CZASZKA

twarzoczaszka- (np) żuchwa, lemiesz, kość gnykowa (p) nosowe, szczeki, łzowe, podniebienne, jarzmowe, małżowiny nosowe dolne

mózgoczaszka- (to taka kość, która najmniejszym swoim fragmentem styka się z mózgowiem, za pośrednictwem opon) (np) czołowa, klinowa, potyliczna, sitowa (p) skroniowa, ciemieniowa

U płodu ciemiączka: nieparzyste przednie, nieparzyste tylne, 2 parzyste boczne; 2 kości czołowe.
kości twarzy- gnykowa, żuchwa, podniebienna, jarzmowa, nosowa, szczeka
kości pneumatyczne- przestrzeń wysłana błoną śluzową wypełniona powietrzem (czołowa, sitowa, klinowa, szczęki), maja za zadanie zmniejszania ciężaru czaszki.

połączenia: wielozrosty- szwy, staw skroniowo-żuchwowy (ruchy: opuszczania, podnoszenia, cofania, wysuwania, ruchy boczne), chrzastkozrosty.

Doły czaszki:

-przedni- położony najwyżej, utworzony przez kości czołowa, sitowa i część kości klinowej. z jamą nosową komunikuje się przez blaszka sitowa kości sitowej (nici węchowe) Granica między dołem przednim a środkowym jest brzeg tylny skrzydeł mniejszych kości klinowej i krawędź klinowa.

-środkowy- utworzony przez skrzydła większe kości klinowej i kość skroniową. Granica między środkowym a tylnym jest grzbiet spoidła (krawędź) i brzeg górny piramidy kości skroniowej.

-tylny- utworz. przez kość klinowa, potyliczną i pow. tylną piramidy kości skroniowej.

KRĘGOSŁUP

-szyjne(7)- pierwszy nie ma trzonu, drugi wyjątkowo duży trzon- ząb kręgu obrotnika; wyrostki poprzeczne zbudowane z 2 listewek kostnych, zrastających się na końcach i obejmujących otwór wyrostka poprzecznego; widełkowato rozdwojony wyrostek kolczasty

7- przejściowy miedzy szyjnymi a piersiowymi, cechy piersiowych: posiada dołki żebrowe dla głów 1-szej pary żeber, wyr. kolczysty nie jest rozdwojony, ale wystający

-piersiowe(12)- trzony kręgów są większe, wyrostki kolczyste nachodzą na siebie dachówkowato, wyst. dołków żebrowych (powierzchnie stawowe), wyrostki

-lędźwiowe(5)- najwyższe, duże, o płaskim, nerkowatym kształcie pow. górnej i górnej, nie maja właściwego wyrostka poprzecznego; wyrostek stawowy- ustawiony pionowo w płaszczyźnie strzałkowej, na pow., którego jest wyrostek suteczkowaty

-krzyżowe(5)- kształt klina, powst. ze zrośnięcia 5 kręgów krzyżowych (kościozrost); podstawa skierowana ku górze, wierzchołek do dołu, powierzchnia przednia miedniczna praktycznie gładka z otworami krzyżowymi przednimi, tylna pofałdowana z grzebieniami.

-g. krzyż. pośrodkowy(zrośnięte wyrostki kolczaste)

-g. krzyż. pośredni(zrośnięte wyrostki stawowe górne i dolne)

-g. krzyż. boczny(zrośnięte wyrostki poprzeczne)

powierzchnie boczne posiadają stawowe pow. uchowate do połączenia z kością biodrowa

-guziczne(3-4)- wyst. w postaci szczątkowej, tylko 1-szy posiada cechy kręgów(trzon, szczątkowe wyrostki poprzeczne, wyr. stawowe górne (różki guziczne, które łączą się z różkami krzyżowymi), pozostałe- okrągławe kostki. u osób starszych zrastają się w poj. kość guziczną, kostnieje również poł. między kością guziczka i krzyżowa.

krzywizna fizjologiczna kręgosłupa - są to naturalne krzywizny kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej, które wykształcają się na skutek naturlnego rozwoju dziecka np., kiedy dziecko zaczyna podnosić główkę lub chodzić: lordoza szyjna i lędźwiowa oraz kyfoza piersiowa i krzyżowa.
Wyrostki:

