6702


  1. Podstawy prawne i faktyczne użycia środków przymusu bezpośredniego (śpb).

W przewidzianych przez prawo sytuacjach istnieje możliwość fizycznego oddziaływania na człowieka w celu zmuszenia go do określonego zachowania, którego istotą jest sprawienie dolegliwości fizycznej (bólu) lub unieruchomienie kończyn. Mamy wówczas do czynienia z przymusem bezpośrednim, czyli uprawnieniem nadanym Policji przez ustawodawcę.

Podstawy prawne użycia śpb:

Podstawy faktyczne użycia śpb: Policjanci podejmują i realizują czynności służbowe w związku z określonymi zdarzeniami, sytuacjami naruszającymi porządek prawny i zasady współżycia społecznego. Mogą to być także inne czyny lub znienacka nie działania przez człowieka zagrażające życiu bądź zdrowiu ludzi, mienia oraz godności człowieka.

W razie niepodporządkowania się wydanym przez Policję poleceniom mogą oni użyć śpb (art.16 ustawy o Policji)

Policjanci mogą używać śpb w określonym celu (jeżeli jest to niezbędne)

Podstawy faktyczne użycia śpb (przesłanki szczegółowe):

  1. Rodzaje śpb ( wymiana, omówienie).

Rodzaje śpb:

  1. Zasady użycia śpb.

Policjanci mogą stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji. Można stosować jednocześnie różne środki przymusu bezpośredniego, jeżeli jest to konieczne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom1 (np. kajdanki i siła fizyczna).

Polega na obowiązku wcześniejszego wezwania przez policjanta do zachowania się zgodnego z prawem a następnie uprzedzenia o użyciu przymusu bezpośredniego, gdy wezwanie to okaże się bezskuteczne. Można odstąpić od powyższego wezwania lub oddania strzału ostrzegawczego pociskami niepenetracyjnymi, jeżeli zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia.

Nakazuje stosowanie przymusu tylko w granicach niezbędnych do usunięcia zagrożeń. Odstępuje się od użycia środków przymusu bezpośredniego gdy osoba, wobec której użyto tych środków, podporządkowała się wydanym poleceniom. Jeżeli użycie środka przymusu bezpośredniego nie przyniosło i wiadomo, że nie przyniesie pożądanego skutku odstępuje się od stosowania danego środka i zgodnie z zasadą celowości możemy zastosować inny skuteczny środek przymusu.

Formułuje obowiązek używania środków przymusu bezpośredniego w taki sposób, aby osiągnięcie podporządkowania się wydanym na podstawie prawa
poleceniom powodowało możliwie najmniejszą dolegliwość.

  1. Przypadki użycia śpb.

Siłę fizyczną stosuje się:

Kajdanki lub prowadnice stosuje się wobec:

Fakultatywne w celu udaremnienia ucieczki albo zapobiegania czynnej napaści lub czynnemu oporowi.

Obligatoryjne na polecenie sądu lub prokuratora.

Kajdanki lub prowadnice stosuje się w celu częściowego unieruchomienia kończyn górnych osoby wobec której stosuje się ten środek. Stosuje się wobec wieku powyżej 17 lat z wyjątkiem nieletnich w wieku powyżej 15 lat podejrzanych o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu.

Paralizatory elektryczne można stosować w celu obezwładnienia osoby niepodporządkowującej się poleceniom policjanta.

Polecenie zastosowania kaftana bezpieczeństwa i pasów wydaje min. Komendant Główny Policji.

Kolczatka drogowa może być stosowana przez umundurowanego policjanta do zatrzymania pojazdu.

  1. Zakazy użycia śpb.

Zakazy podmiotowe

Środków przymusu bezpośredniego nie stosuje się z wyjątkiem chwytów obezwładniających wobec:
a)kobiet o widocznej ciąży,
b) osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat,
c) starców,
d) osób o widocznym kalectwie.

Wobec ww. osób, w sytuacji zagrożenia życia, zdrowia lub mienia można stosować inne środki przymusu bezpośredniego w sposób określony w rozporządzeniu, jeżeli zastosowanie chwytów obezwładniających okazało się nieskuteczne dla osiągnięcia podporządkowania się poleceniom wydanym na podstawie prawa.

