Prawo rolne
prof. Stefańska
iuridicum
wykład 2
10.03.2012r
dekret 1946 - tryb w zakresie nadawania gospodarstw rolnych → dekret o osadnictwie III etapy
I etap - wprowadzenie osadnika w posiadanie i wydawano mu akt nadania, ale nie przenosił on własnościowi, dawał osobiste, niezbywalne i niedziedziczne prawo do posiadania nieruchomości
II etap - oszacowanie nieruchomości
III etap - wydawano orzeczenie o wykonaniu aktu nadania i wtedy własność przechodziła na nabywcę
Na tych terenach, występowała duża płynność stosunków społecznych, ludzie przybywający niejednokrotnie zmieniali decyzję, Ci co zostawali zmieniali obszar gospodarstwa, zmniejszali go i zwiększali, równocześnie taki tryb wywoływał negatywne skutki → nieruchomości były tylko w posiadaniu, posiadacze nie mieli pewności, czy otrzymają prawo własności, co nie sprzyjało zagospodarowaniu terenu.
W 1951 zmieniono tryb - 06 września, wydano dekret o ochronie uregulowaniu własności gospodarstw chłopskich....
ten dekret uwłaszczał osadników, którzy posiadali, na obszarze nie większym niż 15 ha w stosunku do gosp. rolnego, i nie większym niż 20 ha gdy było to gospodarstwo hodowlane
osadnicy, który nabywali posiadane nieruchomości, uzyskiwali własność z chwilą wydania aktu nadania
18.04.1955 dekret o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych zmian zw. z reformą rolną i osadnictwem rolnym. Dekert ten dotyczył dzierżawców gruntów państwowych i przewidywał możliwość ich uwłaszczenia. Z wnioskiem o nadanie pr własności, mógł wystąpić dzierżawca, który gospodarował na nieruchomości przez okres min. 3 lat, gospodarował osobiście lub przy pomocy członków rodziny, nieruchomość nie większa niż 15 ha gosp. rolne, przy hodowlanym 20 ha
charakter nabycia na podstawie aktów prawnych
art. 21 par 1 i 2 krio→ SN → teza „działka gruntu nadana jednemu z małżonków w wykonaniu reformy rolnej w czasie trwania małżeństwa, stanowi majątek dorobkowy w rozumieniu art. 21 par 1 krio. Uzasadnienie tej tezy są różne.
I kres reform kończy ustawa wydana 12.03.1958r → o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnym o uporządkowaniu niektórych spraw związanych z reforma rolną i osadnictwem rolnym
wynika to I cz. tytułu ustawy, dotychczas był do tryb adm -pr nabycia nieruchomości, gwarantował on szybkość działania; później uznano, że cel zasadniczy został osiągnięty i można pomyśleć właściwego trybu z natury → cywilno-pr. Od tego momentu sprzedaż nieruchomości rolnych
własność przechodziła przez zawarcie umowy, decyzja to tylko przesłanka zawarcia umowy
wywłaszczony właściciel nie skorzystał z uprawnienia do czasu wejścia w życie ustawy, uznaje się to uprawnienie za nieważne
przy rozparcelowaniu → (wcześniej podobne gospodarstwo) po dekrecie 1958 nie doszło do zgłoszenia → uprawnienie wygasło
prof. Łętowska, → po skargach, rzecznik nie może działać
brak ustawy reprywatyzacyjnej
Kościół → przepisy reprywatyzacyjne → 1958 przejmowanie ziem Kościoła na własność
maj 1989 ustawa reprywatyzacyjna : nieruchomości przyjęte na rzecz państwa, ale one były pozostawione we władaniu kościelnych osób prawnych, po 1989 nadal były we władaniu kościelnych osób prawnych, to takie nieruchomości z mocy prawa są przekazywane kościoła
Na wniosek kościelnych osób prawnych - postępowanie regulacyjne w przedmiocie przywrócenia kościelnym osobom prawnym własności upaństwowionych w 1950r przejętych nieruchomości, jeśli nie wydzielono z nich należnych gospodarstw rolnych proboszczów. Z gruntów tych można było wydzielić po 50ha dla diecezji, domów zakonnych, seminariów, prowadzących działalność oświatowo - opiekuńcza, dla pozostałych do 5 ah.
