Bezpieczeństwo i ryzyko w turystyce

Prof. Henryk F. Handszuh

Mgr K. Hudzik

Wykład I 10.04.10

Zakres problematyki bezpieczeństwa w turystyce

• Bezpieczeństwo turysty przed wyjazdem - wiarygodność organizatora, właściwe umowy o świadczenie usług, pewna i wiarygodna informacja o miejscu docelowym podróży itp.

• Bezpieczeństwo turysty w trakcie wyjazdu - stan techniczny dróg, stan techniczny środków transportu, przepisy transportowe i drogowe, oznakowanie itp. właściwe opieka dobrze przeszkolonego pilota itp.

• Bezpieczeństwo turysty w trakcie pobytu - warunki lokalne w zakresie bezpieczeństwa, zagrożenia zamachami, opieka konsularna, stan przeciwpożarowy obiektów noclegowych, higiena i jakość podawanych posiłków, stan i zabezpieczenie akwenów wodnych, postrzeganie przyjezdnych przez ludność miejscową itp.

• Bezpieczeństwo osób prowadzących przedsiębiorstwa turystyczne - obrona przed wymuszeniami rozbójniczymi.

Bezpieczeństwo turysty przed wyjazdem - wiarygodność organizatora

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 578)

Zasady prowadzenia działalności turystyczno-organizatorskiej w Polsce

Działalność gospodarcza w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych wymaga uzyskania wpisu w rejestrze organizatorów turystyki i pośredników turystycznych prowadzonym przez marszałka województwa.

• Zapewnienie kierowania działalnością przedsiębiorstwa oraz działalnością jego jednostek organizacyjnych samodzielnie dokonujących czynności prawnych przez osoby:

• posiadające odpowiednie wykształcenie i praktykę,

• niekaralne za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu, wiarygodności dokumentów, mieniu oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu,

• Zawarcie umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, albo umowy ubezpieczenia na rzecz klientów w zakresie pokrycia kosztów powrotu klienta do kraju (w wypadku gdy organizator turystyki lub pośrednik turystyczny wbrew obowiązkowi nie zapewnia tego powrotu) a także na pokrycie zwrotu wpłat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umownych;

• Składanie marszałkowi województwa  oryginałów dokumentów potwierdzających zawarcie kolejnych umów gwarancji lub ubezpieczenia przed upływem terminu obowiązywania umowy poprzedniej.

• Minister Gospodarki prowadzi Centralną Ewidencję Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych

Treść informacji, które powinny zostać przekazane w trakcie proponowania imprezy turystycznej

• cena imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia (informacje te nie mogą wprowadzać klienta w błąd),

• miejsce pobytu lub trasa imprezy,

• rodzaj, klasa, kategoria lub charakterystyka środka transportu,

• położenie, rodzaj i kategoria obiektu zakwaterowania według przepisów kraju pobytu,

• ilość i rodzaj posiłków,

• program zwiedzania atrakcji turystycznych,

• kwota lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej ceny,

• termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od liczby zgłoszeń,

• podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy,

• ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych sanitarnych oraz wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej.

Treść informacji, które powinny zostać przekazane klientowi tuż przed rozpoczęciem imprezy turystycznej

• ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych sanitarnych- w szczególności o terminach oczekiwania na wydanie paszportu, wizy oraz wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej,

• informacja o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji udziału w imprezie turystycznej oraz w zakresie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia.

• informacja o poszczególnych zagrożeniach życia i zdrowia na odwiedzanych obszarach oraz możliwości ubezpieczenia z tym związanego (dotyczy to także zagrożeń powstałych po zawarciu umowy).

Elementy umowy o świadczenie usług turystycznych

• oznaczenie organizatora turystyki, numer jego zezwolenia oraz imię i nazwisko osoby, która w jego imieniu umowę podpisała,

• miejsce pobytu lub trasa wycieczki,

• czas trwania imprezy turystycznej,

• program imprezy turystycznej obejmujący: rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług, w tym:

• rodzaj, charakter i kategorię środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu planowanego powrotu,

• położenie, rodzaj kategorię obiektu hotelarskiego zgodnie przepisami kraju pobytu lub opis wyposażenia obiektów nie zaliczanych do rodzajów kategorii,

• ilość rodzaj posiłków,

• program zwiedzania i inne usługi wliczone w cenę imprezy turystycznej.

• cena imprezy turystycznej, wraz wyszczególnieniem wszelkich koniecznych należności, podatków, opłat, jeżeli nie są one zawarte w cenie, oraz wyraźne sformułowanie okoliczności, które mogą spowodować podwyższenie ceny,

• sposób zapłaty,

• rodzaj zakres ubezpieczenia turystów oraz nazwa i adres ubezpieczyciela,

• termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od liczby zgłoszeń,

• sposób zgłaszania reklamacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki lub osobę z nim współpracującą wraz z podaniem terminu zgłaszania takich reklamacji,

• wymagania specjalne, o których klient powiadomił organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego i na które strony umowy wyraziły zgodę,

• Podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy.

Treść informacji, które powinny zostać przekazane klientowi tuż przed rozpoczęciem imprezy turystycznej

• nazwisko lub nazwa lokalnego przedstawiciela organizatora turystyki (lub innej instytucji), do którego klient może zwracać się w razie trudności, także jego adres i numer telefonu,

• informacja o możliwości bezpośredniego kontaktu z dzieckiem lub osobą odpowiedzialną, miejscu pobytu dziecka (w odniesieniu do imprez turystycznych dla dzieci),

• planowany czas przejazdu, miejsca i czas trwania postojów,

• szczegółowe informacje dotyczące połączeń komunikacyjnych oraz miejsca, jakie klient będzie zajmował w środku transportu (w szczególności kabiny na statku lub przedziału sypialnego pociągu).

Inne obowiązki organizatora turystyki w okresie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej

• organizatorzy turystyki, organizujący imprezy turystyczne za granicą, mają obowiązek zawarcia na rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia.

• organizator turystyki jest obowiązany wydać klientowi wpłacającemu należność za imprezę turystyczną lub zaliczkę przekraczającą 10% tej sumy pisemne potwierdzenie posiadania gwarancji wraz ze wskazaniem sposobu ubiegania się o wypłatę środków z tej gwarancji w wypadkach określonych ustawą, lub pisemne potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia, wraz ze wskazaniem sposobu ubiegania się o wypłatę środków z umowy ubezpieczenia.

Prawa klienta w momencie odwołania imprezy

Jeżeli organizator odwołuje imprezę turystyczną z przyczyn niezależnych od klienta, klient ma prawo, według swojego wyboru:

• uczestniczyć w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie, chyba że zgodzi się na imprezę o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie,

• żądać natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń.

Bezpieczeństwo turysty w trakcie wyjazdu

Przepisy transportowe w Polsce

Przewozy turystyczne zgodnie z ustawą o transporcie drogowym, nie są przewozami na potrzeby własne!!!!

Działalność polegająca na przewozach osób wymaga uzyskania licencji.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204 poz. 2088 z późn. zm.)

Bezpieczeństwo turysty w trakcie pobytu

Zakres odpowiedzialności organizatora turystyki w trakcie realizacji usług turystycznych

Organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie:

• działaniem lub zaniechaniem klienta,

• działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nie uczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć

• siłą wyższą.

Organizator turystyki, który w czasie trwania danej imprezy turystycznej nie wykonuje przewidzianych w umowie usług, stanowiących istotną część programu tej imprezy, jest obowiązany, bez obciążania klienta dodatkowymi kosztami, wykonać w ramach tej imprezy odpowiednie świadczenia zastępcze. Jeżeli jakość świadczenia zastępczego jest niższa od jakości usługi określonej w programie imprezy turystycznej, klient może żądać odpowiedniego obniżenia ceny imprezy.

Bezpieczeństwo turysty w trakcie pobytu

• zapoznanie się z warunkami istniejącymi w krajach, które pragniemy odwiedzić (unikanie regionów objętych działaniami zbrojnymi, zamieszkami lub z innych powodów szczególnie niebezpiecznych),

• wykupienie w rzetelnym towarzystwie ubezpieczeniowym odpowiednich ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia oraz komunikacyjnych,

• zaopatrzenie się w adresy i numery telefonów najbliższych polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych,

• Zaopatrzenie się w adresy i numery telefonów bliskich osób w Polsce, które należy zawiadomić w razie nieszczęśliwego wypadku (dane te należy ołówkiem wpisać w odpowiednim miejscu do paszportu).

Bezpieczeństwo turysty w trakcie pobytu - zalecenia MSZ

• utrzymywanie regularnego kontaktu z rodziną w Polsce, szczególnie podczas dłuższych pobytów poza krajem,

• korzystanie z hoteli cieszących się dobrą opinią,

• nie nocowanie w namiotach i samochodach poza miejscami wyznaczonymi, zamkniętymi i chronionymi,

• oddawanie cennych przedmiotów, biletów, środków płatniczych i paszportów do depozytu w hotelu,

• posiadanie kilku rodzajów środków płatniczych (gotówka, czeki podróżne, karty kredytowe itp.) i przechowywanie ich w różnych miejscach,

• nie zawieranie przygodnych znajomości, nie korzystanie z autostopu oraz z usług osób postronnych, w tym szczególnie dotyczących zakwaterowania, a także wystrzeganie się ofert uzyskania łatwego zarobku,

• unikanie przebywania w nieznanych miejscach po zmroku,

• w miarę możliwości odbywanie podróży w większej grupie osób,

• unikanie miejsc zatłoczonych i zachowanie ostrożności w miejscach publicznych,

• unikanie odbywania podróży w porze nocnej, szczególnie bocznymi drogami, oraz nie zatrzymywanie się poza miejscami wyznaczonymi i chronionymi,

• zachowanie wzmożonej ostrożności przy prowadzeniu pojazdów - w nieznanych warunkach na drodze nietrudno o kolizję, której spowodowanie przysporzyć może wielu kłopotów, a w szczególnych sytuacjach doprowadzić nawet do zagrożenia bezpieczeństwa osobistego,

• unikanie wypraw w tereny nieznane lub niebezpieczne,

• podczas wypraw uwzględnianie warunków klimatycznych oraz własnych możliwości kondycyjnych i zdrowotnych,

• unikanie ekstrawaganckiego i prowokującego ubioru oraz takiegoż zachowania,

• spożywanie wyłącznie sprawdzonych produktów i przestrzeganie zasad higieny,

• nie stawianie oporu w razie napadu z użyciem broni,

• w razie aresztowania lub zatrzymania domaganie się kontaktu z polskim konsulem,

• korzystanie z usług renomowanych biur turystycznych w danym państwie, w których można nabyć broszury czy informatory zawierające praktyczne wiadomości o charakterze lokalnym, często nieuwzględniane w ogólnych przewodnikach.

Zakres pomocy konsulatu

• powiadomienie rodziny o aresztowaniu,

• wystąpienie do władz miejscowych w celu uzyskania informacji o przyczynach zatrzymania, czasie trwania procedury sądowej, a także o ewentualnych możliwościach zwolnienia,

• dostarczenie aresztowanemu listy adwokatów (wyboru musi jednak dokonać sam zatrzymany),

• odwiedzenie go w więzieniu bądź w inny sposób utrzymywanie z nim kontaktu,

• pomoc przy załatwieniu formalności pogrzebowych na miejscu oraz zawiadomienie bliskich w Polsce - w razie śmierci obywatela polskiego za granicą.

Bezpieczeństwo turysty w trakcie imprez rekreacyjnych

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej (Dz. U. z 2001r. Nr 101, poz. 1095).

Rozporządzenie MEN stosuje się do osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, prowadzących w obiektach, na terenach zamkniętych i w środowisku otwartym, w sposób stały i sezonowy, nieodpłatnie i za odpłatnością, zorganizowaną działalność w dziedzinie rekreacji ruchowej w zakresie:

• zajęć, podczas których prowadzone są różne formy rekreacji ruchowej,

• innych form aktywnego wypoczynku rekreacyjno-sportowego, a w szczególności: biwaków, obozów, rajdów, zlotów, spływów, turniejów, festynów i zawodów amatorskich.

Warunki bezpieczeństwa organizowania imprez rekreacyjnych

• opracowanie regulaminu zajęć oraz programu oraz zapoznania z nim uczestników,

• wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za przebieg zajęć, posiadającej kwalifikacje zawodowe, o których mowa w art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej,

• ubezpieczenia uczestników zajęć od następstw nieszczęśliwych wypadków na zasadach ogólnych,

• zapewnienia uczestnikom rekreacji ruchowej warunków bezpieczeństwa oraz warunków sanitarno-higienicznych,

• zapewnienia uczestnikom rekreacji ruchowej bazy rekreacyjno-sportowej odpowiedniej dla formy prowadzonych zajęć,

• dopuszczenia do uczestnictwa w zajęciach wyłącznie osób posiadających zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do udziału w tych zajęciach lub które złożą podpisane własnoręcznie, a w przypadku osób niepełnoletnich przez przedstawiciela ustawowego, oświadczenie o zdolności do udziału w zajęciach rekreacyjnych.

REGULAMIN SZTUCZNEJ ŚCIANY WSPINACZKOWEJ GOS i R PIASECZNO

§ 1

• Sztuczna ściana wspinaczkowa, zwana dalej „ścianą”, jest obiektem sportowym Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Piasecznie.

• Nadzór ogólny nad ścianą sprawuje dyrektor GOS i R Piaseczno.

• Bieżący nadzór użytkowy na ścianą sprawuje upoważniony przez dyrektora GOSiR operator dyżurny ściany lub instruktor Polskiego Związku Alpinizmu.

• Ściana jest użytkowana zgodnie z planem zajęć wspinaczkowych, zatwierdzonym przez dyrektora GOSiR.

§ 2

Ze ściany mogą korzystać osoby:

• które ukończyły 18 lat - na własną odpowiedzialność, pod nadzorem operatora.

• które ukończyły 15 lat - za pisemną zgodą obojga rodziców, pod nadzorem operatora.

• które nie ukończyły 15 lat - za pisemną zgodą obojga rodziców, wyłącznie pod opieką instruktora PZA.

• które zostały przeszkolone lub sprawdzone przez operatora dyżurnego ściany w zakresie asekuracji wspinaczki na wędce.

§ 3

Podejmujący wspinaczkę zobowiązani są do:

• zapoznania się z niniejszym Regulaminem i potwierdzenia tego pisemnym oświadczeniu w/g załączonego wzoru.

• zapoznania się z właściwym sposobem bezpiecznego użytkowania sprzętu i poruszania się w obrębie ściany.

• poddania się weryfikacji w w/w zakresie dyżurnemu operatorowi ściany.

• przestrzegania ogólnych przepisów regulaminowych GOSiR oraz bieżących instrukcji operatora dyżurnego.

§ 4

Określa się następujące zasady wspinaczki:

na ścianie można się wspinać:

• do linii czerwonej - bez asekuracji pod warunkiem, że pod ścianą są ułożone materace.

• powyżej linii czerwonej - wyłącznie z asekuracja górną

• na wędkę - tam, gdzie wiszą liny asekuracyjne

• na ścianie mogą wspinać się jednocześnie 4 osoby.

• zabrania się wspinaczki i bulderowania w sytuacji, gdy powyżej wspina się ktoś inny.

• asekuracja musi być prowadzona w sposób statyczny.

• nie wolno opuszczać wspinacza zjeżdżającego metodą „prześlizgiwania” liny w dłoniach asekurującego

§ 5

Określa się następujące wymagania sprzętowe:

• sprzęt używany do wspinaczki musi posiadać odpowiednie atesty (jest możliwość wypożyczenia takiego sprzętu u operatora dyżurnego).

• linę do uprzęży należy wiązać węzłem ósemkowym, zabezpieczonym stoperem; oba węzły przylegają do siebie.

• do asekuracji wolno używać przyrządów sprawdzonych przez operatora dyżurnego.

§ 6

Zabrania się:

• pozostawiania na zeskoku jakichkolwiek przedmiotów.

• wspinaczki bez uzgodnienia z osobami nadzorującymi ścianę i opieki operatora dyżurnego.

• przebywania wśród wspinaczy osób postronnych .

§ 7

• Zasady odpłatności za korzystanie ze ściany zawiera cennik, będący załącznikiem do niniejszego Regulaminu.

• Posiadacz biletu wstępu na ścianę ma prawo do:

• korzystania ze ściany i jej urządzeń.

• korzystania z zaplecza : szatnia, toaleta.

• korzystania z elementów wyposażenia i sprzętu wspinaczkowego:

• lin asekuracyjnych - nieodpłatnie.

• uprzęży wspinaczkowej, przyrządu asekuracyjnego z karabinkiem - odpłatnie.

• pomocy i porady fachowej w kwestiach technicznych i organizacyjnych związanych z uprawianiem wspinaczki.

§ 8

Wszelkie sprawy sporne będą rozstrzygane przy udziale osób nadzorujących ścianę, wymienionych w § 1.

§ 9

Regulamin wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.

Elementy programu imprezy rekreacyjnej

• imię i nazwisko lub nazwa oraz adres lub siedziba prowadzącego działalność w dziedzinie rekreacji ruchowej,

• imię, nazwisko i kwalifikacje zawodowe osoby prowadzącej zajęcia,

• termin lub terminy zajęć,

• miejsce realizacji zajęć,

• udostępniane urządzenia i sprzęt rekreacyjno-sportowy,

• wyposażenie uczestników w sprzęt zabezpieczający i ochronny lub ratunkowy,

• warunki zakwaterowania i wyżywienia,

• cena zajęć oraz zakres usług objętych tą ceną,

• zasady kwalifikowania osób

• maksymalną ilość osób uczestniczących w zajęciach,

• ilość uczestników przypadających na jednego prowadzącego zajęcia,

• reguły zachowania się uczestników w czasie realizacji zajęć.

Bezpieczeństwo wynajmu obiektów rekreacyjnych oraz sprzętu rekreacyjnego

• udostępniane lub wynajmowane do prowadzenia działalności rekreacyjnej obiekty rekreacyjno-sportowe, a także sprzęt i urządzenia rekreacyjno-sportowe przeznaczone do tej działalności, powinny spełniać wymogi określone w przepisach prawnych.

• sprawność techniczna i kompletność urządzeń i sprzętu powinna podlegać sprawdzeniu każdorazowo przed ich udostępnieniem uczestnikom zajęć rekreacyjnych przez osobę prowadzącą zajęcia.

• jeżeli korzystanie z urządzenia lub sprzętu rekreacyjno-sportowego może stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia, podmiot udostępniający urządzenie lub sprzęt zapoznaje osoby korzystające z nich z instrukcją prawidłowego i bezpiecznego ich używania albo zapewnia korzystanie z tych urządzeń i sprzętu pod nadzorem osób posiadających kwalifikacje.

Szczegółowe regulacje bezpieczeństwa realizacji turystyki i rekreacji w górach i na akwenach wodnych

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz. U. Nr 57, poz. 358).

Szczegółowe zasady prowadzenia działalności turystyczno-rekreacyjnej w górach i nad wodą

• Rozporządzenie RM określa:

• warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach oraz obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących w górach działalność w zakresie kultury fizycznej,

• warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się, uprawiających sporty wodne oraz obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących nad wodą działalność w tym zakresie.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa prowadzenia działalności rekreacyjnej w górach

• zagospodarowanie i użytkowanie terenów oraz eksploatacja urządzeń i obiektów - zgodnie z warunkami bezpieczeństwa,

• zapewnienie w obiektach i na terenach służących uprawianiu rekreacji warunków do udzielania pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach osobom potrzebującym,

• zapewnienie w obiektach i na terenach służących uprawianiu rekreacji pomieszczeń dla GOPR lub TOPR, a także zapewnienie ratownikom GOPR lub TOPR, w czasie pełnienia służby, korzystania poza kolejnością z kolei linowych lub wyciągów narciarskich.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa prowadzenia działalności rekreacyjnej nad wodą

Kierownicy ośrodków wypoczynkowych, sportowych, rekreacyjnych, turystycznych, położonych nad obszarami wodnymi powinni:

• zagospodarować obszary wodne w celu umożliwienia kąpieli oraz określenia miejsc przeznaczonych do kąpieli dla osób nie umiejących pływać,

• zapewnić oznakowanie wszystkich obszarów wodnych i miejsc, na których kąpiel jest niebezpieczna lub objętych zakazem kąpieli.

