COPD choroba zaporowa u koni

Przewlekła obturacyjna choroba płuc u koni

Chronic obstructive pulmonary disease

Nazwy poprzednie:

• Dychawica oskrzelowa

• Astma koni

• Przewlekłe zapalenie oskrzelików

Nowe metody diagnostyczne pomocne w rozpoznawaniu tej jednostki chorobowej: endoskopia

Etiologia złożona:

• Czynniki uszkadzające nabłonek oddechowy

• Zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze

• Związki chemiczne w powietrzu powstające podczas łączenia się spalin samochodowych z parą wodną

• Alergeny w powietrzu pochodzące z zanieczyszczonego pleśnią siana lub słomy

• Przebyte infekcje wirusowe (brak informacji na temat rodzaju przebytych infekcji wirusowych)

• Kurz stajniach

• ↓ Temperatura oraz duża wilgotność w stajniach

• Przyczyny genetyczne (brak dokładnych informacji)

Sezonowość występowania:

• Bardzo rzadkie są przypadki występowania choroby w czasie przebywania koni na pastwiskach latem

Objawy kliniczne:

Badanie kliniczne jest najczęściej wystarczające do postawienia rozpoznania

• Przebyte uprzednio zapalenie oskrzeli, które zostało wyleczone

• Po kilku miesiącach ponowne pojawienie się klinicznych objawów zapalenia oskrzeli, które także ustąpiły po zastosowaniu antybiotyków lub sulfonamidów

• Występowanie coraz to nowych zachorowań z ↑ częstotliwości lecz coraz to trudniej leczące się

• Nasilająca się duszność wydechowa

• Szeroko rozchylone nozdrza

• Trudności w wykonywaniu jakiegokolwiek wysiłku

• Kaszel

• Śluzowo-ropny wyciek z nosa

• Temperatura wewnętrzna ciała w normie lub lekko ↑

• Tętno początkowo nie zmienione natomiast później ulega przyspieszeniu

• Zasinienie błon śluzowych

• Każdy stres wywołuje silną duszność

• Szmery patologiczne nad płucami typowe dla zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc

Badania dodatkowe:

• Badanie bronchoskopowe przy użyciu endoskopu pozwala na uzyskanie typowego obrazu choroby

• Lokalne gromadzenie się zapalnej wydzieliny śluzowo-ropnej w tchawicy i oskrzelach

• Błony śluzowe nieznacznie zaczerwienione

• Skurcz oskrzeli

• Badanie wypłuczyn z tchawicy i oskrzeli

• Określenie rodzaju komórek i bakterii w świetle dróg oddechowych

• Określenie rodzaju larw płucniaków i grzybów

• Określenie charakterystycznego dla COPD nacieku neutrofilów w wypłuczynach

• Konie zdrowe do 4% neutrofilów

• Konie z COPD najczęściej >20% a skrajnych przypadkach 80%

Diagnostyka różnicowa:

• Choroby oskrzeli o przebiegu ostrym bez przyczyn alergicznych

• Choroby oskrzeli o przebiegu przewlekłym bez przyczyn alergicznych

• Rozedma płuc pochodzenia niealergicznego

• Astma

• Zapalenie błony śluzowej nosa, gardła i krtani

• Dychawica świszcząca

Patogeneza:

• Reakcja alergiczna

• Napływ neutrofilów do świtała oskrzelików i oskrzeli

• Fagocytoza

• Korzystne działanie oczyszczające światło oskrzelików i oskrzeli z drobnych cząstek kurzu i bakterii patogennych

• Niekiedy fagocytoza może działać niekorzystnie prowadząc do dalszego uszkodzenia nabłonka oddechowego

• Odsłonięte w wyniku procesów tych zakończenia nerwu błędnego znacznie silniej reagują na bodźce chemiczne i fizyczne jak np.: na zimne i wilgotne powietrze

• Odruchy skurczu oskrzeli

• Każde zachorowanie powoduje postępujące uszkodzenie nabłonka oddechowego

• ↑ stan zapalny

• Silniejszy skurcz oskrzeli

• Gromadzenie się płynu wysiękowego w dolnych drogach oddechowych

• Towarzyszące zapalenie górnych dróg oddechowych

• Silna duszność

• Rozedma pęcherzykowa (typowa dla schorzenia obturacyjnego)

