Radiologia wykład 4 13.01.11
DYSPLAZJA STAWU BIODROWEGO CHD, HD
poligeniczne zaburzenie rozwoju stawu biodrowego, dotyczy psów dużych raz (ponad 12 kg) szybko rosnących
Istotą jest nieprawidłowy rozwój stawu biodrowego w sposób utajony, rozpoczyna się na kilka tygodni po urodzeniu. Nieprawidłowo ukształtowany staw biodrowy, którego poluzowanie prowadzi do niestabilności, wtórnych zmian zwyrodnieniowych, nadwichnięcia lub zwichnięcia.
Najwcześniej wykrywalną zmianą jest poluzowanie w stawie
Okres krytyczny 8-20 tydzień życia główka i panewka oddziałują na siebie - prawidłowo
Dysplazja polega na nieprawidłowym formowaniu głowy kości udowej , panewki torebki, więzadeł
Brak przylegania głowy do panewki:
zniekształcenia
wydłużenie
pogrubienie
uszkodzenia
następują nadwichnięcia (zwichnięcia, zmiany zwyrodnieniowe_
Najczęściej rasy duże i ciężkie (bernardyny 73% nowofunlandy, mastify, labradory, berneńskie psy pasterskie, rottweilery, dogi niemieckie, owczarki niemieckie, setery).
nie odnotowano u amerykańskich greyhoudów.
Wskazaniem do badania radiologicznego jest więc zarówno kulawizna jak i program hodowlany.
Warunkowana genetycznie, zależy od wielu genów. Prawdopodobieństwo dysplazji szczeniąt
oboje rodzice wolni 24-37,5%
jeden rodzic 44,7-50%
oboje 84-100%
jeśli wszyscy dziadkowie i rodzice wolni - 8,7%
Zasady zwalczania dysplazji:
kojarzyć psy o normalnych stawach
psy normalne, pochodzące od normalnych rodziców, dziadków
normalni rodzice 75% zdrowego otomstwa
partnerzy z najwyższym % normalnego potomstwa nim 75%
suki o doskonale ukształtowanych stawach biodrowych
Warunki środowiskowe
zbyt kaloryczne żywienie
zbyt duża ruchliwość
jeśli w wieku 8 tyg masa > 9kg + gany dysplazji = rozwinie się dysplazja
Objawy kliniczne
pies dużo leży - niechętnie wstaje, porusza się
gdy pies stoi prostuje jednocześnie staw biodrowy i skokowy
w stępie wykrok i zakrok skrócony
w kłusie „kaczy chód” przy nagłej zmianie zachwianie zadu,
w galopie „królicze skoki”
bolesność
przy długotrwałej chorobie następuje przenoszenie ciężaru ciała na przednie kończyny, rozbudowane mięśnie przedniej części ciała, słabe tylnej. Część psów z dysplazją nie wykazuje objawów klinicznych. Rozpoznanie dopiero przez zdjęcie RTG.
RTG ma na celu:
wykazanie nieprawidłowego rozwoju główki i panewki
wykazanie zmian zwyrodnieniowych powstałych w ich wyniku
Objawy radiologiczne:
początkowo nieznaczne spłycenie panewki (zmiana zarysu doczaszkowego krawędzi panewki, nie jest trójkątna, staje się zaokrąglona
poszerzenie przyśrodkowej okolicy stawu biodrowego
zmniejszone pokrycie głowy kości udowej przez krawędź panewki
zarys głowy staje się zbliżony do kwadratu
szyjka staje się grubsza, sprawia wrażenie krótszej
zmiany zwyrodnieniowo wytwórcze- tworzenie się osteofitów na krawędziach panewki
panewka nie obejmuje głowy - patologiczne zwichnięcie
Rozwój struktur kostnych stawu biodrowego:
6 miesiąc - głowa kości udowej ma ostateczny kształt
8-12 miesiąc - połączenie między głową a trzonem
13 miesiąc …
u kilku tygodniowych szczeniąt - rozluźnienie stawów biodrowych które nie musi decydować o dysplazji
w wieku 6 miesięcy zdjęcie RTG obarczone błędem (90%)
wiarygodność:
12 miesięcy 68,9%
18 miesięcy 82%
24 miesiące 95,4
Najkorzystniej jest więc wykonać zdjęcie w wieku 24 mies. ale ze względów hodowlanych w wieku 8 mies.
