* Zmiana rozwojowa
= długotrwałe przekształcenia struktury psychicznej lub zachowania jednostki, które tworzą nieodwracalną (trwałą) i uniwersalnie uporządkowaną sekwencję zmian ukierunkowanych na osiągnięcie określonego celu jako standardu rozwoju
- stanowisko skrajne - rozwój danej sprawności odbywa się pod wpływem określonych warunków jedynie
w określonym czasie
- stanowisko umiarkowane - jest to okres optymalnej podatności na oddziaływania zewnętrzne w rozwoju
jakieś funkcji, a po tym okresie rozwój będzie bardzo utrudniony lub niemożliwy
np. Leneberk (potem Chomsky) - okres optymalny dla opanowania języka to 2-13 r.ż. na podstawie obserw. dzieci dzikich i izolowanych od środowiska
w znaczeniu węższym - okres krytyczny
w znaczeniu szerszym - okres sensytywny (okres wzmożonej wrażliwości na oddziaływania zewnętrzne)
Później tylko teorie wieloczynnikowe (czasem akcentują jeden czynnik, np. Szuman - aktywność własną jednostki)