ROŚLINY ZIELONE

POCHODZENIE I PRZYSTOSOWANIE DO ŚRODOWISKA LĄDOWEGO

RAMIENICE

* grupa zielenic (wodnych protestów samożywnych) mająca najwięcej cech wspólnych z roślinami:

- chlorofil a i b

- celulozowa ściana komórkowa

- skrobia jako materiał zapasowy magazynowany w plastydach

- przebieg podziału komórkowego (sposób zakładania się nowej ściany komórkowej w dzielącej się komórce

RYNIOFITY

(+Rhyniophyta)

ZOSTEROFILOFITY

(+Zosterophyllophyta)

GLEWIKI

(Anthocerophyta)

NASIENNE

PAPROTNIKI

MSZAKI

(Bryophyta)

INNE TRUDNOŚCI

* gwałtowne ruch powietrza

* wahania temperatury

* mniejsza zawartość dwutlenku węgla w powietrzu a większa zawartość tlenu (tlen ze względu na aktywność chemiczną jest źródłem szkód, łatwo wchodzi w reakcje chemiczne z metalami i niemetalami tworząc tlenki, potrafi utleniać związki organiczne i może doprowadzić do uszkodzeń organizmów, z tego powodu używa się wody utlenionej - wodny roztwór nadtlenku wodoru - do dezynfekcji ran jako że tlen zabija mikroorganizmy)

PRANAGOZALĄŻKOWE

(+Progymnospermophyta)

WODA

* woda na lądzie bardzo szybko paruje, powodując wysuszanie organizmu

* problem ten rozwiązało wytworzenie skórki (epidermy) - tkanki okrywającej pokrytej nieprzepuszczalną warstwą kutikuli zawierającej substancje tłuszczowe

* kutikula ograniczyła wymianę gazową dlatego też pojawiły się specjalne urządzenia przewietrzające - aparaty szparkowe, umożliwiające wymianę gazową (potrzebny tlen) i fotosyntezę (potrzebny dwutlenek węgla)

* ubytki wody w roślinie muszą być stale uzupełniane, a jej jedynym wystarczającym źródłem jest gleba dlatego też pierwotne rośliny wytworzyły organy do jej pobierania, czyli chwytniki lub korzenie oraz do transportu - tkankę przewodzącą

WIDŁAKOWE

(Lycophyta)

KLADOKSYLONY

(+Cladoxylophyta)

SKRZYPOWE

(Sphenophyta)

OKRYTOZALĄŻKOWE

(Magnoliophyta)

* powstanie - połowa kredy

PAPROCIOWE

(Pterophyta)

NAGOZALĄŻKOWE WIELKOLISTNE

(Cycadophyta)

ROZMNAŻANIE

* gametangia męskie i żeńskie musiały znajdować się w pobliżu aby opatrzone wiciami ruchliwe plemniki zdołały dopłynąć do komórki jajowej

* gametofity pierwszych roślin lądowych musiały rosnąć blisko siebie

* rozród płciowy odbywał się tylko w wodzie (np. z opadów, kropli rosy)

* do dzisiaj rozmnażają się tak paprotniki i mszaki

* w przypadku sporofitów rośliny mają nieruchliwe mejospory (aplanospory), które rozsiewane są przez wiatr

* dla zwiększenia zasięgu mejospor korzystne było umieszczenie ich jak najwyżej - na szczytach łodyg

* łodygi dodatkowo wzmocnione były specjalną tkanką wzmacniającą, tworzącą najczęściej okrężną warstwę pod skórką na kształt rury, komórki tej tkanki mają ściany wzmocnione cukrowcem (ligniną), charakterystycznym wyłącznie dla roślin

* funkcję wzmacniającą zaczęły też spełniać wiązki przewodzące (drewno)

NAGOZALĄŻKOWE DROBNOLISTNE

(Coniferophyta)

PSYLOTOWE

(Psylophyta)

(Psylotophyta)

TRYMEROFITY

(+Trimerophyta)

Powody zmiany środowiska z wodnego na lądowe w przypadku roślin zielonych:

* wzrost konkurencji pomiędzy autotrofami w płytkowodnych ekosystemach

* większa dostępność na lądzie substancji mineralnych

* większa dostępność światła

Powstanie: połowa Syluru około 420 milionów lat temu

PIERWSZE ROŚLINY

+ZOSTEROPHYLLOPHYTA

+RHYNIOPHYTA

+TRIMEROPHYTA

KUKSONIA (Cooksonia)

* najstarsza znana roślina

* niewielka (10cm)

* przybrzeżna lub bagienna

* rozgałęzione podziemne (podwodne) kłącza, z których wyrastały w górę bezlistne łodyżki rozgałęziające się widlasto (dychotomicznie)

* pojedyncze rozgałęzienie (telom) zawsze zawierało centralnie położoną prymitywną wiązkę przewodzącą

* na szczytach telomów znajdowały się kuliste zarodnie lub kieliszkowate skupiska gametangiów (w zależności czy był to sporofit czy gametofit)

* izomorficzna przemiana pokoleń

* od ryniofitów pochodzą rośliny, u których pokoleniem dominującym stał się gametofit oraz dwie pozostałe grupy pierwotnych roślin zielonych, mających przemianę pokoleń z przewagą sporofitu

* występują chwytniki

* przedstawiciele:

AKDALOPHYTON - roślina z orędownika, w Kazachstanie znaleziono jej szczątki, starsza od kuksonii, miała w skórce aparaty szparkowe, z czego wynika, że musiała przynajmniej niektóre części plechy wystawiać ponad powierzchnię wody

RHYNIA MAIOR - przedstawiciel z dewonu

PSILOPHYTA

* zarodnie zebrane w górnej części telomów w postaci kłosa

* widlasto rozgałęzione łodyżki pokryte kolczastymi lub płatowatymi wyrostkami

* poważne przekształcenia dychotomicznego układu telomów podobne do przekształceń u trymerofitów

* inny mechanizm powstania liści

* przedstawiciele:

ZOSTEROPHYLLUM

TEORIA TELOMOWA

* poważne przekształcenia dychotomicznego układu telomów

* najpierwotniejszą postać pędu miały kuksonie, u których wszystkie telomy były mniej więcej te samej długości i rozgałęziały się widlasto

* przekształcenia:

1) wytworzenie osi rośliny przez wyrośnięcie jednego telomu ponad pozostałe

2) powstanie układu monopodialnego z pędem głównym (łodygą) i bocznymi odgałęzieniami

3) część bocznych łodyżek uległa spłaszczeniu, tak że wszystkie odgałęzienia znalazły się w jednej płaszczyźnie

4) spłaszczone telomy po zrośnięciu ze sobą utworzyły klasyczne duże liście (makrofile) z wyraźną blaszką liściową i rozgałęzionymi wiązkami przewodzącymi

* trymerofity różniły się więc od zosterofilofitów i ryniofitów pędami monopodialnymi i lokalizacją zarodni na pędach bocznych

* właściwy korzeń osiowy pojawił się tu ewolucyjnie dość późno i prawdopodobnie w sposób wtórny z osi pędu

* przedstawiciele:

PETRICA

PAPROTNIKI

---