Czym się różni umowa o dzieło od umowy zlecenia
Umowa zlecenia (której przepisy stosuje się też odpowiednio do umowy o świadczenie usług) i umowa o dzieło to całkiem odmienne typy umów, odrębnie uregulowane w kodeksie cywilnym
Jeszcze przed zawarciem umowy należy więc rozważyć, jakie są nasze wzajemne oczekiwania co do zasad wykonania umowy, odpowiedzialności za jej wadliwe wykonanie oraz możliwości jej rozwiązania. Tym samym - jaki typ umowy będzie dla nas najodpowiedniejszy.
Zacząć trzeba od odpowiedzi na dwa podstawowe pytania:
> czego tak naprawdę zlecający wykonanie usługi lub zamówienia oczekuje od wykonawcy i
> jakie zobowiązanie jest gotów przyjąć na siebie wykonawca?
Na czym polega umowa o dzieło...
Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się wykonać oznaczone dzieło. W chwili zawarcia umowy dzieło nie istnieje. Ma powstać na skutek czynności podjętych przez przyjmującego zamówienie, ma być niejako wytworem jego pracy.
Celem jego działania jest więc zawsze doprowadzenie do uzgodnionego przez strony umowy rezultatu. Może nim być przykładowo sporządzenie analizy, planu, uszycie sukienki, wykopanie dołu, namalowanie obrazu, zrobienie fotografii, wykonanie koncertu lub inscenizacji.
...a na czym umowa zlecenia
W ramach umowy zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się dokonać określonej czynności, przy czym chodzi tu tylko o czynności prawne.
Czynność prawna to działanie podjęte w celu wywołania pewnych skutków prawnych, a więc na przykład: zawarcie umowy, złożenie oferty, ale także czynności procesowe oraz czynności podejmowane w postępowaniu nieprocesowym.
W zakresie umowy zlecenia, w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, nie mieszczą się co do zasady czynności o charakterze faktycznym, a zatem przykładowo konsultacje czy udzielenie porady.
Tego rodzaju czynności faktyczne regulowane są w umowach o świadczenie usług.
Ponieważ do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (zgodnie z art. 750 kodeksu cywilnego), to w praktyce powszechnie nazywa się je również umowami zlecenia.
Umowę o dzieło od umowy zlecenia odróżnia przede wszystkim to, że umowa o dzieło musi być zawsze zwieńczona konkretnym i sprawdzalnym rezultatem (dziełem). Natomiast w umowie zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się jedynie dokonać umówionych czynności i nie odpowiada za to, że pożądany przez dającego zlecenie rezultat nie zostanie osiągnięty.
Zasady te są również istotne przy ocenie już zawartych umów, tzn. jaki typ umowy strony zawarły i jakie przepisy kodeksu cywilnego należy stosować. Nazwa umowy, jaką przyjęły strony, nie zawsze bowiem będzie miała decydujące znaczenie, zwłaszcza gdy przedmiot świadczenia, do jakiego zobowiązuje się wykonawca, nie odpowiada swoim opisem typowi umowy, jaką strony deklarują w jej nazwie.
W tabeli pokazujemy, jakie skutki pociąga za sobą zawarcie umowy zlecenia (lub umowy o świadczenie usług), a jakie - zawarcie umowy o dzieło.
Przedstawiamy umowę o dzieło, umowę zlecenia oraz umowę o świadczenie usług, do której - choć nie jest ona umową zlecenia w rozumieniu kodeksu cywilnego - stosuje się przepisy o umowie zlecenia.
Jakie skutki pociąga za sobą zawarcie umowy zlecenia (lub umowy o świadczenie usług), a jakie - zawarcie umowy o dzieło
Umowa o świadczenie usług
Osiągnięcie określonego rezultatu w postaci zamówionego dzieła
Wykonanie określonej czynności prawnej
Wykonanie określonej czynności faktycznej - wykonywanie usług
Odpowiedzialność przyjmującego zlecenie i przyjmującego zamówienie
Przyjmujący zamówienie ponosi odpowiedzialność za wykonanie dzieła, a co za tym idzie za jego prawidłową jakość i przydatność do umówionego użytku. Odpowiada zatem z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne tworu swojej pracy (dzieła).
Przyjmujący zlecenie nie daje gwarancji pewności wyniku swoich działań i starań, dlatego ponosi odpowiedzialność jedynie za to, że będzie dokonywał zlecone czynności z należytą starannością oraz zgodnie z postanowieniami umowy. Poprzez samo sumienne działanie przyjmujący zlecenie spełnia swoje świadczenie. Zobowiązanie przyjmującego zlecenie jest więc - zgodnie z powszechnie stosowanym nazewnictwem - zobowiązaniem starannego działania, a zobowiązanie przyjmującego zamówienie wynikające z umowy o dzieło - zobowiązaniem rezultatu.
Tak jak przy umowie zlecenia
Przyjmujący zamówienie nie musi osobiście wykonać dzieła. Może powierzyć jego wykonanie podwykonawcom. Tylko w szczególnych wypadkach dzieło musi być wykonane osobiście przez przyjmującego zamówienie (np. z uwagi na ścisły związek z osobą wykonawcy - namalowanie obrazu przez danego artystę, lub z uwagi na wyraźny przepis ustawy albo zapis umowy).
Regułą jest obowiązek osobistego świadczenia. Przyjmujący zlecenie może powierzyć zatem wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności.
Tak jak przy umowie zlecenia
Wynagrodzenie należy do tzw. esentialii negotii umowy, co oznacza, że postanowienia umowy o dzieło muszą przewidywać wynagrodzenie dla przyjmującego zamówienie.
Umowa zlecenia może być umową nieodpłatną, tj. przyjmujący zlecenie może wykonać zlecenie bez wynagrodzenia. W praktyce taka sytuacja zdarza się jednak rzadko.
Tak jak przy umowie zlecenia
Wypowiedzenie/odstąpienie
Ani przyjmującemu zamówienie, ani zamawiającemu nie przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia umowy w każdej chwili. Zamawiający może tylko odstąpić od umowy. Odstąpienie wywołuje inne skutki niż wypowiedzenie. W razie odstąpienia strona odstępująca musi zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy.
Ponieważ umowa zlecenia jest oparta na wzajemnym zaufaniu stron, więc zarówno przyjmujący zlecenie, jak i dający zlecenie mogą ją w każdej chwili wypowiedzieć. W ten sposób umowa zostaje rozwiązana, a strony nie są wobec siebie zobowiązane. Jedynie w sytuacji, gdy zlecenie było odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnych powodów, przyjmujący zlecenie lub odpowiednio dający zlecenie jest zobowiązany do naprawienia szkody.
Tak jak przy umowie zlecenia
|