Pedagogika ogólna (ćwiczenia)
ALTRUIZM
Zachowania ludzkie, ukierunkowane na realizację celów pozaosobistych, to takie, których podmiot zabiega przede wszystkim o dobro innych ludzi lub pragnie uchronić ich przed tym, mogłoby temu dobru nie służyć. Zachowania takie noszą nazwę prospołecznych. Jedną z form takich zachowań jest właśnie zachowanie altruistyczne. Zalicza się do nich nade wszystko bezinteresowne zachowania na rzecz innych ludzi. Tak, więc jednostka, postępująca altruistycznie, nie oczekuje w zasadzie żadnej gratyfikacji, w tym zwłaszcza wynagrodzenia zewnętrznego (w postaci choćby drobnego lub symbolicznego wsparcia materialnego, a nawet - uznania społecznego czy wsparcia moralnego). Nie ma w tym wypadku również znaczenia pochodzenie społeczne, kolor skóry, wyznanie, przynależność narodowa i kulturowa.
Altruizm jako troska o dobro drugiego człowieka - uznawany jeszcze do niedawna za mało realny postulat moralny - wydaje się dzisiaj wymogiem wręcz koniecznym dla normalnego funkcjonowania jednostki i grup ludzkich we współczesnym świecie. Niektórzy nawet twierdzą, iż jest warunkiem przetrwania ludzi w dobie cywilizacji technicznej. Chodzi tu o altruizm rozumiany jako bliskoznaczny zarówno z nazwą miłości bliźniego, będącego jednym z podstawowych nakazów moralnych chrześcijaństwa, jak również ten, oparty na przesłankach pozareligijnych.
WYMIEŃ 3 KANONY PEDAGOGIKI PERSONALISTYCZNEJ.
POSZANOWANIE KAŻDEJ OSOBOWOŚCI.
„Trzeba być osobowością, by kształtować osobowość drugiego.” Przekazu wartości nie można oprzeć jedynie na przekazie werbalnym, trzeba je uznać i przyjąć całym przekazem.
2. NIE LEKCEWAŻENIE KAŻDEJ OSOBY.
„Malutkie światy, to też światy.” Ludzie wchodzą w stosunki wychowania z całym swoim bagażem doświadczeń życiowych- trzeba liczyć się z tym, że owych doświadczeń nie mogą zapomnieć, ani odstawić, że mają swój system wartości. Tego wszystkiego nie wolno negować, ośmieszać ani pomijać.
3. SZACUNEK DLA OSOBOWYCH WARTOŚCI KAŻDEGO.
Dążenie do prawdy przebiega różnymi drogami, jest uzależnione od różnych aspektów, różnych doświadczeń. Każda walka z innością drugiego (i wtedy z drugim) prowadzi do zamykania się w sobie. Od nie- Prawdy dochodzi się samemu. Nie czyni się tego na rozkaz. Budowanie pomostów zaczyna się od pozytywnej, aktywnej tolerancji. Wychowanie „zaczyna się od ujrzenia spraw tamtymi oczyma.
POCZUCIE SENSU ŻYCIA
POCZUCIE SENSU ŻYCIA
- doświadczenie, które odnosi się do całej egzystencji i całością egzystencji jest przeżywanie i wyrażanie. Charakteryzuje się właściwością przekraczania uwarunkowań rozwojowych, temporalnych, socjalnych i kulturowych. Jest właściwością, efektem i skutkiem przeżywania własnej, podmiotowo- osobowej egzystencji, choć nigdy w oderwaniu od życia społecznego, kultury, środowiska, przeszłości i wyobrażanej przyszłości.
Poczucie sensu życia należy do motywów i wątków życia ludzkiego, które nigdy egzystencji nie opuszczają, poza sytuacjami szczególnymi.
Poczucie sensu życia rozumie zaistnienie, przeżywanie i trwanie określonego doświadczenia podmiotowo- osobowego, które motywuje jednostkę do pozwolenia odczytania własnego życia jako wartościowego, pełnego sensu, godnego, spełnionego, ważnego, potrzebnego i satysfakcjonującego.
Poczucie sensu życia ma charakter swoistego rodzaju doświadczenia wewnętrznego. Jest skutkiem intelektualnych poszukiwań, emocjonalnych przeżyć, moralnych wyborów, głębokich i wzniosłych odniesień, cierpień, trudnych doświadczeń i przeżyć, a zawsze egzystencjalnych decyzji.
