Tematy do egzaminu z Psychologii Ogólnej (2013/2014) Pedagogika Specjalna

1. Główne nurty w psychologii

• Strukturalizm

• Psychologia postaci

• Funkcjonalizm

• Podejście psychodynamiczne

• Behawioryzm

• Psychologia humanistyczna

• Psychologia poznawcza

• Psychologia ewolucyjna

• Neuronauka poznawcza.

2. Neurobiologiczne podłoże zachowań i procesów psychicznych

• Historia i poglądy współczesne

• Funkcjonalna neuroanatomia ośrodkowego (kora i omawiane struktury podkorowe) i obwodowego układu nerwowego

3. Procesy poznawcze jako mechanizm regulacji zachowania

• Uwaga - rodzaje, funkcje, zaburzenia

• Pamięć - klasyfikacja w oparciu o kryterium czasu i ze względu na stopień świadomości. Koncepcja pamięci operacyjnej (roboczej). Zaburzenia pamięci

• Myślenie - podstawowe operacje umysłowe. Strategie i sposoby rozwiązywania problemów

• Uczenie się - percepcyjne, asocjacyjne (warunkowanie klasyczne i instrumentalne). Habituacja. Modelowanie-uczenie się społeczne

• Język i komunikacja niewerbalna - drogi przekazu informacji językowej, filo-i -ontogeneza języka dźwiękowego. Mózgowe obszary mowy. Okres krytyczny w rozwoju języka. Komunikacja niewerbalna -uniwersalna i specyficzna kulturowo

4. Popędy i motywacje

• Popędy jako potrzeby biologiczne służące utrzymaniu homeostazy i nie związane z homeostazą. Fizjologiczne i behawioralne mechanizmy regulacji popędów

• Potrzeby psychiczne i społeczne. Optymalny poziom pobudzenia-prawo Yerkesa/Dotlona. Konflikt motywacyjny

• Problem motywacji w głównych nurtach psychologii - podejście etologiczne, socjobiologiczne, psychodynamiczne, behawiorystyczne, koncepcja psychologii humanistycznej (hierarchia potrzeb Maslow'a) i poznawczej

5. Emocje

• Czemu służą?

• Anatomiczne substraty emocji - teoria Jamesa/Langego, Cannona/Barda

• Papeza, współczesne poglądy. Lateralizacja emocji-hipoteza Walencji.

• Relacje procesów emocjonalnych i poznawczych.

• Emocje podstawowe - podejście oparte o kryterium uniwersalności, ewolucyjne, prototypowe.

• Strach i lęk jako model emocji negatywnych.

• Emocje pozytywne - układ nagrody, a przyjemność, miłość, przyjaźń.

• Emocje a płeć.

• Emocje w rozwoju osobniczym

6. Zaburzenia emocjonalne

• Zaburzenia lękowe wg klasyfikacji ICD-10

• Skąd biorą się lęki - perspektywa psychologiczna i biologiczna

• Zaburzenia nastroju wg ICD-10

• Psychospołeczne uwarunkowania zaburzeń nastroju (teoria poznawcza Becka, teorie psychodynamiczne, koncepcja wyuczonej bezradności)

• Etiologia zaburzeń nastroju z perspektywy biologicznej (czynniki genetyczne, endokrynologiczne, neurochemiczne, związane z rytmem biologicznym, korelaty neuroanatomiczne)

• Strategie terapeutyczne w zaburzeniach emocjonalnych

7. Stres

• Fazy reakcji stresowej wg Seyle'go

• Fizjologia stresu

• Stres a układ immunologiczny, choroby związane ze stresem

• Źródła stresu (Koncepcja zmian życiowych), stresory uniwersalne

• Psychologiczne koncepcje stresu (Poznawczo-transakcyjna teoria stresu, Teoria zachowania zasobów)

• Strategie radzenia sobie ze stresem - zorientowane na problem/zorientowane na emocje

• Osobowość a radzenie sobie ze stresem

• Stres a kultura

8. Zachowania agresywne

• Agresja afektywna i instrumentalna

• Biologiczne korzenie agresji (podłoże neuroanatomiczne agresji afektywnej i instrumentalnej, interakcja geny/środowisko)

• Teoria Frustracja-Agresja

• Agresja jako rezultat uczenia się społecznego

• Wpływy socjalizacyjne a rozwój zachowań agresywnych (rodzice, grupa rówieśnicza, TV, Internet)

• Płeć a zachowania agresywne

• Cechy osobowości predysponujące do zachowań agresywnych

• Czynniki sytuacyjne a skłonność do agresji

9. Psychologia różnic indywidualnych

• Osobowość - teorie oparte na pojęciu cechy (Allport, Cattell, Eysenck, „Wielka Piątka”). Podejście nomotetyczne vs. idiograficzne, struktura osobowości wg Freuda oraz mechanizmy obronne

• Temperament jako biologiczny składnik osobowości - interakcja genów i środowiska (genetyka behawioralna), środowisko wspólne i specyficzne, Regulacyjna Teoria Temperamentu, Behawioralno-Genetyczna Teoria Temperamentu, Teoria Poszukiwania Doznań, badania nad temperamentem u dzieci (temperament trudny, dobroć dopasowania, nisza rozwojowa). Zaburzenia osobowości

• Inteligencja - prekursorzy badań nad inteligencją, pomiar inteligencji, struktura inteligencji - koncepcja Spearmana, Vernona, Cattella, Thurstone'a, Sternberga, Gardnera. Współczesny pogląd na strukturę inteligencji. Inteligencja emocjonalna i społeczna. Biologiczne uwarunkowania inteligencji - badania z zakresu neurofizjologii i genetyki zachowania. Bieguny inteligencji - wybitne zdolności, niepełnosprawność intelektualna

• Style funkcjonowania - styl, a strategia, style poznawcze (zależność niezależność od pola, refleksyjność-impulsywność, abstrakcyjność-konkretność, wewnętrzne-zewnętrzne umiejscowienie kontroli), style radzenia sobie (omówione w temacie Stres), style afektywne (omówione w temacie Emocje - hipoteza walencji)