-kolczysty (sterczący do tyłu, ustawiony w płaszczyźnie pośrodkowej)

-poprzeczne

-stawowe górne i dolne (służą do stawowego połączenia kręgów między sobą)

Połączenia: za pomocą krążka międzykręgowego (odc. przedkrzyżowy)- dookoła pierścień włóknisty zbudowany z tkanki włóknistej, w środku jądro miażdżyste; stanowią 1/3 wys., przytrzymywany za pomocą więzadła podłużnego przedniego i podłużnego tylnego; łuki i wyrostki połączone stawami(prawy i lewy; wyrostek stawowy dolny i górny) i więzadłami; dzięki temu kręgosłup jest ruchomy: ruchy zgięcia prostowania, boczne, obrotowe. zakres ruchu zależy od tego w ilu stawach się odbywa.

Połączenie kręgosł. z czaszką- 1-szy nie posiada trzonu, tylko łuki przedni i tylny, połaczone są one czesciami bocznymi. kreg szczytowy laczy się z podstawa czaszki (koscia potyliczną) i tworzy staw szczytowo-potyliczny, utworzony przez kłykcie potyliczne. Do dołków stawowych dolnych przyczepione a kłykcie potyliczne. Niewielkie ruchy potkiwania.

2-gi posiada b. duży trzon, ku górze od niego sterczy ząb obrotnika na którym znajdują się 2 pow. stawowe (przednia i tylna) dzieki nim utworzony jest drugi staw głowy szczytowo-obrotowy. Ruchy obrotowe - ruchy przeczenia.

Więzadła (miedzy łukami i wyrostkami)

-żółte- łuki dwóch sąsiednich kręgów i zamykają kanał kręgowy od strony bocznej, ale najbardziej z tyłu

-międzykolcowe- brzegi dwóch sąsiednich wyrostków kolczastych

-międzypoprzeczne- brzegi dwóch wyr. poprzecznych

-nadkolcowe- szczyty wyr. kolczastych

-karkowe- szczątkowe

KLATKA PIERSIOWA

Mostek- kości płaska, skł. się z 3 części:

-rekojeść mostka- posida wciecia szyjne i obojczykowe; do bocznych pow. przyczepiaja się 1-sze żebra.

-trzon mostka- łczy się z rękojeścią chrzastkozrostem górnym mostka. Kąt mostka- kąt miedzy trzonem a rekojescia, miejsce przyczepu 2-go żebra.

-wyrostek mieczykowaty- na granicy z trzonem przyczepia się 7-me żebro

Żebra- prawdziwe (każde osobno łączy się bezpośrednio z mostkiem I-VII), rzekome (pośrednio VIII-X - za pomocą chrząstek łącza się z VII i tworza łuk żebrowy) i wolne (nie łacza się z mostkiem XI iXII)

Z kręgosłupem łącza się w 2 stawach:

-staw głowy żebra- głowa żebra ma pow. stwowa łączaca się z dołkami żebrowymi trzonu kregu

-staw żebrowo-poprzeczny- guzek żebra łaczy się z dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego odpowiedniego kregu piersiowego.

TKANKA ŁĄCZNA

Czerwony szpik kostny- ma właściwości krwiotwórcze, potem zostaje zastąpiony przez szpik żółty-nieaktywny. u dorosłego człowieka powst. w sklepieniu czaszki, mostku, żebrach, nasadach kości długich, krgach kręgosłupa.

staw- ruchome połączenie między częściami szkieletu, spełniające 3 warunki: dwie powierzchnie stawowe, szczelina stawowa, torebka stawowa(zewn. włóknista i wewn. maziowa)

staw biodrowo krzyżowy- staw płaski łączący obie kości miedniczne z kością krzyżową, w ten sposób wytwarza się obręcz miedniczna

OPONY MÓZGOWIA

twarda- zbud. z dwóch zrośniętych ze soba blaszek zew. skierowanej do kości czaszki i wew. znajdującej się od strony mozgu. wysciela ona jamę kości czaszki i zatoki opony twardej (zatoka strzałkowa górna, zatoka strzałkowa Hudałowa). Jako okostna doprowadza naczynia krwionośne do kości i jako osłona mózgu.