Regulacja nie może naruszając pr nabytych przez rolników indyw. przywrócenie kosciel, os.pr własności nieruchomości lub przyznanie zamiennej nieruchomości.
Po trzecie odszkodowanie.
Komisja majątkowa - rządowy kościelny, równa liczna od cywili i księży zliwkidowano 16.12.2010
postępowanie abitrażonwo - jurysdykcyjne
negocjacje ugodową
brak porozumienia → zespól orzekające , brak odwołań
brak skargi na orzeczenia'
II grupa regulacji prawnych z tamtego okresu, przepisu regulując obór nieruchomościami:
1944 p art. 13 dekrety → określone ograniczenia dot. obrotu
niezbywalne i niepodzielne - zakaz obrotu
tez do gospodarstw odzyskanych na ziemia
Na rezultaty takiej sytuacji - obrót nie formalny. Po 1948 zaczyna w innym kierunku
kolektywizacja - podstawy
kształtowanie czegoś tam
obrót nieformalny - skale ogromne
zmiany po 56 - zmiana pol. państw i rolne
styczeń po 26= należy znieść ograniczenia w obrocie ziemią
13.07,1957 o obrocie → poj. Nieruchomość rolna
ustawa z lipca 1957 o obrocie nieruchomościami rolnymi, ta ustawa uchyli dotychczasowe akty prawne które ograniczały obrót, ponadto ustawa w miejsce tych ograniczeń wprowadziła jednolite zasady obrotu będące na terenie PL.
przyjęto w niej, że nabywca własności nieruchomości rolnej musi posiadać kwalifikacje rolnicze, by skutecznie nabyć własność, tylko w obrocie rodzinnym nie wymagano tych kwalifikacji
zakreślono maksymalnych norm obszarowych → wyznaczono na 15 ah dla gosp. rolnego i 20 ha dla gosp. hodowlanego bez możliwości przekroczenia
wyjątki :
dot. obrotu rodzinnego
nabycia w drodze dziedziczenia
tu normy nie obowiązywały, tylko z dekretu 50 lub 100 ha ponieważ uznawano je za ustrojowe, które nie powinny być przekroczone
ustawa ta nieregulowała podziału gosp rolnego i nie wskazywała min powierzchni, sygnalizowano, ze grozi rozdrobnienie
SN - 1960 wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej,skierowane do sądów o dział spadku, gdy wchodziło gospodarstwo rolne → podział i przyznanie części spadkobiercom, wskazał, że sądy powinny przestrzegać określonych norm obszarowych od 3ha w pd pl, po 5 ha śr, 7-8 pozostałe województwa. Te wytyczne nie dot. obrotu umownego, wiązały tylko sądy
domagano się by wydano ustawę → 29.06.1963r o ograniczeniu podziału gospodarstw rolnych, całą sprawę podziału gosp. rolnego sprowadzała do konieczności przestrzegania określonych norm obszarowych. Wskazano jaka norma dla jakiego województwa jest obowiązująca. Organ przy podziale miał sprawdzić tylko, czy zostają zachowane normy obszarowe.
W praktyce odmienna tendencja
Obie ustawy 1963 i 1957 zostały przejęte do k.c. uchylone przez kodeks, ale rozwiązania przyjęte do k.c. w stanie takim jak uregulowanie jak z ustaw.
-kwalifikacja rolnicza i normy obszarowe
-rozwiązanie dot. podziału gospodarstw rolnych
te konstrukcje obowiązują do 1971 do zmiany k.c., wtedy przyjęto wyrazem uelastycznienia ale też oznacza, zwiększenie ingerencji administracyjnej w obrót nieruchomościami rolnymi
np. w 71 uznano, ze normy mogą być przekroczone za zezwoleniem organu do maksymalnych norm ustrojowych, czyli 50 i 100 ha.; skreślono normy minimalne w ich miejsce wprowadzono pojęcie gospodarstwa rolnego zdolnego do towarowej produkcji rolnej, oceny dokonuje organ administracyjny. Zmiana ta zapoczątkowuje nam realizacje nowego celu → nasilenie dążenia do realizacji celu produkcyjnego,
jest problem z obrotem nieformalnym
1971 wydano ustawę o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych → duże znaczenia dla kształtowania stosunków własnościowych w rolnictwie → zakładano, ze cel się zrealizuje i potem ustawa przestanie być potrzebna. Zakładano, ze na to potrzeba 5 lat. 1 milion spraw, na podstawie tej ustawy wydano 3milnionów aktów własności. 1982 uchylono ustawę formalnie, bo ta ustawa oznaczała zmiany które przyjęto w dotychczasowej regulacje. Ze względu na znaczenie i aktualności problematyki i orzecznictwie sądowym..
