krwi leków !
Każda krew testowana w laboratorium musi być uważana jako zakaźna
KKP
dorośli 6 - 8 j. z krwi pełnej konserwowanej
dzieci 1 j. krwi pełnej konserwowanej na 10 kg m. c.
przetaczanie krwi jest nieuzasadnione i zbędne
- jako leczenie bodźcowe
- dla uzyskania bilansu kalorycznego ( w 1 ml krwi jest 900 kalorii )
- leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza lub witaminy B12
Zasady wytwarzania preparatów komórkowych
Krew od dawcy przenoszona do działu preparatyki. Pojemniki z krwią pełną od dawcy wielokrotnego są oklejone etykietą i poddane wirowaniu. Od pierwszorazowego dawcy badania na paskach i oznaczenie grupy krwi. Po odwirowaniu KKCz idzie do lodówki, osocze świeżo mrożone - idzie do zamrażania do 6 godzin od pobrania od dawcy. W ciągu pół godziny powinno osiągnąć się w pojemniku temperaturę -20 stopni C. Tu preparaty są przechowywane do momentu otrzymania badań wirusologicznych. Gdy osocze jest zamrożone > 6 godzin od pobrania to jest to już osocze mrożone.
I etap - wirowanie miękkie = łagodne : otrzymujemy osocze bogatopłytkowe i KKCz
II etap - wirowanie twarde - z osocza bogatopłytkowego otrzymujemy KKP i osocze ubogopłytkowe
KKP - otrzymujemy z korzuszków leukocytarno - płytkowych
Z systemu _ KKCz w dużej mierze pozbawione jest płytek i leukocytów.
Z osocza otrzymujemy też krioprecypitat, który otrzymamy gdy osocze ma karencję ( tj. po 4 miesiącu zwalniamy preparat po zbadaniu ponownym dawcy )
KKP mrożonych - mrozimy w temperaturze -80 st. z dwumetylosulfotlenkiem, który chroni błony komórek płytek - ważne 1 rok, KKP musi być zamrożony do 18 godzin
KKCz też mrozimy, płynem ochronnym jest glicerol. Robimy to przy rzadkich zestawach antygenowych na krwinkach i przy grupie Rh-
KKCz przemywany - KKCz płukane w roztworze soli fizjologicznej, ważny do 8 godzin od zakończenia produkcji.
Na zamówienie wykonuje się porcje pediatryczne. KKCz od 50 - 150 ml. i porcje pediatryczne osocza świeżo mrożonego ( z automatycznej plazmoferezy ) 6 x 100 ml
zabezpieczenia :
- pracuje się na pojemnikach zamkniętych, preparaty są sprawdzane przez 2 osoby
okres karencji