Streszczenie
Planowanie - jest to wyznaczanie celów przedsiębiorstwa i określenie najlepszej i najprostszej drogi do ich osiągnięcia oraz środków do tego niezbędnych. Planowanie jest to proces podejmowania pewnych decyzji. Planowanie powinno być procesem ciągłym i systematycznym, złożonych z uporządkowanych działań. Wyróżniamy planowanie krótko i długookresowe, które opierają się na zasadach: ciągłości, wariantowości, optymalności, realności, kompleksowości. Charakteryzuje się ono:
celowością- działalność planistyczną obowiązuje hierarchia celów w danym czasie
kształtującym charakterem - rzeczowe, logiczne i czasowe następstwo wykonywania działań
nastawieniem na przyszłość- rozpoznawanie i podejmowanie działań koniecznych dla wykorzystania przyszłych szans i względnie uniknięcie tych zagrożeń.
orientacją na proces- ta cecha odwołuje się do zmiennej współzależności planów cząstkowych, które narzucają istnienie stałego sprzężenia zwrotnego.
Baza controlingu jest pierwszą i główną procedurą, która opisuje cel i kierunek działania przedsiębiorstwa. Stanowi ona podstawę porównawczą do analizy osiągniętych wyników. Główną cechą, którą musi posiadać baza controllingu jest perspektywistyczność.
Planowanie strategiczne można zdefiniować, jako podejmowanie decyzji na podstawie prognozowanych stanów otoczenia, w jakich działa przedsiębiorstwo. Decyzje te służą długookresowym osiągnięciu celów. Celem planowania strategicznego jest rozwiązywanie głównych długookresowych problemów i przygotowanie dotyczących ich decyzji. Okres czasowy tego planowania obejmuje 4- 5 lat.
Cechy planowania strategicznego:
- dotyczy zagadnień podstawowych ( planowanie strategiczne udziela odpowiedzi na pytania:, Czym się zajmujemy i czym się powinniśmy zajmować? Kim są , a kim powinni być nasi klienci?)
- tworzy ramy planowania taktycznego i operacyjnego oraz podstawy codziennych decyzji ( wobec konieczności podjęcia takiej kierownik może zapytać:, Który z możliwych kierunków działania będzie najlepiej odpowiadać naszej strategii?)
- wiąże się dłuższym okresem planowania niż inne rodzaje planowania,
- jest działalnością wyższego szczebla w tym znaczeniu, że musi w nim czynnie uczestniczyć kierownictwo naczelne, gdyż tylko ono ma dostateczne zasoby wiedzy i doświadczenia, aby uwzględnić wszystkie aspekty funkcjonowania danej organizacji, oraz zmotywować pracowników.
Planowanie operacyjne można określić jako dokładne określenie podporządkowanych planom strategicznych celów oraz wybór szczególnych środków do ich osiągnięcia. Jego celem jest rozwiązywanie bieżących problemów i zabezpieczanie środków do ich realizacji. Obejmuje najczęściej maksymalnie 1 rok.
Planowanie operacyjne uwzględnia: pojedyncze zdarzenia lub działania, mała liczbę zmiennych, osiągnięcie założonych celów i wykonywanie zadań, bilansujący i odtwórczy charakter czynności planistycznych, krótki horyzont planowania.
Pełny system kontrolingu funkcjonuje wtedy, kiedy plany operacyjne i strategiczne uzupełniaj się wzajemnie i zmierzają ku systemowi zintegrowanemu.
Plany Cząstkowe obejmują swoim zakresem tylko jakąś cześć przedsiębiorstwa. Te które są tworzone dla poszczególnych jednostek organizacyjnych w przedsiębiorstwie to plany podmiotowe, natomiast te które odnoszą się do konkretnego produktu lub usługi to plany przedmiotowe.
Analiza techniczno-ekonomiczna zajmuje się badaniem jakości tworzonych dóbr lub usług, ocenia majątek trwały, sposoby dostarczania surowców magazynowania, działalność wytwórczą itp.
Podział planów w przedsiębiorstwie ze względu na to jaki jest wpływ przedsiębiorstwa na dany obszar:
Elementy całkowicie zależne od przedsiębiorstwa np. sposoby produkcji, rodzaje oferowanych dóbr, polityka zatrudnienia Itp.
Elementy częściowo zależne od przedsiębiorstwa np. wielkość produkcji, inwestycje
Elementy losowe - to na co przedsiębiorstwo nie ma wpływu, ale musi się do nich dostosować np. działalność konkurencji, regulacje prawne itp.
Plan dla marki i sprzedaży określa się w nim w jaki sposób będziemy rozwijać i promować naszą markę, oraz jaką ilość wyrobów mamy zamiar sprzedać. Określa się to na podstawie przeprowadzonych badań marketingowych rynku. Jest to najważniejsza część planowania, ponieważ na jej podstawie plany dal poszczególnych sektorów przedsiębiorstwa. Są to:
Plan produkcji - określa się w nim ile dóbr danego rodzaju ma zostać wytworzone, zapotrzebowanie na surowce oraz na pracowników.
Plan rozwoju techniki - inaczej plan techniczno-organizacyjny. Obejmuje on koncepcje wg jakiej będą unowocześniane sprzęty i wprowadzane nowe rozwiązania technologiczne, organizacyjne, prowadzenie prac badawczych przez przedsiębiorstwo.
Plan kosztów - jest podstawą dla zaplanowania finansów przedsiębiorstwa, i obejmuje takie aspekty jak rachunek zysków i strat, przepływy pieniężne, aktywa i pasywa, analizę wskaźników sytuacji gospodarczej. Jest on również podstawą do planowania finansów firmy.
Plan marketingowy może być tworzony dla całej firmy, ale też dla konkretnego produktu lub rynku. Jego wielkość, zakres i szczegółowość będzie zależeć od konkretnego przedsiębiorstwa. Buduje się go w etapach, które uwzględniają:
-wyznaczenie celów firmy,
- badania marketingowe,
- stworzenie celów i strategii marketingowych,
- oszacowanie kosztów,
- napisanie planu,
- kontrole i dostosowywanie planu do otoczenia.
Bibliografia
J. Westwood, Plan Marketingowy-praktyczny przewodnik Rzeszów 2000r.
Hilmar J. Volmuth, Controling, kontrola, kierowanie Warszawa 2007r.
S. Marciniak, Controling. Teoria, zastosowanie Warszawa 2008r.
H. Dźwigoł, Controlling jako instrument wspomagający zarządzanie przedsiębiorstwem w procesie zmian", Wydawnictwo: TNOiK, Praca zbiorowa pod redakcją J. Pyki, Katowice 2003 r.