COPD choroba zaporowa u koni
Przewlekła obturacyjna choroba płuc u koni
Chronic obstructive pulmonary disease
Nazwy poprzednie:
Dychawica oskrzelowa
Astma koni
Przewlekłe zapalenie oskrzelików
Nowe metody diagnostyczne pomocne w rozpoznawaniu tej jednostki chorobowej: endoskopia
Etiologia złożona:
Czynniki uszkadzające nabłonek oddechowy
Zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze
Związki chemiczne w powietrzu powstające podczas łączenia się spalin samochodowych z parą wodną
Alergeny w powietrzu pochodzące z zanieczyszczonego pleśnią siana lub słomy
Przebyte infekcje wirusowe (brak informacji na temat rodzaju przebytych infekcji wirusowych)
Kurz stajniach
↓ Temperatura oraz duża wilgotność w stajniach
Przyczyny genetyczne (brak dokładnych informacji)
Sezonowość występowania:
Bardzo rzadkie są przypadki występowania choroby w czasie przebywania koni na pastwiskach latem
Objawy kliniczne:
Badanie kliniczne jest najczęściej wystarczające do postawienia rozpoznania
Przebyte uprzednio zapalenie oskrzeli, które zostało wyleczone
Po kilku miesiącach ponowne pojawienie się klinicznych objawów zapalenia oskrzeli, które także ustąpiły po zastosowaniu antybiotyków lub sulfonamidów
Występowanie coraz to nowych zachorowań z ↑ częstotliwości lecz coraz to trudniej leczące się
Nasilająca się duszność wydechowa
Szeroko rozchylone nozdrza
Trudności w wykonywaniu jakiegokolwiek wysiłku
Kaszel
Śluzowo-ropny wyciek z nosa
Temperatura wewnętrzna ciała w normie lub lekko ↑
Tętno początkowo nie zmienione natomiast później ulega przyspieszeniu
Zasinienie błon śluzowych
Każdy stres wywołuje silną duszność
Szmery patologiczne nad płucami typowe dla zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc
Badania dodatkowe:
Badanie bronchoskopowe przy użyciu endoskopu pozwala na uzyskanie typowego obrazu choroby
Lokalne gromadzenie się zapalnej wydzieliny śluzowo-ropnej w tchawicy i oskrzelach
Błony śluzowe nieznacznie zaczerwienione
Skurcz oskrzeli
Badanie wypłuczyn z tchawicy i oskrzeli
Określenie rodzaju komórek i bakterii w świetle dróg oddechowych
Określenie rodzaju larw płucniaków i grzybów
Określenie charakterystycznego dla COPD nacieku neutrofilów w wypłuczynach
Konie zdrowe do 4% neutrofilów
Konie z COPD najczęściej >20% a skrajnych przypadkach 80%
Diagnostyka różnicowa:
Choroby oskrzeli o przebiegu ostrym bez przyczyn alergicznych
Choroby oskrzeli o przebiegu przewlekłym bez przyczyn alergicznych
Rozedma płuc pochodzenia niealergicznego
Astma
Zapalenie błony śluzowej nosa, gardła i krtani
Dychawica świszcząca
Patogeneza:
Reakcja alergiczna
Napływ neutrofilów do świtała oskrzelików i oskrzeli
Fagocytoza
Korzystne działanie oczyszczające światło oskrzelików i oskrzeli z drobnych cząstek kurzu i bakterii patogennych
Niekiedy fagocytoza może działać niekorzystnie prowadząc do dalszego uszkodzenia nabłonka oddechowego
Odsłonięte w wyniku procesów tych zakończenia nerwu błędnego znacznie silniej reagują na bodźce chemiczne i fizyczne jak np.: na zimne i wilgotne powietrze
Odruchy skurczu oskrzeli
Każde zachorowanie powoduje postępujące uszkodzenie nabłonka oddechowego
↑ stan zapalny
Silniejszy skurcz oskrzeli
Gromadzenie się płynu wysiękowego w dolnych drogach oddechowych
Towarzyszące zapalenie górnych dróg oddechowych
Silna duszność
Rozedma pęcherzykowa (typowa dla schorzenia obturacyjnego)
Utrudnione oddychanie przybierające postać duszności wydechowej
Proces przewlekły prowadzi do następujących zmian
↑ oporów w krążeniu na terenie płuc
Przewlekłej niewydolności krążenia
Zmiany rozrostowe podniebienia miękkiego i innych odcinków dróg oddechowych
Charakterystyczne dla COPD jest nasilenie się objawów chorobowych w kontakcie z alergenem, ich zanikanie lub wyraźne ↓ się po zmianie środowiska. Duszność wydechowa i przewlekłe zapalenie błony śluzowej dróg oddechowych z naciekiem neutrofilów i przewlekły charakter schorzenia.