Pajęczynówka- w niej znajduja się naczynia i nerwy, wypełniona płynem mózgowo rdzeniowym. przestrzeń podpajęczynówkowa - jest to przestrzeń między oponą miękką i pajęczą wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym.

miekka (naczyniowa)- okrywa dokładnie powierzchnie mózgowia, wchodzi we wszystk bruzdy, w niej przebiegają naczynia biorące udział w unaczynieni mózgowia

Płyn mózgowo- rdzeniowy- wytwarzany w splotach naczyniówkowych w wyniku przesaczenia się wody i skł. osocza krwi. (zawiera również glukozę, białko i sole mineralne) i z komór dostaje się do jamy podpajęczynówkowej i dalej przez oponę twardą do zatok i do układu żylnego. powoduje, że opona pajęcza jest dociskana do blaszki wewnętrznej opony twardej. powinien być przezroczysty. chroni mózg i rdzeń kręgowy przed urazami mechanicznymi, a także przyczynia się do równomiernego rozkład ciśnienia w jamie czaszki.

MÓZGOWIE

Ośrodkowa cześć ukł. nerwowego, znajdująca się w jamie czaszki.

-pień mózgu (rdzeń przedłużony, most, śródmózg., międzymózg.)-jądra n. czaszkowych (III-XII)

-móżdżek (2 półkule, robak- cześć środkowa)

-mózg (półkule mózgu- kresomózg. parzyste: płaty, spoidła mózgu- kresomózg. nieparzyste: spoidło wielkie, przednie i sklepienie)

Rdzeń przedłużony- najniżej położony odcinek mózgowia, ma kształt ściętego stożka rozszerzającego się stopniowo ku górze. granica pomiędzy rdzeniem kręgowym, a rdzeniem przedłużonym znajduje się na dolnym brzegu skrzyżowania piramid lub w poziomie otworu wielkiego kości potylicznej.

Wzgórze (miedzymózg.)- blaszka rdzenna wewnętrzna - znajdują się w niej jądra śródblaszkowe, które kontrolują czuwanie; jądro grzbietowo - przyśrodkowe - łączy informacje dotyczące nastroju i instynktu; jądro boczne tylne - zaangażowane w łączenie informacji czuciowych; poduszka - łączy odczucia somatyczne oraz informacje słuchowe i wzrokowe; ciało kolankowate boczne - przekazuje informacje wzrokowe do kory mózgowej płata potylicznego; jądro brzuszne tylno - boczne - przekazuje informacje dotyczące bólu, dotyku ucisku, temperatury, wibracji do obszarów czuciowych kory mózgowej; jądro brzuszne boczne oraz przednie - Biorą udział w kontroli ruchów zamierzonych; jądro przednie - uczestniczy w procesach związanych z pamięcią i emocjami.

Podwzgórze- znajduje się na pow. brzusznej mózgowia. w jego tylnej części znajdują się półkoliste wyniosłości- ciała suteczkowate. Do przodu od ciał suteczkowatych wypukła się guz popielaty. Z jego przedniej części wyrasta zwężający się ku dołowi lejek, który łączy guz popielaty przysadką. Przed guzem popielatym znajduje się skrzyżowanie wzrokowe.

Most- tworzy poprzeczne, szerokie wypuklenie wyraźnie odgraniczone na pow. brzusznej mózgowia od r. przedłużonego. Zawiera jądra nerwów czaszkowych (V-XII)

Móżdżek- skł. się z nieparzystej części środkowej- robaka i parzystych półkul móżdżku; podzielone szeregiem poprzecznie przebiegających szczelin; pokryty jest istota szara, leży ponad komora IV i jest narządem biorącym udział w koordynacji ruchowej i utrzymaniu postawy ciała. wypełnia większą część dołu tylnego. Od góry przykrywają go półkule mózgu.

3 pary konarów: górne, środkowe, dolne.

położenie torebki wewnętrznej - w istocie białej półkul mózgu, jest skupiskiem dróg wstępujących i zstępujących. Jest to szeroka, skośnie ustawiona blaszka istoty białej, oddzielająca jądro soczewkowate od wzgórza i jądra ogoniastego.

