chemia organiczna

PEPTYDY Peptydy - związki zbudowane z kilku (conajmniej dwóch) reszt aminokwasowych. Peptydy zbudowane z dwóch reszt aminokwasowych to dwupeptydy, z trzech - tripeptydy, z czterech - tetrapeptydy itd. (Do 10 reszt mają oligopeptydy) Polipeptydy zawierające więcej niż 100 reszt aminokwasowych noszą nazwę białek. Naturalne peptydy i białka są zbudowane z reszt aminokwasów białkowych powiązanych wiązaniami peptydowymi. Przykłady: Glutation - tripeptyd zbudowany z reszt trzech aminokwasów: kwasu glutaminowego, cysteiny i glicyny. Glutation występuje w komórkach wielu tkanek roślinnych i zwierzęcych, gdzie odgrywa zasadniczą rolę w procesach red-oks, ponieważ może stabilizować wolne grupy -SH. Biosynteza zachodzi w wątrobie. W komórce występuje w dwóch formach: zredukowanej (GSH) lub utlenionej (GSSG), którą stanowią dwie cząsteczki glutationu połączone mostkiem disulfidowym. Skrócone nazwy polipeptydów zapisuje się w taki sposób, że z lewej strony umieszcza się symbol aminokwasu zawierającego wolną grupę aminową, a z prawej karboksylową. Więc peptyd Glu-Cys-Gly oznacza inny peptyd niż Gly-Cys-Glu. Sekwencja (kolejność) reszt aminokwasowych w łańcuchach peptydowych nosi nazwę struktury pierwszorzędowej peptydów (białek). (Jest utrzymywana za pomocą wiązań peptydowych) Strukturą drugorzędową nazywa się układ przestrzenny łańcuchów peptydowych, wynikający z występowania wiązań wodorowych i mostków disulfidowych. Wiązania wodorowe występują między grupami   dwóch różnych wiązań peptydowych. Istnieją dwa modele drugorzędowej struktury białka: -struktura  - heliksa - (prawoskrętna linia śrubowa), wiązania wodorowe między grupami należącymi do sąsiednich zwojów heliksy -struktura  - wiązaniami wodorowymi połączone są dwa wyprostowane łańcuchy położone równolegle obok siebie. Struktura trzeciorzędowa opisuje układ przestrzenny zwiniętego w heliksę łańcucha peptydowego. (Stabilizują mostki disulfidowe, wiązania wodorowe, siły Van der Waalsa) Struktura czwartorzędowa opisuje wzajemny układ przestrzenny poszczególnych łańcuchów polipeptydowych w cząsteczkach białek. (Wykazują białka o innym rodzaju wiązań (niesulfidowe i niepeptydowe)  HORMON ADRENOKORTYKOTROPOWY ACTH Jest cząsteczką składającą się z 39 reszt aminokwasowych, w kształcie zamkniętej ósemki jest wytwarzany przez przedni płat przysadki, wpływa pobudzająco na działalność wydzielniczą kory nadnerczy oraz powoduje zwiększone wydzielanie do krwiobiegu kortykosteroidy, a także hormonów płciowych. Wydzielanie ACTH wzmagają również różne czynniki stresogenne i fizyczne (zakażenia, zmiany temperatury). Hormon ten wpływa również aktywująco na procesy kataboliczne (np. lipolizę tłuszczów zapasowych) INSULINA Jest hormonem wytwarzanym przez komórki  wysp trzustki; jest zbudowana z 2 łańcuchów aminokwasowych (łańcuch A liczy 21 reszt aminokwasowych a łańcuch B - 30 reszt), połączonych ze sobą dwoma mostkami disulfidowymi insulina zmniejsza stężenie glukozy we krwi a więc jest antagonistą glukagonu; wzmaga  przepuszczalność błon komórkowych dla glukozy i innych heksoz oraz aminokwasów; przyśpiesza przemianę glukozy w mięśniach, wzmaga syntezę kwasów tłuszczowych; hamuje lipolizę w tkance tłuszczowej; pobudza lipolizę w wątrobie; wpływa na biosyntezę białek;  Stężenie insuliny w osoczu krwi na czczo wynosi: 10-40 j.m.cm^3 W leczeniu stosowana insulina protaminowo-cynkowa. Handlowe preparaty insuliny są wytwarzane z trzustek wołowych (różnią się od insuliny ludzkiej 3 aminokwasami) i wieprzowych (różnią się 1 aminokwasem).

---