Kierownicy kolonii, obozów i innych placówek wypoczynku dzieci i młodzieży, których uczestnicy korzystają z ogólnodostępnych kąpielisk i pływalni, powinni:

• zapoznać uczestników z regulaminem danego kąpieliska lub pływalni oraz czuwać nad jego ścisłym przestrzeganiem,

• uzgodnić z kierownikiem kąpieliska lub pływalni warunków i sposobu korzystania z kąpieliska lub pływalni zapewniających bezpieczeństwo uczestnikom.

Osoby fizyczne i prawne, prowadzące nad wodą działalność w dziedzinie kultury fizycznej, uprawiającym sporty wodne, a w szczególności: żeglarstwo, żeglarstwo lodowe, żeglarstwo motorowodne i narciarstwo wodne, wioślarstwo, kajakarstwo oraz lotniarstwo i paralotniarstwo holowane za statkami motorowymi, powinny:

• zagospodarowywać i eksploatować przystanie, sprzęt pływający oraz użytkować przyległe akweny- zgodnie z wymogami bezpieczeństwa,

• zapewnić warunki do udzielania pomocy osobom potrzebującym, w tym pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach.

Minimalne normy zatrudniania ratowników

• w kąpieliskach śródlądowych na każde 100 m linii brzegowej - jeden ratownik od strony lądu i jeden ratownik od strony lustra wody,

• na pływalniach dysponujących nieckami o długości do 25 m - jeden ratownik,

• na pływalniach dysponujących nieckami o długości 25-50 m - dwóch ratowników,

• na pływalniach dysponujących nieckami o długości powyżej 50 m - trzech ratowników,

• w kąpieliskach nadmorskich - trzyosobowe zespoły ratowników na każde 100 m linii brzegowej.

Bezpieczeństwo turysty w obiekcie hotelarskim wg. Ustawy o usługach turystycznych

Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają:

• wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany,

• wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami.

• usługi hotelarskie mogą być świadczone również w innych obiektach, jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia oraz inne wyżej wymienione.

Bezpieczeństwo turysty w obiekcie hotelarskim wg Kodeksu Cywilnego

Hotel jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez gości, chyba że szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej lub wskutek siły wyższej albo że powstała wyłącznie z winy poszkodowanego.

Bezpieczeństwo osób prowadzących przedsiębiorstwa turystyczne

Unikanie nieuczciwości klienta oraz dochodzenie strat związanych z uszkodzeniem mienia przez klienta

• Obiekty hotelarskie, wypożyczalnie kajaków itp.- spisywanie danych z dokumentu tożsamości klienta, zapoznawanie klienta z regulaminem świadczenia usług,

• Obiekty gastronomiczne, rozrywkowe- monitoring kamerami video.

Wymuszenia rozbójnicze - haracze

Wymuszenie rozbójnicze polega na zmuszeniu przy użyciu groźby zamachu na życie, zamachu na zdrowie lub gwałtownego zamachu na mienie osoby pokrzywdzonej do rozporządzenia mieniem albo do zaprzestania działalności gospodarczej (art. 282 KK).

Obrona przed wymuszeniami haraczy

Infolinia policji - 0 800 120 226

Centralne Biuro Śledcze

Główne zadanie CBŚ to zwalczanie przestępczości zorganizowanej, transgranicznej, narkotykowej i gospodarczej:

• przestępczość KRYMINALNA (terror, broń, materiały wybuchowe, haracze itp.).

• przestępczość NARKOTYKOWA (produkcja, handel, przemyt narkotyków).

• przestępczość EKONOMICZNA (korupcja, pranie brudnych pieniędzy, afery bankowe, giełdowe itp.).

Wykład II 9.05.10

Czynniki wpływające na działalność turystyczną w zakresie bezpieczeństwa

• stan społeczeństwa

• ogólne postrzeganie czy świadomość stanu bezpieczeństwa na świecie

• zmiany klimatu, które powodują wzrost częstotliwości i skali występowania ekstremalnych warunków pogodowych

• obecnie bezpośrednie, okresowo nasilające się ataki na obiekty turystyczne. Ataki z kolei są odpowiedzialne za podejmowanie środków bezpieczeństwa, te zaś:

• interesów turystycznych bronią, ale również w nie godzą

• sięgają w sfery poza turystyką (turystyka otworzyła bramę, w którą wkroczyły systemy inwigilacji ogarniające całe społeczeństwo)

• stale wzmacniają poczucie powszechnego zagrożenia

• specyficzna, ewoluująca sytuacja konsumenta turystycznego (znajduje się w podróży, poza miejscem stałego zamieszkania - jest bardziej podatny na zagrożenia)

• umiejętność radzenia sobie i sposób postępowania organizatorów turystyki i przedsiębiorstwa turystycznego w sytuacjach krytycznych

Podstawowe pojęcia

• Bezpieczeństwo

• Ryzyko

• Zagrożenia

• Zarządzanie ryzykiem

• System bezpieczeństwa

• Wytyczne w sprawie postępowania instytucji i organizatorów turystyki

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo (poczucie bezpieczeństwa) to brak (poczucia) zagrożenia określonych podmiotów, takich jak:

• Osoba (grupa osób) w ogóle

• Osoba w obiekcie/obszarze

• Organizacja (organizacja to także przedsiębiorstwo - państwo - społeczność lokalna)

• Ekosystem (to także obiekt żywy)

U osób i organizacji wyraża się poprzez pewność (poczucie) bezpieczeństwa lub brak tej pewności. W obiektach fizycznych i ekosystemach wyraża się ich stanem fizycznym (kondcyją) świadczącym o ich wytrzymałości, sprawności, wydolności czy odporności wobec zagrożeń

Bezpieczeństwo a przetrwanie i rozwój

Hierarchia potrzeb ludzkich według Abrahama Masłowa

• fizjologiczne (potrzeba przetrwania)

• bezpieczeństwa (stan świadomości)

• przynależności (afiliacji i miłości)

• uznania i akceptacji

• samorealizacji - nowe doświadczenia - podejmowanie ryzyka

• człowiek musi podejmować ryzyko, aby się rozwijać

Badania D. Oxley'a

(2008, Uniwersytet Nebraska - Lincoln, USA)

• Strachliwi popierają wydatki na zbrojenia, karę śmierci i wojnę (np. w Iraku) oraz deklarują „uczucia patriotyczne”

Porównanie z aspektami bezpieczeństwa na szczeblu miasta, gminy, państwa, regionów, świata

Różne rodzaje „bezpieczeństwa”

• 
  Ekologiczne

• Energetyczne

• Socjalne

• Informacyjne Wiele z nich krzyżuje się z działalnością turystyczną

• Militarne

• Wewnętrzne

• etc.

Rozumienie bezpieczeństwa w terminologii anglosaskiej Safety and Security (S&S)

Safety

Odnosi się do wszelkich aspektów występowania zagrożeń, które nie są celowo niezamierzonych przez kogo zagrożeń związanych z podatnością na ryzyko wystąpienia nieszczęśliwych wypadków, a także nie wywiązania się z podjętych zobowiązań, zaniedbań i nieprzestrzegania prawa do integralności osób

• Bezpieczeństwo drogowe (road safety)

• Bezpieczeństwo lotnicze (aviation safety)

• Bezpieczeństwo pożarowe (fire safety)

• Bezpieczna żywność (food safety)

• Bezpieczne środowisko (safe environment)

• Ochrona konsumenta (consumer safety, consumer protection)

• Etc.

Security

Dotyczy środków służących zapobieganiu, tropieniu, wykrywaniu i czynnemu przeciwdziałaniu czynom stanowiących realne zagrożenie i mogącym zagrażać poczuciu bezpieczeństwa i integralności osób, które to czyny mogą być popełniane celowo, czyli czynom z góry uznanych za przestępcze czy nieuprawnione

- może też oznaczać pewność dostępu do określonych dóbr, np. żywności ( „food security”) lub opieki medycznej („health security”)

Zagrożenia z zakresu „safety” są ilościowo i jakościowo o wiele większe, aniżeli „security”

„Security” :

• dotyczy przeciwdziałania aktywnym zagrożeniom (zbrodni, przestępstwu, kradzieży, itp.), ich zapobieganiu i uprzedzaniu

• dotyczy działań zamierzonych skierowanych przeciw czyjemuś dobru (mienie, zdrowie, interesy, wartości)

• te działania są nieuprawnione z punktu widzenia ofiary, ale niekoniecznie muszą być uznane za nielegalne

• zakłada istnienie kogoś, kto świadomie może działać przeciwko czemuś

• te zamierzone działania określa się mianem ataków (napaści)

• dotyczy środków przeciwdziałania (procedury, strażnicy, alarmy, zamki, zapory..)

Próby przezwyciężenia i ewentualnie problemy w różnych językach

• Surety (safety + security)

• Surété - sécurité (franc.)

• Seguridad (hiszp.) - jedno słowo, tak jak w języku polskim, rosyjskim i innych językach słowiańskich

Bezpieczeństwo aktywne i pasywne

• Odnosi się do bezpieczeństwa pojazdów mechanicznych

• „Bezpieczeństwo aktywne” dotyczy technologii wspomagającej zapobieganiu wypadkom

• „Bezpieczeństwo pasywne" dotyczy wyposażenia pojazdu (przede wszystkim poduszki powietrzne, pasy bezpieczeństwa i struktura fizyczna), które pomaga chronić użytkownika (kierowcę, pasażera) w razie zaistnienia wypadku

• Regulamin Nr. 100 dotyczący wymagań wobec pojazdów elektrycznych i hybrydowych (UNECE - Europejska Komisja Gospodarcza ONZ)

Ryzyko względem bezpieczeństwa

• ryzyko jest zagrożeniem (wyzwaniem) dla bezpieczeństwa.

• to (statystyczne) prawdopodobieństwo wystąpienia szkody oraz jej dolegliwości.

• ryzyko podlega ocenie, analizie i pomiarowi.

• znajomość ryzyka oraz przejrzystość (transparentność) w tej materii pozwalają na przygotowanie środków przeciwdziałania i uniknięcie ryzyka (wyeliminowanie) lub ograniczenie ryzyka, oraz na przygotowanie środków, które mogą być zastosowane dla skompensowania skutków jego zmaterializowania.

• ryzyko może więc być kontrolowane, czyli przy jego podwyższonym prawdopodobieństwie (np. ekstremalne formy turystyki kwalifikowanej), musi być ono poddane nie tylko ustawicznej, nigdy niesłabnącej kontroli, ale kontroli wzmożonej.

• poczucie bezpieczeństwa i świadomość ryzyka to odczucia subiektywne, zależne od osobowości poszczególnych osób/zespołów osób których one dotyczą

• zadaniem organizatorów turystyki względem klientów jest:

• zdiagnozowanie zagrożeń

• zobiektywizowanie zagrożeń (wg możliwie największego wspólnego mianownika)

• zapewnienie podstawowego poziomu bezpieczeństwa

• w ramach własnych kompetencji

• we współpracy z innymi kompetentnymi podmiotami (zewnętrznymi).

Różne rozumienie ryzyka

• Eksperci - ryzyko jest dla nich większe wówczas, kiedy zagrożenie jest duże

• Opinia publiczna - ryzyko jest większe wówczas, kiedy wstrząs wywołany zagrożeniem jest większy

• Ludzie (poszczególne osoby) - uznają coś za ryzykowne w zależności od indywidualnego odczucia wstrząsu lub strachu

• Media

• nie wywołują sytuacji wstrząsowej - one z niej korzystają

• w czasie trwania sytuacji kryzysowej - kierują się zdaniem ekspertów

Decyzje w związku z ryzykiem

• Ludzie podejmują decyzje na podstawie postrzegania ryzyka, a nie ryzyka rzeczywistego, w wyniku czego decyzje mogą być niewłaściwe (nieodpowiednie, błędne, nieadekwatne)

• Poziom akceptacji ryzyka zależy od poziomu akceptacji konsekwencji wynikających z zagrożeń ryzykiem

Postrzeganie ryzyka

• Ludzie zwykle przesadzają odnośnie (skutków) niezwykłych rodzajów ryzyka (rzadkich, mało prawdopodobnych zdarzeń), natomiast nie doceniają (nie zauważają) bardziej pospolitego ryzyka

• trzęsienie ziemi - poślizg w łazience

• terroryzm - pospolita przestępczość

• Ludzie kierują się uprzedzeniami wynikającymi z nieznanych sytuacji

• Amerykanie w Europie

• Europejczycy w USA

• Ryzyka upersonifikowane (przypisane do konkretnej osoby) uznawane są za ważniejsze niż te anonimowe

• Ludzie nie doceniają ryzyka, które sami podejmują, natomiast przesadzają co do ryzyka, którego nie mogą osobiście kontrolować

• Wówczas uważają, że to inni powinni się nim zająć

• Ludzie przeceniają to ryzyko, o jakim jest głośno (w mediach), które jest przedmiotem publicznej uwagi w określonym środowisku

Proces oceny ryzyka - 5 pytań

• Co (jakie dobra) chcemy ochronić czy zabezpieczyć?

• Jakimi rodzajami ryzyka te dobra są zagrożone (np. kto może im zagrozić?)?

• W jakim stopniu rozwiązania, które możemy zastosować, mogą te ryzyka złagodzić?

• Jakie negatywne skutki w postaci nowych rodzajów ryzyka może przynieść zastosowanie przyjętych rozwiązań?

• Jakie korzyści i koszty poniesiemy z tego tytułu?

Poznanie ryzyka i przeciwdziałanie w ramach organizacji (przedsiębiorstwa, obszaru konsumpcji turystycznej)

Ryzyko obejmuje możliwość wystąpienia zagrożeń dla celów ekonomicznych i strategicznych organizacji

Kto poznaje i określa zagrożenia

• Kierownictwo - od góry

• Personel - od dołu

Bada się:

• Zagrożenia tkwiące w systemie

• Zagrożenia ukryte

• Relacje przyczynowo-skutkowe

Zarządzanie ryzykiem

System bezpieczeństwa to cały zespół środków służących zapobieganiu i różnym rozwiązaniom, które mają służyć wyeliminowaniu zagrożeń i ograniczeniu ryzyka, czyli zarządzaniu ryzykiem

• Cel zarządzania ryzykiem:

To nie wyeliminowanie ryzyka w ogóle, ale jego ograniczenie do rozmiarów, które pozwolą nam z nim się uporać (kontrolować)

• Tolerancja ryzyka

Zarządzanie ryzykiem to jego kalkulowanie i bilansowanie działań w zakresie korzyści i kosztów wymaganych dla jego kontroli

• To zagrożenia określają ryzyko, ono zaś określa środki przeciwdziałania

Do obszaru zarządzania ryzykiem należą:

• Zarządzanie sytuacjami kryzysowymi

• Ubezpieczenie ryzyka (za opłatą ryzyko przenoszone jest na kogoś innego)

Ubezpieczyciel (lub prawo) może zażądać zastosowania odpowiedniego systemu bezpieczeństwa lub określonych rozwiązań

Unijna dyrektywa 90/314 podpowiada, że ryzyko niewykonania świadczeń przez organizatora turystyki można ograniczyć poprzez ubezpieczenie lub stworzenie funduszu gwarancyjnego

Jak zarządzenie ryzykiem (risk management) widzi Międzynarodowa Rada Muzeów (ICOM)

Odnosi się do dóbr zagrożonego dziedzictwa kulturowego

• Cele uchwalone na Zgromadzeniu Ogólnym ICOM w 1998 r. :

• rozpowszechniać informacje o podatności światowego dziedzictwa na zagrożenia,

• udzielać pomocy fachowcom muzealnym w sytuacjach konfliktów zbrojnych lub klęsk żywiołowych.

• Realizowane są następujące programy mające na celu uświadomienie i zrozumienie rodzaju zagrożeń oraz ograniczenie szkód i ocalenie dziedzictwa dzięki środkom zapobiegawczym i szybkim działaniom:

• ochrona zbiorów

• szkolenie personelu

• bezpieczeństwo zbiorów

Zarządzanie sytuacjami kryzysowymi

• Uprzednie określenie (przewidywanie) sytuacji kryzysowych (np. pożar, masowe zatrucie pokarmowe, wypadek autokaru, bankructwo) - zarządzanie prewencyjne

• Posiadanie planu działania na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowej, w tym planu współpracy z instytucjami kompetentnymi

Cele

• rozpoznanie, powstrzymanie, przerwanie, ograniczenie

• pomoc ofiarom, repatriacja

• polityka informacyjna

• Przygotowanie i posiadanie środków materialnych i organizacyjnych

• Wdrożenie planu i wykorzystanie środków

• Analiza i wyciągnięcie wniosków na przyszłość

Turystyka

• Definicje

• Konsumpcja i konsumenci

• Prawa turysty do bezpieczeństwa

• Prawa innych interesariuszy

• Przedsiębiorstwo i bezpieczeństwo

Termin „turystyka”

• Definicje socjologów (motywy antropologiczne, poznawcze, kulturowe)

• Definicja UN/UNWTO (statystyczno-makroekonomiczna)

• ekonomiczne rozumienie turystyki

• to co ludzie robią (zaspokajają swoje potrzeby konsumując) podróżując/ przemieszczając się/przebywając poza miejscem stałego zamieszkania

• to czego tym osobom się dostarcza czy świadczy w formie usług, przedmiotów i towarów (dóbr turystycznych), aby umożliwić ich konsumpcję

• rodzaje działalności i usługi charakterystyczne dla turystyki np. turystyczny rachunek satelitarny

Definicja UN/UNWTO zwraca uwagę na czynności osób przebywających poza miejscem stałego zamieszkania nie dłużej niz rok w różnych celach, wyłączając prace zarobkową. Socjolodzy zwracają uwagę na motywacje i skutki społeczne podróżowania. Usługi charakterystyczne to te, które by zanikły, bądź ich sprzedaż zostałaby znacznie ograniczona przy braku popytu osób podróżujących

• Prawne oraz “fiskalne” rozumienie turystyki

• w ustawach (np. polska ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym”)

• w przepisach podatkowych

• Defincja (brak definicji) turystyki i usług turystycznych przez Komisję Europejską (por. dyrektywa o usługach na rynku wewnętrznym 2006/123/WE(33)

• używane pojęcia: turystyka, usługi turystyczne, sektor turystyczny (branża turystyczna), polityka turystyczna

• w dokumentach wyjątkowo pojawia się termin “przemysł turystyczny” lub “przemysły turystyczne”

• Potoczne rozumienie turystyki jako wyjazd na urlop, dla przyjemności i zwiedzanie

• Terminologia anglosaska: „podróże i turystyka” („travel and tourism”) jako całość zjawiska

• “travel” : sama podróż (usługa transportowa) w jakichkolwiek celach do miejsca docelowej konsumpcji poza miejscem stalego zamieszkania (kiedyś “travel” - “travail” oznaczał wysiłek lub pracę związaną z trudem przemieszczania się

• “tourism” - wyjazdy wakacyjne: tak jak popularne rozumienie turystyki

• Proponowana definicja turystyki międzynarodowej jako specyficznego rodzaju handlu międzynarodowego (międzynarodowej wymiany dóbr: usług i towarów):

Turystyka międzynarodowa to ta część handlu międzynarodowego, w której nabycie dóbr przez osoby udające się za granicę jest rezultatem ich podróży, ale nie jej głównym czy bezpośrednim celem.