OŚRODKI

ośrodek ruchu - w obrębie płata czołowego, okolicy przedśrodkowej, obejmującej zakręt przedśrodkowy i przednią część płacika okołośrodkowego

korowy ośrodek wzroku- znajduje się w korze dookoła bruzdy ostrygowej przebiegające poziomo w płacie potylicznym na przyśrodkowej powierzchni

ośrodek oddechowy- znajduje się w rdzeniu przedłużonym.

KOMORY: ściany komór pokryte są warstwą nabłonka tworzącego wyściółkę.

boczna-parzysta, znajduje się w przodomózg. w półkulach mózgu, ma kształty nieregularnej szczeliny, składającej się z części środkowej i trzech rogów: przedniego, tylnego i dolnego. przez parzysty otwór międzykomorowy płyn m-r dostaje się do komory III

III - położona jest w międzymózgowiu, otoczona przez oba wzgórza (prawe i lewe), oraz podwzgórze. Komorę II i IV łączy wodociąg mózgu- wąski kanał w śródmózgowiu.

IV- ma kształt piramidy, której podstawa jest skierowana do przodu, do mostu i rdzenia przedłużonego, a wierzchołek wcina się w móżdżek. W tylnej ścianie komory IV znajdują się 3 otwory: parzysty boczny i nieparzysty pośrodkowy. przez nie płyn m-r wydostaje się z wnętrza mózgowia do jamy podpajęczynówkowej, oddzielającej oponę miękką od pajęczej.

UNACZYNIENIE:

- t. kregowa- odchodzi od t. podobojczykowej, przebiega przez otwory wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych i wchodzi przez otwór wielki potyliczny do tylnego dołu czaszki, gdzie łączy się w przeciwległą tętnicę podstawy mózgu

-t. szyjna wewn.- powst. z podziału t. szyjnej wspólnej(na wys. górnego brzegu chrząstki tarczowatej krtani). Koło tętnicze Willisa leży na podstawie mózgu, otacza twory międzymózgowia, zabezpiecza centralny system nerwowy przed spadkiem dopływu krwi.

KOŁO TĘTNICZE WILLISA

Pierścień naczyń tętniczy vcfch mózgu:

-Od przodu: tętnice przednie mózgu połączone t. łączącą przednią

-Od tyłu tętnice tylne mózgu

-Po bokach t. szyjna wew. i t. łącząca tylna.

RDZEN KRĘGOWY

Posiada opony; siega od L1 do L2, a nastepnie są korzenie przednie i tylne nerwów rdzeniowych (ogon koński), które wychodzą przez otwory leżące poniżej.

Każdy odcinek ma parę nerwów rdzeniowych - n.rdzeniowy - mieszany (ruch - czuć )

Gałęzie:

Przednie: m. Tułowia, kończyny g i d - n. ruchowe

skóra boczna i przednia tułowia - n. Czuciowe

Tylne: m. głębokie grzbietu, skóra tylnej powierzchni ciała

Oponowe gałęzie łączące: wraca z powrotem unerwia opony rdz. kręg

Kanał kręgowy ograniczony:

Przód- trzony kręgów i krążki międzykręgowe, więzadło podłużne.

Bok- łuki

Tył- blaszki łuków, więzadła żółte

granica pomiędzy rdzeniem kręgowym, a rdzeniem przedłużonym - granica znajduje się na dolnym brzegu skrzyżowania piramid lub w poziomie otworu wielkiego kości potylicznej

NERWY

nerw- skupisko zarówno dendrytów jak i neurytów razem ze wszystkimi osłonkami

CZASZKOWE:

I węchowy- zmysłowy, receptor węchu, jama nosowa; osłabienie/brak powonienia, płynotok; złamanie podstawy przedniego dołu czaszki

II wzrokowy- zmysłowy, czopki i pręciki; osłabienie ostrości wzroku/całkowita ślepota po str. uszkodzenia, poszerzenie źrenic, zachowana reakcja na swiatło; uszkodzenia okolicy czołowo-skroniowej, złamania tropu oczodołu/kanału n. wzrokowego.