1982 → zakres podmiotowy: samoistnych posiadaczy, którzy władali gruntem na podstawie nieformalnej umowy o przeniesienie własności, zniesienie współwłasności, albo o dział spadku; inni samoistni posiadacz władający gruntem przez okres co najmniej 5 lat dobrej wierze i 10 w złej wierze; posiadacze zależni (dzierżawcy)
samoistni posiadacze uwłaszczenie z mocy prawa z chwilą wejścia ustawy
dzierżawcy → uwłaszczenie uzależnione od uznania organu adm.
1991 uchwała SN → w sytuacji gdy stroną zawartej bez prawem przewidzianej formy umowy o przeniesieniu własności nieruchomości, o zniesieniu współwłasności lub umowy o dział spadku był jeden z małżonków przed zawarciem małżeństwa, a w dniu wejścia w życie ustawy posiadaczami tej nieruchomości byli oboje małżonkowie przy trwającej wspólności ustawowej zachodzą przesłanki do stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez oboje małżonków na prawach własności ustawowej.
Konsekwencją tej tezy o pierwotnym charakterze nabycia musi być wniosek, ze o zaliczeniu nabytej nieruchomości do majątku wspólnego lub odrębnego małżonka decyduje stan decyduje w dniu wejścia w życie ustawy.
Uwłaszczanie posiadaczy zależnych → przesłanki po stronie właściciela, jak i dzierżawcy. Właściciel można pozbawić prawa własności, jeśli co najmniej 5 alt nie wykonywał pracy związanej z rolnictwem. Dzierżawca: kwalifikacje rolnicze i w ocenie organu adm. gwarancja należytego gospodarowania nieruchomością, praca w gospodarstwie miała stanowić dla nabywcy wyłączne źródło utrzymania, wymagano by nabywca pracował w gospodarstwie (przy pomocy członków rodziny też) co najmniej 3 lata do wejścia ustawy, nabywca wyraził zgodę na nabycie nieruchomości.
W instrukcji dla organu administracji → ostrożne stosowanie przepisów
Ustawa dot. nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, przedmiotem uwłaszczenia nie musiało być gospodarstwo rolne. Rozważano, czy nie powierzyć tej ustawy do realizacji sądom.
Powołano komisje do spraw uwłaszczenia, musiał w niej zasiadać notariusz lub sędzia. Te organy wydawały decyzje → akty własności ziemi. Miały one zróżnicowany charakter. Te decyzje miały charakter deklaratoryjny dla posiadaczy. W przypadku posiadaczy zależnych miały charakter konstytutywny. Były podstawa wpisu do kw.
Ustawa → nieregulowano postępowania wieczystoksiegowego. Gdy nie było kw → założenie tej księgi i wpis następowało na wniosek i koszt nabywcy. Jeśli po wejściu w życie ustawy nastąpił by przypadek nieformalnego obrotu to organ adm został zobowiązany do wezwania stron by zawarły umowę w formie prawem przewidzianej lub do przywrócenia poprzedniego stanu posiadania w terminie 3 m-cy. Po upływie terminu można było nadać grzywnę, a jeśli ten środek okazałby się bezskuteczny, to można było przejąć gospodarstwo na rzecz państwa za 50% cen sprzedaży nieruchomości rolnej. Uchylono ta ustawę w 1982 → potwierdzono prawo własności z ustawy z 1971r, nieprzewidywano uwłaszczania posiadaczy zależnych, rozpoznawanie spraw o stwierdzenie nabycia własności na podstawie ustawy z 1971 przekazano sądom, ustawowo uregulowano postępowanie wieczystoksiegowe, zarówno gdy nieruchomość miała KW lub nie, wpis był dokonywany z urzędu i był wolny od opłat. Skreślono, możliwości przejmowania nieruchomości na rzecz państwa.