Zakazy przedmiotowe

- Nie wolno zadawać uderzeń lub pchnięć pałką służbową w głowę, szyję, brzuch i nie umięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, a także stosowania na te części ciała blokad i zakładania dźwigni.
- Nie wolno zadawać uderzeń rękojeścią pałki służbowej.
- Nie wolno stosować pałki wobec osób, którym założono kajdanki, prowadnice, kaftany bezpieczeństwa, pasy lub siatki obezwładniające, albo obezwładnionych wskutek użycia
  paralizatora elektrycznego.
- Nie stosuje się kajdanek wobec osób w wieku poniżej 17 lat, z wyjątkiem nieletnich w wieku powyżej 15 lat podejrzanych o popełnienie przestępstwa  przeciwko życiu lub zdrowiu.
- Nie wolno stosować kolczatki drogowej do zatrzymania jednośladów.

  1. Zasady przechowywania broni palnej (bp).

Użycie broni palnej-> oddanie strzału w kierunku osoby w celu jej obezwładnienia.

Wykorzystanie broni palnej-> oddanie strzału w celu innym niż do osoby, np. do pojazdu.

Broń palna-> to niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na wskutek spalania materiału miotającego jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo elementu zastępującego lufę, a przez to do rażenia celów na odległość.

Broń palna krótka-> to broń palna w postaci pistoletów i rewolwerów.

Broń palna indywidualna-> broń palna przydzielona policjantowi zgodnie z normami wyposażenia, w tym broń palna krótka

Przechowywanie broni palnej-> zabezpieczanie broni palnej przed dostępem do niej osób nieupoważnionych oraz utratą i zniszczeniem broni palnej w okresie, gdy jest używana do celów służbowych.

Broń palną przechowuje się:
1) krótką - w miejscu zamieszkania policjanta, jeżeli kierownik jednostki Policji nie wyda innego polecenia, 
2) inne rodzaje broni palnej - w jednostce Policji, w której funkcjonuje całodobowa służba dyżurnych. 
Jeżeli policjant nie ma możliwości przechowywania broni palnej krótkiej w miejscu zamieszkania lub nie może jej tam przechowywać z innych względów, to po pisemnym powiadomieniu przełożonego jest zobowiązany tę broń przechowywać w jednostce Policji. 
Broń palną w jednostce Policji chronionej całodobowo przechowuje się w zależności od posiadanych warunków lokalowych:
1) w pomieszczeniach zajmowanych przez dyżurnego jednostki Policji; 
2) w wyznaczonym pomieszczeniu użytkowanym przez komórkę organizacyjną i przystosowanym do przechowywania broni; 
3) w pomieszczeniu służbowym policjanta w użytkowanej przez niego indywidualnie szafie metalowej; 
4) w magazynach uzbrojenia oddziałów prewencji Policji, szkół policyjnych i ośrodków szkolenia Policji spełniających warunki określone w odrębnych przepisach.
W pomieszczeniach służbowych, które nie są chronione dopuszcza się w uzasadnionych przypadkach przechowywanie broni palnej krótkiej policjantów pod warunkiem, że są wyposażone w urządzenia sygnalizacyjne połączone z najbliższą jednostką Policji, w której jest pełniony całodobowy dyżur, a broń umieszczona jest w szafie stalowej. 
W czasie przemieszczania oddziałów Policji w miejsce działań, jeżeli nie zachodzi potrzeba posiadania broni palnej przy sobie przez policjanta, broń palną można przewozić w przystosowanych skrzyniach metalowych lub drewnianych obitych blachą. 
Inne rodzaje broni palnej w czasie pełnienia służby należy przewozić w pojazdach w zamocowanych uchwytach. 
Policjanci oddelegowani do pełnienia służby w innej miejscowości, mogą przechowywać broń palną poza czasem służby, we właściwej terytorialnie jednostce Policji. 
Kierownik jednostki Policji określa szczegółowy sposób przechowywania broni palnej krótkiej przez podległych policjantów. 
Broń palna na czas przechowywania powinna być wyjęta z futerału i rozładowana, ze zwolnionym kurkiem (w broni bezkurkowej - ze zwolnioną sprężyną iglicy) i odłączonym magazynkiem, zabezpieczona, technicznie sprawna, kompletna, czysta i zakonserwowana. Pistolety P-64 i P-83 należy przechowywać odbezpieczone. 
Amunicja do broni palnej powinna znajdować się w pudełkach, woreczkach, pojemnikach - włożona w sposób uniemożliwiający uderzenie w spłonkę naboju. W celu skrócenia czasu wydawania broni, amunicja może znajdować się w woreczkach (pojemnikach) plombowanych przez użytkownika broni lub w przezroczystych torebkach. 
Zabrania się przechowywania amunicji w magazynkach nabojowych do broni palnej. 