W konteście całej gospodarki i handlu turystyka sprowadza się do nabywania dóbr turystycznych przez osoby w związku z ich podróżą, natomiast nabycie dóbr nie jest jej bezpośredmi celem, lecz rezultatem

Turystyka jako część konsumpcji

Turystyka to konsumpcja różnorakich dóbr (usług i towarów) przez osoby, które przemieszczają się w celach:

• spędzenia czasu wolnego, wypoczynku i rozrywki, (zwiedzanie) a także dla zdrowia, zaspokojenia wszelkiego rodzaju zainteresowań oraz potrzeb duchowych (religijnych)

• prowadzenia interesów, w celach zawodowych, naukowych, szkoleniowych i politycznych,

• prywatnych i rodzinnych (kontakty międzyludzkie)

• dane UNWTO (patrz „motywacje wg UNWTO” -następna diapozytywa)

Motywacje podróży (popyt) na rynku turystycznym

• różne motywacje

• motywacje dominujące i wspomagające

• migracja jako czynnik wspierający turystykę międzynarodową (20 %)

Turystyka a konsumpcja

Turystyka, szczególnie w części dot. spędzania czasu wolnego, wypoczynku i rozrywki, jest wybitną cechą społeczeństwa konsumpcji (społeczeństwa konsumującego) i kultury konsumpcyjnej. Również w czasie podróży o innych celach (interesy, kontakty prywatne) ludzie nabywają dobra turystyczne jako dobra konsumpcyjne. Dobra turystyczne - w tym produkty turystyczne - są towarem, prawie jak każdy inny towar czy usługa będące przedmiotem obrotu handlowego

Konsumpcja a podejście konsumpcyjne

• Konsumpcja to użytkowanie lub spożytkowanie dóbr umożliwiające zaspokojenie potrzeb życiowych

• Podejście konsumpcyjne (do życia/istnienia) lub konsumpcjonizm to:

• postawa polegająca na nieusprawiedliwionej (rzeczywistymi potrzebami oraz kosztami ekologicznymi, społecznymi czy indywidualnymi) konsumpcji dóbr materialnych i usług

lub

• pogląd polegający na uznawaniu konsumpcji (jej rodzaju, poziomu) za wyznacznik jakości życia (lub za najważniejszą, względnie jedyną wartość w życiu)

• Społeczeństwo konsumpcyjne to takie, w którym konsumpcja staje się właściwie rzeczą najważniejszą w życiu większości osób - a nawet istotą ich istnienia (por. C. Campbell/Z. Bauman)

Wnioski dla analizy turystyki i jej różnorodnych aspektów (w tym bezpieczeństwa)

• Turystykę należy postrzegać nie w oderwaniu, ale na tle czy obok innych przedmiotów i form konsumpcji, np.

• zakup wycieczki lub nowego samochodu

• wyjazd za miasto lub niedzielna wyprawa do galerii handlowej

• W zakresie bezpieczeństwa i ryzyka - chodzi o zapewnienie bezpiecznej konsumpcji turystycznej (konsumentom w podróży) oraz obszarów na styku, czyli ochrony interesów innych podmiotów poza nimi (interesariuszy).

Całkowity zakres bezpieczeństwa i ryzyka w turystyce

W potocznym rozumieniu bezpieczeństwa i ryzyka w turystyce mogłyby one dotyczyć tylko samych konsumentów, jednakże interesów konsumentów w tym zakresie nie można rozpatrywać bez uwzględnienia innych podmiotów - “interesariuszy”:

• państwa (społeczeństwa) przyjmującego i wysyłającego turystów

• społeczności lokalnych przyjmujących przybyszów na okres turystyczny (konsumentów w trakcie ich podróży i czasowego pobytu)

• przedsiębiorstw obsługujących podróżnych i przybyszów

• pracowników zatrudnionych przez te przedsiębiorstwa

Typowy dylemat: kogo ratować/ewakuować najpierw w przypadku klęsk żywiołowych: turystów czy ludność miejscową

Kogo najpierw zabierzemy do helikoptera?

Cel: wspólny, zrównoważony interes wszystkich „interesariuszy” w zakresie bezpieczeństwa w turystyce

• Turyści - osoby podróżujące - konsumenci

• Przedsiębiorstwa turystyczne

• Personel

• Społeczności lokalne goszczące przybyszów turystycznych

• Państwa wysyłające i przyjmujące turystów

• Ekosystem (kto jest bezpośrednim rzecznikiem ekosystemów?)

Bezpośrednie i pośrednie aspekty bezpieczeństwa osobowego i zagrożeń u obywatela i konsumenta

-> Zależy od samej osoby, jej postępowania i zdolności reagowania na czynniki otoczenia fizycznego (safety) i ludzkiego (security)

• fizyczne (zdrowie fizyczne)

• psychiczne (integralność psychiczna)

-> Zależy od innych ludzi (jednostek, przedsiębiorstw, instytucji)

• ekonomiczne (ochrona interesów konsumenta)

• traktowanie przez prawo (równość, niedyskryminacja)

• kulturowe (zachowanie tożsamości i prawa do wyrażeń kulturowych, w tym religijnych)

• polityczne (wolność wyrażeń i opinii w stosunku do władzy politycznej)

• aktywna ochrona przed niebezpieczeństwem przez instytucje (w przypadku zagrożenia życia, zdrowia, mienia)

Specyficzne rodzaje ryzyka interesariuszy

• Przedsiębiorstw obsługujących podróżnych i przybyszów - to przede wszystkim ryzyko handlowe

• Inwestorów - ryzyko ekonomiczne

• Pracowników zatrudnionych przez te przedsiębiorstwa - ryzyko osobiste (bezpieczeństwo - BHP) i ekonomiczne jako pracobiorców

• Przyjmujących społeczności lokalnych - to przede wszystkim ryzyko

• Ekonomiczne: utraty dostępu do (własnych) miejscowych dóbr oraz ryzyko ich podrożenia

• Społeczne i kulturowe: ryzyko poniesienia negatywnych skutków postępowania osób przyjezdnych

• Przyjmującego państwa - to przede wszystkim ryzyko polityczne i bezpieczeństwa narodowego

• Wysyłającego państwa - to również ryzyko polityczne

• Wysyłającej gospodarki - to ryzyko utraty nabywców dóbr wytwarzanych przez nią samą

• Gospodarki przyjmującej - to przede wszystkim ryzyko nie ekwiwalentnej wymiany handlowej, zależności od importu, inflacyjnego wzrostu cen

Bezpieczeństwo i ryzyko turysty - konsumenta, punkt widzenia przedsiębiorstwa i obszarów recepcji turystów

W pierwszej kolejności chodzi o bezpieczeństwo fizyczne, ekonomiczne i kulturowe klientów i przybyszów (konsumentów)

Zakres

• w trakcie przemieszczania się (przejazdu, podróży do miejsc docelowych)

• w czasie czasowego pobytu w miejscu docelowym - poza miejscem stałego zamieszkania

• w związku z zaspokojeniem podstawowych potrzeb (wyżywienie, nocleg, poruszanie się)

• w kontaktach konsumenckich z usługodawcami i sprzedawcami

• w trakcie zajęć (rekreacyjnych, rozrywkowych, kulturalnych, itd.), które stoją za motywacjami podróży

• w kontaktach z usługodawcami

• w kontaktach z zastanym otoczeniem

• społecznym

• naturalnym

• w kontaktach z innymi podróżnymi

• w postępowaniu wobec samych siebie

Kim jest konsument - klient, obywatel?

• Statystyczny konsument turystyczny

• podróżni

• odwiedzający

• turyści

• wycieczkowicze

Zapoznawane terminy polskie

• przybysze

• przyjezdni (a może: „przejezdni”?)

Produktem turystycznym nie jest sam obiekt czy miejsce zaspakajające motyw podróży, ale cały zestaw świadczeń i doświadczeń związanych z potrzebą dotarcia do obiektu lub miejsca i jego turystycznej konsumpcji w szerokim znaczeniu tego pojęcia, a więc zaspokojenia motywacji podróży czy poznania i związanych z nimi wszelakimi potrzebami wynikającymi z konieczności przemieszczania się.

Różne formy turystyki lub usługi z nią związane są towarem, toteż osoby uznawana za turystów są przede wszystkim konsumentami produktów turystycznych.

Charakterystyczne kategorie konsumentów turystycznych (różne nazwy)

• goście (hotelowi, kampingu, restauracji)

• klienci (biur podróży, biura wynajmu pojazdów kasyna, salonów piękności)

• uczestnicy (wycieczek, spływów, zjazdów, konferencji, targów)

• klienci indywidualni bezpośredni (pojedyncze osoby i grupy osób, np. rodzina, grupa środowiskowa)

• klienci komercyjnie zorganizowani, indywidualni i zbiorowi (nabywcy pakietów usług)

Konsument ogólny i konsument turystyczny: podobieństwa i różnice

Cechy wspólne dotyczące turystyki i innej konsumpcji

• moda, zwyczaj, tradycja, styl życia

• marki

• konsumpcja odpowiedzialna i nieodpowiedzialna

• popyt odporny na wstrząsy

• łatwo się przemieszcza

• niestałość (nielojalność) konsumenta

• konsument poddany ostrej konkurencji

• wrażliwość na poziom cen

• wrażliwość na relację cena - jakość

Specyficzne cechy konsumpcji turystycznej, które są odpowiedzialne za słabszą pozycję konsumenta turystycznego

Konsument turystyczny

• W ruchu - poza znanym sobie otoczeniem

• Produktu złożonego

• Okresowo masowy i sezonowy

• Uwięziony w „łańcuchu” produkcji i konsumpcji

• bardziej bezbronny w obrocie międzynarodowym

• Pasywny wobec sytuacji monopolu na rynku

Słabsza pozycja konsumenta turystycznego

• Wrażliwy i pasywny wobec przeszkód administracyjnych (wizy, przepisy bezpieczeństwa, opłaty)

• Uznawany za potencjalnego nielegalnego imigranta, a nawet przestępcę

• coraz skrupulatniej kontrolowany i przesłuchiwany

• szczególnie wrażliwy na zakłócenia, np. w przypadku zatargów pracowniczych (strajki), katastrof, konfliktów społecznych

Efekty

• Narastające niebezpieczeństwo stopniowej utraty podmiotowości

• Wpływ na obniżenie ogólnego poziomu doświadczanej jakości produktu turystycznego

• Różnice narodowe i osobowe

Bezpieczeństwo a skodyfikowane prawa człowieka

Prawa człowieka skodyfikowane w instrumentach międzynarodowych

• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948, ONZ),

• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966, ONZ),

• Europejska Konwencja Praw Człowieka (Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności - EKPC;1950/1953, Rada Europy - Polska od roku 1993 r.)

• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (art. 2, 3, 6), odrzucona przez Polskę

Które odnoszą się do różnych aspektów bezpieczeństwa osobistego (integralność fizyczna i psychiczna).

Od kogo zależy w praktyce przestrzeganie prawa człowieka (jako turysty) do bezpieczeństwa

• Państwo

• Administracja turystyczna

• Administracja lokalna

• Administracja turystyczna

• Brak przepisów, złe przepisy

• Brak instytucji, niesprawne instytucje

• Brak środków materialnych

• Brak kadr i koordynacji

• Brak woli politycznej

• Turystyczne instytucje publiczne

• Organizacje do spraw promocji (muszą obiektywnie informować o zagrożeniach i sposobach ich zapobiegania)

Przedsiębiorstwa

- nieetyczne podejście do klienta

Źródła zagrożeń z punktu widzenia organizatora turystyki reprezentującego klienta

• Obiekt i obszar turystyczny (miejsce konsumpcji turystycznej)

• Organizacja (wadliwa) i sposoby świadczenia usług turystycznych

• niewłaściwa informacja organizatorów turystyki

• Otoczenie społeczne przedsiębiorstwa (postawa społeczności lokalnej, przestępczość, niepokoje społeczne)

• Otoczenie instytucjonalne (czy instytucje mogą współpracować i pomóc?)

• Naturalne środowisko (czynniki wzajemnie ze sobą powiązane):

• klimat, pory roku

• położenie geograficzne

• sytuacja epidemiologiczna

• zagrożenie klęskami żywiołowymi

• Osoba klienta (ryzykowne postępowanie, członkowie grupy)

Ryzyko i odpowiedzialność organizatorów turystyki

Przedsiębiorstwa ponoszą odpowiedzialność za:

• Klientów (konsumentów)

• Personel (bezpieczeństwo i higiena pracy)

• Otoczenie ludzkie (społeczność miejscową) i przyrodnicze (ekosystem), oraz

• Siebie samych

• przedsiębiorstwo ponosi skutki materialne (finansowe) wystąpienia zagrożeń powodujących ofiary wśród jego klientów, nawet jeśli nie musi wypłacać odszkodowań, a „jedynie” zajmować tym problemem ex post

• zagrożenia i ich ofiary wśród klientów i personelu mogą być dodatkowym źródłem ryzyka zagrażającego istnieniu i rentowności przedsiębiorstwa, obok ryzyka handlowego, inwestycyjnego czy koniunkturalnego

• ryzyko może być ubezpieczone. Ubezpieczenie ryzyka nie zwalnia od podjęcia środków zapobiegawczych

Utrzymywanie się wysokiego poziomu ryzyka dla klientów (konsumentów) przedsiębiorstwa oraz w obszarach recepcji turystycznej obniża poziom ich wiarygodności na rynku, tworzy ich negatywny wizerunek.

Ocena ryzyka przedsiębiorstwa: refleksje ekonomistów na tle obecnego kryzysu

Błędy przedsiębiorstw w przygotowaniu do zarządzania ryzykiem:

• opinia, że można zarządzać ryzykiem dzięki przewidywaniu ekstremalnych wydarzeń

• przekonanie, że analiza wydarzeń z przeszłości pomoże zarządzać ryzykiem obecnie i w przyszłości

• ignorowanie rad innych odnośnie tego, czego nie powinno się czynić

• przekonanie, że ryzyko można mierzyć przy pomocy odchyleń standardowych

• nieuwzględnianie różnicy między matematyką a psychologią w sposobach przedstawiania ryzyka (wielkości bezwzględne i relatywne)

• sprzeczność między imperatywem skuteczności a maksymalizacją zysku w krótkim okresie czasu (nieuwzględnienie potrzeby rezerw, złe planowanie bodźców dla kierowników)

Bezpieczeństwo a jakość produktu turystycznego

• Zapewnienie bezpieczeństwa we wszelkich jego postaciach uznawane jest we wszystkich definicjach i systemach jakości (UNWTO, ISO, CEN, etc.) jako jej podstawowy warunek.

• Na ogół nie udaje się zastąpić braku bezpieczeństwa i wystąpienia zagrożeń rekompensatą w postaci innych elementów składających się na jakość produktu turystycznego, zarówno tych podstawowych jak i dynamicznych (zmiennych).

• Zapewnienie bezpieczeństwa konsumenta turystycznego jest jednym z głównych elementów dyrektywy Rady (EWG) 90/314 w sprawie zorganizowanych wycieczek (obecnie w trakcie nowelizacji)

Determinanty i aktualne problemy bezpieczeństwa w turystyce

• Czynniki społeczne

• Negatywna globalizacja

• Turystyka jako ofiara

Trudności w ocenie i zaciemnienie ryzyka

• Szybkość zmian, otoczenia, aktorów

• Rozwój technologii

• sięganie do nowych technologii i brak ich opanowania

• wdzieranie się do życia nowych technologii

• poleganie (nadmierne) na nowych technologiach do znajdywania rozwiązań

• Bezpieczeństwo jako towar medialny:

• utrzymywanie uwagi na rzadkich przypadkach i anomaliach, odwracanie uwagi od ryzyka pospolitego

• Zawłaszczenie bezpieczeństwa przez grupy interesów (bezpieczeństwo dla kogo?)

Bezpieczeństwo w turystyce a życie w ogóle

Powszechne odczuwanie i rodzaje strachu we współczesnym, „płynnym” społeczeństwie konsumpcji (Z. Bauman)

• strach przed tym, że się jest „nieodpowiednim” i że można „odpaść w biegu” lub coś stracić (np. możliwość wakacji w kolejnym atrakcyjnym miejscu, “w którym wszyscy już byli”), przestać uczestniczyć w konsumpcji

• Strach egzystencjalny

• wzmagające się obawy przed wszelkiego rodzaju zarazkami czy zakażeniami (maseczki i świńska grypa)

• Poczucie braku bezpieczeństwa socjalnego i ekonomicznego

• doświadczane i wzmożone przez obecny kryzys

Strach jest bardziej zaraźliwy aniżeli wirusy (komentarz prasowy z okazji grypy A)

Skutki negatywnej globalizacji

• niekontrolowany i spekulacyjny przepływ Kapitału (co doprowadziło do kryzysu 2008 -2009 - 2010)

• niesprawiedliwy Handel

• powszechna Inwigilacja i Działalność Wywiadowcza

• wywieranie Przymusu

• handel bronią (nie tylko nielegalny)

• przestępczość (w tym zwłaszcza zorganizowana)

• terroryzm

Poczucie bezpieczeństwa współczesnego społeczeństwa w epoce globalizacji

Zygmunt Bauman uważa (Liquid Fear, 2006), że powszechne poczucie strachu panujące we współczesnym społeczeństwie jest wynikiem tej negatywnej (wysoce selektywnej) globalizacji.

- depcze ona narodową suwerenność i nie szanuje granic państwowych

- ingeruje w prywatność (mimo deklarowanej ochrony danych osobowych)

• prowadzi do niekontrolowanego wzrostu nakładów na bezpieczeństwo

- jest to koszt społeczeństwa konsumpcyjnego

Strach w dużych aglomeracjach

• 39 % uważa, że osobiste uczucie strachu wzrosło w ciągu ostatnich 8 - 10 lat (przewodzą Tokio, Sao Paulo, Rzym, Moskwa, Kair)

• 55 % uważa, że zarówno politycy jak i terroryści wzmagają strach

(przewodzą w tej opinii Londyn, Paryż, Rzym, Moskwa, Mumbai)

• 31% uważa, że należy wprowadzić większy porządek i szacunek dla przepisów (przewodzą te same miasta)

• Por. badania Oxley'a

Zbadano następujące duże miasta: Kair, Londyn, Moskwa, Mumbai, Nowy Jork, Paryż, Pekin, Rzym, Sao Paulo, Tokio

Poczucie bezpieczeństwa współczesnego społeczeństwa w epoce globalizacji

Obecna percepcja głównych problemów bezpieczeństwa uderzających w turystykę (wg kolejności):

• wojny i terroryzm

• groźba wystąpienia epidemii i pandemii

• klęski żywiołowe

• katastrofy

• napaści i porwania

• wypadki

• przestępczość, w tym zorganizowana

• nielegalny handel narkotykami

• handel żywym towarem (eksploatacja prostytucji, zwłaszcza kobiet i dzieci)

• problemy bezpieczeństwa związane z nielegalną imigracją

• bezpieczeństwo ekonomiczne i ochrona konsumenta

Signum temporis: akty terroru skierowane przeciwko obiektom i skupiskom turystycznym

11/9 Nowy Jork, Bali, Moskwa, Madryt, Kair, Stambuł, Ankara, Kusidasi, Riad, Londyn, Kair, Sharm el Sheik, Mumbai, etc.

Klęski żywiołowe

• Tsunami 2004 (20 krajów, 225 tys. ofiar śmiertelnych, w tym tysiące turystów) stało się symbolem klęsk żywiołowych. W jego wyniku powstał nowy światowy system ostrzegawczy (TWS - systemy międzynarodowe i regionalne).

• Powodzie, zalanie i obsunięcia gruntu stają się coraz dotkliwszym zjawiskiem w związku z erozją, ogólnym ociepleniem oraz zabudową - w tym turystyczną - atrakcyjnych terenów w korytach rzek i na wybrzeżach.

• Również wybuchy wulkanów i trzęsienia ziemi mogą dysponować systemami ostrzegawczymi, ale brak jest zgody co do skuteczności (a nawet potrzeby?) takich systemów (Abruzzo).

• Chmury popiołu wulkanicznego (Europa, kwiecień - maj 2010)

Obawa przed klęskami żywiołowymi oraz katastrofami spowodowanymi przez człowieka w Europie (UE)
(Eurobarometer, Civil protection, 09 - 10.2009)

• Poparcie dla wspólnych działań unijnych

• Solidarność

• Brak środków

• Pomoc dla krajów sąsiednich

• Największe zagrożenie - powodzie (Polska)

• Niewiele osób zaangażowało się w środki ochrony i przeciwdziałania

• Niewiele osób uważa się za poinformowane

• Na ogół ufa się naukowcom

Wykład III 15.05.10

Podstawy prawne ubezpieczeń turystów - najważniejsze akty prawne

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 223, poz. 2268 - tekst jednolity)

• Art. 5 ust. 1 pkt 2 a i b - zawieranie umowy ubezpieczenia na rzecz klientów

• Art. 5 ust.2 obowiązek posiadania umowy ubezpieczenia

• Art. 14 ust. 3

• Art. 13. ust. 1 pkt 2.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2003 r. w sprawie ubezpieczenia na rzecz klientów w związku z działalnością prowadzoną przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. (Dz. U. Nr 228, poz. 2269)

Kodeks Cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. Dziennik Ustaw z dnia 18 maja 1964 r. (Dz.U.64.16.93) Księga Trzecia. Zobowiązania. Tytuł XXVII. Umowa ubezpieczenia

Istotne zmiany

• Art. 812 k.c. Ogólne warunki ubezpieczenia

• Art. 817 par.2 k.c. Termin spełnienia świadczenia

• Art. 822 Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

• Art. 824 Zasada odszkodowania

Prawo Ubezpieczeniowe - stan prawny od 01.01.2004 r.