1991 - definitywne zamykamy w tym zakresie regulowanie spraw uwłaszczeniowych
wykład 3
24.03.2012r
(zastępstwo)
zagadnienia proeuropejskie
cele wspólnej polityki rolnej
kryteria indywidualizacji beneficjentów
legislacja prawnorolna
PROW
Wspólna Polityka Rolna
MODEL POLITYKI ROLNEJ UE
modernizacja gospodarstw rolnych - poprawa wydajności gospodarstw rolnych
dyweryfikacja, alternatywne źródła dochodu - skuteczne wsparcie koncepcji zrównoważonego rozwoju
zarządzanie krajobrazem wiejskim - zarządzanie naturą
ograniczenie negatywnego wpływy na środowisko naturalne - zalesianie
premiowana jest działalność pararolnicza
art. 55zn3 kc - def. legalna gospodarstwa rolnego
art. 39 TFUE
obszerna i wyczerpująca lista celów WPR
najważniejsze postanowienie o tak politycznym zabarwieniu
zakres odzwierciedla cele i metody WPR sformułowane na konferencje w Stresie
zadania:
-zwiększenie wydajności produkcji rolnej w drodze rozwoju postępu technicznego, zapewnia racjonalnego rozwoju produkcji rolnej oraz jak najpełniejszego wykorzystania czynników produkcji, a w szczególności pracy
zapewnienie w ten sposób należytego standardu życia ludności rolniczej, w szczególności poprzez podniesienie dochodów osób zatrudnionych w rolnictwie
stabilizacja rynków
zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia
zapewnienie odpowiednich cen przy dostawach dla konsumentów
art. 39 ust2
-czynniki dodatkowe:
szczególny charakter gospodarki rolnej
konieczność stopniowego usuwania tych zróżnicowań
fakt , ze rolnictwo stanowi silny związek z gospodarką
rolnictwo powinno charakteryzować się równowagą → zobowiązanie starannego działania
wpr - I i II filar (rynkowy i strukturalny)
reguły rozdzielenia
czynnik czasu (o charakterze krótkoterminowym w polityce rynkowej, w strukturalnej długookresowe)
instrumentarium prawne (w obu przypadkach)
polityka strukturalna → dot. struktury agrarne, przygotowania zawodowego osób prowadzących gospodarstwo rolnej, problemy infrastruktury związanej z rolnictwem, ogólnego poziomu rozwoju gospodarczego regionu, zagadnienia o charakterze socjalnym
może nas uratować regionalizm → przyjmowanie pewnych instrumentów dla pewnych regionów
prow 2007-2013
założenia konstrukcyjne
powiązanie ; EFS, Europejski system rozwoju regionalnego
prow → osie
poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego
poprawa stanu środowiska naturalnego i obszarów wiejskich
jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej
oś LEADER - lokalne strategie rozwoju, współpraca międzyregionalna i mnar, pewne grupy działania
prow - decyzja komisji 2007r
określenie statusu pewnego beneficjentów prow
wiek -18 - 40
kwalifikacje rolnicze
zamieszkiwanie na terytorium gminy wiejskiej, wiejsko - miejskiej, miejskiej do 5000 mieszkańców
obywatelstwo - obywatel państwa członkowskiego UE
podleganie ubezpieczeniu - ustawa o ubezp. społecznym rolników
prowadzenie gospodarstwa rolnego → prowadzenie gospodarstwa osobiście, na własny rachunek i we własnym imieniu oraz ponoszenie kosztów i czerpanie korzyści
rozwiązanie romańskie (model francuski)
kryterium obszarowe - 1 do 300 ha użytków rolnych
wykład 4
31.04.2012
program polityki rolnej - 1981 → zaznaczono, że nienaruszalność chłopskiej własności i pr jej dziedziczenia znajdzie ustawowe potwierdzenia, prawnym wyrazem była przyjęta w 1982 zmiana kc - zmieniono art 131 w kc który miał charakter wskazówki interpretacyjnej
przed zmianą: opieka PRL nad indywiulanymi gospodarstw rolnych,
po zmianie: do wszystkich gospodarstw rolnych
Zasięg działania przepisy nie ograniczał się tylko do kc, ale tez do pozakodeksowych aktów prawnych
te akty prawne - uchylono w 1982 r (przejmowanie gospodarstw rolnych)
rolnicy z satysfakcją przyjęli przepisy kc → domagali się zmian w Konstytucji - zmiana 1983r
zmieniono art. 15 pkt 3 (dot. indywidualnych gospodarstw rolnych) →
przed: PRL otacza indyw. gosp. rolne pracujących chłopów
po: PRL otacza opieką indywidualne rodzinne gosp. rolne i gwarantuje trwałość tych gospodarstw
po zmianie -> wypowiedzi, zastanawiano się, co to są gospodarstwo rodzinne → gram. wykładnia (z całej grupy indywidualnych gospodarstw prowadzonych przez właściciela i członków jego rodziny, który tam pracują)
wykładnia systemowa, celowościowa → rodzinne oznaczało, ze państwo gwarantuje iż gospodarstwa pozostaną w kręgu rodziny i nie będzie ich państwo przejmować i państwo gwarantuje trwałość tych gospodarstw i mają one zostać w kręgu rodziny
zmiana przepisów → np. przepis dot. podziału gospodarstwa rolnego, określenie maksymalnych norm obszarowych
przed: 15 i 20 ha → 1971 nowelizacja, przekroczenie zezwoleniem
1982-> wycofano ingerencję administracyjną, postanowiono, że strony mogą się swobodnie poruszać w granicach 50 i 100 ha.