Przygotowanie psa do badanie w kierunku dysplazji:
przygotowanie dietetyczne
2 dni przed badaniem - karma płynna (pusta prostnica)
1 dzień przed badaniem głodówka (przygotowanie farmakologiczne)
przygotowanie farkamkolgiczne - pełne znieczulenie, całkowite zwiotczenie mięśni i zniesienie czucia bólu
Ocena dysplazji
normalny
prawie normalny
dysplazja nieznaczna
dysplazja umiarkowana
dysplazja ciężka
Oceny obydwu stawów jednocześnie, zależy od stawu bardziej zmienionego
2/3 główki w prawo, główka okrągła, spłaszczenie tylko w miejscu pzryczepu więzadła obłego. 1/3 przednioobwodowej i tylnoobwodowej krawedzi
główka kości udowej zgłębiona w panewce 60-75%, nieznacznie rozszerzone szpary stawowe (nieznacznie spłaszczona głowa, płytsze jej osadzenie)
nieznaczne zmiany zwyrodnieniowe, niezgodność powierzchni główki i panewki, głowa kości udowej zagłębiona w 40-50%, rozszerzone szpary stawowe, głowa „za mała” spłaszczona,szyjka za gruba, rozmycie części korowej
nadwichnięcie, spłycenie panewki z obecnością zmian.
Zniekształcenie głowy, nadwichnięcie/zwichnięcie, panewka spłycona, zniekształcona/ głowa kwadratowa, z zębem
Głębokość panewki można ustalić przy pomocy pomiaru. Wyznacza się środki obu głów, łączy się linią prostą, następnie za pomocą kątomierza mierzy się kąt między prostymi biegnącymi stycznie do przedniej prawędzi panewki a prostą łączącą środki głów kości udowych. Jest to tw kąt Norberga. Im większy kąt tym głębsza panewka.
Ułożenie do zdjęcia
metoda OFA (orthopedic foundation for animals)
zwierze w pozycji brzuszno- grzbietowej, wyciągnięte kończyny, rotacja kolan - przechylone do środka. Kości równolegle do siebie
metoda PennHIP
pies w pozycji grzbietowej, kości udowe ułożone tak jak fizjologicznie w pozycji stojącej,
pierwsze zdjęcie - powierzchnie stawowe uciskane tak aby powierzchnie stawowe jak najbardziej do siebie przylegały
drugie zdjęcie - urządzenie osuwające od siebie kosci udowe
otrzymujemy stopień poluzowania w stawie określany jako indeks odciągania DI (distraction index)
duża dokładność w badaniu młodych zwierząt (6 miesiąc)
Dysplazja biodrowa u kotów
częściej u kotów rasowych (12,3%), u Maine Coon nawet 18-21%
nadwichnięcie w stawie biodrowym
tworzenie się entezofitów na krawędzi panewki
zmiany zwyrodnieniowe główki kości udowej na przednio-górnej krawędzi panewki
rzadko dochodzi do przebudowy głowy i szyjki kości udowej
ASEPTYCZNA MARTWICA GŁOWY KOŚCI UDOWEJ CHOROBA PERTHESA (TYPU LEGGA-CALVÉGO-WALDENSTRÖMA-PERTHESA) (OSTEOCHONDROSIS)
Dotyczy;
małych psów
młodych
głównie samców
Może wystąpić u kilku osobników z jednego miotu w okresie 4-11 miesiąca życia (8 mies.)
Zazwyczaj jednostronny, jedynie u 10% przypadków dwustronny, przy czynniku rozwijającej się w jednej później w drugiej.