• Ustawa o działalności ubezpieczeniowej

• Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

• Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowymi emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych

• Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym

Ww. ustawy pochodzą z dnia 22.05.2003 r. i zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 124 z dnia 16 lipca 2003 r. poz. 1151, 1152,1153 i 1154

Reforma prawa ubezpieczeń, dlaczego ?!

• Legislacyjne uporządkowanie całokształtu materii związanej z działalnością ubezpieczeniową

• Dostosowanie prawnych regulacji rynku i działalności ubezpieczeniowej do standardów prawa unijnego, harmonizacja prawa krajowego z wymaganiami prawa wspólnotowego (konwencja lugańska, dyrektywa unijna 2002/92/EC, zalecenia KE)

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym z dnia 22 maja 2003 r.

Ustawowo uregulowano kwestie związane z pośrednictwem ubezpieczeniowym

Określa zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych

Działalność uzupełniająca (agencyjna)

Art. 10 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym

• przedsiębiorca działa na podstawie umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń

• również jako działalność uzupełniająca

• musi pozostać w bezpośrednim związku z podstawową działalnością tego przedsiębiorcy np. biuro podroży ubezpiecza uczestników wycieczek zagranicznych

• czas trwania umów nie może przekroczyć 12 miesięcy

• należyta staranność art. 355 par. 2 k.c.

• Okazywanie klientom pełnomocnictwa art. 13 ust 1 pkt 1 o pośrednictwie ubezpieczeniowym

• zachowanie tajemnicy informacji art. 13 ust 1 pkt 1 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym

Nie jest wymagane spełnienie wymogu określonego w art. ust.1 pkt 5 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym

Ubezpieczenia turystyczne - podstawowe definicje

I. Definicje ustawowe

1) organizator turystyki - przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną;

2) pośrednik turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych;

3) agent turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenia w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju;

4) przewodnik turystyczny;

5) pilot wycieczek;

6) usługi hotelarskie;

7) turysta;

8) odwiedzający;

9) klient - osoba, która zamierza zawrzeć lub zawarła umowę o świadczenie usług turystycznych na swoją rzecz lub na rzecz innej osoby, a zawarcie tej umowy nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej, jak i osobę, na rzecz której umowa została zawarta, a także osobę, której przekazano prawo do korzystania z usług turystycznych objętych uprzednio zawartą umową;

10) przedsiębiorca - przedsiębiorca i przedsiębiorca zagraniczny w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807).

II. Definicje towarzystw ubezpieczeniowych

• Biuro podróży - mający siedzibę na terenie RP przedsiębiorca organizujący imprezy turystyczne lub pośredniczący w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych.

• Impreza turystyczna - co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu. Do imprez turystycznych zalicza się również pobyty w wynajętych domach lub mieszkaniach (apartamentach) wakacyjnych.

• Ubezpieczający - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zawierająca umową ubezpieczenia i zobowiązana do opłacenia składki.

• Ubezpieczony - osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej, na rzecz której zawarto umową ubezpieczenia.

• Uprawniony - osoba upoważniona do otrzymania świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego, wyznaczona imiennie przez ubezpieczonego.

W razie nie wyznaczenia osoby uprawnionej, świadczenie przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego według następującej kolejności: małżonkowi, dzieciom, rodzicom, innym ustawowym spadkobiercom.

• Osoba bliska - współmałżonek, konkubent, konkubina, dzieci (również przysposobione), rodzeństwo, rodzice.

• Nagłe zachorowanie - powstały w sposób nagły stan chorobowy zagrażający zdrowiu lub życiu ubezpieczonego, wymagający natychmiastowej pomocy lekarskiej, w związku z którym nastąpiła konieczność poddania się leczeniu przed zakończeniem podróży.

• Choroba przewlekła - choroba mająca długotrwały przebieg, trwająca zwykle miesiącami lub latami, leczona w sposób stały lub okresowy.

• Następstwo choroby przewlekłej - powstałe w sposób nagły, po przekroczeniu granicy Rzeczypospolitej Polskiej, nasilenie (zaostrzenie) choroby przewlekłej o ostrym przebiegu, wymagające natychmiastowej pomocy lekarskiej, w związku z którym nastąpiła konieczność poddania się leczeniu przed zakończeniem podróży zagranicznej.

• Nieszczęśliwy wypadek - nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony, niezależnie od swej woli, doznał trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł.

• Przedwczesny poród - poród, który nastąpił nie później niż 2 miesiące przed przewidywanym terminem (czyli do 32 tygodnia ciąży).

• Trwały uszczerbek na zdrowiu - uszkodzenie ciała osoby ubezpieczonej spowodowane nieszczęśliwym wypadkiem objętym ubezpieczeniem, przy czym za trwałe uszkodzenie ciała rozumie się zaburzenia czynności lub trwałą dysfunkcję organu.

• Centrala alarmowa - jednostka organizacyjna wskazana przez ubezpieczyciela, której ubezpieczający lub ubezpieczony obowiązany jest zgłosić zaistnienie zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową

• Szpital - zakład opieki zdrowotnej świadczący, przy wykorzystaniu wykwalifikowanego zespołu lekarskiego i pielęgniarskiego, całodobową opiek nad chorymi w zakresie diagnostyki i leczenia.

(Pojęcie to nie obejmuje domu opieki, hospicjum, ośrodka leczenia uzależnień, ośrodków sanatoryjnych i uzdrowiskowych, prewentoriów oraz centrów i ośrodków rehabilitacyjnych).

• Leczenie szpitalne - pobyt w szpitalu trwający co najmniej 24 godziny.

• Ambulatorium - zakład lecznictwa otwartego, w którym przy pomocy wykwalifikowanego zespołu lekarskiego
  i pielęgniarskiego udzielana jest pomoc medyczna w zakresie diagnostyki i leczenia. W rozumieniu niniejszych ogólnych warunków pojęcie to nie obejmuje domu opieki, hospicjum, ośrodka leczenia uzależnień, ośrodków sanatoryjnych i uzdrowiskowych, prewentoriów oraz centrów i ośrodków rehabilitacyjnych.

• Leczenie ambulatoryjne - udzielenie pomocy lekarskiej w szpitalu lub innej placówce medycznej, trwające nie dłużej niż 24 godziny.

• Wyczynowe uprawianie sportu - uprawianie dyscyplin sportowych w ramach sekcji lub klubów sportowych, albo w celach zarobkowych, jak również uczestniczenie w wyprawach do miejsc charakteryzujących się ekstremalnymi warunkami klimatycznymi lub przyrodniczymi, albo w ekspedycjach.

• Ekspedycja - zorganizowana wyprawa mająca na celu zrealizowanie wytyczonych zadań o charakterze sportowym bądź naukowym.

• Kradzież z włamaniem - zabór mienia po uprzednim usunięciu istniejących zabezpieczeń przy użyciu siły fizycznej lub narzędzi, albo podrobionego lub dopasowanego klucza, bądź klucza oryginalnego, w którego posiadanie sprawca wszedł wskutek włamania do innego pomieszczenia lub w wyniku rabunku.

• Rabunek - zabór mienia z zastosowaniem przemocy fizycznej lub groźby natychmiastowego jej użycia wobec ubezpieczonego lub osoby bliskiej, bądź z doprowadzeniem ubezpieczonego do nieprzytomności lub bezbronności.

• Szkoda rzeczowa - szkoda polegająca na uszkodzeniu bądź zniszczeniu rzeczy.

• Szkoda osobowa - szkoda polegająca na spowodowaniu śmierci, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia.

• Udział własny - określony procentowo udział ubezpieczonego w szkodzie

• Franszyza redukcyjna - określona procentowo kwota, o którą pomniejszona jest kwota odszkodowania wypłacanego przez Towarzystwo ubezpieczeniowe

• Zdarzenie szkodowe - zdarzenie objęte postanowieniami umowy ubezpieczenia, w następstwie którego wobec ubezpieczonego mogą zostać wysunięte roszczenia z tytułu odpowiedzialności cywilnej

• Wykonywanie pracy - podjęcie przez ubezpieczonego za granicą czynności, za które zwyczajowo otrzymuje się wynagrodzenie i które zwiększają ryzyko powstania szkody.

Rodzaje ubezpieczeń turystycznych

Skróty używane przez towarzystwa ubezpieczeniowe

• KL - ubezpieczenie kosztów leczenia, (medical expenses)

• NNW - ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków, (personal accident)

• OC - ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, (third party liability)

• BP - ubezpieczenie bagażu podróżnego (baggage)

Ubezpieczenia turystyczne. Rodzaje ubezpieczeń (ogólne warunki ubezpieczenia)

Ubezpieczenie kosztów leczenia:

• przedmiotem ubezpieczenia w wariancie …………… są koszty leczenia ubezpieczonego, który przebywając za granicą Rzeczypospolitej Polskiej musiał bezzwłocznie poddać się leczeniu w związku z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem.

• za koszty leczenia uważa się powstałe za granicą wydatki poniesione na:

• badania i zabiegi lekarskie przepisane przez lekarza w związku z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem,

• zakup niezbędnych lekarstw i środków opatrunkowych przepisanych przez lekarza,

• transport ubezpieczonego do ambulatorium lub szpitala,

• transport ubezpieczonego między placówkami medycznymi na zlecenie lekarza prowadzącego ubezpieczonego,

• transport do miejsca zakwaterowania po udzieleniu pomocy medycznej,

• pobyt w ambulatorium lub szpitalu (zabiegi, honoraria lekarzy, lekarstwa, analizy, operacje),

• poród, który nastąpił nie później niż w 32 tygodniu ciąży, przy czym świadczenie wypłacane jest łącznie za matkę i dziecko do wysokości sumy ubezpieczenia,

• naprawę i zakup okularów oraz naprawę protez bezpośrednio po wypadku, w przypadku gdy ich uszkodzenie związane było z nieszczęśliwym wypadkiem powodującym trwały uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego.

• leczenie stomatologiczne nagłych stanów zapalnych do wysokości w złotych równowartości … EUR (dla wszystkich zachorowań wymagających udzielenia natychmiastowej pomocy lekarskiej zaistniałych w okresie ważności umowy ubezpieczenia).

• koszty transportu w związku z koniecznością powrotu ubezpieczonego do Rzeczypospolitej Polskiej z uwagi na jego stan zdrowia wymagający niezwłocznej kontynuacji leczenia, najtańszym dostępnym środkiem lokomocji, zaakceptowanym przez lekarza,

• koszty transportu do Rzeczypospolitej Polskiej po zakończeniu leczenia, w przypadku gdy ubezpieczony nie może kontynuować podróży, ani powrócić do kraju wcześniej zaplanowanym środkiem transportu,

• dodatkowe koszty podróży osoby towarzyszącej niezbędnej do sprowadzenia ubezpieczonego do Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podróż odbyła się na podstawie pisemnego zalecenia lekarza prowadzącego chorego za granicą,

• dodatkowe koszty wyżywienia i zakwaterowania osoby towarzyszącej ubezpieczonemu niezbędnej do załatwienia spraw związanych z powrotem ubezpieczonego do Rzeczypospolitej Polskiej,

• koszty transportu zwłok ubezpieczonego do miejsca pochówku w Rzeczypospolitej Polskiej lub koszty pochówku za granicą,

• Towarzystwo ubezpieczeniowe refunduje koszty sprowadzenia zwłok ubezpieczonego do miejsca pochówku w Rzeczypospolitej Polskiej lub koszty pochówku za granicą - do wysokości kosztów sprowadzenia zwłok do Rzeczypospolitej Polskiej, jakie poniosłoby Towarzystwo ubezpieczeniowe zlecając sprowadzenie polskiemu przedsiębiorstwu zajmującemu się sprowadzaniem zwłok z zagranicy, jednakże koszty nie mogą przekroczyć wybranej sumy ubezpieczenia, określonej w polisie.

• koszty zakupu trumny za granicą, jeżeli miejscowe przepisy dotyczące transportu zwłok tego zakupu wymagają,

• koszty wizyty osoby wskazanej przez ubezpieczonego, zamieszkałej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywającej w kraju zachorowania ubezpieczonego, jeżeli ubezpieczony jest hospitalizowany za granicą przez okres dłuższy niż 7 dni i nie towarzyszy mu żadna osoba pełnoletnia,

• dodatkowe koszty wyżywienia i zakwaterowania za granicą w celu rekonwalescencji w przypadku gdy transport ubezpieczonego do Rzeczpospolitej Polskiej nie może nastąpić bezpośrednio po zakończeniu hospitalizacji i ubezpieczony musi pozostać w łóżku zgodnie z zaleceniami lekarzy,

• dodatkowe koszty transportu ubezpieczonego po zakończeniu leczenia z miejsca hospitalizacji za granicą do miejsca umożliwiającego kontynuowanie przewidzianej podróży, maksymalnie do wysokości równowartości w złotych ... EUR.

Ubezpieczenie może obejmować dodatkowo:

• całodobowy dyżur Centrali Alarmowej,

• przekazanie wiadomości

• w przypadku zajścia nieprzewidzianego zdarzenia niezależnego od ubezpieczonego, które spowodowało opóźnienie lub zmianę przebiegu podróży ubezpieczonego, Centrala Alarmowa, na życzenie ubezpieczonego przekaże niezbędne informacje rodzinie lub pracodawcy. Centrala Alarmowa i towarzystwo ubezpieczeniowe nie odpowiadają za treść, terminowość i następstwa przekazanych informacji,

• pomoc w przypadku kradzieży lub utraty dokumentów

• jeżeli ubezpieczony utracił dokumenty podróżne (paszport, bilety itp.), Centrala Alarmowa udzieli informacji o działaniach jakie należy podjąć. Centrala Alarmowa i towarzystwo ubezpieczeniowe nie ponoszą odpowiedzialności za efekty tych działań.

Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków:

• Umowa ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków obejmuje następujące świadczenia:

• na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu,

• na wypadek śmierci.

Ubezpieczenie bagażu podróżnego:

• Ochroną ubezpieczeniową objęte są rzeczy przeznaczone do osobistego użytku ubezpieczonego.

• Towarzystwo ubezpieczeniowe odpowiada za utratę lub ubytek wartości ubezpieczonych rzeczy z powodu ich zaginięcia, zniszczenia lub uszkodzenia

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej:

• Towarzystwo ubezpieczeniowe udziela ochrony ubezpieczeniowej w zakresie roszczeń o charakterze cywilno-prawnym, powstałych w wyniku szkody osobowej lub rzeczowej wyrządzonej przez ubezpieczonego w trakcie jego podróży zagranicznej.

Ubezpieczenie kosztów ratownictwa:

• Przez koszty ratownictwa rozumie się koszty ratunku lub poszukiwań ubezpieczonego powstałe w trakcie uprawiania sportu, będącego przedmiotem umowy ubezpieczenia, prowadzone przez wyspecjalizowane służby ratownictwa tj.:

• koszty poszukiwań,

• udzielenie doraźnej pomocy lekarskiej na miejscu wypadku,

• koszty transportu z miejsca wypadku do najbliższego punktu opieki medycznej.

Ubezpieczenie sprzętu sportowego:

Ubezpieczyciel odpowiada za szkody powodujące:

• utratę sprzętu sportowego,

• ubytek jego wartości z powodu zniszczenia, uszkodzenia lub zaginięcia.

Przy czym ochrona ubezpieczeniowa obejmuje wyłącznie szkody powstałe wskutek:

• wypadku lub katastrofy środka komunikacji,

• nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania ubezpieczonego,

• kradzieży z włamaniem z pomieszczeń zamkniętych,

• udokumentowanego rabunku - bez względu na miejsce jego dokonania

Ubezpieczenie kosztów rezygnacji:

• Za koszty rezygnacji z imprezy turystycznej uważa się opłaty przewidziane w pisemnej umowie zawartej z biurem podróży przez ubezpieczonego, poniesione przez niego w związku z rezygnacją z uczestnictwa w imprezie turystycznej przed jej rozpoczęciem lub koszty niewykorzystanych świadczeń podróżnych.

• Za koszty przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej uważa się poniesione przez ubezpieczonego dodatkowe koszty transportu powrotnego, będące różnicą między kosztami transportu powrotnego przewidzianymi w umowie z biurem podróży a kosztami transportu związanymi z wcześniejszymi powrotem z imprezy.

Obowiązki towarzystwa ubezpieczeniowego

• Po otrzymaniu zawiadomienia o zajściu zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową, Towarzystwo ubezpieczeniowe w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, informuje o tym ubezpieczającego oraz przeprowadza postępowanie dotyczące ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia, a także pisemnie lub drogą elektroniczną informuje ubezpieczającego, jakie dokumenty są potrzebne do ustalenia świadczenia.

• Ustalenie zasadności i wysokości świadczenia następuje na podstawie dowodów przedłożonych przez ubezpieczonego lub osobę uprawnioną, jednakże Towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo do ich weryfikacji i zasięgania opinii specjalistów.

• Towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca świadczenie w terminie 30 dni od daty zgłoszenia roszczenia

• Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności Towarzystwa ubezpieczeniowego lub wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie jest wypłacane w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia Towarzystwo ubezpieczeniowe obowiązane jest wypłacić w terminie 30 dni od daty zgłoszenia roszczenia.

• Jeżeli świadczenie nie przysługuje Towarzystwo ubezpieczeniowe informuje o tym ubezpieczonego na piśmie w termin 30 dni od daty zgłoszenia roszczenia, wskazując na okoliczności i podstawę prawną uzasadniającą odmowę wypłaty świadczenia.

• Towarzystwo ubezpieczeniowe powiadamia na piśmie ubezpieczonego o wysokości przyznanego świadczenia.

• Jeżeli ubezpieczony nie zgadza się z ustaleniami jednostki organizacyjnej Towarzystwa ubezpieczeniowego co do odmowy zaspokojenia roszczenia lub do wysokości świadczenia, może on w ciągu 30 dni od dnia otrzymania decyzji w tej sprawie zgłosić na piśmie żądanie ponownego rozpatrzenia sprawy.

• Towarzystwo ubezpieczeniowe jest obowiązane poinformować ubezpieczonego o terminie żądanie ponownego rozpatrzenia sprawy. W razie niedopełnienia tego obowiązku termin ten nie biegnie.

Obowiązki ubezpieczonego

Ubezpieczony zobowiązany jest:

• Starać się o złagodzenie skutków zdarzenia przez niezwłoczne uzyskanie pomocy lekarskiej i poddanie się zaleconemu leczeniu, w miarę możliwości korzystając z publicznej służby zdrowia,

• Niezwłocznie zawiadomić Centralę Alarmową, jeżeli w wyniku nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania konieczne jest leczenie szpitalne, transport do kraju lub poniesienie innych kosztów,

• Podjąć aktywną współpracę z Centralą Alarmową i Towarzystwo ubezpieczeniowe w celu wyjaśnienia wszelkich okoliczności powstania nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku i ustalenia ich następstw,

• Stosować się do zaleceń Centrali Alarmowej i Towarzystwo ubezpieczeniowe, udzielając im informacji i niezbędnych pełnomocnictw,

• Uzyskać dokumentację lekarską, stwierdzającą rozpoznanie (diagnozę lekarską) uzasadniającą konieczność prowadzenia danego sposobu leczenia, opis przebiegu leczenia z wynikami badań, a także inne dokumenty związane z zaistniałym zdarzeniem,

• W stosunku do Towarzystwa ubezpieczeniowego zwolnić lekarzy leczących ubezpieczonego w kraju i za granicą z obowiązku dochowania tajemnicy lekarskiej oraz zezwolić na udostępnienie dokumentacji z przebiegu leczenia,

• W stosunku do Towarzystwa ubezpieczeniowego zwolnić publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych z obowiązku dochowania tajemnicy oraz zezwolić na udostępnienie dokumentacji medycznej,

• W terminie …… dni po powrocie do RP zgłosić do Towarzystwa ubezpieczeniowego roszczenia o zwrot kosztów, składając odpowiednio wypełniony formularz i przedstawiając dokumenty lekarskie oraz dowody poniesionych wydatków związanych ze zdarzeniem objętym ubezpieczeniem,

• Na zlecenie Towarzystwa ubezpieczeniowego poddać się badaniu przez lekarza wskazanego przez Towarzystwo ubezpieczeniowe, badaniom laboratoryjnym lub obserwacji klinicznej, celem określenia stanu zdrowia lub ustalenia trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Inne rodzaje ubezpieczeń dla branży turystycznej

• Ubezpieczenie mienia organizatorów turystyki i pośredników turystycznych od ryzyk żywiołowych i kradzieżowych

• Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej deliktowej w związku z prowadzoną działalności i posiadanym mieniem

- umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków władz i menedżerów spółek kapitałowych)

• Ubezpieczenia komunikacyjne (OC, AC, NNW, Assistance, ZK)

OC - ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Polisa obowiązkowa dla wszystkich pojazdów mechanicznych dopuszczonych do ruchu, gwarantuje pokrycie wszystkich roszczeń finansowych osób poszkodowanych przez ubezpieczonego wskutek wypadku na drodze.