Podział gospodarstwa - skreślono normy minimalne → różne dla różnych województw, pojęcie gospodarstwa rolne zdolne do towarowej produkcji rolnej - zmieniono przesłanki określania
po zmianie : przesłanki zostały określone w taki sposób, że organ adm. publ. miał rolę minimalną, adm. decyzja o zgodności, ale nie dokonywał oceny
Zmiany z lat 80 potwierdzały, ze idziemy w kierunku wzmacniania i ochrony własności indywidualnych gospodarstw rolnych
KC zmieniony w roku 1990r → aktualny stan prawny dot. obrotu nieruchomościami rolnymi,
wprowadzono do KC i zdefiniowano w kodeksie podstawowe pojęcia normatywne prawa rolnego,
nieruchomości rolnej - pojęcie to w art. 46 zn1 kc nieruchomość rolna tj. nieruchomość w rozumieniu kc, wobec tego art. 46 par 1 kc → 2 kryteria dla poj. Nieruchomości - fizyczne wyodrębnienie, jest to prawo własności, o nieruchomości mówimy wyłącznie gdy mamy do czynienia z pr własnościowi
nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji sadowniczej, rybnej, ogrodniczej
akcentujemy - zdolność produkcyjną gruntu, aktualnie lub potencjalnie o tym decydują cechy agronomiczne gruntów
nieruchomość rolną mogą tworzyć wyłącznie użytki rolne, brak kryterium obszarowego
gospodarstwa rolnego - art. 55 zn. 3 kc, za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami, inwentarzem jeśli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą i prawami …
kiedyś za gospodarstwo uznawano - utożsamiano z nieruchomością rolna
to, co twierdzi Budzinowski (gospodarstwo nie tylko o tytuł własności, ale też przez dzierżawcę) Zdaniem prof. nie można uniezależniać od kryterium własności, bo te grunty są czyjąś własnościowi
zespół tych składników - same przez się nie tworzą gospodarstwa, lub mogą stanowić mogą stanowić - kryterium łączące - zorganizowana całość gospodarcza (np. powinno brać się pod uwagę odległości pomiędzy gruntami)
prawa - np. roszczenie o zapłatę za produkty
do 2003r - obowiązki wymieniano - o tych obowiązkach art. 55 zn4 → nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
w/w pojęcia były definiowane w przepisach wykonawczych do KC
postulat włączenia był zgłaszany w latach 80-> o zakresie pojęcia powinien określać ustawodawca
SN - teza : izba cywilna, 02.06.2000r → gospodarstwem rolnym jest jednostka gospodarcza, zorganizowana na nieruchomości rolnej o takim obszarze, że możliwe jest prowadzenie działalności wytwórczej przeznaczonej na zbyt
uzasadnienie: nawiązanie do pojęcia z art. 46 zn1 , to sformułowanie jest lub może być wykorzystywana zakłada istnienie celowej i zorganizowanej aktywności ludzkiej ukierunkowanej na wytwarzanie, tzn. produkowanie w dziedzinie rolnictwa, podstawę takiej działalności stanowią grunty, w odpowiednich lecz nieokreślonym ustawowo obszarze, jest jednak pewne że nie mogą to być obszary zbyt małe, gdyż działalność gospodarcza musi być poddana regułą racjonalnym, zwłaszcza opłacalności.