III okoruchowy- ruchowy/parasymp.; m. oka (dźwigacz powieki, skośny dolny, prosty przyśrodkowy i dolny; zwieracz źrenicy, ciała rzęskowego); opadniecie powieki, rozbieżny zez, poszerzenie źrenicy, brak reakcji na światło, podwójne widzenie; uszkodzenie podstawy przedniego dołu czaszki, złamanie skrzydeł mniejszych kości klinowej.

IV bloczkowy- ruchowy; m. skośny oka górny; podwójne widzenie przy patrzeniu w dół, problemy ze schodzeniem po schodach, zaburzenia widzenia; złamanie skrzydeł mniejszych kości klinowej

V trójdzielny- czuciowy/ruchowy

1-nerw oczny- cz. oczodoły

2-nerw szczękowy- cz. dół skrzydłowo podniebienny

3-nerw żuchwowy- cz. dół podskroniowy ruch. m. żwacze

VI odwodzący- ruchowy; oczodół- m. prosty oka boczny; zez zbieżny jedno/obustronny i podwójne widzenie; złamanie piramidy/spoidła tureckiego

VII twarzowy- cz./ruch./parasymp.; porażenie m. mimicznych ˝ twarzy; złamania piramidy kośi skroniowej i wyrostka sutkowatego/urazy tkanek miękkich bocznej okolicy twarzy.

VIII przeds.- ślimak.- zmysłowy; ucho wewn.; uszkodzenie słuchu, zawroty głowy, oczopląs; złamania piramidy kości skroniowej

IX język.-gardł.- ruch./cz./parasymp.; język, podniebienie miękkie, jama ustna, ślinianka przyuszna; zaburzenia połykania, utrata smaku, porażenie ˝ podniebienia; urazy X, XI, XII, złamania podst. tylnego dołu czaszki

X błędny- ruch./cz./parasymp.; krtań, gardło, przełyk; ucho zewn.; czucie smaku z kubków smak.; porażenie m. krtani, zaburzenia smaku, zaburzenia połykania

XI dodatkowy- ruchowy; m szyi, m. mostkowo-obojcz.-sutk, czworoboczny; porażenie m. mostkowo-obojcz.-sutk. i czworoboczny

XII podjęzykowy- ruchowy; język; porażenie połowy m. języka.

zmysłowe- I, II, VIII.

czuciowe- V, VII, VIII, IX, X,

ruchowe- III, IV, V, VI, VII, IX, X, XI, XII

parasympatyczne- III, VII, IX, X

RDZENIOWY- powstaje w otworze międzykręgowym z połączenia korzenia przedniego (ruch.) i tylnego (czuć.); ma charakter mieszany, dzieli się na gałęzie (przednia, tylną i oponową oraz łączącą białą w odcinku C8-L2 o charakterze symp. przedzwojowym)

korzeń przedni- część n. rdzeniowego zbudowana z włókiem odśrodkowych- ruchowych

wychodzących w rdzenia kręgowego i biegnących do otworu międzykręgowego, do nerwu rdzeniowego. Następnie włókna ruchowe biegną z gałęzią przednia i tylną n. rdzeniowego.

korzeń tylny- część n. rdzeniowego zbudowana z włókien dośrodkowych- czuciowych wnikające do rogu tylnego i do sznura tylnego rdzenia kręgowego.

jądro- skupisko ciał kom. w CSN

zwój nerwowy- skupisko ciał kom. poza CSN

­­­­___________________________________________________

KOŃCZYNA GÓRNA- obręcz barkowa: (obojczyk, łopatka), kość ramienna, łokciowa, promieniowa; ręka: 8 kości nadgarstka, 5 śródręcza, kości palców: 3 paliczki (bliższy, środkowy, dalszy), kciuk (bliższy, dalszy)

KOŃCZYNA DOLNA- kości miedniczne, guziczna, krzyżów, rzepka, udowa, piszczelowa, strzałkowa, stepu, śródstopia, palców.

M. DWUGŁOWY RAMIENIA- leży powierzchownie, na pow. przedniej ramienia, posiada 2 głowy: głowa długa- przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki w jamie stawu ramiennego, głowa krótka- przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki; obie głowy łączą się tworząc wspólny brzusiec przyczepiający się na guzowatości kości promieniowej. Funkcja: zgina staw łokciowy, ramienny, odwraca kość promieniową i bierze udział w odwodzeniu ramienia.