AC - auto-casco. Dobrowolne ubezpieczenie pojazdu od kradzieży, uszkodzenia pojazdu w wyniku wypadku, wandalizmu i innych zdarzeń losowych (np. spowodowanych przez pożar, huragan, powódź).
Gwarantuje pokrycie kosztów naprawy pojazdu, jeśli ubezpieczony był sprawcą wypadku czy w razie kradzieży auta wypłacenie pieniędzy stanowiących równowartość sumy ubezpieczenia.

NNW - ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków. Dobrowolne ubezpieczenie obejmujące wszystkie następstwa nieszczęśliwych wypadków dotyczące kierowców i pasażerów pojazdu.

Assistance - ubezpieczenie gwarantuje pomoc techniczną i medyczną w razie wypadku, awarii pojazdu lub jego kradzieży. Polisa pokryje także koszty zakwaterowania, jeżeli naprawa pojazdu będzie się przedłużać, a nawet za transport chorych do szpitala.

ZK - "Zielona Karta". Jest to obowiązkowe ubezpieczenie OC, które należy posiadać wyjeżdżając swoim autem za granicę. W razie wypadku, odszkodowanie z polisy ZK pokryje szkody wyrządzone przez ubezpieczonego innym użytkownikom szos podczas wyjazdów zagranicznych.

Podstawowe cechy Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ)

Wyjeżdżając na krótki pobyt do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej bądź do Liechtensteinu, Islandii czy Norwegii, osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia powinny pamiętać o zaopatrzeniu się w EKUZ. Umożliwia ona korzystanie z publicznej służby zdrowia w powyższych państwach na takich samych zasadach, jakie dotyczą osób ubezpieczonych w tych państwach.

Dotyczy wyjazdów indywidualnych.

EKUZ jest ważna tylko przez 2 miesiące licząc od końca miesiąca, za który została odprowadzona ostatnia składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Inne terminy maksymalne obowiązują dla:

• bezrobotnych (30 dni),

• uczniów i studentów (do końca semestru lub roku szkolnego),

• emerytów i rencistów (1 rok).

• wyjeżdżających do pracy (tylko na okres do momentu podjęcia pracy)

! Należy jednak pamiętać, że:

• Posiadanie EKUZ nie zwalnia z dopłat, do których są zobowiązani ubezpieczeni w danym państwie (np. za wizytę u lekarza lub za każdy dzień pobytu w szpitalu)

• Pacjent zawsze ponosi pewne koszty usług medycznych (np. we Francji 30% kosztów pomocy lekarskiej)

• Możliwość korzystania jedynie z publicznej służby zdrowia (na wielu terenach turystycznych - np. wyspy greckie, brak jest ośrodków publicznej służby zdrowia)

• Nie zapewnia pokrycia przez NFZ kosztów transportu sanitarnego do Polski (wymieniane wcześniej ubezpieczenia assistance).

• W niektórych krajach nie funkcjonuje system rozliczeń bezgotówkowych i pacjent najpierw musi zapłacić za usługi medyczne, a następnie ubiegać się o ich refundację.

Na EKUZ znajdują się następujące informacje:

• imię;

• nazwisko;

• data urodzenia;

• PESEL;

• numer identyfikacyjny instytucji, która wydała Kartę;

• numer identyfikacyjny Karty;

• data ważności Karty.

Są to jedyne dane zawarte na Karcie. Każde państwo członkowskie wydaje Kartę we własnym języku urzędowym, zawierającą ten sam zestaw danych.

Podstawowa pomoc medyczna w turystyce - zadania opieki

Rodzaje zagrożeń

Wypadki towarzyszące aktywności turystycznej najczęściej prowadzą do:

• wstrząsu

• utraty przytomności

• zaburzeń oddychania i krążenia

• krwotoków

• urazów - złamań, zwichnięć

• utonięć

• oparzeń

• zadławień

• porażeń prądem elektrycznym

• ciężkich zatruć

• odmrożeń

• ukąszeń, pogryzień, użądleń

Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy pozwala ratującemu na szybkie i skuteczne zorganizowanie akcji ratunkowej, której celem jest:

• ochrona ludzkiego życia

• zmniejszenie skutków obrażeń lub zachorowań

• przygotowanie do dalszego leczenia

Umiejętna i na czas udzielona pierwsza podstawowa pomoc może w wielu przypadkach uratować życie ludzkie, lub zapobiec ciężkim powikłaniom, czy kalectwu

Pozycja boczna ustalona (bezpieczna)

Aby ułożyć ratowanego w pozycji bocznej ustalonej należy:

• zgiąć bliższą nogę w stawie kolanowym, wsuwając jej stopę pod kolano drugiej nogi

• bliższą rękę ułożyć wzdłuż ciała ratowanego wsuwając dłoń pod pośladek częścią grzbietową ku górze

• drugą rękę zgiąć w stawie łokciowym i położyć na piersi poszkodowanego tak, by dłoń spoczywała między szyją a barkiem strony przeciwnej

• przekręcić ratowanego na swoją stronę jedną ręką ciągnąc za biodro, a drugą asekurując głowę

• kończynę górną włożoną uprzednio pod pośladek wyciągnąć za ramie do tyłu

• odchylić głowę ratowanego do tyłu i zabezpieczyć drugą ręką

• kontrolować czynności życiowe ratowanego

Reanimacja i resuscytacja

Resuscytację krążeniowo - oddechową prowadzi się według schematu ABC:

A - Airway - udrożnienie górnych dróg oddechowych

B - Breathing - oddychanie

C - Circulation - krążenie

Łańcuch przeżycia

1. Wczesne rozpoznanie i pomoc, by zapobiec zatrzymaniu akcji serca

2. Wczesna resuscytacja krążeniowo - oddechowa by zyskać na czasie

3. Wczesna defibrylacja by pobudzić serce do pracy

4. Opieka postresuscytacyjna by przywrócić jakość życia

Sprzęt do pomocy w wypadkach różnych zagrożeń

Defibrylatory Samaritan PAD to nowoczesny, niewielkich rozmiarów, ważący zaledwie 1kg defibrylator dwufazowy, nadający się do użycia przez niewykfalifikowane osoby w miejscach publicznych: hotelach, dworcach, centrach handlowych, zakładach przemysłowych i wielu innych.

Defibrylator AED10 jest idealny dla początkujących ratowników lub osób, nie mających doświadczenia w przeprowadzaniu akcji reanimacyjnych. Postępując zgodnie z pojawiającymi się na ekranie komunikatami tekstowymi i dźwiękowymi praktycznie każda osoba może obsługiwać urządzenie, które automatycznie określa czy defibrylacja jest wymagana oraz zabezpiecza przed niepożądanymi wyładowaniami.

Defibrylator treningowy Heartstart Trainer symuluje zachowanie się defibrylatora Heartstart HS1 w prawdziwej sytuacji zagrożenia ludzkiego życia. Wydając komendy głosowe prowadzi ćwiczącego przez wszystkie etapy defibrylacji. Aparat symuluje prawdziwe sytuacje dzięki wykorzystaniu 8 wbudowanych scenariuszy przygotowanych tak, aby ćwiczący mogli nauczyć się wszystkich czynności niezbędnych do wykonania defibrylacji urządzeniem Heartstart HS1

Apteczka pierwszej pomocy (propozycja)

Środki opatrunkowe i pomocnicze:

• 10 opatrunków przylepnych

• 1 gaza jałowa

• 2 bandaże elastyczne szerokie

• 2 bandaże zwykłe

• 2 chusty trójkątne

• 6 agrafek

• 1 chusta plastikowa

• 3 pary rękawiczek gumowych

• Nożyczki

• Skalpel

• Termometr lekarski

• Latarka

• Soda

• Altacet

Środki odkażające:

• Spirytus salicylowy

• Woda utleniona

Leki przeciwbólowe:

• Apap, paracetamol

Leki przeciwgorączkowe:

• Aspiryna, paracetamol

Leki nasercowe i krążeniowe:

• Cardiol, cardiamid

Leki przeciwwymiotne:

• Aviomarin, torecan

Leki przeciwbiegunkowe:

• Węgiel leczniczy, smecta

Leki na w dolegliwości żołądkowe:

• Krople miętowe i krople żołądkowe

Leki rozkurczowe:

• No-spa, vegantalgin

Środki do unieruchamiania złamań

Zestaw reanimacyjny:

• ustniki

• maseczka do sztucznego oddychania

Postępowanie w różnych sytuacjach zagrażających życiu i zdrowiu uczestników wypoczynku

Zawał Pierwsza pomoc:

• Ułóż ratowanego w wygodnej pozycji

• Podaj nitroglicerynę pod język, a po 5 minutach, jeśli ból nie ustępuje, podaj drugą tabletkę

• Wezwij pogotowie ratunkowe, ponaglaj przyjazd

• Sprawdź stan ratowanego, jeśli potrzeba rozpocznij resuscytację

• Szybka pierwsza pomoc i leczenie szpitalne to szansa dla ratowanego na ograniczenie wielkości zawału i powikłań

• Nie czekaj aż ból minie, wezwij pogotowie

• Nie zmuszaj ratowanego do leżenia

• Nie zostawiaj ratowanego samego

Obrzęk płuc Pierwsza pomoc:

• Pomóż ratowanemu usiąść z opuszczonymi nogami

• Dostarcz świeżego powietrza - otwórz okno lub podaj tlen

• Wezwij pogotowie ratunkowe

• Obserwuj stan ratowanego i w razie potrzeby rozpocznij resuscytację

Omdlenia Pierwsza pomoc:

• Ułóż ratowanego na wznak z uniesionymi nogami na wysokość 20 - 30 cm (podłóż koc, poduszkę i.t.p., poprawi to ukrwienie mózgu)

• Rozepnij ubranie

• Dostarcz świeżego powietrza (otwórz okno, wynieś ratowanego na powietrze)

• Odsuń ciekawskich

• Postaraj się ustalić przyczynę omdlenia

• Sprawdź, czy ratowany nie doznał urazu, czy nie krwawi

• Gdy objawy miną pomóż ratowanemu wstać

• Jeśli objawy nie ustępują, wezwij pogotowie ratunkowe

• Obserwuj ratowanego - jeśli ponownie zemdleje, ułóż go w pozycji bezpiecznej na boku, wezwij pogotowie

Zadławienie Pierwsza pomoc:

• Jeśli ratowany oddycha należy zachęcać go do kaszlu. Nie podejmować prób usunięcia ciała obcego, chyba że jest w zasięgu naszych palców.

• Jeśli ratowany przestaje oddychać lub kaszleć, należy wykonać 5 uderzeń w plecy:

• stań z boku i nieco z tyłu ratowanego

• jedną ręką podeprzyj klatkę piersiową ratowanego i pochyl go mocno ku przodowi (ułatwi to przesunięcie się ciała obcego do jamy ustnej)

• wykonaj 5 silnych uderzeń nadgarstkiem drugiej ręki pomiędzy łopatki ratowanego

• Jeśli uderzenia nie odniosą skutku należy wykonać t.zw. rękoczyn Heimlicha :

• stań z tyłu za ratowanym i obejmij go rękoma na wysokości nadbrzusza

• pochyl ratowanego ku przodowi

• pięść jednej ręki umieść między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym, uchwyć ją drugą ręką

• gwałtownym ruchem pociągnij splecione dłonie do siebie i ku górze

Wstrząs anafilaktyczny Pierwsza pomoc:

• sprawdź skórę (czy występuje zmiana koloru, wysypka)

• sprawdź czy występuje obrzęk

• sprawdź czy ratowany ma duszność

• sprawdź przyczynę uczulenia, jeśli to użądlenie - usuń żądło!

• dowiedz się, czy ratowany ma leki przeciw uczuleniowe (tabletki, zastrzyki, spray przeciw astmie) - jeśli tak, pomóż mu je zażyć

• uspokój ratowanego - lęk nasila reakcję uczuleniową!

• sprawdź czy ratowany jest przytomny (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się), jeśli nie - rozpocznij resuscytację

• wezwij pogotowie ratunkowe lub natychmiast odwieź ratowanego do szpitala

Padaczka Pierwsza pomoc:

• Wezwij pogotowie ratunkowe

• Ochroń chorego przed dodatkowymi urazami, zwłaszcza głowy (podłóż coś miękkiego)

• Po napadzie nie pozostawiaj ratowanego bez opieki

Udar mózgu Pierwsza pomoc:

• Wezwij pogotowie ratunkowe!

• Obserwuj stan ratowanego

• Zapewnij spokój i świeże powietrze

• Rozluźnij ubranie

• Ułóż ratowanego w wygodnej pozycji

• nie podawaj niczego do picia

• Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ułóż go w pozycji bezpiecznej, obserwuj jego stan, ponaglaj przyjazd pogotowia ratunkowego

Utonięcia Pierwsza pomoc:

• ułóż ratowanego z głową poniżej tułowia

• udrożnij drogi oddechowe, usuń zawartość jamy ustnej

• rozpocznij resuscytację

• wezwij pogotowie ratunkowe

Porażenie prądem Pierwsza pomoc:

• odłącz ratowanego od źródła prądu (wyłącz prąd, odsuń ratowanego lub źródło prądu suchym izolatorem - kij, szczotka)

• nie dotykaj ratowanego zanim nie odłączysz go od źródła prądu!

• wezwij pogotowie ratunkowe

• sprawdź czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie, rozpocznij resuscytację

• jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha - ułóż go w pozycji bocznej ustalonej

• z oparzeniami postępuj w sposób typowy dla oparzeń

• pamiętaj o własnym bezpieczeństwie

Udar cieplny Pierwsza pomoc:

• połóż ratowanego w chłodnym, przewiewnym miejscu,

• okryj wilgotnym prześcieradłem, ręcznikami,

• w przypadku utraty przytomności ułóż w pozycji bocznej ustalonej, stale schładzaj, obserwuj tętno i oddech ratowanego,

• jeśli dojdzie do zatrzymania krążenia należy rozpocząć resuscytację, wezwać pogotowie ratunkowe, lub przewieźć ratowanego do szpitala.

Przegrzanie Pierwsza pomoc:

• usunąć przyczynę przegrzania,

• przeprowadzić ratowanego do innego,

• chłodnego pomieszczenia,

• ułożyć na plecach z podniesionymi na wysokość 20 - 30 cm nogami,

• obłożyć ratowanego mokrymi, chłodnymi ręcznikami,

• Jeśli ratowany jest przytomny - podać do picia lekko osoloną wodę (1 łyżeczka soli na litr wody, jeśli nie masz soli - podaj samą wodę),

• Jeśli ratowany traci przytomność, ale oddycha i ma utrzymane krążenie ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej, wezwać pogotowie ratunkowe, kontrolować tętno i oddech. Jeśli nastąpi zatrzymanie krążenia rozpocząć resuscytację.

Odmrożenie Pierwsza pomoc:

• sprawdź jakiego stopnia jest odmrożenie (powierzchowne, głębokie) i czy nastąpiła martwica tkanek (czarny kolor tkanek)

• przenieś ratowanego do ciepłego pomieszczenia (ciepłego, suchego śpiwora), odizoluj od zimnego podłoża

• zdejmij ubranie, buty, biżuterię

• stopniowo ogrzewaj - jeśli są to stopy, dłonie - zanurz je w ciepłej (ok. 20 st. C.) wodzie, stopniowo zwiększając temperaturę (do 37 - 40 st. C)

• na inne części ciała stosuj ciepłe okłady (w razie potrzeby ogrzewaj nawet własnym ciałem)

• na uszkodzoną skórę nałóż jałowy opatrunek

• nie masuj, nie rozcieraj - tkanka jest podatna na urazy

• nie przekłuwaj pęcherzy

• podaj gorący napój (nie alkohol)

• sprowadź pomoc, lub zawieź ratowanego do lekarza

Użądlenia Pierwsza pomoc:

• Usuń żądło nie uciskając go

• Zdezynfekuj ranę

• Zdejmij biżuterię

• Połóż zimny okład

• Sprawdź, czy ratowany oddycha, jeśli nie - rozpocznij sztuczne oddychanie

• Użądlenia w jamę ustną

• Jeśli użądlony jest przytomny, należy podać zimny napój lub kostkę lodu - zimno opóźnia reakcję na jad i powstawanie obrzęku

• Wezwać pogotowie ratunkowe, lub natychmiast zawieźć ratowanego do szpitala

Pogryzienie przez zwierzęta Pierwsza pomoc:

• umyj ranę wodą z mydłem

• załóż opatrunek

• odwieź ratowanego do szpitala

• dowiedz się, czy zwierze domowe było szczepione przeciw wściekliźnie (jeśli nie - należy go poddać 10-dniowej obserwacji)

• dzikie zwierzę, jeśli możesz, schwytaj (badanie mózgu zwierzęcia ułatwi dalsze leczenie ratowanego)

Ukąszenia (przez węże) Pierwsza pomoc:

• Jeśli możesz, dowiedz się co ukąsiło ratowanego

• Zdejmij biżuterię

• Zdezynfekuj miejsce ukąszenia

• Załóż opatrunek

• Zastosuj unieruchomienie kończyny

• Oceń stan ratowanego, jeśli nie oddycha rozpocznij sztuczne oddychanie

• Wezwij pogotowie ratunkowe, lub odwieź ratowanego do szpitala

Wstrząs Pierwsza pomoc:

• natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe - ponaglaj przyjazd, jeśli objawy się nasilają

• sprawdź jaka jest przyczyna wstrząsu

• sprawdź czy nie ma krwotoku - zatamuj go

• sprawdź czy nie ma urazu kręgosłupa, jeśli nie, ułóż ratowanego na twardym podłożu z uniesionymi (20 - 30 cm) nogami - zwiększy to dopływ krwi do mózgu

• okryj ratowanego

• jeśli wymiotuje ułóż go w pozycji bocznej ustalonej

• jeśli prosi o picie - zwilż tylko usta

• sprawdź, czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie rozpocznij resuscytację

• kontroluj stan ratowanego

Uraz głowy Pierwsza pomoc:

• oceń stan ratowanego

• ustal przyczynę urazu

• w przypadku dużego urazu i gdy ratowany jest przytomny ułóż go w wygodnej pozycji

• u nie przytomnego sprawdź, czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie rozpocznij resuscytację

• jeśli ratowany jest nie przytomny, ale oddycha - ułóż go w pozycji bocznej ustalonej

• wezwij pogotowie ratunkowe w przypadku nasilenia się objawów, mdłości, wymiotów, wydzieliny z nosa, ucha, jamy ustnej, zaburzenia oddychania, świadomości

Uraz oka Pierwsza pomoc:

• spróbuj ustalić przyczynę urazu (ciało obce, substancja chemiczna, uderzenie, skaleczenie, oparzenie i.t.p.)

• płucz oko czystą wodą przez 15 - 30 min. (poproś ratowanego, by otwierał i zamykał oko i poruszał gałką oczną)

• po wypłukaniu nałóż jałowy opatrunek i zorganizuj transport chorego do lekarza

• W przypadku ciała obcego w oku:

• ostrożnie sprawdź, czy możesz je sam usunąć - użyj rożka czystej chusteczki

• zastosuj płukanie oka

• jeśli pomoc okaże się nie skuteczna, lub gdy ciało obce jest wbite w gałkę oczną - natychmiast zawieź ratowanego do okulisty

Uraz ucha Pierwsza pomoc:

• jeśli możesz ustal przyczynę urazu

• sprawdź, czy do ucha dostało się ciało obce (np. owad)

• sprawdź czy ratowany nie doznał innych urazów

• wezwij pogotowie ratunkowe przy podejrzeniu urazu głowy

• jeśli jest to uraz zewnętrznej części ucha, krwawi - załóż opatrunek

• przyłóż zimny okład na ucho (lód w torbie foliowej owiniętej w ręcznik)

• jeśli z ucha wypływa przezroczysty płyn, krew, wezwij pogotowie ratunkowe

• ułóż ratowanego wygodnie z uchem skierowanym w dół

• w przypadku stwierdzenia owada w uchu - wlej do ucha kilka kropel oliwy

Uraz kręgosłupa Pierwsza pomoc:

• nie ruszaj ratowanego, jeśli to nie jest konieczne

• jeśli możesz ustal przyczynę i okoliczności wypadku

• sprawdź stan ratowanego - czy wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie rozpocznij resuscytację

• sprawdź czy nie krwawi, jeśli tak, załóż opatrunek

• wezwij pogotowie ratunkowe, obserwuj ratowanego

• w sytuacji, gdy ratowanego należy przenieść w inne bezpieczne miejsce - wezwij do pomocy inne osoby, jeśli robisz to sam, przesuń ratowanego wykorzystując jego ubranie, zabezpiecz odcinek szyjny kręgosłupa (owiń szalikiem, nałóż kołnierz), ułóż nieruchomo ratowanego na plecach wykorzystując deskę, drzwi i.t.p.