Glosa prof. Lichorowicz → w części aprobująca, w części krytyczna, autor pisze w niej, że de lege ferenda, należy rozważać, czy przyjmowanie kryteriów obszarowych należy stosować do każdego gospodarstwa,
OSP 2001r z. 2 poz. 27
brak kryterium - wątpliwości w praktyce stosowania zwłaszcza przepisów podatkowych
ustawa o podatku rolnym → art. 2 ust 1 → obszar gruntów, o łącznej pow. przekr 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, we własności lub posiadaniu (odwołanie do art. 1 tej ustawy) pojawia się kryterium obszarowego
ustawa o podatku od spadku i darowizn - zwalnia się (..) pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym
ustawa o podatku od czynności cywilnopr - odwołanie do kryterium obszarowego
ustawa nowelizująca KC z 1990 r przyniosła zmiany w zakresie obroty nieruchomościami rolnymi, skreślono z KC konstrukcje dot. obrotu, skreślono przepis o kwalifikacjach rolniczych, podziale gospodarstwa rolnego, pozostawiono, tylko jedno ograniczenie z art. 166 kc, zmiony był z 1971r.
Dot. on czynności między współwłaścicielami- zbycia,
przed zmianą: współwłaściciel nieruchomości rolnej mógł zbyć swój udział drugiemu współwłaścicielowi, poza wyj, gdy współwłaściciel dokonywał zbycia wraz z tym gospodarstwem
po zmianie: dot. tylko sprzedaży udziału bądź cześci udziału, inne formy prawne poza przepisem,
sprzedaż dowolnej osobie, z tym, ze pozostałym współwłaścicielom przysługuje prawo pierwokupu, jeśli prowadzą gospodarstwo rolne na gruncie wspólnym
gdy kilku uprawnionych → w jakich częściach mogą to prawo wykonać, w częściach równych inni, że w częściach proporcjonalnych w zależności od posiadanych udziałów (to przyjęto)
art.599 par 2 kc → skutek nieważności umowy
czy można się zrzec pr pierwokupu - dopiero po zawarciu um sprzedaży
art. 598 par 1 kc → zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści um sprzedaży
art. 166 → pr pierwokupu nie ma zastosowania:
sprzedaje udział z gospodarstwem
nabywcą jest drugi współwłaściciel
nabywca jest osoba, która dziedziczyłaby potencjalnie po sprzedawcy (ustawowo)
zastępuje się administracyjne metody środkami finansowymi
dziedziczenie gospodarstw rolnych
TK 2001r → dziedziczenia dot. 1058 i nast. Kc
przepis stanowi - do dziedziczenia z ustawy obejmujących grunty rolne o pow. 1 ha (przekraczające) stosuje się …
do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, wymagalna jest zdolność dziedziczenia, która może być wyłączona (niegodność, zrzeczenie itp.)
przepisy szczególne inaczej określały krąg osób, które mogły dziedziczyć gospodarstwo rolne, krąg ten był węższy
spełnienie określonych warunków
wprowadziły pewien szczególny porządek dziedziczenia
nowelizacja z 1990r → skreślono wtedy przepis art 1065 kc, który odnosił się do testamentowego dziedziczenia gospodarstw rolnych
31.01.2001 teza TK: przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zgodne z art. 64 ust, 1 i 2 w związku z art. 21 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji w zakresie w którym odnoszą się do spadków otwartych przed dniem ogłoszeniem wyroku TK w Dz.U. (14.02.2001)
art 64 - prawo do własności, innych pr majątkowych i pr dziedziczenia
ust. 2 - własność podlegają równej ochronie prawnej
ar. 21 - RP chroni własność i pr dziedziczenia
art. 31 ust. 3 - ograniczenia można ustanawiać tylko w ustawie
TK uznał, że należy odrębnie analizować każdy z zaskarżonych przepisów, nie jest bowiem uzasadnione założenie, ze niekonstytucyjność określonych przepisów dot. danej instytucji prawnej w tym przypadku dziedziczenia gosp. rolnych przesądza automatycznie o niekonstytucyjności całej instancji, czyli wszystkich norm ją tworzących.
