9. „Sól ziemi” jako powieść ekspresjonistyczna

• mimo silnych wpływów realizmu zarówno psychologicznego jak i społecznego nurty ekspresjonistyczne nie giną w międzywojniu

• występują w formie stylistycznie stonowanej

• świat staje się bliższy intersubiektywnie sprawdzalnej rzeczywistości

• wchodzi w związki z naturalizmem i psychologicznym realizmem prostoty

• nurt ekspresjonistyczny w międzywojniu

• następuje przesunięcie ku problematyce społecznej

• punktem wyjścia są wielkie idee przeniknięte moralizmem, irracjonalizmem a czasem ewangelicznością

• główną ideę stanowi pacyfizm

• w metodzie pisarskiej dominuje postawa emocjonalnego zaangażowania, hiperbola, wyjaskrawienie

• głównymi bohaterami są wybitne jednostki lub ludzie symbole

• prozie tego nurtu blisko do moralitetu

• elementy ekspresjonistyczne w „Soli ziemi” Józefa Wittlina

• wydana w 1936 roku

• stanowi rehabilitację ekspresjonizmu

• stanowi pierwszą część „Powieści o cierpliwym piechurze”

• bliski ekspresjonizmowi w warstwie ideowej: patetyczny antymilitaryzm, moralistyczny pacyfizm, postać prostacza Piotra Niewiadomskiego

• postać zmitologizowana we właściwy sposób na potrzeby ekspresjonizmu; ma zostać ofiarą w wielkiej wojnie

• ukazuje wojnę poprzez losy jej armatniego mięsa

• kończy się odkomendowaniem Niewiadomskiego na front (drwina wymierzona w wojsko i państwo jako instytucje zniewalające człowieka)

• zespolenie dwóch perspektyw narracyjnych: autora i głównego bohatera

• dwie postacie symboliczne: Piotr Niewiadomski i feldfebel Bachmatiuk

• Wittlin wprowadza ekspresjonizm na wyższy poziom artystycznej świadomości i intelektualnego skomplikowania