M. RAMIENNY- leży na ramieniu, pod m. dwugłowym, jest dużym, płaskim mięśniem, przyczepia się do powierzchni przedniej kości ramiennej i do guzowatości kości łokciowej; Funkcja; zgina staw łokciowy

M. KRUCZO-RAMIENNY- rozpoczyna się na wyrostku kruczym łopatki i kończy na pow. przyśrodkowej k. ramiennej w połowie jej dł., w połowie dł. przebija go n. mięśniowo- skośny. Funkcja: zgina staw ramienny i bierze udział w przywodzeniu ramienia.

M.CZWOROGŁ. UDA- leży na pow. przedniej uda, posiada 4 głowy, które stanowią oddzielne jednostki morfologiczne:

-m. prosty uda- rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim dolnym oraz na brzegu panewki i torebce stawu biodrowego, łączy się z pow. przednia rzepki i kończy się na guzowatości kości piszczelowej

-m. obszerny przedni- leży pod m. prostym, rozpoczyna się na 2/3 pow. przedniej trzonu kości udowej, kończy się we wspólnym ścięgnie m. czworogłowego

-m. obszerny przyśrodkowy- rozpoczyna się na wardze przyśrodkowej kresy chropowej, łączy się ze ścięgnem m. obszernego pośredniego(przedniego), a najniższe ścięgna z rzepką;

-m. obszerny boczny- rozpoczyna się na krętarzu większym i kończy się w błonie ścięgnistej nad rzepką

funkcja: prostuje staw kolanowy, zgina staw biodrowy, umożliwia pionowy ruch rzepki w osi kończyny.

M. KRAWIECKI- rozpoczyna się pod kolcem biodrowym przednim górnym, kończy się w okolicy guzowatości piszczelowej; funkcja: zgina staw biodrowy, kolanowy, przywodzi, obraca na zewn., i do wewn. udo.

STAW RAMIENNY- kulisty wolny

-wydrążenie stawowe łopatki; pow. stawowa głowy k. ramiennej (panewka stawu pogłębiona przez obrąbek stawowy)

-więzadła: kruczo-barkowe, kruczo-ramienne, obrąbkowo- ramienne

-ruchy: zgięcie w przód i w tył, prostowanie, odwodzenie do 90, przywodzenie, obrót na zewn. i do wewn., nałożenie wszystkich ruchów na siebie- obwodzenie

STAW ŁOKCIOWY-zawiasowy zmodyfikowany

-1)ramienno-łokciowy: bloczek k. ramiennej, wcięcie bloczkowe k. łokciowej 2)ramienno-promieniowy: główka k. ramiennej, dołek głowy k. promieniowej 3)promieniowo-łokciowy bliższy: obwód stawowy głowy k. promieniowej, wcięcie promieniowe k. łokciowej

-więzadła: pierścieniowate k. promieniowej, poboczne łokciowe, poboczne promieniowe,

-ruchy: zginanie, prostowanie, nawracanie, odwracanie

STAW KOLANOWY-zawiasowy zmodyfikowany

-1)udowo-piszczelowy: kłykcie k. udowej, kłykcie piszczeli 2)udowo- rzepkowy: pow. rzepkowa k. udowej, rzepka 3)piszczelowo-strzałkowy: pow. stawowa strzałkowa k. piszczelowej, pow. stawowa piszczelowa k. strzałkowej.

-więzadła: rzepki, poprzeczne kolana, krzyżowe przednie, krzyżowe tylne, poboczne piszczelowe, poboczne strzałkowe, podkolanowe skośne, podkolanowe łukowate.

-ruchy: zgięcie, prostowanie, obrót na zewn. i do wewn.

STAW SKOKOWY GÓRNY(skokowo-goleniowy)-bloczkowy, zawiasowy jednoosiowy

-bloczek k. skokowej, pow. stawowa dolna piszczeli, pow. stawowe kostki bocznej i przyśrodkowej

-więzadła: przyśrodkowe (trójgraniaste), skokowo-strzałkowe przednie i tylne, piętowo-strzałkowe, piszczelowo-skokowe tylne,

-ruchy: zgięcie grzbietowe i podeszwowe

MIEDNICA KOSTNA- kość biodrowa, kość kulszowa, kość łonowa połączone kościozrostem.