Dziedziczenie Skarb Państwa → dot. 1063 przepis ten miał 2 paragrafy, pierwszy przewidywał, że jeśli ani małżonek spadkodawcy ani żaden z krewnym powołanych z ustawy nie spełniał warunków, to SP dziedziczył, był to odstępstwo od ogólnych zasad dziedziczenia
→ nie ma kto dziedziczyć dopiero Skarb Państwa (obecnie)
parf 2 → zawierał, jeśli spadkobierca trwale niezdolny do pracy, za spadkobiercę ustawowego uznano Skarb Państwa, który miał dokonać spłat na rzecz takiej osoby
gdy wykazał, ze pracował w nim i może je prowadzić przy pomocy osób najbliższych - to SP wyłączano
1982 → ani małżonek, ani żaden krewny z ustawy, nie odpowiada warunkom do dziedziczenia, lub uprawnionymi są osoby trwale niezdolne do pracy, gospodarstwo dziedziczą spadkobiercy na zasadach ogólnych
TK - dokończymy
wykład 5
14.04.2012
wykład
19.05.2012
12 czerwca - egzamin
16.00
3.63
Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa
art. 38 tej ustawy - mienie wchodzące w skład zasobu może być wydzierżawiane na zasadach k.c. → umowa dzierżawy → odesłanie do definicji z k.c.
pobieranie pożytków w tym pożytków cywilnych (czynsz od poddzierżawcy)
zakaz poddzierżawy bez zgody wydzierżawiającego
art. 693 par 2 czynsz może być płacony w pieniądzu lub świadczeniach innego rodzaju
art. 708 kc
art. 40 ustawy - nie pobiera się czynszu za użytki rolne klasy 6 i również Agencja może zwolnić dzierżawcę z opłat czynszowych na warunkach określonych w umowie, gdy w okresie pierwszych 3 lat dzierżawy użytków rolnych odłogowanych co najmniej przez okres 1 roku przed dniem zawarcia umowy dzierżawy, na okres nie dłuższy niż 5 lat, w przypadkach uzasadnionych stanem przedmiotu dzierżawy lub realizacji inwestycji tworzących nowe miejsca pracy.
przyznawanie dzierżawcom prawa pierwokupu
czas trwania dzierżawy → w kodeksie nie ma minimalnego czasu trwania dzierżawy
wypowiedzenie um. dzierżawy - art. 704 w braku odmiennej umowy dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego,
wypowiedzenie bez okresu - art. 703 kc dopuszczenie się zwłoki z zapłatą czynszy za dwa okresy płatności itd.
art. 38a ustawy → mienie wchodzące w skład zasobu może być wydzierżawiane → odesłanie do sprzedaży (licytacja lub konkurs ofert)
art. 39 kiedy nie stosuje się tego przetargu, przetargu nie stosuje się jeżeli dotychczasowy dzierżawca złożył Agencji oświadczenie o zamiarze dalszego dzierżawienia nieruchomości na nowych warunkach uzgodnionych z Agencją, z tym, że czynsz nie może być niższy niż dotychczasowy, w razie braku takiego oświadczenia najpóźniej na 3 m-ce i nieuzgodnieniu nowych warunków terminie 1 m-ąca wydzierżawienie następuje na podstawie przetargu
przesłanie przez Agencję projekt zmiany umowy, dzierżawca składa oświadczenie (o przyjęciu zmiany lub odrzuceniu) w braku oświadczenia w terminie uznaje się, że dzierżawca odrzucił, gdy wyraził zgodę na zmianę w terminie 1 m-ąca dokonują zmiany umowy w formie pisemnej.
Gospodarka mieszkaniowa i socjalna →
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - ustawa 29.12.1993r weszła w życie 01.01.1994r Agencja od momentu wstąpienia PL do UE jest jednostką płatniczą i jej zadaniem jest wdrażanie środków współfiansowanych
ustawa 09.03.2008r - ustawa plus przepisy wykonawcze w sprawie realizacji zadań Agencji
art. 2 - Agencja to państwowa osoba prawna, nadzór Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi,a w zakresie gospodarki finansowej Minister Finansów,
Agencja działa na podstawie ustawy i statutu, organem jest Prezes (odwoływany i powoływany przez Premiera na wniosek Ministra Rolnictwa)
zadania - art. 8
Centrala Agencji
Oddziały Regionalne - działające w każdym województwie, kieruje dyrektor - powołanie i odwoływanie Prezes Agencji
biura powiatowe - działające w każdym powiecie, kieruje kierownik (powołanie i odwołanie Dyrektor oddziału regionalnego)
w postępowaniu administracyjnym , organem wyższego stopnia jest Prezes Agencji,a w stosunku do kierowników biur powiatowych Dyrektor oddziału regionalnego
Zadania ARiMR
art. 4 ustawy
wspieranie w realizacji innych zadań wynikających z polityki państwa w zakresie polityki rolnej itp.