Leczenie:
Leczenie formy przewlekłej jest bardzo trudne
Najważniejsze jest uniemożliwienie kontaktu zwierzęcia z alergenem, ponieważ dojdzie do nawrotów choroby
Konia umieścić należy w innej stajni, bez słomy jako ściółki
Podawać siano dobrej jakości, przetrzepane i zwilżone wodą
Stajnia musi być często sprzątana zaś kurz zmywany ze ścian i podłóg
Niespełnienie w/w warunków nie przyniesie poprawy w stanie zdrowia konia zaś stosowanie leków przyniesie tylko chwilową poprawę
W przypadku silnej duszności stosuje się preparaty sterydowe i równocześnie osłonę z antybiotyków
Przy podawaniu ogólnym sterydów zawsze istnieje niebezpieczeństwo powikłań bakteryjnych
Rodzaj antybiotyku zmienia się gdy wskazuje na to wynik badania bakteriologicznego
Leki w formie inhalacji rozszerzające oskrzela:
Peratropinum - Atrovent
Kromoglikan sodowy
Zapobiegają degranulacji komórek tucznych i uwalniania mediatorów nasilających r-cje zapalne. Jest to lek drażniący drogi oddechowe u koni, dlatego wywoływać może silny kaszel i niekiedy duszność dlatego lepiej jest uprzednio podać Atrovent a dopiero po 10 minutach kromoglikan sodowy
Do innych metod leczenia COPD zaliczamy podawanie w formie wlewu dożylnego dużych ilości płynów (20L) w krótkim czasie w celu rozwodnienia wydzieliny zalegającej w oskrzelach
Leki homeopatyczne
Euphorbium
Muccosa
Engystol
Preparaty złożone
Tussialth
Konie nawet z ciężkimi objawami COPD przy zastosowaniu właściwego leczenia mogą być użytkowane przez wiele lat jako konie rekreacyjne!
Leki homeopatyczne:
Euphorbium compositum ad us. vet.
s.c lub i.v.
Źrebięta 4-5 ml
Konie dorosłe 5-10 ml
W dolegliwościach ostrych dawkę można powtórzyć po 24 godzinach
Mucosa compositum ad us. vet.
Mucosa compositum
s.c lub i.v.
Dawki jw.
Przy skłonnościach do nawrotów i w długotrwałym leczeniu chorób przewlekłych można dawkę powtarzać w odstępach 4-dniowych
Engystol ad us. vet.
s.c lub i.v.
Dawki jw.
Dawkę można powtarzać 1x dziennie p/5 dni
Atrovent
Dawkowanie 2-3 μg/kg m.c. w formie aerozolu 1x dobę. Można podawać przez cały okres choroby.
Kromoglikan sodowy
Dawkowanie 80 μg/kg m.c. w formie aerozolu 1x dziennie p/4 dni
Ventipulmin
Dawkowanie 0,8-3,2 μg/kg m.c. p.o., 1x dziennie przez cały okres choroby
Tussialth
Dawkowanie 6 łyżek stołowych do paszy codziennie
Preparaty kortyzonowe
Tilade - aerozol, swoiste działanie p/zapalne.
COPD
- 1 -