SĄSIEDZTWO NACZYŃ I NERWÓW

Obojczyk- poniżej obojczyka przebiega ż. podobojczykowa i od tyłu od żyły, t. podobojczykowa; splot ramienny

K. ramienna- głowa: sąsiaduje z naczyniami pachowymi i pęczkami części podobojczykowej splotu ramiennego; trzon: na pow. przedniej z t. ramienną, żyła ramieniową, n. pośrodkowym; na pow. tylnej z n. promieniowym i t. głęboką ramienia; koniec dalszy: n. łokciowy, n. promieniowy.

K. promieniowa- koniec dalszy sąsiaduje z t. promieniową.

Miednica kostna- sploty żylne, n. kulszowy

Kość udowa (nasada)- t. podkolanowa

K. strzałkowa- n. strzałkowy wspólny

MIEJSCA BADANIA TĘTNA:

kończyna górna- t. ramienna- bruzda przyśrodkowa m. dwugłowego ramienia, w dole łokciowym, na pow. przedniej

t. promieniowa- dystalny koniec przedramienia, w dolnej rozszerzonej pow. przedniej k. promieniowej

t. łokciowa- dystalny koniec przedramienia, na pow. przedniej, przyśrodkowo od ścięgna m. ramienno-promieniowego

kończyna dolna - t. udowa- poniżej więzadła pachwinowego, w górnej części trójkąta udowego

t. podkolanowa- przyśrodkowo, w dole podkolanowym przy zgiętym kolanie

t. piszczelowa tylna- kanał kostki przyśrodkowej

t. grzbietowa stopy- 1-sza przestrzeń międzykostna śródstopia, na grzbiecie stopy, przyśrodkowo od ścięgna m. prostownika długiego palucha.

Miejsca pobierania krwi tętniczej;

-t. promieniowa- w tabakierce anatomicznej, [tam gdzie tętno]

-t. udowa- [tam gdzie tętno]

Tętnice kończyny górnej;

T. podobojczykowa na poziomie brzegu zewn. I żebra przechodzi w t. pachową, która dochodząc do poziomu ścięgna m. najszerszego grzbietu przechodzi w t. ramienną, biegnącą na tylnej pow. trzonu kości ramiennej. Dzieli się na t. promieniową i łokciową w głębi dołu łokciowego po stronie przyśrodkowej ścięgna dwugłowego T. promieniowa- przebiega wzdłuż k. promieniowej, aż do pow. przyśrodkowej wyrostka rylcowatego k. promieniowej, kończy się w łuku głębokim dłoniowym. T. łokciowa- biegnie wraz z nerwem łokciowym ku stronie łokciowej przedramienia, następnie po str. promieniowej k. grochowatej kończąc się w łuku dłoniowym powierzchownym.

Tętnice kończyny dolnej;

T. udowa biegnie w przedłużeniu t. biodrowej zewn. i zmienia nazwę pod więzadłem pachwinowym, przechodząc w dole podkolanowym w t. podkolanowa. T. podkolanowa biegnie najbardziej przyśrodkowo i dzieli się na t. piszczelowa przednią i tylną, od której odchodzi t. strzałkowa. T. piszczelowa tylna przechodzi następnie przez kanał piszczelowy kostki przyśrodkowej. T. piszczelowa przednia biegnie miedzy mięśniami po stronie przedniej. jej przedłużeniem jest t. grzbietowa stopy.

NERWY KOŃCZYNY GÓRNEJ

Splot ramienny- powstaje przez wymieszanie gałęzi przednich nerwów rdzeniowych od C4-C8 lezących po tej samej stronie rdz. kręgowego, leży na szyi w szczelinie tylnej mięśni pochyłych. Wyróżniamy część nadobojczykową i podobojczykową- wytwarza 3 pęczki:

-boczny- leży do boku od tętnicy pachowej, wychodzi z niego: n. mięśniowo-skórny (m. przedramienia: dwugłowy, kruczo-ramienny, ramienny; boczna pow. przedramienia) i korzeń boczny nerwu pośrodkowego.

