17.12.2009

Wykład 10

Temat: Emocje i motywacje.

Emocje stanowią jeden z czynników adaptacyjnych, regulujących zachowanie:

• Towarzyszą wzbudzaniu i zaspakajaniu popędów

• Służą komunikacji społecznej

• Są podstawowym wymiarem temperamentu i osobowości

Motywacje - ściśle związane z emocjami mechanizmy sterujące zachowaniem ukierunkowanym na realizację potrzeb:

• Biologicznych

• Psychospołecznych

Ekspresja emocji - zmiany hormonalne, wegetatywne i behawioralne w odpowiedzi na bodźce znaczące

Przeżywanie emocji - subiektywne, świadome doświadczanie określonych doznań lub stanów przyjemnych lub przykrych

Brak zgodności, co do istnienia podstawowych emocji.

Strach i lęk jako model do badań emocji negatywnych:

• Osiowy symptom wielu patologii

• Dostępne jako przedmiot badań eksperymentalnych

Strach - reakcje obronne na bodziec, uruchamiające mózgowe mechanizmy defensywne, zapewniające przeżycie.

Mózgowe mechanizmy defensywne:

• Wrodzone - przekazywane dziedzicznie, wbudowane wzorce bodźców

• Nabyte - wyuczone na drodze własnego lub cudzego doświadczenia

Układ limbiczny - układ struktur korowych i podkorowych mózgu biorący udział w:

• Regulacji zachowań emocjonalnych

• Uczeniu się i pamięci

• Koordynacji czynności układu somatycznego i autonomicznego

• Motywacji

Sham rage:

• Reakcja wściekłości u kotów, po przecięciu mózgu

• Spontaniczna i nieadekwatna do sytuacji

• Elektryczne drażnienie pewnych rejonów podwzgórza wywołuje złość i atak

Choroba Urbach Wietha (zwapnienie i atrofia przśrodkowego płata skroniowego) - upośledzenie rozpoznawania strachu

Ślepota psychiczna (u ludzi):

• Zanik reakcji emocjonalnych

• Upośledzenie adekwatnego reagowania

• Hiperseksualność

• Żarłoczność

Ciało migdałowate (amygdala) - analiza i integracja sygnałów sensorycznych i przetwarzanie ich na bodźce biologicznie znaczące, co w konsekwencji prowadzi do pobudzenia emocjonalnego. Zbiera informacje z bardzo wielu struktur i zarządza wieloma strukturami.

Hipokamp:

• Podstawowa rola w ustaleniu przechowywaniu asocjacji związanych z kontekstem

• Wraz z innymi strukturami bierze udział w formowaniu i odtwarzaniu śladów pamięciowych w emocjach (ciało migdałowate wtedy reaguje)

Kora przedczołowa:

• Myślenie abstrakcyjne

• Twórcze rozwiązywanie problemów abstrakcyjnych

• Dostosowanie zachowania do okoliczności

Phineas Gage - pręt w głowie:

• Brak samokontroli

• Impulsywność

• Labilność emocjonalna

• Brak umiejętności społecznych

• Brak elastyczności umysłowej

• Nieumiejętność planowania

• Deficyty uwagi i koncentracji

Prawa półkula - emocje negatywne

Lewa półkula - emocje pozytywne

Emocje pozytywne związane z odczuciem przyjemności i dążeniem do kontaktu z bodźcem:

• Samodrażnienie jako model do badania nauronalnego substratu emocji pozytywnych

• Układ nagrody - struktury leżące wzdłuż przebiegu włókien

• Samodrażnienie prądem ma charakter nagradzający, nie związany np. z popędem głodowym, nie wysyca się

• U ludzi - wrażenie uogólnionej rozkoszy, błogostanu - pęczek przyśrodkowy

Koncepcja dopaminergicznego układu nagrody:

• Korelacja ilości dopaminy w jądrze półleżącym, a częstotliwością samodrażnienia

• Inhibitory wychwytu zwrotnego w DA powodują wzrost częstotliwości samodrażnienia

• Lezje DA i antagoniści receptorów blokują samodrażnienie

• Nagradzająca komponenta psychosymulatorów - wzmaganie przewodnictwa DA

• Samopodawanie kokainy i amfetaminy jest blokowane uszkodzeniami receptorów DA

• Opiaty (morfina) - pobudzają neurony DA

W skład układu nagrody wchodzą także zwoje podstawy - zwłaszcza jądra ogoniaste (wysoka aktywność przy odczuwaniu przyjemności)

Eksperyment Bereth i Zeki:

• Reakcje na zdjęcia:

• Własnego i cudzego dziecka

• Bliskiego przyjaciela i osoby obcej

• Ukochanej osoby i osoby obcej

Relacje związane są z wysoką aktywnością układu nagrody (również amygdala, kora przedczołowa).