  1. Podstawy prawne użycia bp.

Podstawy prawne użycia broni palnej przez policjantów zostały uregulowane w następujących przepisach:

- art. 17 Ustawy z dnia 06.04.1990 r. o Policji.

Przepisy wykonawcze regulujące użycie broni palnej.

Aktami wykonawczymi regulującymi użycie broni palnej są:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania przy użyciu broni palnej przez policjantów oraz zasad użycia broni palnej przez oddziały i pododdziały zwarte Policji,

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu użycia oddziałów i pododdziałów Policji oraz Sił Zbrojnych RP w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego.

  1. Zasady użycia bp.

Przy użyciu broni palnej obowiązują ogólne zasady użycia środków przymusu bezpośredniego (patrz zasady użycia ŚPB). Jednakże ze względu na szczególny charakter broni palnej oraz ewentualne następstwa, jej użycie obwarowane jest dodatkowymi zasadami i warunkami. Dodatkowe zasady i warunki użycia broni palnej wynikają z przepisów prawnych.

a) Broń należy traktować jako środek wyjątkowy i ostateczny.

Oznacza to nie tylko konieczność wyczerpania łagodniejszych środków przymusu, lecz także przedsięwzięcia wielu czynności ostrzegawczych, zanim nastąpi użycie broni.

b) Użycie broni powinno wyrządzać możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której jest ona używana.

W związku z powyższym oddając strzał, należy w miarę możliwości celować w nogi osoby, natomiast gdy osoba przebywa w pojeździe - w opony pojazdu.

c) W działaniach oddziałów i pododdziałów zwartych Policji użycie broni palnej może nastąpić tylko na rozkaz ich dowódcy.

  1. Warunki użycia bp.

Użycie broni palnej może nastąpić, jeżeli spełniony zostanie przynajmniej jeden z dwóch następujących warunków: użycie innego środka przymusu bezpośredniego okazało się niewystarczające, np. gdy pomimo zastosowania siły fizycznej, pałki służbowej itp. zachowanie się napastnika nadal stwarza stan zagrożenia dla życia, zdrowia lub wolności policjanta lub innej osoby, użycie innego środka ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, np. gdy ze względu na tempo wydarzeń policjant nie jest w stanie przygotować do użycia lub użyć innego środka przymusu bezpośredniego.

  1. Czynności przed użyciem i po, bp i śpb

Czynności policjanta przed i po użyciu broni palnej wynikają bezpośrednio z § 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania przy użyciu broni palnej przez policjantów oraz zasad użycia broni palnej przez oddziały i pododdziały zwarte Policji,

Przed użyciem broni palnej policjant jest obowiązany:

1. Po uprzednim okrzyku „POLICJA” - wezwać osobę do zachowania się zgodnego z prawem, a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni lub niebezpiecznego narzędzia, zaniechania ucieczki, odstąpienia od bezprawnych działań lub użycia przemocy.

2. W razie niepodporządkowania się wezwaniom określonym wyżej zagrozić użyciem broni palnej, wzywając „STÓJ - BO STRZELAM”.

