18. KOROZJA MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH
Korozja jest definiowana jako stopniowe niszczenie tworzyw wskutek chemicznego, elektrochemicznego lub fizycznego oddziaływania środowiska. W wyniku reakcji zachodzącej między materiałem a otaczającym środowiskiem materiał ulega zniszczeniu lub traci swoje pierwotne właściwości. Wśród wielu czynników mających wpływ na przebieg korozji można wymienić: fizyczną niejednorodność materiału, wielkość i stan powierzchni stykającej się ze środowiskiem korozyjnym ,chemiczne powinowactwo między składnikami materiału i środowiskiem, zmienność środowiska jego temperatura i stężenie, łatwość penetracji czynnika korodującego materiał. Wszystkie materiały budowlane ulegają z czasem zniszczeniu wskutek działania czynników mechanicznych, fizycznych, biologicznych i chemicznych otaczającego środowiska wodnego, atmosferycznego, gruntowego itp. Czynniki te zwykle działają łącznie. Materiał budowlany w wyniku tych procesów traci wartość i przydatność funkcjonalną.
Niszczenie pod wpływem czynników mechanicznych i fizycznych /erozja/ związane jest z działaniem na beton wiatru wraz z deszczem, piaskiem i kurzem powodującym ścieranie powierzchni budowlanych. Z czynników fizycznych najważniejsze jest działanie wody, zarówno gruntowej jak i deszczowej oraz temperatury. Szczególnie agresywna jest atmosfera o dużej stałej wilgotności, występująca np. w dolinach rzek, na brzegach zbiorników wodnych czy na terenach podmokłych. W środowisku wilgotnym zachodzą praktycznie wszystkie procesy destrukcyjne : fizyczne, biologiczne i chemiczne. Woda w okresie zimowym zamarza w porach i szczelinach betonu, powiększa swoją objętość powodując rozsadzanie i kruszenie betonu, kamienia budowlanego lub tynku. W okresie letnim woda deszczowa gwałtownie oziębia rozgrzane mury kamienne lub betonowe powodując ich kruszenie się i powstawanie szczelin, Również codzienne wahania temperatury, szczególnie między nocą i dniem, przy małym przewodnictwie cieplnym materiałów budowlanych powodują różny stopień nagrzewania poszczególnych warstw materiału. Warstwa nagrzana dąży do zwiększenia, a oziębiona do zmniejszenia objętości /skurczu/. W rezultacie powstają włoskowate pęknięcia, które z upływem czasu prowadzą do zniszczenia materiału budowlanego. Należy przy tym wziąć pod uwagę, że chociaż jednorazowe działanie, czynników fizycznych i mechanicznych jest nieznaczne, to po pewnym czasie /kilku lat/ nabiera znaczenia i pogłębia się coraz bardziej. Działanie czynników biologicznych związane jest z procesami życiowymi mikroorganizmów /bakterie, glony, grzyby, pleśnie/. Wykryto np. istnienie bakterii, które powodują przemianę węglanów w azotany, w wyniku której CaCO3 kruszy się i rozpada na proszek. Stwierdzono również istnienie bakterii, które niszczą materiały mineralne zawierające związki siarki, powodując ich utlenianie lub redukcję. Również mchy i glony mogą oddziaływać na kamień lub beton niszcząco wytwarzając agresywne substancje jak np. kwasy humusowe. Korozja betonu pod wpływem czynników chemicznych związana jest z działaniem wody i różnych substancji agresywnych rozpuszczonych w wodzie. Rozróżnia się następujące rodzaje korozji w zależności od składu środowiska agresywnego:
korozja ługująca (spowodowana działaniem wód miękkich), korozja ogólnokwasowa (związana z aktywnością jonów wodorowych/pH/), korozja kwasowęglowa (zależna od zawartości agresywnego CO3), korozja siarczanowa (zależna od zawartości jonów siarczanowych), korozja magnezowa (zależna od zawartości jonów magnezowych ).