wpieranie: inwestycji w rolnictwie, rybołówstwie, przetwórstwie produktów rolnych oraz przetwórstwie ryb,
wspieranie przedsięwzięć związanych ze wznowieniem produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane np. suszę grad, przymrozki powódź itp.
wpieranie struktury agrarnej w tym zwłaszcza tworzenia i powiększania gospodarstw rodzinnych w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego,
wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego i edukacji w zakresie ekologii
prowadzenie szkoleń w zakresie związanych w zakresie swych działań oraz je promuje
realizowanie przez : dopłaty do odsetek od kredytów bankowych, przez częściową spłatę kapitału kredytu bankowego, przez udzielanie gwarancji i poręczeń kredytowych, finansowanie lub udział w finansowaniu określonych zadań
zadania ta realizowane są za pośrednictwem banków na podstawie zawartych przez nich umów
rozporządzenie dot. inwestycji - wspieranie inwestycji → pomoc na inwestycje, które mają na celu poprawę efektywności produkcji, polegającej w szczególności na zmniejszeniu kosztów wytwarzania, na celu poprawę warunków pracy, poprawa jakości produktów rolnych, zwiększenie oferty towarowej oraz jej lepsze dostosowanie do rynku, utrzymanie lub poprawa warunków w zakresie wymagań dot. ochrony środowiska,
kredytobiorca jest zobowiązany przedstawić plan i koszty dot. tej inwestycji, rozporządzenie b. wysoko określa wielkość wsparcia
osoba, która w dniu złożenia wniosku nie przekroczyła 40rż
wyższe dopłaty na obszarach górskich lub niekorzystnych obszarach gospodarowania
skumulowanie w/w jeszcze większe dofinansowanie
inwestycje wprowadzające nowe technologie produkcji
dopłaty te podlegają zwrotowi lub nie przysługują następne, gdy kredytobiorca nie spełni planu, przeznaczenie środków niezgodnie z planem i umową kredytu
zadania poprawy struktury agrarnej → popieranie określonego modelu gospodarstwa, Agencja realizuje to zadanie w szczególności przez dopłatę do odsetek od kredytów bankowych lub częściową spłatę kapitału kredytu udzielonego na zakup nieruchomości rolnych, które utworzą takie gospodarstwo, albo wejdą w jego skład, z tym że kwota kredytu nie może przekraczać 90% wartości nabywanej nieruchomości, a okres spłaty kredytu nie może przekraczać 20 lat.
Zwiększone są gdy kredyty bankowe zostały udzielone na zakup użytków rolnych mających na celu powiększenie gospodarstwa rolnego lub zakup użytków rolnych mających na celu utworzenie nowego gospodarstwa o powierzchni nie większej od średniej powierzchni gospodarstw rolnych w danym województwie, utworzenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego lub utworzenie takiego, utworzenie lub urządzenie gospodarstwa przez osoby, które nie ukończyły 40rż.
Dopłaty te nie przysługują do kredytów bankowych, jeśli umowa jest zawarta między małżonkami lub rolnikiem a jego następcą na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, jeśli następca jest zstępnym, przysposobionym, pasierbem
dopłaty nie przysługują w odniesieniu do tej części nabywanych użytków rolnych, która spowoduje powiększenie powierzchni gospodarstwa rolnego do obszaru ponad 300ha użytków rolnych, również nie przysługują one do tej części użytków rolnych, która przewyższa cenę średnią z danego województwa
gdy zakup od Agencji gruntów jest na raty
poręczenia lub gwarancje kredytowe: złożenie wniosków o poręczenia lub gwarancje
Agencja może żądać zabezpieczeń, gwarancji