• jeśli ratowany z urazem kręgosłupa znajduje się w samochodzie, nie ruszaj go, wezwij pogotowie ratunkowe. Wyciągaj tylko w sytuacji, gdy ratowanemu zagraża bezpośrednie niebezpieczeństwo.

Urazy klatki piersiowej Pierwsza pomoc:

• jeśli uraz jest duży, występuje krwotok i ratowany ma zaburzenia oddychania - wezwij natychmiast pogotowie ratunkowe

• sprawdź czy ratowany nie doznał innych urazów

• jeśli jest nieprzytomny, sprawdź czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie rozpocznij resuscytację

• jeśli krwawi, ma wbite obce ciało - nie wyjmuj go, załóż opatrunek, który unieruchomi wbity przedmiot

• sprawdź czy w ranie nie pojawiają się pęcherzyki powietrza, jeśli tak, załóż opatrunek uszczelniający wykorzystując np. torbę foliową, oklej plastrem dookoła pozostawiając nie oklejony jeden róg (zapobiega to zapadaniu płuc)

Urazy brzucha Pierwsza pomoc:

• sprawdź wielkość urazu

• sprawdź czy doszło do urazów narządów wewnętrznych

• oceń stan ratowanego, sprawdź czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie rozpocznij resuscytację

• ułóż ratowanego na plecach z nogami zgiętymi w kolanach, podłóż pod kolana koc

• załóż na ranę opatrunek

• jeśli rana jest rozległa, widoczne są narządy wewnętrzne, załóż opatrunek uszczelniający (nałóż folię i grubą warstwę gazy lub ręcznik), opatrunek przybandażuj lub przyklej do brzucha tak, by lekko uciskał brzuch ratowanego

• zapobiegaj wstrząsowi

• wezwij pogotowie ratunkowe, ponaglaj jego przyjazd

Złamania i zwichnięcia Pierwsza pomoc:

• załóż opatrunek unieruchamiający tak, aby obejmował dwa sąsiednie stawy złamanej kończyny (zmniejsza to ból, zapobiega przemieszczaniu odłamów kostnych i dalszym urazom)

• zdejmij biżuterię, zegarek

• przy krwawieniu zaopatrz ranę i unieruchom kończynę

• w złamaniu otwartym załóż opatrunek osłaniający

• wezwij pogotowie ratunkowe

• w zwichnięciu unieruchom kończynę, przewieź ratowanego do szpitala

ZASADY UNIERUCHAMIANIA ZŁAMAŃ I ZWICHNIĘĆ:

• kończynę unieruchamia się w takim ułożeniu, w jakim się znajduje - nie prostuj, nie zmieniaj jej ułożenia

• unieruchamia się miejsce złamania (zwichnięcia) i dwa sąsiadujące stawy (np. przy złamaniu kości ramieniowej unieruchamia się staw barkowy i łokciowy)

• do unieruchamiania wykorzystuje się wszystkie dostępne środki - szalik, chustkę trójkątną, deski i.t.p.

• rolę szyny unieruchamiającej może pełnić: dla kończyny górnej - klatka piersiowa, dla kończyny dolnej - druga, zdrowa kończyna

• w przypadku podejrzenia złamania kręgosłupa - ratowanego można poruszać tylko w sytuacji niezbędnie koniecznej

Krwawienie z nosa Pierwsza pomoc:

• posadź ratowanego z pochylona głową (krew nie będzie spływała do tchawicy)

• sprawdź czy w nosie nie znajduje się ciało obce

• poproś by ratowany wydmuchał nos i w przypadku niewielkiego krwawienia uciśnij miękką część nosa palcami przytrzymując 15 - 20 min.

• na grzbiet nosa i kark przyłóż zimny okład (lód w torebce foliowej owinięty w ręcznik)

• uspokój ratowanego

• obserwuj ratowanego

• w przypadku masywnego krwotoku lub gdy krwawienie z nosa występuje równocześnie z urazem głowy lub szyi, bądź ratowany ma zaburzenia świadomości - wezwij pogotowie ratunkowe

Krwotok zewnętrzny Pierwsza pomoc:

• zatamowanie krwawienia poprzez uciśnięcie palcami rany lub miejsca gdzie naczynie krwionośne biegnie
  bliżej kości, powyżej rany (aby zmniejszyć ilość traconej krwi i zapobiec wstrząsowi) - nie przytrzymuj dłużej niż 10 min.

• założenie na ranę opatrunku uciskowego - jeśli opatrunek przesiąkł krwią, nie zdejmuj go, ale połóż twardy przedmiot (np. zwój opaski), dociśnij do rany zawijając dodatkowym bandażem

• uniesienie zranionej części ciała powyżej serca

• unieruchomienie najprostszym sposobem

• wezwanie pogotowia ratunkowego

Krwotok wewnętrzny Pierwsza pomoc:

• wezwij pogotowie ratunkowe

• ułóż płasko na plecach z podkurczonymi nogami

• okryj ratowanego

• obserwuj jego stan - sprawdź czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie, rozpocznij resuscytację

• nie podawaj niczego do picia

• niepotrzebnie nie ruszaj ratowanego

Zatrucia Pierwsza pomoc:

• ustal, jeśli możesz, ile czasu upłynęło od czasu zatrucia i jakie są objawy

• zabezpiecz resztki trucizny (np. lekarstw, opakowań) - ułatwi to rozpoznanie przyczyny zatrucia

• w przypadku zatrucia oparami substancji trujących, czadem, spalinami i.t.p. wynieś ratowanego z pomieszczenia (pojazdu), w którym doszło do zatrucia

• sprawdź czy ratowany wykazuje oznaki życia (reaguje na bodźce zewnętrzne, oddycha, krztusi się, rusza się) - jeśli nie, rozpocznij resuscytację

• jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha - ułóż go w pozycji bocznej ustalonej

• jeśli można, usuń resztkę substancji toksycznej z powierzchni ciała przez spłukanie wodą lub umycie pod bieżącą wodą

• jeśli ratowany połknął truciznę, jest przytomny i nie ma przeciwwskazań - wywołaj wymioty (podając ciepłą, osoloną do picia i drażniąc palcem tylną ścianę gardła)

• podaj węgiel leczniczy, który zwiąże truciznę w przewodzie pokarmowym

• wezwij pogotowie ratunkowe

• w zatruciu pokarmowym zastosuj głodówkę (u dorosłego 24 godz., u dzieci 4 - 6 godz.) podając dużo płynów do picia, często i w małych ilościach (przegotowana woda, gorzka, gorąca herbata) można podać klej ryżowy, ryż gotowany, sucharek; zapewnij spokój i leżenie w łóżku; jeśli objawy nie ustępują zawieź ratowanego do lekarza

Oparzenia Pierwsza pomoc:

• dowiedz się co spowodowało oparzenie, zlikwiduj przyczynę

• odsuń lub zdejmij ostrożnie ubranie

• w przypadku mniejszego oparzenia schładzaj oparzone miejsce zimną wodą przez 10 - 20 min.

• po schłodzeniu suche miejsce oparzone ochroń opatrunkiem jałowym, nie przyklejaj w pobliżu oparzenia, jeśli są to palce - rozdziel je opatrunkiem

• jeśli oparzenie jest rozległe lub oparzeniu uległo dziecko, starszy człowiek - wezwij pogotowie ratunkowe

• przy rozległym oparzeniu nie ochładzaj - może to wywołać wstrząs, załóż opatrunek

• oparzenia 2-go i 3-go stopnia wymagają wezwania pogotowia i leczenia szpitalnego

• jeśli oparzona jest kończyna - unieruchom i unieś

• chroń przed urazami

• zapobiegaj wstrząsowi (okryj, podaj środek przeciwbólowy)

• ratowanego nieprzytomnego z utrzymanym oddechem i krążeniem ułóż w pozycji bocznej ustalonej

• w przypadku oparzenia dróg oddechowych (duszność, świszczący oddech) wezwij pogotowie ratunkowe

• jeśli jest to poparzenie słoneczne - ułóż ratowanego w chłodnym, zacienionym i przewiewnym miejscu. schładzaj oparzoną skórę wilgotnymi okładami lub kąpielą, podawaj chłodne płyny do picia, w przypadku pojawienia się pęcherzy - zawieź ratowanego do lekarza

• jeśli płonie na człowieku ubranie, nakryj go kocem, płaszczem, przewróć na ziemię, zduś ogień, nie usuwaj spalonej odzieży postępuj tak jak powyżej

Wykład IV 5.06.10

Klęski żywiołowe, katastrofy i wypadki. niebezpieczna działalność: statystyka, programy i narzędzia ograniczania

• Systematyzacja

• Systemy ostrzegania

• Transport w turystyce: świat i Unia Europejska

• Zabezpieczenie przed pożarem

Klasyfikacja katastrof naturalnych/klęsk żywiołowych wg statystyk CRED (EM-DAT) i Międzynarodowej Strategii Ograniczania Katastrof ONZ (UNISDR)

• Geophysical Events originating from solid earth. Geofizyczne: Zdarzenia mające swój początek w gruncie stałym

• Meteorological Events caused by short-lived/small to meso scale atmospheric processes (in the spectrum from minutes to days). Meteorologiczne: Zdarzenia spowodowane przez trwające krótko procesy atmosferyczne (od kilku minut do kilku dni)

• Hydrological Events caused by deviations in the normal water cycle and/or overflow of bodies of water caused by wind set-up. Hydrologiczne: Zdarzenia spowodowane przez zakłócenia w normalnym cyklu wodnym oraz/lub przez przetaczanie się masy wody z powodu układu wiatru

• Climatological Events caused by long-lived/meso to macro scale processes (in the spectrum from intra-seasonal to multi-decadal climate variability). Klimatologiczne: Zdarzenia spowodowane przez procesy trwające średniodługo i bardzo długo (w przedziale zmian klimatu między porami roku do kilku dekad

• Biological Disasters caused by the exposure of living organisms to germs and toxic substances.

Biologiczne: Katastrofy spowodowane przez kontakt żywych organizmów z zarazkami i substancjami toksycznymi

Statystyka katastrof OFDA/CRED

Podaje się i oblicza łącznie dane o katastrofach meteorologicznych i hydrologicznych i ich skutkach. Nie ma pomiaru katastrof klimatologicznych

- pośrednio: zmiany klimatu, podnoszenie się temperatury i poziomu wody oceanów, obniżenie poziomu i wysychanie wód gruntowych, pustynnienie wraz z erozją gruntów

Klasyfikacja ISDR dla statystyki wartości szkód (koszt w PKB)

• Powodzie

• Trzęsienia ziemi/tsunami

• Ekstremalne temperatury (wysokie i niskie)

• Obsunięcia gruntu

• Działalność wulkaniczna

• Żywiołowe pożary

• Burze powietrzne

Tsunami - trzęsienie ziemi na morzu

Tsunami (grudzień 2004), które dotknęło 20 krajów, stało się symbolem klęsk żywiołowych. 225 tys. ofiar śmiertelnych (w tym tysiące turystów)

• 160 tys. w Indonezji

• 31 tys. w Sri Lanka

Pod egidą UNWTO prowadzone były działania na rzecz likwidacji skutków tsunami w obu tych krajach (finansowane przez Niemcy). Niemcy pomogły również Indonezji w zainstalowaniu 15 boi ostrzegawczych

Zadania systemów ostrzegawczych tsunami i podejmowane działania

W wyniku tsunami 2004 powstał nowy (uzupełniony) światowy system ostrzegawczy (TWS - systemy międzynarodowe i regionalne). Wcześniej - Ostrzegawczy System Oceanu Spokojnego na Hawajach. System działa pod egidą Międzyrządowej Komisji Oceanograficznej ONZ (IOC)

Zadania

• wykrycie

• prognoza

• ostrzeżenie ludności (w tym środowisk turystycznych)

• żaden system nie jest w stanie ostrzec przed nagłym wystąpieniem tsunami

• ostrzeżenia są możliwe i mogą być skuteczne w przypadku trzęsień ziemi wywołujących opóźnione tsunami

KATEGORIE HURAGANÓW - wg skali Saffira Simpsona

• Tropikalna burza powietrzna (TROPICAL STORM) Wiatr: 39-73 mil/godzinę

• KATEGORIA1
  Wiatr:74-95mil/godzinę Przykłady: Irene 1999, Allison 1995

• KATEGORIA2
  Wiatr:96-110mil/godzinę Przykładx: Bonnie 1998, Georges 1998, Gloria 1985

• KATEGORIA3
  Wiatr:111-130mil/godzinę Przykłady: Keith 2000, Fran 1996, Opal 1995, Alicia 1983, Betsy 1965

• KATEGORIA4
  Wiatr:131-155mil/godzinę Przykłady: Andrew 1992, Hugo 1989, Donna 1960

• KATEGORIA5
  Wiatr:powyżej156mil/godzinę Przykłady: Camille 1969, Labor Day 1935

Przewidywanie huraganów

• Możliwe już jest prognozowanie huraganów

• Powstało kilkanaście modeli komputerowych prognozujących z coraz większą dokładnością huragany w rejonie Atlantyku

• Za najbardziej udany uznawany jest model COAPS (od Center for Ocean-Atmospheric Prediction Studies) Stanowego Uniwersytetu Florydy

• Na okres od 1995 do 2009 przewidywano średnią roczną liczbę tropikalnych burz powietrznych na 13.7, z czego huraganów - na 7.8

• Faktycznie było ich 13.8 i 7.9

• Na sezon 2010 (od 1 czerwca do 30 listopada) przewiduje się 17 sztormów, z czego 10 - huraganów

Odpowiedź: ISDR - Międzynarodowa Strategia Zapobiegania i Ograniczania Skutków Katastrof

• Zapoczątkowała Światową Konferencją w sprawie Zapobiegania i Ograniczania Skutków Katastrof (Kobe- Hyogo, Japonia, styczeń 2005), która uchwaliła Ramowy Program Działania Hyogo (Hyogo Framework for Action) na lata 2005 - 2015

• Celem jest „budowanie odporności narodów i społeczności wobec katastrof”

• Definicje

• podatność na katastrofy (vulnerability)

• potencjalne zagrożenie (hazard)

• Budowanie krajowych platform do spraw zapobiegania i ograniczania ryzyka i skutków katastrof (wg wskazań ISDR)

• Organizowane przez instytucje obrony cywilnej

• Miejsce dla instytucji reprezentujących branżę turystyczną

EU: wspólnotowe podejście do zapobiegania klęskom żywiołowym oraz katastrofom spowodowanym przez człowieka (KOM(2009) 82)

• Podejście strategiczne

• Wdrożenie Hyogo

• Wymiar wewnętrzny

• Wymiar zewnętrzny (strategia UE na rzecz ograniczania ryzyka katastrof w krajach rozwijających się)

• Cele: wspólne podejście

• Uzupełnienie działań krajowych

• Większa skuteczność wspólnych działań

• Zaangażowanie wszystkich poziomów administracji publicznej

Kluczowe elementy w UE

• Stworzenie warunków

• Wykaz informacji

• Najlepsze praktyki

• Opracowanie map ryzyka i zagrożenia

• Działania badawcze

• Powiązania między podmiotami w całym cyklu zarządzania kryzysowego

• Program „zdobyte doświadczenia”

• Szkolenie

• Narzędzia wczesnego ostrzegania

• Ulepszenie istniejących instrumentów prawnych

• Nowe prawodawstwo

• Współpraca międzynarodowa (w tym z obszarami pozaunijnymi)

IAVW - The International Airways Volcano Watch Międzynarodowe Obserwatorium Wulkaniczne Linii Lotniczych

• Utworzone przez ICAO - Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego we współpracy ze Światową Organizacją Meteorologiczną (WMO)

• W tym uczestniczyło (uczestniczy) w zapewnieniu bezpieczeństwa lotnictwa po wybuchu wulkanu Eyjafjalla

• Decyzje operacyjne zależą od rządów - w UE - od wyników koordynacji między służbami lotnictwa cywilnego krajów członkowskich

• Straty linii lotniczych szacowane na 5 mld euro

• Krytyka rządów przez linie lotnicze i IATA oraz żądanie lepszej koordynacji i decyzyjności

Bezpieczeństwo transportu lotniczego

Transport lotniczy jest najbardziej bezpieczną formą transportu

Niemniej wypadki lotnicze

• niezmiennie, najbardziej oddziaływają na emocje i wyobraźnię

• mają największy rezonans medialny

• wyzwalają przyzwolenie na coraz wyższy poziom kontroli

Przyczyna (jedna z przyczyn): w podróży lotniczej człowiekowi towarzyszy lęk pierwotny

Przyczyny wypadków lotniczych i odpowiedzi

• Techniczne

• Wady sprzętu latającego, urządzeń naziemnych, płyty lotniskowej (pasy startowe i lądowania)

• Rodzaj i czasokres przeglądów technicznych określone są przez producentów sprzętu

• Warunki zewnętrzne (naturalne, atmosferyczne)

• Rozwiązania legislacyjne

• Konwencja chicagowska 1944, prawo unijne (Rozp. WE nr 2320/2002 - polskie prawo lotnicze)

• „Czarna lista” UE (Rozporządzenie (WE) nr 1144/2009 wykaz przewoźników lotniczych podlegających zakazowi wykonywania przewozów w ramach Wspólnoty)

• Błędy ludzkie (załogi, kontrolerzy ruchu)

• Zasady unijne w sprawie przyznawania licencji

• Dyrektywa dotycząca porozumienia europejskiego w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących usługi w ruchu w lotnictwie cywilnym (2000/79/WE)

• Ataki (terroryzm) - Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1546/2006 z dnia 4 października 2006 r. zmieniające rozporządzenie Komisji (WE) nr 622/2003 ustanawiające środki w celu wprowadzenia w życie wspólnych podstawowych standardów dotyczących bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego („płyny w bagażu podręcznym”)

Odpowiedzialność cywilna (finansowa) za wypadki w transporcie lotniczym

• Konwencja montrealska 1999 (ICAO) (zastąpiła Konwencję warszawską z 1929)

• w sprawie odszkodowań dla pasażerów (obecnie 100 000 SDR na wypadek śmierci)

• Rozporządzenie (WE) nr 889/2002 w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu wypadków lotniczych

Wypadki drogowe

Wybrane dane - świat 2009:

• ofiary śmiertelne : ok. 1 mln

• ranni: ok. 20 mln, w tym osoby z ciężkim uszkodzeniem ciała (osoby z trwałą niepełnosprawnością)

• Najwięcej ofiar: Azja

Porównania OECD - ofiary śmiertelne (2008)

• POLSKA 5.437

• Niemcy 4.477

• Hiszpania 1.850 (2009)

• USA 37.267

Na 100.000 mieszkańców

• POLSKA 14.26

• Grecja 14.43

• Niemcy 5.45

• Wileka Bryt. 4.31

• USA 12.25

Przeciwdziałanie wypadkom drogowym na szczeblu światowym

Światowe Partnerstwo na rzecz Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym (Global Road Safety Partnership - GRSP) Banku Światowego (razem z Międzynarodowym Czerwonym Krzyżem i Czerwonym Półksiężycem)

Od 2005 r. - Global Road Safety Facility i współpraca z OECD

Listopad 2009 - Inicjatywa 7 wielostronnych banków rozwojowych (MDB):

• Afrykański Bank Rozwoju

• Azjatycki Bank Rozwoju

• Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

• Europejski Bank Inwestycyjny

• Międzyamerykański Bank Rozwoju

• Islamski Bank Rozwoju

• Bank Światowy

Cele i program GRSP/GESF

• Wzmacnianie zdolności zarządzania bezpieczeństwem w ruchu drogowym

• Wdrażanie zasad bezpieczeństwa w realizacji projektów infrastruktury drogowej w zakresie planowania, projektowania, budowy, eksploatacji i utrzymania sieci drogowej

• Ulepszenie środków wykonawczych

• Zdobywanie większych i nowych środków na rzecz bezpieczeństwa drogowego

OECD, ONZ i IRU

Rola OECD

Prace i zalecenia Międzynarodowej Grupy do spraw danych i analizy bezpieczeństwa ruchu (International Traffic Safety Data and Analysis Group - IRTAD) - jednostki utworzonej przez Wspólne Centrum Badawcze Transportu (Joint Transport Research Centre) OECD i Międzynarodowe Forum Transportu (International Transport Forum)

Pierwsza Światowa Konferencja Ministerialna w sprawie Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym (Moskwa, listopad 2009 r.)

