KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO

- w układzie moczowym mogą tworzyć się złogi z prawidłowych lub patologiczych składników moczu

- sprzyja temu:

• przesycenie moczu (zagęszczenie i/lub zwiększone stężenie związków mogących tworzyć złogi)

• deficyt lub brak inhibitorów krystalizacji (cytryniany, magnez, pirofosforany, uromukoid, beta-2-mikroglobulina = nefrokalcyna)

• odczyn pH moczu ułatwiający krystalizację

• przeszkody w odpływie moczu

• długotrwała krystalizacja

ETIOPATOGENEZA

- złogi składają się najczęściej (około 60%) z soli wapnia i powstają przy zwiększonym jego wydalaniu z moczem (rozpoznanie hiperkalciurii - wydalanie wapnia > 4 mg/kg mc./dobę)

- u dzieci jest to najczęściej idiopatyczna hiperkalciuria absorpcyjna spowodowana zwiększonym wchłanianiem wapnia z przewodu pokarmowego, a znacznie rzadziej nerkowa lub wtórna (nadwrażliwość na witaminę D lub jej przedawkowanie, długotrwałe unieruchomienie)

- kamienie złożone ze szczawianu wapnia występują w idiopatycznej hiperoksalurii, w chorobach zapalnych jelit, przy diecie wegetariańskiej, nadmiernej podaży witaminy C, niedoborze pirydoksyny, kwasicy cewkowej dystalnej

- sole wapnia (głównie szczawiany) mogą tworzyć złogi wraz z kwasem moczowym

- kwas moczowy, stanowiący główny składnik 10% złogów, wytrąca się łatwo w moczu kwaśnym i nadmiernie zagęszczonym

- około 25% złogów składa się z fosforanu amonowo-magnezowego wytrącającego się w moczu alkalicznym przy zakażeniu bakteriami wytwarzającymi ureazę (Proteus, Klebsiella, Pseudomonas)

OBJAWY KLINICZNE

• kolka nerkowa (u dzieci starszych; spowodowana przechodzeniem złogów przez moczowód)

• złogi w pęcherzu - ból promieniujący do jąder/pochwy

• zatrzymanie moczu

• ostra zanerkowa niewydolność nerek

ROZPOZNANIE

1. Mocz - krystaluria (kryształy w osadzie moczu), krwinkomocz (a nawet krwiomocz)

2. Badanie USG

3. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej

4. Urografia i cystografia mikcyjna

LECZENIE

• chirurgiczne usunięcie złogu

• przezskórne rozkruszenie

• litotrypsja falą uderzeniową

• dieta - ograniczenie podaży węglowodanów, mięsa, tłuszczów nasyconych a zwiększenie spożycia warzyw, owoców i ciemnego pieczywa; ograniczyć sód;

• mały kamień - środki rozkurczowe, duże ilości płynów, ciepłe kąpiele i ruch

• leki zmniejszające skłonność do krystalizacji (wstęp)