-przyśrodkowy- wychodzi z niego n. łokciowy (przedramię, ręka; czuciowo-skóra palca V, łokciowa strona palca IV, druga połowa grzbietu ręki), korzeń przyśrodkowy nerwu pośrodkowego, n. skórny przyśrodkowy ramienia, n. skórny przyśr. ramienia.

-tylny- n. pachowy (wchodzi do otworu czworobocznego pomiędzy szyjkę kości ramiennej a głowę długą m. trójgłowego ramienia, wychodzi spod tylnego brzegu m .naramiennego unerwiając go), n. promieniowy (wychodzi ze splotu ramiennego poniżej m. obłego większego, wchodzi do bruzdy na tylnej pow. k. ramiennej od str. przyśrodkowej i góry, ku dołowi i bocznie, gdzie oddaje gałęzie mięśniowe do gr. tylnej m. ramienia, unerwia: m. trójgłowy, m. łokciowy

NERWY KOŃCZYNY DOLNEJ

Splot lędźwiowy powstaje przez wymieszanie gałęzi przednich nerwów rdzeniowych L1 do L3 leżących po tej samej stronie. Jest to splot parzysty, leżący na tylnej ścianie jamy brzusznej:

-n. udowy- m. czworogłowy uda, m. krawiecki, ˝ m. grzebieniastego

-n. zasłonowy- ˝ m. grzebieniastego, m. przywodziciele, m. smukły uda

Splot krzyżowy powstaje przez wymieszanie gałęzi przednich leżących poniżej L3, czyli od L4 przez L5 wszystkie krzyżowe i guziczne. Splot krzyżowy jest największym splotem ustroju człowieka. Leży w jamie miednicy.

-n. pośladkowy górny i dolny- m. pośladków

-n. skórny tylny uda

-n. sromowy- wchodzi do kanału sromowego

-n. kulszowy- największy nerw ustroju

a)n. piszczelowy: mm grupy tylnej podudzia: powierzchowny (brzuchaty łydki i płaszczkowaty) i głęboki (piszczelowy tylny, zginacz długi palców, zginacz długi palucha); mm. grupy tylnej uda (m. dwugłowy uda, m. półścięgnisty, m. półbłoniasty), nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny i unerwia wszystkie mięśnie podeszwy.

b)n. strzałkowy wspólny:

-głęboki- mm. grupy przedniej podudzia (m. piszczelowy przedni, m. prostownik długi palców, m. prostownik długi palucha, m. prostownik krótki palców, m. prostownik krótki palucha)

-powierzchowny- mm. grupy bocznej podudzia (m. strzałkowy długi i krótki), rozgałęzia się na n. skórny grzbietu stopy pośredni i n. skórny grzbietu stopy przyśrodkowy;

Czuciowo nerw kulszowy unerwia skórę podudzia i stopy za wyjątkiem brzegu przyśrodkowego podudzia i stopy unerwianych przez nerw udowo - goleniowy- najdłuższą gałąź nerwu udowego.

Ścięgno Achillesa - ścięgno piętowe, największe i najsilniejsze ścięgno; leży z tyłu stawu skokowego i przyczepia się na guzie piętowym, utworzone z mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego.

Kanał nadgarstka- znajduje się na granicy przedramienia i ręki, utworzony przez 2 szeregi kości nadgarstka, przechodzą przez niego 4 ścięgna zginacza palców powierzchownego i 4 głębokiego, ścięgno zginacza dł. kciuka, n. pośrodkowy

Trójkąt udowy- okolica uda, której podstawę stanowi więzadło pachwinowe, ścianę przyśrodkowa m. przywodziciel długi, boczną- m. krawiecki, wierzchołek odpowiada otworowi górnemu kanału przywodzicieli.

Dół łokciowy- ma kształt rombu ograniczonego: przegrodą międzymięśniową ramienia przyśrodkowa, m. dwugłowym ramienia, m. nawrotnym obłym, m. ramienno-promieniowym. Zawiera t. ramienną (t. promieniowa i łokciowa), t. boczną łokciową dolna, t. wsteczną promieniową, n. chłonne głębokie, węzły chłonne łokciowe głębokie, n. żylne, n. pośrodkowy, gałęzie n. promieniowego.

---