DEKADER EDUKACYJNYWG Z. KWIECIŃSKIEGO
DEKADER EDUKACYJNY OBEJMUJE 10 SZCZEGÓŁOWYCH PROCESÓW EDUKACYJNYCH. SĄ TO:
HOMINIZACJA-proces kształtowania cech gatunkowych człowieka (uczłowieczenie).
KSZTAŁCENIE I HUMANIZACJA- procesy nauczania i uczenia się umożliwiające poznawanie przyrody, społeczeństwa i kultury oraz rozwój kompetencji poznawczych.
WYCHOWANIE I JURYDYFIKACJA- wdrażanie do akceptowania i realizowania czynności i ról społecznych oraz kształtowanie świadomości prawnej.
INKULTURACJA I PERSONALIZACJA-proces wrastania w określoną kulturę, zmierzający do uzyskiwania tożsamości autonomicznej.
SOCJALIZACJA-rozumiana jako proces socjalizacji pierwotnej w rodzinie.
POLITYZACJA, BIUROKRATYZACJA, PROFESJONALIZACJA-kształtowanie przydatności do zatrudnienia i funkcjonowania w społeczeństwie zorganizowanym.
KOLEKTYWIZACJA-proces socjalizacji wtórnej.
NACJONALIZACJA-procesy kształtowania więzi z narodem (językiem, kulturą, tradycją, mitami, itp.)
ETATYZACJA-wprowadzenie w organizację i struktury funkcjonowania państwa oraz powinności obywatelskie.
GLOBALIZACJA-wprowadzenie w problemy globalne.
CECHY DOBREGO WYCHOWAWCY:
- sprawiedliwy; pomocny; wyrozumiały; tolerancyjny; otwarty; troskliwy; obowiązkowy (rzetelnie wypełnia obowiązki); kreatywny, pomysłowy; sympatyczny; opanowany; cierpliwy; konsekwentny; dowcipny; pracowity; rozsądny; skromny
-JAK ZACHOWUJE SIĘ SKUTECZNY, DOBRY WYCHOWAWCA?
* indywidualnie podchodzi do wychowanka;
* jest sprawiedliwy;
* potrafi słuchać;
* potrafi motywować do pracy, działań;
* równo traktuje wszystkich (tolerancyjny);
* potrafi skupić na sobie uwagę;
* potrafi oddzielić życie prywatne od zawodowego;
* miły, troskliwy;
* opanowany;
* nienarzucający swoich zasad i poglądów;
* kreatywny;
* umiejętnie rozwiązuje konflikty, problemy.
NAUCZYCIEL IDEALNY:
-najogólniej mówiąc, warunkiem dobrego kontaktu wychowawczego jest DUCHOWE I PSYCHICZNE ZDROWIE WYCHOWAWCY;
- dobry kontakt wychowawczy może zaistnieć między osobami, przy czym przynajmniej jedna z osób- OSOBA WYCHOWAWCY- musi być UWOLNIONA spod dominacji fizycznych i psychicznych nacisków ze strony organizmu, ze strony otaczającej przyrody czy ze strony innych ludzi;
- WYCHOWAWCĄ może być osoba ludzka, która jest harmonijnym powiązaniem wszystkich jej sfer;
Z NETA O CECHACH DOBREGO WYCHOWAWCY:
CECHY DOBREGO NAUCZYCIELA
Literatura pedeutologiczna, badania psychologów i pedagogów wskazują na wiele pożądanych cech nauczyciela. Należą do nich:
REFLEKSJA I PLASTYCZNOŚĆ MYŚLENIA - warunkują twórczość pedagogiczną, zapobiegają schematom w nauczaniu i wychowaniu, umożliwiają przewidywanie skutków podejmowanych działań i eliminowanie z nich nieskutecznych czynności.
UMIEJĘTNOŚĆ BUDOWANIA POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI UCZNIÓW, wyrażania opinii o nich w taktownej formie, bez agresji, złośliwości i poniżania.
CIERPLIWOŚĆ I WYTRWAŁOŚĆ pozwalają zrozumieć potrzeby dzieci w różnym wieku
AUTENTYCZNOŚĆ - umiejętność bycia zawsze sobą, a nie grania roli w zależności od sytuacji.