• Utrudnione oddychanie przybierające postać duszności wydechowej

• Proces przewlekły prowadzi do następujących zmian

• ↑ oporów w krążeniu na terenie płuc

• Przewlekłej niewydolności krążenia

• Zmiany rozrostowe podniebienia miękkiego i innych odcinków dróg oddechowych

• Charakterystyczne dla COPD jest nasilenie się objawów chorobowych w kontakcie z alergenem, ich zanikanie lub wyraźne ↓ się po zmianie środowiska. Duszność wydechowa i przewlekłe zapalenie błony śluzowej dróg oddechowych z naciekiem neutrofilów i przewlekły charakter schorzenia.

Leczenie:

• Leczenie formy przewlekłej jest bardzo trudne

• Najważniejsze jest uniemożliwienie kontaktu zwierzęcia z alergenem, ponieważ dojdzie do nawrotów choroby

• Konia umieścić należy w innej stajni, bez słomy jako ściółki

• Podawać siano dobrej jakości, przetrzepane i zwilżone wodą

• Stajnia musi być często sprzątana zaś kurz zmywany ze ścian i podłóg

• Niespełnienie w/w warunków nie przyniesie poprawy w stanie zdrowia konia zaś stosowanie leków przyniesie tylko chwilową poprawę

• W przypadku silnej duszności stosuje się preparaty sterydowe i równocześnie osłonę z antybiotyków

• Przy podawaniu ogólnym sterydów zawsze istnieje niebezpieczeństwo powikłań bakteryjnych

• Rodzaj antybiotyku zmienia się gdy wskazuje na to wynik badania bakteriologicznego

• Leki w formie inhalacji rozszerzające oskrzela:

• Peratropinum - Atrovent

• Kromoglikan sodowy

Zapobiegają degranulacji komórek tucznych i uwalniania mediatorów nasilających r-cje zapalne. Jest to lek drażniący drogi oddechowe u koni, dlatego wywoływać może silny kaszel i niekiedy duszność dlatego lepiej jest uprzednio podać Atrovent a dopiero po 10 minutach kromoglikan sodowy

• Do innych metod leczenia COPD zaliczamy podawanie w formie wlewu dożylnego dużych ilości płynów (20L) w krótkim czasie w celu rozwodnienia wydzieliny zalegającej w oskrzelach

• Leki homeopatyczne

• Euphorbium

• Muccosa

• Engystol

• Preparaty złożone

• Tussialth

Konie nawet z ciężkimi objawami COPD przy zastosowaniu właściwego leczenia mogą być użytkowane przez wiele lat jako konie rekreacyjne!

Leki homeopatyczne:

Euphorbium compositum ad us. vet.

s.c lub i.v.

Źrebięta 4-5 ml

Konie dorosłe 5-10 ml

W dolegliwościach ostrych dawkę można powtórzyć po 24 godzinach

Mucosa compositum ad us. vet.

Mucosa compositum

s.c lub i.v.

Dawki jw.

Przy skłonnościach do nawrotów i w długotrwałym leczeniu chorób przewlekłych można dawkę powtarzać w odstępach 4-dniowych

Engystol ad us. vet.

s.c lub i.v.

Dawki jw.

Dawkę można powtarzać 1x dziennie p/5 dni

Atrovent

Dawkowanie 2-3 μg/kg m.c. w formie aerozolu 1x dobę. Można podawać przez cały okres choroby.

Kromoglikan sodowy

Dawkowanie 80 μg/kg m.c. w formie aerozolu 1x dziennie p/4 dni

Ventipulmin

Dawkowanie 0,8-3,2 μg/kg m.c. p.o., 1x dziennie przez cały okres choroby

Tussialth

Dawkowanie 6 łyżek stołowych do paszy codziennie

Preparaty kortyzonowe

Tilade - aerozol, swoiste działanie p/zapalne.

COPD

- 1 -