3. Oddać strzał ostrzegawczy w bezpiecznym kierunku, jeżeli wezwania określone w punkcie 1 i 2 okażą się bezskuteczne.

Jeżeli wskutek użycia broni palnej nastąpiło zranienie osoby albo widoczny jest stan bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, policjant jest obowiązany, z zachowaniem bezpieczeństwa własnego i innych osób oraz bez zbędnej zwłoki, udzielić osobie poszkodowanej pierwszej pomocy i następnie spowodować podjęcie wobec niej medycznych działań ratowniczych - w rozumieniu przepisów o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

Mając na uwadze bezpieczeństwo własne i innych osób policjant powinien:

- podejść do rannego z odpowiedniej strony (w zależności od ułożenia ciała leżącego tj. jeżeli leży twarzą do ziemi podchodzimy od strony nóg, jeżeli leży na wznak to podchodzimy od strony głowy, jeżeli leży na boku podchodzimy od strony pleców - zawsze zwracając uwagę na ułożenie rąk) na bezpieczną odległość. Jeżeli jest minimum dwóch policjantów, jeden z nich zawsze asekuruje policjanta podchodzącego do osoby. Ubezpieczający policjant trzyma broń gotową do użycia, - wezwać osobę do odrzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia,

- po zbliżeniu się do osoby dokonać jej przeszukania (jeżeli stan zdrowia osoby na to pozwala przed przeszukaniem policjant powinien założyć jej kajdanki).

W przypadku, gdy doszło do zranienia osoby, oraz gdy w wyniku użycia broni palnej nastąpiła śmierć osoby lub szkoda w mieniu, policjant jest obowiązany ponadto do:

- zabezpieczenia śladów na miejscu zdarzenia i niedopuszczenia na to miejsce osób postronnych,

- w miarę możliwości, ustalenia świadków zdarzenia.

Zabezpieczając miejsce zdarzenia policjant jest zobowiązany pozostać na miejscu do czasu przybycia grupy operacyjno - procesowej, a następnie wykonywać polecenia jej kierownika. W każdym przypadku użycia broni palnej lub oddania strzału ostrzegawczego, policjant jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym dyżurnego najbliższej jednostki organizacyjnej Policji.

Ponadto o każdym przypadku użycia, a także podjęcia czynności przed użyciem broni palnej policjant jest zobowiązany powiadomić swojego przełożonego pisemnym raportem.

Dyżurny jednostki organizacyjnej Policji, po uzyskaniu informacji o użyciu broni palnej, jest obowiązany niezwłocznie spowodować zabezpieczenie wszelkich śladów i dowodów, udzielić policjantowi pomocy w niezbędnym zakresie, a także powiadomić swojego przełożonego, a jeżeli w wyniku użycia broni palnej nastąpiła śmierć lub zranienie człowieka - również właściwego miejscowo prokuratora rejonowego.

  1. Zakazy użycia broni palnej

Zakazy użycia broni wobec:

- kobiet o widocznej ciąży,

- osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat,

- starców,

- osób o widocznym kalectwie.

  1. Interwencja, rodzaje

Pojęcie „interwencja policyjna”

„szybkie włączenie się policjanta (ów) w tok zdarzenia, naruszającego normy prawne lub zasady współżycia społecznego i podjęcie działań zmierzających do ustalenia charakteru, rodzaju i okoliczności powstałego zdarzenia oraz przedsięwzięć ukierunkowanych na przywrócenie naruszonego porządku prawnego lub zasad współżycia społecznego”

Rodzaje:

Podstawa formalna:

Miejsce interwencji:

W miejscu:

Sposób działania:

Sposób załatwienia:

  1. Cechy interwencji

  1. Zasady interweniowania wobec osób pod wpływem alkoholu podobnie działających środków.

Taktyka interwencji w stosunku do osób będących w stanie po spożyciu alkoholu:

- Dokonać wstępnej oceny stanu trzeźwości osoby i określić ewentualne obrażenia ciała.

- Powiadomić o podjęciu czynności dyżurnego jednostki Policji.

Taktyka interwencji w stosunku do osób będących w stanie po spożyciu alkoholu