POCZUCIE SPRAWIEDLIWOŚCI
UMIEJĘTNOŚĆ ORGANIZOWANIA PRACY DYDAKTYCZNEJ I RÓŻNYCH FORM AKTYWNOŚCI UCZNIÓW, ROZBUDZANIA CIEKAWOŚCI I ROZWIJANIA ZAINTERESOWAŃ ORAZ STYMULOWANIA DO SAMOROZWOJU.
UMIEJĘTNOŚĆ ROZŁADOWYWANIA PRZYKRYCH PRZEŻYĆ, NAPIĘĆ I LĘKÓW, STRESÓW I FRUSTRACJI - dzieci nie potrafią sobie z tym same poradzić.
POCZUCIE HUMORU - umożliwia tworzenie przyjemnego klimatu w stosunkach nauczyciel-uczeń, łagodzi konflikty i zapobiega agresji.
UMIEJĘTNOŚĆ WSPÓŁPRACY I WSPÓŁDZIAŁANIA Z RODZICAMI, wspólne opracowywanie strategii wychowania.
ZDOLNOŚĆ EMPATII - rozumienia wewnętrznego świata dziecka i wnikania w jego uczucia - warunkuje dobór właściwych metod wychowania i nauczania.
ZDOLNOŚĆ DECENTRACJI - umiejętność rozpatrywania wielu zdarzeń z pozycji ucznia, wchodzenia w jego rolę i patrzenia na świat z jego perspektywy. Chroni przed popełnieniem błędów w kontaktach z uczniem.
ZDOLNOŚĆ DOSTRZEGANIA ZMIAN W POSTAWACH I ROZWOJU POZNAWCZYM UCZNIÓW. Sztywne utrzymywanie raz wytworzonej opinii o uczniu hamuje jego rozwój. Będzie się on zachowywał na zasadzie "samospełniającego się proroctwa" - potwierdzi zachowanie zgodne z tą opinią.
ODPORNOŚĆ NA TRUDNOŚCI I WYTRWAŁOŚĆ W ICH POKONYWANIU
DOJRZAŁOŚĆ EMOCJONALNA - umożliwia rozważne dokonywanie ocen wielu sytuacji, powstrzymywanie wybuchów złości, okazywanie opanowania. Przejawia się w cierpliwości, wytrwałości i umiejętności panowania nad sobą. Jest to jedna z najistotniejszych cech nauczyciela, bez niej nie można efektywnie spełniać swojej roli.
UMIEJĘTNOŚĆ AKTYWNEGO SŁUCHANIA UCZNIÓW.
UMIEJĘTNOŚCI DIAGNOSTYCZNE I TERAPEUTYCZNE
ZDOLNOŚĆ ADAPTACJI DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ SYTUACJI, otwartość na innowacje pedagogiczne.
UMIEJĘTNOŚĆ STOSOWANIA UROZMAICONYCH STRATEGII NAUCZANIA, ZACHĘCANIA DO ROZWIJANIA MYŚLENIA KRYTYCZNEGO, ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW I STOSOWANIA WIEDZY W PRAKTYCZNYM DZIAŁANIU.
ZDOLNOŚĆ RACJONALNEGO PROGRAMOWANIA SWEGO CZASU PRACY I CZASU WOLNEGO, by uczniowie nie dostrzegali nauczyciela jako zmęczonego, znerwicowanego.
SAMOŚWIADOMOŚĆ PEŁNIONEJ ROLI - nauczyciel powinien zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności roli, z zadań jakie przed nim stoją. Od niego zależy w dużym stopniu rozwój uczniów i ich zdrowie psychiczne.
UMIEJĘTNOŚĆ SPOŁECZNEGO KOMUNIKOWANIA SIĘ - jej brak powoduje wiele nieporozumień w relacjach nauczyciel-uczeń. Pożądanymi formami społecznego komunikowania się są dialog, rozmowa, dyskusja, negocjowanie itp. Stosunki nauczyciel uczeń powinny mieć charakter demokratyczny.
SAMOAKCEPTACJA - wpływa na zdolność do odbioru krytycznych informacji na swój temat. Jej zaniżony poziom u nauczyciela sprawia, że odbiera on napływające informacje jako zagrażające jego osobie.
1