Etiologia nieznana (przyczyna - niedokrwienie) możliwe - zaburzenia krążenia śródchrzęstnego.
Nidokrwienie, podchrzęstna martwica lokalna ->cała głowa ->odwapnienie kości ->liczne złamania ->procesy naprawcze → zniekształcenie główki / zmiany zwyrodnieniowe
Upośledzenie ukrwienia jądra kostnienia głowy kosci udowej powoduje martwicę podchrzęstnej, podczas gdy chrząstka stawowa kontynuuje wzrost. Pojawiająca się rewaskularyzacja penetrująca defekt i martwą kość powoduje tworzenie ubytku cienia w głowie kości udowej. Niekompletne usunięcie martwicy oraz rozwijająca się ziarnina przeszkadzają w gojeniu się zmian co skutkuje niekształtną głową kości udowej i niejednolitym cieniowaniem
Objawy:
poczatkowo nie wykazuje większych zaburzeń
kulawizna przemijająca
z czasem zwierzęta przestają obarczać chorą kończynę
Ze względu na początkowo bezobjawowy przebieg do badanie trafiają zazwyczaj psy z zaawansowanymi zmianami.
RTG:
okres bezobjawowy
okres ; spłaszczenie kości udowej, rozszerzenie szpary stawowej, nierówna powierzchnia stawowa głowy kości udowej (szczelinowate zachyłki)
okres zanik kostny głowy kości udowej, zniekształcenie szyjki
sekwestracja (rozkawałkowanie kości)
gojenie , głowa ma kształt grzyba, szyjka zniekształcona, krótka, zwyrodniała
Leczenie;
unieruchomienie kończyny
resekcja głowy kości udowej
PANOSTEITIS EOSINOPHILICA
młodzieńcze zapalenie kości
rasy szybko rosnące, młode zwierzęta
w wieku 4-5 miesięcy, do 2 lat (ale zdarza się ze i 5-7)
Etiologia:
wysokokaloryczne żywienie ↑ Ca i ↑ P
stres
bakterie, wirusy, zarobaczenie, alergie
(Thral twierdzi, że etiologia jest nieznana)
Zmiany kości długich kończyn, zwykle najpierw przednich, k ramienna w większości przynajmniej w kościach różnych..
Proces rozwija się w jednej kości 6-8 tygodni później w drugiej kości. Całość trwa 3-4 miesiące
(1 rok!). Kończy się samoistnie.
Ogniska panosteitis mogą być pojedyncze, mnogie, w jednej kości lub w wielu kosciach. Najczęściej pojawiają się wokół kanału odżywczego
Badanie histologicze wykazały zmiany zapalne rozproszone w szpiku
(Thral twierdzi że wykazano zwiększenie aktywności osteoblastów i fibroblastów w obszarach szpiku kostnego, śródkostnym i okołookostnowym - nie ma dowodów na zapalny charakter ?!)
nadmiar wapnia → zaburzenie w formowaniu kości → stawy obrzękają
→ przekrwienie szpiku nasila się → wytworzenie tkanki osteoidowej i następuje kostnienie.
Pierwsze zmiany wokół kanałów tranzytowych... komórki kostne ulegają regeneracji
Objawy:
nagła kulawizna (brak związku z urazem) kilkanascie dni
kulawizna wędrująca, z jednej łapy na drugą
w okresie kulawizny bolesność w trzonie objętym procesem chorobowym
eozynofilia - 2 pierwsze dni … objawów
RTG
okres zatarcie obrazu jamy szpikowej (zagęszczenie struktury beleczkowej)
okres ostro odgraniczone zagęszczenie w jamie szpikowej zaczynając od kanału odżywczego (największa kulawizna)
okres jama szpikowa przejrzysta (pusta kostka) wyrażny odczyn okostnej (gładkie, ciągłe) wewnątrz - cienkie szpikulce pogrubienie wewnętrznej warstwy korowej
Panosteitis może występować łącznie z innymi chorobami okresu dojrzewania szkieletowego