- realizacja inicjatywy FIA (Międzynarodowej Federacji Samochodowej)

• Wezwanie do ogłoszenia dekady bezpieczeństwa w ruchu drogowym ONZ do 2020 r.

• Aktywna rola Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ

Normy jakości IRU dla autokarów i taksówek

- Prace nad zapewnieniem bezpiecznych pojazdów - w tym dla turystów - w Ameryce Łacińskiej

Bezpieczeństwo w ruchu drogowym w Unii Europejskiej

• Bezpieczeństwo drogowe - program na lata 2001 - 2010 (oraz c.d.)

• Minimalne bezpieczeństwo - dyrektywa 20/2003 w sprawie pasów bezpieczeństwa

• Dostęp do zawodu kierowcy - rozp. 98/96/WE

Prawo o ruchu drogowym (Polska)

Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym w Unii Europejskiej

• Dyrektywy „historyczne”

• Dyrektywa 2001/13 w sprawie licencjonowania przewoźników

• Dyrektywa 2001/14 w sprawie przydzielania infrastruktury, pobierania opłat i certyfikacji bezpieczeństwa

• II pakiet kolejowy 2004 w sprawie utworzenia zintegrowanej europejskiej przestrzeni kolejowej

• 3 dyrektywy (bezpieczeństwo, interoperatywność, rozwój)

• Rozp. na temat utworzenia Europejskiej Agencji Kolejowej (pomoc techniczna dla bezpieczeństwa i interoperatywności)

• Propozycje III pakietu (2 dyrektywy, 2 rozp.)

• Rozwój i certyfikacja załóg kolejowych

Wypadki i katastrofy morskie- syndrom Titanica

• Katastrofa „Titanica” (1912) spowodowała uchwalenie w 1914 r. pierwszej międzynarodowej konwencji dot. ratowania ofiar katastrof morskich (obecnie Konwencja Ateńska SOLAS z 1974 r.)

• Na początku grudnia 2008 r. argentyński lodołamacz MV Ushuaia przewożący 122 pasażerów zatonął u wybrzeży Antarktydy. Wszyscy pasażerowie zostali uratowani

• Częste zatonięcia promów na Oceanie Indyjskim (Indonezja, Malezja, Filipiny)

Konwencje Międzynarodowej Organizacji Morskiej dotyczące bezpieczeństwa i odpowiedzialności
w transporcie morskim

Pomoc na morzu w przypadku zagrożenia życia. International Convention for the Safety of Life at Sea (SOLAS, 1974) (pierwsza konwencja w 1914 r. efektem katastrofy Titanica z 1912 r.)

Odpowiedzialność za przewóz pasażerów i ich bagażu. Athens Convention relating to the Carriage of Passengers and their Luggage by Sea (PAL,1974)

- Ważne dla statków wycieczkowych, jachtów, promów

Przełożenie na obszar Unii Europejskiej

• Normy bezpieczeństwa statków pasażerskich

• Uwzględnienie konwencji IMO

• Rozp. 1970/2002 w spr. bezpiecznego kierowania promami pasażerskimi („ro - ro”)

• bezpieczne zarządzanie i manewrowanie oraz zapobieganie zanieczyszczeniom

• Reguły i normy bezpieczeństwa dla statków pasażerskich

• Dyrektywy 2003/24/KE i 2002/75/KE

• Jednolity poziom ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa osób i towarów

• Wymóg certyfikatu bezpieczeństwa

• Dodatkowe wymogi odnośnie osób niepełnosprawnych

• Rejestracja pasażerów

• Dyr. 98/41, dot. wszystkich statków z wyjątkiem jachtów do 12 pasażerów

• Cel: bezpieczeństwo i przeżywalność w operacjach ratunkowych

• Utworzenie komitetu COSS (rozp.2099/2002)

• Odpowiedzialność za wypadki i odszkodowania dla pasażerów

• Propozycja decyzji Rady (2002) odnośnie zawarcia przez UE protokołu do Konwencji Ateńskiej w sprawie przewozów morskich pasażerów i ich bagażu: odpowiedzialność ścisła i zawiniona

• Propozycja rozporządzenia w sprawie odpowiedzialności finansowej przewoźników wobec pasażerów za wypadki na morzu i wodach wewnętrznych

Rola Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej - INTERPOL/EUROPOL

Usługi na rzecz policji państwowej w zakresie:

• Komunikacji (wymiana informacji) w sprawach bezpieczeństwa (security)

• Prowadzone śledztwa

• Fotografie przestępców

• Rejestr linii papilarnych

• Rejestr ADN

• Danych operacyjnych

• Kartoteka przestępców

• Skradzione pojazdy

• Skradzione dokumenty podróży

• Skradzione przedmioty sztuki

• Osoby zaginione (np. turystów)

• Wspomagania działań operacyjnych policji państwowej (prowadzone śledztwa)

• Terroryzm

• Zorganizowana przestępczość

• Handel ludźmi

• Przestępstwa finansowe

• Poszukiwanie przestępców kryminalnych

Bezpieczeństwo przeciwpożarowe w obiektach hotelowych

Zabezpieczenie hoteli przed pożarem: Zalecenie 86/666 EWG

• propozycja wskazań bardziej szczegółowych oraz dyrektywy (2009)

Bezpieczeństwo w turystyce kwalifikowanej

• Normy europejskie CEN

• EN 14 413 : Usługi rekreacyjnego nurkowania (bezpieczeństwo, instruktorzy)

• Praca nad normą międzynarodową ISO

• Bezpieczeństwo w górach

• Międzynarodowy Związek Federacji Alpinizmu przyznaje znak bezpieczeństwa

• Normy szkoleniowe

• Normy przewodników

• Normy krajowe w krajach specjalizujących się w turystyce kwalifikowanej i sportowej

(np. Chile - normy dla 25 rodzajów turystyki kwalifikowanej)

Walka z terroryzmem

• Brak międzynarodowej prawnej definicji terroryzmu

• W konwencjach międzynarodowych (np. ICAO, IMO) używa się terminu - eufemizmu „bezprawne zakłócenie” (unlawful interference)

• W praktyce oznacza użycie gwałtu przez jednostki albo organizacje działające poza „uprawnionymi” strukturami władzy państwowej czy międzynarodowej, skierowanego przeciwko przedstawicielom organów władzy lub ludności cywilnej, mające na celu zakwestionowanie władzy politycznej i wywołanie poczucia zagrożenia (zastraszenia) w społeczeństwie, które władza ta reprezentuje

Terroryzm w języku polityki i mediów

• Pojęcie terroryzmu jest więc kategorią polityczną

• Funkcjonuje też pojęcie terroryzmu państwowego

• W czasie II wojny światowej Niemcy określali mianem terrorystów (i bandytów) uczestników ruchu oporu i powstańców

• Również za terrorystów uważano autorów ataku na hotel King David w Jerozolimie w 1946 r., w którym śmierć poniosło 91 osób, a 46 zostało rannych

• Obecnie generalnie, dawne kategorie anarchistów i zamachowców w języku polityki i mediów zostały zastąpione mianem terrorystów

Współczesny terroryzm

Źródła współczesnego terroryzmu to lata 60-te XX wieku, na tle:

1. Konfliktu USA -Kuba (masowe uprowadzanie samolotów na Kubę),

2. Niewykonania rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie powstania państwa palestyńskiego

3. Skutków wojny izraelsko-arabskiej 1967 r., która doprowadziła do trwającej do dziś izraelskiej okupacji, a obecnie blokady (Gaza) arabskiej Palestyny.

4. To także skutek konfliktów nacjonalistycznych i wewnętrznych:

• IRA

• ETA

• Kaszmir

• Mindanao (Filipiny)

• Somalia i Sahara

• FARC (Kolumbia) i Sondero Luminoso (Peru)

Średnie apogeum akcji terrorystycznych związanych z konfliktem bliskowschodnim nastąpiło już wokół roku 1985 (uprowadzenie statku wycieczkowego Achille Lauro i zabójstwo pasażera USA, zbombardowanie samolotów na lotniskach w Atenach i Rzymie)

Uderza związek między aktami terrorystycznymi a obiektami służącymi turystyce

Terroryzm dziś

• Ogłoszenie (przez USA, administracja G W Busha) wojny z międzynarodowym terroryzmem po zamachu 11 września 2004 r.

• Interwencja w Afganistanie i napaść na Irak: rozszerzenie aktów terrorystycznych

• Od 2006 r. USA utrzymują stan alarmu przeciw-terrorystycznego na poziomie „wysokim” (kolor czerwony)

• Poczucie strachu przed terroryzmem zostało oficjalnie zadekretowane

• Trudności obecnej administracji USA w wycofaniu się z dotychczasowej postawy antyterrorystycznej i uznania niższego poziomu zagrożenia

• Oskarżenie o terroryzm (lub popieranie terrorystów) jest wykorzystywane jako oręż walki politycznej

• Listy organizacji terrorystycznych

• Powstanie służb „antyterrorystycznych” w krajach, gdzie terroryzm nie występuje

Atak (zabójstwo i uprowadzenie pasażerów) na „Flotę wolności” z pomocą humanitarną dla Gazy

• Pasażerowie i członkowie załóg zostali potraktowani jako (potencjalni) terroryści (lub sprzyjający terrorystom)

• Artykuł 6.1 SUA 1988 ustala obowiązkowe postępowanie prawne wobec państwa odpowiedzialnego za dokonanie ataku

• Turcja może zażądać wydania i ukarania winnych oraz zwrócić się do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości przeciwko Izraelowi

Walka z terroryzmem Przypadek USA - Transportation Security Administration (TSA)

• Stopniowo rozrastający się i wszechobejmujący system, który krok po kroku dociera do kolejnych możliwych punktów potencjalnego zagrożenia, w pierwszej kolejności w systemach komunikacji, ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich zagrożeń terrorystycznych rozumianych bardzo szeroko.

• Na politykę TSA (organ rządu USA podlegający Ministerstwu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (Homeland Security) składa się informowanie szerokiej publiczności (w tym przez internet) na temat swoich działań oraz osiągania społecznego przyzwolenia na stosowane praktyki w tej dziedzinie.

Transportation Security Administration (Urząd do spraw Bezpieczeństwa Transportu) http://www.tsa.gov/who_we_are/index.shtm

• Styczeń 2009 r. :

- „We are 43,000 security officers, inspectors, directors, air marshals and managers who protect the nation's transportation systems so you and your family can travel safely. We look for bombs at checkpoints in airports, we inspect rail cars, we patrol subways with our law enforcement partners, and we work to make all modes of transportation safe”.

• Listopad 2009 :

• We are 50,000 security officers, inspectors, directors ....

• A mimo tego niezauważona gafa w najważniejszym dniu roku 2009 (dla USA):

• “TSA Supports Secret Service in Bolstering Security for 56th Presidential Inauguration” (!)

Dane PNR (Passenger Name Record) wymagane przey TSA (USA) od linii lotniczych od 2006 r.

• 1. Numer PNR

• 2. Data rezerwacji

• 3. Przewidywana data podróży

• 4. Nazwisko i imię

• 5. Inne nazwiska (np. osób towarzyszących)

• 6. Adres

• 7. Sposób płatności (jeśli kartą, należy podać jej numer)

• 8. Adres płatnika rachunku za bilet

• 9. Telefony kontaktowe

• 10. Pełny przebieg trasy

• 11. Informacja „frequent flyer”

• 12. Biuro podróży

• 13. Agent podróży

• 14. Wspólne kody rejsów

• 15. Status biletu i rezerwacji (opłacona lub nie)

• 16. PNR łączone (wspólne rezerwacje)

• 17. Adres e-mail

• 18. Data sprzedaży biletu

• 19. Uwagi pasażera podczas dokonywania rezerwacji

• 20. Numer biletu

• 21. Numer miejsca do siedzenia

• 22. Data efektywnego wydania biletu

• 23. Informacje o pasażerze towarzyszącym

• 24. Numery wywieszek bagażowych

• 25. Pasażer ostatniej chwili (last minute) bez uprzedniej rezerwacji

• 26. Informacja o ważności rezerwacji i zmianie biletu

• 27. Prośby pasażera (opieka medyczna., wózek inwalidzki, zwierzęta towarzące.)

• 28 Informacje dot. osoby przekazującej dane

• 29. Informacja o zmianie danych dostarczonych wcześniej do PNR

• 30. Liczba pasażerów w danym rejsie

• 31. Informacja o tym, czy specjalnie żądano określonego miejsca do siedzenia

• 32. Czy bilet jest tylko w jedną stronę

• 33. Informacja paszportowa

• 34. Informacja taryfowa przy zakupie biletu przez internet

Nowe środki bezpieczeństwa

Już

• Osoby udające się do USA drogą lotniczą w systemie bez wiz („waiver” - system ESTA) muszą obecnie informować o planie podróży z wyprzedzeniem 72 godz. (przedtem: 48 godz.)

• Część wniosków jest odrzucana

• Od 2010 r. za zgłoszenie wniosku pobierana jest ipłata wizowa (10 USD)

• PNR obowiązuje również w Wielkiej Brytanii. Obecnie władze chcą dysponować danymi PNR dla kontroli imigracji

Nadchodzi

• Obecnie TSA zgłosił wniosek o objęcie wyjeżdżających cudzoziemców drogą lotniczą i morską identyczną kontrolą, jak przy wjeździe. Ma ją przeprowadzać personel linii rejsowych.

• Wniosek o obowiązku informowania pasażerów o zastosowaniu środków owadobójczych w samolotach w ciągu ostatnich 60 dni

• Protesty branży turystycznej (ASTA)

• Kontrola małych samolotów prywatnych

• Poddanie kontroli pasaperów statków wycieczkowych

Nowe ustawowe uprawnienia BKA (Federalna Policja Kryminalna Niemiec - 2008)

• The Background (uzasadnienie)

• Online Searches (przeszukiwanie korespondencji w sieci internetowej)

• Audio-Visual Surveillance (inwigilacja audio-wizualna)

• Court Approval (zgoda sądu)

• Phone Tapping (podsłuch telefoniczny)

• Data-Mining (analiza danych)

Opozycja Niemiec w kwestii wykonania dyrektyw europejskich z 2006 r. w sprawie gromadzenia danych z podsłuchów telefonicznych i udostępniania danych finansowych USA

Oficjalne stopnie zagrożenia (terrorystycznego) w Wielkiej Brytanii

• Critical (krytyczne)

Severe (poważne)

Substantial (znaczne)

Moderate (umiarkowame)

Low (niskie)

• Miejscami widocznej i stopniowo wzmagającej się kontroli i obecności uzbrojonego personelu są w pierwszej kolejności porty lotnicze. Efekty względem pasażerów i przedsiębiorstw turystycznych:

• Informacja o zagrożeniu (podawana do powszechnej wiadomości poza portem lotniczym)

• Zapewnienie pasażerów o podjęciu środków ochronnych (uspokojenie?)

• Również zastraszenie pasażerów i możliwość manipulacji

Epidemie i pandemie

• SARS 2002-2003: około 8000 zarażonych osób (w tym ok. 30 w Kanadzie) i niecałe 800 ofiar śmiertelnych

• Ptasia grypa (2006) - pojedyncze ofiary, ale aż ponad 60% przypadków śmiertelnych

• IHR 2005 (WHO)

• Wysokie ryzyko pojawienia się światowej pandemii (Krajowa Rada Wywiadowcza USA/National Intelligence Council w Global Trends 2025: A Transformed World, listopad 2008

• Świńska grypa (Grypa H1N1 lub „A”) alarm od kwietnia - maja 2009)

• Projekt SOS UNWTO (czy ministerstwa turystyki

były władne uczestniczyć lub pomóc w opanowaniu

kryzysu?)

IHR (Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne) International Health Regulations 2005

• Zastępują poprzednie 10 innych dokumentów międzynarodowych dotyczących ochrony zdrowia w obrocie międzynarodowym oraz poprzedni Regulamin Sanitarny IHR (1969, 1973 i 1981)

• Wprowadza pojęcie „public health emergencies of international concern” (publicznego zagrożenia zdrowia o znaczeniu międzynarodowym lub „zagrożeń międzynarodowego zdrowia publicznego”)

• Postępowanie w sytuacjach zagrożeń międzynarodowego zdrowia publicznego

• Procedura określania i ogłaszania zagrożeń

• Postępowanie dotyczące przewozów międzynarodowych (podróżni - pasażerowie, załogi)

• Środki zapobiegawcze w postaci badań medycznych, szczepień i zabiegach profilaktycznych

• Obowiązkowe szczepienia

• Ocena zagrożenia poprzez zastosowanie algorytmu oceny

IHR 2005, Rozdział III: Specjalne przepisy dotyczące podróżnych - główne postanowienia

• Art. 30 (osoby pod obserwacją)

- Podróżny, u którego podejrzewa się chorobę może kontynuować podróż, jeśli jego choroba nie stanowi zagrożenia publicznego i jeśli władze sanitarne są odpowiednio uprzedzone (po przyjeździe podróżny powinien się do nich zgłosić)

• Art. 31 (środki stosowane wobec podróżnych po przyjeździe)

- Nie można żądać od podróżnego, aby po przyjeździe poddał się inwazyjnemu badaniu lekarskiemu, szczepieniu czy zastosowaniu środków profilaktycznych, natomiast dopuszcza się, że takie środki mogą być zastosowane, za jego zgodą, jako wpuszczenia go na terytorium danego państwa lub kiedy może zaistnieć zagrożenie zdrowia publicznego.

- dopuszcza odosobnienie, kwarantannę lub poddanie podróżnego pod obserwację

Postępowanie w przypadku wykrycia chorób przez krajową inspekcję sanitarną

Kolumna 1

Należy notyfikować przypadki następujących chorób uznanych za niezwykle lub nieoczekiwane i mogące mieć poważne skutki w zakresie zagrożenia zdrowia publicznego:

• ospa

• poliomyelitis (choroba Heinego Medina, polio)) wywołana poliowirusem dzikiego typu

• grypa ludzka wywołana przez nowy podtyp (przepadek grypy A)

• zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS)

Kolumna 2

W jakichkolwiek przypadkach potencjalnego zagrożenia międzynarodowego zdrowia publicznego, w tym z nieznanych przyczyn lub źródeł, jak również obejmujących inne przypadki bądź choroby, aniżeli te podane w kolumnach lewej i prawej, należy zastosować algorytm

Kolumna 3

W przypadku następujących chorób (wg załączonej listy) należy zawsze korzystać z algorytmu, jako że choroby te wykazały zdolność do powodowania poważnych skutków w zakresie zdrowia publicznego oraz rozprzestrzeniania się w skali międzynarodowej

Choroby (epidemie) odnoszące się do kolumny 3

• Cholera

• Dżuma płucna

• Żółta gorączka

• Wirusowe gorączki krwotoczne

- Ebola, Lassa, Marburg

• Gorączka zachodniego Nilu

• Inne choroby o szczególnym znaczeniu krajowym lub regionalnym, np.

- Denga (aktualnie rozpowszechniona w Ameryce Południowej (Argentyna, Boliwia)

• Gorączka Wielkich Rowów Afrykańskich (Afryka Wschodnia)

• Zapalenie opon mózgowych

Załącznik 2

Narzędzie (algorytm) umożliwiające podjęcie decyzji o potrzebie notyfikowaniia zdarzenia jako stanowiące publiczne zagrożenie zdrowia o znaczeniu międzynarodowym

Zdarzenia z pierwszej kolumny:

• Zdarzenie należy notyfikować do WHO na podstawie IHR

Pytania odnośnie każdego ze zdarzeń w kolumnach 2 i 3:

• Czy oddziaływanie na stan zdrowia publicznego jest poważne?

• Czy wydarzenie jest niezwykłe lub nieoczekiwane?

• Czy istnieje znaczne ryzyko rozpowszechnienia w skali międzynarodowej?

• Czy istnieje znaczne niebezpieczeństwo ograniczeń podróży międzynarodowych i handlu?

• Jeśli „nie”

Wytyczna: Na tym etapie notyfikacja nie jest wymaga. Należy dokonać ponownej oceny, kiedy będzie się dysponować dalszą informacją

Załączniki 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9

• Załącznik 1.B określa wymagania wobec punktów wjazdu (morskich, powietrznych i naziemnych/drogowych)

• Załączniki 3 i 4 dot. zwolnienia od kontroli i wymagań dla pojazdów

• Załącznik 5 dotyczy dezynfekcji pojazdów

• Załączniki 6 i 7 określają format i treść zaświadczeń o szczepieniach i zastosowanych środkach profilaktycznych

• Obecnie (załącznik 7) dotyczy tylko żółtej gorączki podlegającej obowiązkowi szczepienia, które musi być odnawiane co 10 lat.

• Załączniki 8 i 9 określają wzory zaświadczeń dla statków i samolotów

Negatywne konsekwencje poczucia braku bezpieczeństwa i niepewności dla życia społecznego i turystyki

• Restrykcyjna polityka wizowa, szczególnie przyjazdów do strefy Schengen, Wielkiej Brytanii, Australii, USA oraz żądania wzajemności ze strony poszkodowanych państw

• Ograniczenie kontaktów międzyludzkich z uwagi na „niebezpieczeństwo” imigracji

- międzynarodowy dialog (czynników rządowych i aktorów społecznych) w tej sprawie

jest wyciszony

• Wzrastająca i przemożna inwigilacja naruszająca sferę prywatności

- w latach 80-tych udane przeciwdziałanie ze strony WHO próbie wprowadzenia

powszechnych zaświadczeń na brak zakażenia wirusem AIDS przy przekraczaniu

granic

• Wszechobecne, rozszerzające się i kosztowne „monitorowanie”

• Europa sfinansuje montaż kamer na każdej ulicy” (hasło na niby kampanii do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2009 r.)

Podejmowane pod wpływem pojedynczych wydarzeń środki bezpieczeństwa trudno

jest odwrócić, natomiast są one naśladowane w kolejnych krajach, miejscowościach

i środowiskach

Interesy „turystyczne” są składane w ofierze i w ogóle nie są brane pod uwagę

- Ministerstwa turystyki nie zabierają głosu w tej sprawie

Skutki dla gospodarki i branży turystycznej

• Wzmagające się środki bezpieczeństwa zagrażają pozytywnym doświadczeniom turysty (emocje, jakość, ubezwłasnowolnienie i odpodmiotowienie, stawianie w sytuacji potencjalnie podejrzanego)

• Koncentracja na „bezpieczeństwie turystów” (np. zamykanie ich w turystycznych gettach bezpiecznej konsumpcji) obiektywnie szkodzi interesom społeczności lokalnych

• Wzmagające się środki bezpieczeństwa szkodzą rentowności przedsiębiorstw turystycznych i podrażają produkt turystyczny

- w 2006 r. oceniano, że koszt zapewnienia podstawowych środków bezpieczeństwa w zakresie „security” kosztuje nowy obiekt turystyczny (np. hotel, ośrodek wakacyjny) w granicach 3% kosztu całej inwestycji. Do tego dochodzą koszty eksploatacyjne w okresie działalności obiektu.

• Coraz większa liczba środków oraz ich nadmiar stają się źródłem poważnych obciążeń budżetów publicznych oraz zwiększenia ogólnych kosztów działalności turystycznej, to zaś nie jest przedmiotem publicznej debaty

• im więcej środków, tym trudniejsza i kosztowniejsza kontrola oraz tym większe ryzyko przeoczeń i uzewnętrznienia się zagrożenia lub pojawienia się nowych zagrożeń

• tworzy się i ciągle rozrasta przemysł bezpieczeństwa (por. firmy ochroniarskie w Polsce)

• sposób na bezrobocie i tworzenie nowych miejsc pracy?

• działanie „polityczne” (oddziaływanie na emocje wyborców)?

Jak potencjalni i rzeczywiści turyści postrzegają kwestie bezpieczeństwa i ryzyka (BR)

Czynniki wpływające na ich decyzje o wyjeździe i na ich zachowanie

• Stwierdzenie obiektywnych faktów BR

• Wpływ mediów

• Uleganie wykorzystaniu BR dla celów politycznych (formy sprawowania i egzekwowania władzy)

• Stereotypy

• Uprzedzenie kulturowe - zdeterminowane pochodzeniem kulturowym turysty

• Ignorancja

• Obiektywny stan osoby turysty:

• Stan zdrowia

• Wiek

• Niesprawność (niepełnosprawność)

• Psychologia (charakter, stan świadomości) i stan psychiczny

Każdy czynnik wymaga odrębnego podejścia ze strony organizatorów turystyki i instytucji publicznych zajmujących się jej promocją

Badania „Opinion Matters” na temat postrzegania bezpieczństwa w hotelach wakacyjnych

• 88% turystów nie powróciłoby do tego samego hotelu, w którym zachorowali lub padli ofiarą wypadku

• Bezpieczny hotel jest ważniejszy niż pogoda, a nawet jedzenie

(badanie na zlecenie CheckSafetyFirst na próbce 2000 urlopowiczów, sierpień 2009)

Niewłaściwe postępowanie klienta jako źródło zagrożeń

• Beztroska wynikająca z charakteru i ignorancji

• Utrata dokumentów

• Nieuwzględnianie stanu zdrowia

• Niezdyscyplinowanie

• Nadużycia

• Niebezpieczne praktyki: brawurowe (niezgodne z przepisami) prowadzenie pojazdów mechanicznych, pijaństwo, obżarstwo, niebezpieczne sporty

• Wizyty w miejscach niebezpiecznych

• Angażowanie się w działania mające charakter przestępczy (lub za takie uznawane), np. handel narkotykami, wykorzystywanie seksualne dzieci, pozyskiwanie zabronionych obiektów w celu ich nielegalnego wywozu

• Brak poszanowania miejscowych przepisów i zwyczajów

Studium przypadku: brytyjscy turyści „unruly” na wakacjach

Dane za okres kwiecień 2006 - marzec 2007 (przykłady):

Aresztowani

• Hiszpania: 2033 (+ 33%)

• USA: 1415

• Cypr: 377

• Emiraty Arabskie; 230

Przyczyny:

• Zakłócanie porządku (pijaństwo)

• Narkotyki

• Gwałty

• Nieposzanowanie miejscowego prawa

Prośba o pomoc konsulatów i ambasad, na 1000 turystów:

• Indonezja: 10.05

• Pakistan: 1.95

• Indie: 1.37

Jedna z ważnych przyczyn:

• Brak odpowiedniego ubezpieczenia

Wypadki śmiertelne:

• Tajlandia: 269 na 860 tys. (głównie wypadki drogowe)

Hospitalizacja

• Hiszpania: 695

• Grecja - 602

• Tajlandia - 324

Ocena bezpieczeństwa hoteli i otoczenia w turystyce wakacyjnej przez CheckSafetyFirst (internet) „Hotele, które dbają o twoje zdrowie”

Audyty i ocena stanu

• Huragany

• Żywność

• Pływanie

• Legionella

• Bezp. ppoż.

• Środowisko

• Stan ogólny (wypadki)

Rady dla turystów

• Żywność

• Bezp. ppoż.

• Pokój, balkon i hotel

• Basen

• Huragany

Unia Europejska

• Stanowisko Komisji wobec Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomicznego i Komitetu Regionów w sprawie:

• Podejścia Wspólnoty do zapobiegania katastrof naturalnym i spowodowanym przez człowieka (KOM(2009) 82 wersja końcowa

Strategia UE w sprawie terroryzmu (4 obszary: PPPR)

• Zapobieganie (PREVENT) konfliktom tworzącym zachętę do terroryzmu

• Ochrona (PROTECT) obywateli i infrastruktury oraz ograniczenie podatności na ataki, poprzez lepszą ochronę granic, systemów transportowych i kluczowej infrastruktury

• Ściganie (PURSUE) terrorystów ponad granicami w celi uniemożliwienia planowanie ataków, podróży, łączności, finansowania i dostępu do materiałów służącym dokonywaniu ataków, jak również ściganie w drodze sądowej

• Odpór (RESPOND) poprzez przygotowanie, zarządzanie sytuacjami wynikającymi z konsekwencji ataków, koordynację i zadośćuczynienie ofiarom

Nacisk kładzie się na wdrażanie dokumentów prawnych UE, realizację okresowych planów pracy na tle celów strategii oraz postępowanie przeciw-terrorystyczne

Urząd koordynatora do spraw przeciwdziałania terroryzmowi (Counter-Terrorism Coordinator) współpracującego z Radą, Komisją i Parlamentem

Przyszły zintegrowany system bezpieczeństwa w ramach Unii Europejskiej („safety & security”)

• Dąży się do stworzenia jednolitego, interoperatywnego i inteligentnego systemu, na który złożą się następujące projekty:

• SDR - zaprogramowane radio (Software-Defined Radio)

• SECRICOM - bezkolizyjna współpraca na wypadek kryzysu - Seamless Co-operation for Crises

• EULER - zarządzanie w sytuacjach kryzysowych i pokryzysowych. Elementy systemu:

• techniki radiowe

• architektura projektu: system komunikacji pozwalający wykorzystywać różne standardy przesyłania fal radiowych

• SDR

• Punktem wyjścia są ukończone już projekty:

• SCORED, z ramienia Europejskiej Agencji Obrony (EDA) oraz

• WINTSEC - bezprzewodowa interoperatywność dla celów bezpieczeństwa, z ramienia Komisji Europejskiej

• Celem jest połączenie potencjałów służb cywilnych i wojskowych za pomocą interoperatywności technologii w celu zapewnienia bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych i obrony przestrzeni EU (klęski żywiołowe, akty terrorystyczne, katastrofy, ochrona granic)

- Jest to instytucjonalne dopełnienie telefonu 112

Finansowanie przez Dyrekcję Generalną do spraw Przedsiębiorstw i Przemysłu (ta sama, gdzie umieszczona jest turystyka)

Ochrona konsumenta turystycznego w UE Zdrowie, zagrożenia i ryzyko (strafa „safety”) Strategia ochrony konsumenta i jego zdrowia, z kwietnia 2005

Program działania 2007 - 2013

• Ochrona obywateli przed ryzykiem i zagrożeniami, które znajdują się poza kontrolą poszczególnych osób oraz którymi nie są w stanie zająć się pojedyncze państwa członkowskie

• Ułatwienie obywatelom podejmowania odpowiednich decyzji w sprawach dotyczących zdrowia i interesów konsumenckich

• Realizacja ogólnych celów w zakresie ochrony zdrowia i konsumenta w ramach polityki całej Unii

Cele szczególne

• Zapewnienie wspólnego, wysokiego poziomu ochrony dla wszystkich konsumentów z Unii Europejskie, gdziekolwiek by oni nie mieszkali, dokądkolwiek by nie podróżowali i od kogokolwiek nie dokonywaliby zakupów, przed ryzykiem i zagrożeniami dla ich bezpieczeństwa oraz interesów ekonomicznych.

• zwiększenie możliwości konsumentów zabiegania o swoje własne interesy, czyli pomoc dla konsumentów, aby byli w stanie „pomóc sobie samym”.

Ochrona konsumenta turystycznego w UE Podstawowe zakresy oddziaływania i narzędzia

• Zdrowie i bezpieczeństwo fizyczne konsumentów

• Ochrona ekonomicznych i prawnych interesów w zakresie reklamy

• Dyrektywa w sprawie zorganizowanych wycieczek

• Niedozwolone klauzule w umowach zawieranych z konsumentem

• Sprzedaż na odległość

• Własność dzielona w czasie („time share”)

- “Acquis Communautaire”

• Europejskie prawo w sprawie zawierania umów

• Dostęp konsumenta do organów sprawiedliwości

• Ochrona dat osobowych

Ochrona konsumenta turystycznego w UE Bezpieczeństwo fizyczne

• Przedmiot zainteresowania: Zdrowie i fizyczne bezpieczeństwo konsumentów

• Bezpieczeństwo przeciwpożarowe w (istniejących) hotelach (Zalecenie Rady 86/666 EWG)

- elastyczność w podejściu

• Ogólne bezpieczeństwo produktów (dyrektywa 2001/95/KE)

- ważna z uwagi na bezpieczeństwo produktów stanowiących wyposażenie zakładów i obiektów turystycznych

• Proponowana dyrektywa w sprawie bezpieczeństwa konsumentów

• Ocena ryzyka, statystyka, informacja o wypadkach

• Najlepsze praktyki, normy dobrowolne, kodeksy postępowania oraz inne narzędzia dobrowolnego stosowania

• Systemy zarządzania sprawami bezpieczeństwa (w sytuacjach zagrożenia)

• Ogólny wymóg bezpieczeństwa, ocena zgodności z normami i normalizacja

• Obowiązek usługodawców podejmowania środków zapobiegawczych

• Kontrola sytuacji na rynku

Ochrona konsumenta turystycznego w UE Interesy ekonomiczne i prawne w zakresie reklamy

• Dyrektywa 2005/29 dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (wraz z Załącznikiem 1 „Praktyki uznawane za nieuczciwe w każdych okolicznościach)

• Praktyki handlowe sprzeczne ze starannością zawodową

• Zniekształcające zachowanie gospodarcze względem produktu w stosunku do „przeciętnego konsumenta”

• Różnica między praktykami handlowymi wprowadzającymi w błąd i agresywnymi

• Praktyki handlowe wprowadzające w błąd w reklamie porównawczej

• Prawa konsumenta w komunikacji lotniczej

• Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów

Ochrona konsumenta turystycznego w UE

• Dyrektywa w sprawie zorganizowanych wycieczek

• Dyrektywa Rady z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (90/314/EWG)

• jej celem jest określenie głównych obowiązków i odpowiedzialności ekonomicznej organizatorów imprez turystycznych w stosunku do konsumentów indywidualnych i handlowych. Podstawowe kwestie:

• Informacja (w tym kwestie zdrowia, bezpieczeństwa fizycznego)

• Podwyżka ceny

• Odwołanie imprezy

• Usługi niewykonane

• Materiały opisowe

• Odpowiedzialność zawodowa organizatorów

• Bezpieczeństwo finansowe

• Od 2010 r. - pięć opcji przewidywanej nowelizacji

Pięć opcji dla 90/314

• Utrzymanie status quo

• Wskazówki i lepsze wdrażanie już istniejących aktów prawnych

• Wprowadzenie „znaku (jakości) zorganizowanych wycieczek oraz kampania uświadamiająca

• Wycofanie dyrektywy i opowiedzenie się za bardziej skuteczną samoregulacją

• Podejście legislacyjne „minimum”

• Podjęcie ostatecznych decyzji na początku 2011 r.

Bezpieczna żywność

• Wspólna polityka rolna i generalne prawo żywnościowe (dyrektywy, m.inn HACCP)

• Europejski Urząd do spraw bezpiecznej żywności (European Food Safety Authority)

• System Szybkiego Ostrzegania w sprawie żywności i pasz (RASFF - Rapid Alert System for food and feed)

• Poparcie dla różnorodności, autentyczności i jakości

Oficjalne ostrzeżenia o zagrożeniach dla podróżnych

Klasyfikacja zagrożeń i ryzyka wg Światowego Forum Gospodarczego (World Economic Forum)

• Ekonomiczne

• Geopolityczne

• Środowiskowe

• Społeczne (societa)

• Technologiczne

Zagrożenia z perspektywy „Travel advisories/Travel warnings” (model francuski)

• Polityczne

• Społeczne

• Terrorystyczne

• Środowiskowe

• Przemysłowe

• Sanitarne

• Systemów transportowych

Rezolucja UNWTO 2005, ponowiona w 2009 r.

Ostrzeżenia o zagrożeniach po 2001 r.

• Nasilenie się ostrzeżeń po zamachach w Nowym Jorku 11/9/2001 r.

• Ostrzeżenia formułowane przez resorty spraw zagranicznych większości krajów (w tym MSZ w Polsce).

• „Najsławniejsze” ostrzeżenia z głównych krajów wysyłkowych:

• Sekretariat Stanu USA

• FCO - Wielka Brytania

• MSZ Niemiec, Francji i Japonii

• W 2009 r. również Chin (świńska grypa)

• Zalecenia (UN) WTO o obowiązku ostrzeżeń własnych obywateli już w 1991 r. (rezolucja ZO)

• Zarzuty niektórych krajów o polityczność ostrzeżeń

• Zły wizerunek Afryki i Azji

• Formalne protesty: głównie Azja

• Postępowanie i odpowiedzialność touroperatorów na okoliczność oficjalnych ostrzeżeń

• Zalecenia ICAO

• Dyskusja w UNWTO w ramach Komisji Regionalnych (protesty) i Grupy Roboczej powołanej do zredagowania

Wytyczne UNWTO 2005 dotyczące oficjalnych ostrzeżeń

• Należy odnosić się do poszczególnych kategorii ryzyka

• Korzystać z pełni wiarygodnych źródeł na temat stanu bezpieczeństwa oraz koordynować ich treść między zainteresowanymi resortami kraju wydającego ostrzeżenia

• Konsultować treść z zainteresowanymi rządami krajów dotkniętych ostrzeżeniami

• Zapewnić, aby

• były one czytelne, jednoznaczne oraz wolne od podejrzenia o dyskryminację

• nie były powodowane motywacjami politycznymi

• wyraźnie określały obszar geograficzny (miejsca), których dotyczą

• dokładnie charakteryzowały rodzaj zagrożeń

• ich język był wyważony

• przyczyniły się do konsultacji z krajami dotkniętymi ostrzeżeniami co do usunięcia zagrożeń i potrzeby ostrzeżeń

• były aktualizowane i wyraźnie określały czas ich obwiązywania

Postępowanie w sytuacji nadzwyczajnej czy kryzysowej - wymagania wstępne

Zarówno służby publiczne (KAT, KOT) jak i przedsiębiorstwa turystyczne powinny być przygotowane do sytuacji zagrożenia i kryzysowych.

• Dysponowanie środkami, strukturami i procedurami dla umiejętnego postępowania w sytuacjach zagrożenia i kryzysowych

• Posiadanie i wyznaczenie kompetentnej osoby/komórki do udzielania informacji prasie i informowania opinii publicznej

• Osoba uprzednio wyszkolona w kwestiach bezpieczeństwa

• Zwrócenie szczególnej uwagi na współpracę z mediami lokalnymi

• Dysponowanie bazą danych (adresy partnerów) dla przekazania informacji na czas

• Udostępnianie informacji wyprzedzającej na temat zagrożeń i możliwości ich przeciwdziałania (przejrzystość i przewidywalność)

• Statystyka i informacja o zagrożeniach, wypadkach, interwencjach lekarskich, hospitalizacji, skargach konsumenckich, itp.

• Utrzymywanie stałego kontaktu z kompetentnymi instytucjami/służbami

• Dysponowanie informacją o procedurach stosowanych w sytuacjach zagrożenia

• Zapewnienie sobie udziału w tworzeniu tych procedur

Wymagania dotyczące postępowanie w sytuacji nadzwyczajnej czy kryzysowej

• Zapewnić stworzenie jednego ośrodka informacji medialnej

• Dołożyć starań, aby informacja była maksymalnie klarowna

• Nie wprowadzać okresu utajnienia informacji

• Działać szybko (nie opóźniać informacji)

• Unikać spekulowania i kategorycznych zapewnień

• Ukazać właściwe tło zdarzenia (jego zakres i skutki będą zawsze ograniczone w miejscu i czasie)

• Nie zapominać o ofiarach!

Stosunek do spraw bezpieczeństwa w informacji turystycznej oraz w kontaktach z mediami (sytuacja przedkryzysowa)

• nie uchylać się od poruszania tego problemu

• nie mylić z (fałszywą) promocją zainteresowaną przemilczaniem kwestii negatywnych

• wypowiadać się konstruktywnie (jak praktycznie podejść)

• informować i powiadamiać o obiektywnym ryzyku i zagrożeniach

• klient powinien odpowiednio się przygotować i nastawić

• nie straszyć, za to zdobywać zaufanie klientów

• edukować i angażować klientów

• nie bać się wskazania na ich osobistą odpowiedzialność

• informować o odpowiedzialności (innych) kompetentnych instytucji

• podawać do wiadomości istnienie i ułatwiać kontaktowanie się ze służbami, które świadczą usługi w zakresie bezpieczeństwa

• uczyć się od klientów oraz pozytywnie i konstruktywnie reagować na ich zażalenia i żądania

50

---