moje sciagi, EKOLOGIA


EKOLOGIA

Zakres badań

*organizm

*populacja(gr org jednego gatunku, zamieszkująca jeden obszar, mogąca się skutecznie krzyżować)

*biocenoza(zespół populacji różnych gat zamieszkujących dany teren)

*biotop(obszar o określonych warunkach ekologicznych będący siedliskiem dla biocenozy)

*ekosystem-biocenoza+biotop

*biom(zespół ekosystemów-tundra, tajga)

*biosfera/ekosfera(zbiór biomów obejmujących troposferę[do15km], hydrosferę i litosferę[do1km], środowisko życia na Ziemi

nisza ekol-potrzeby życiowe org, ściśle określone miejsce org w obrębie ekosystemu

sozologia-nauka zajmująca się problemami ochrony przyr i jej zasobów m.in. w celu zapewnienia trwałości ich użytkowania

BIOCENOZA

Cechy biocenozy:

⇒jedność biotopu i biocenozy ściśle ze sobą powiązane i oddziaływające na siebie

⇒istnienie 3 współzależnych biologicznie gr org: producentów, konsumentów i reducentów dzięki którym utrzymuje się w przyrodzie zamknięty obieg materii

organizacji materii zintegrowany układ oparty na wielostronnych powiązaniach pokarmowych i konkurencyjnych pomiędzy komponentami, obejmuje skład gat, stosunki ilościowe, interakcje, strukturę troficzną, przestrzenną

autonomia biocenozy związana z jej odrębnością terytorialną, organizacją wew oraz powiązaniami i wzajemnymi uwarunkowaniami wszystkich komponent

względna równowaga biocenotyczna względnie stały skład gat i równowaga stosunków wew, będących wynikiem adaptacji org do przeciętnych warunków środowiska

sukcesja ekol prowadząca do większej stabilizacji biocenozy

fitofagi-zw roślinożerne

zoofagi-zw mięsożerne

saprofagi-zw żywiące się martwą mat org

pasożyty

reducenci(destruenci)-org heterotroficzne (bakterie, grzyby) rozkładające i redukujące subst org powodując ich mineralizację

Poziomy troficzne:

Org zajmujące taką samą pozycję w łańcuchu pokarmowym stanowią jeden poziom troficzny; poziomy odpowiadają strukturze troficznej; podstawą klasyfikacji troficznej jest funkcja jaką spelnia org w biocenozie nie jego gat

Monofagi-(koala)należą do jednego poziomu trof

Polifagi-zróżnicowany pokarm(świnia)

Sieć zależności pokarmowych:zlożone relacje pokarmowe między poszczególnymi gat, zlożona z wielu łańcuchów pokarmowych

Piramidy ekologiczne:

liczebności liczba osobników na każdym poziomie troficznym wyst na danym obszarze

biomas obrazujące masy org na danym obszarze

energii lub produkcji dot przepływu energii i(lub) produktywności kolejnych poziomów troficznych w jednostce czasu

EKOSYSTEM

Struktura i funkcjonowanie: układ otwarty, funkcjonuje dzięki przepływowi energii(jednokierunkowy strumień w układzie otwartym) i krążeniu materii(obieg zamknięty)

⇒ekos autotroficzny-las, torfowisko, ląka, materia org zwana autochtoniczną

⇒ekos heterotrof-materia zwana allochtoniczną, jaskinia

Obieg Węgla

Jest wlączany do obiegu w postaci CO2, który jest asymilowany przez autotrofy, potem przechodzi do roślinożerców a potem mięsożerców, wraca do obiegu jako CO2 jako produkt oddychania hetero i autotrofów oraz rozkladany przez reducentów

Obieg Azotu

Wolny N atmosferyczny wiążą bakterie tlenowe i beztl, w środowisku wodnym wiązany jest przez niektóre sinice, rośliny czerpią N z gleby i wody w postac i NH4+ NO3-, przyswojony w postaci bialka roślinnego wykorzystywany jest przez konsumentów, wydalany następnie jako amoniak, mocznik i kwas moczowy. Azotany pochodzą glównie z procesów nitryfikacji dzięki bakteriom nitryfikacyjnym, które są zdolne do asymilacji NO2,dzięki en uzyskanej z utl amoniaku do azotynów(nitrosomonas) i azotynów do azotanów(nitrobacter). Procesem przeciwstawnym jest denitryfikacja, czyli redukcja azotynów/azotanów do N2 przeprowadzane przez bakterie denitryfikacyjne.

ATMOSFERA

Antropogeniczne źródła zanieczyszczeń:

⇒elektrownie, elektrociepłownie(SOx, NOx, CO, NH3, WWA, HCl)

⇒przemysł hutniczy(metale ciężkie + ↑)

⇒przemysł wydobywczy(pyły hutnicze)

⇒przem materiałów budowlanych

⇒przem spożywczy(aldehydy, ketony, fenole, alkohole, NOx, SOx)

⇒przem chemiczny(SOx, H2S, HCl, HF)

⇒przem jądrowy(gazy radioaktywne)

⇒pojazdy mechaniczne(węglowodory, Pb)

zanieczyszczenia gazowe

zw siarki SO3 (łatwo reaguje z wodą, składnik kwaśnych deszczy), SO2 (bezbarwny gaz, silnie toksyczny o duszącym zapachu, wolno się rozprzestrzenia się w atmosferze ze względu na dużą masę, utrzymuje się 2-4dni w powietrzu i w tym czasie przemieszcza na dalekie odległości) H2S, H2SO4 i siarczany metali

zw azotu NO (bezbarwny, bezwonny), NO2 (brunatny o duszącej woni) utleniają się do N2O5 a ten łącząc z wodą tworzy HNO3 - składnik kwaśnych deszczów. NH3-uwalniany w procesach rozkładu szczątków org

zw węgla CO(gł źródła to: spaliny samochodowe przem metalurgiczny, elektromaszynowy, materiałów budowlanych, elektrociepłownie paleniska domowe; silnie toksyczny, szybko rozprzestrzenia się w powietrzu, bez smaku, zapachu, barwy) CO2(spalanie paliw stałych ciekłych, gazowych, proces oddychania zw

WWA zw chem zbud C i H zawierające pierścienie aromatyczne, spalanie paliw głownie ropy, palenie tytoniu, niebezpieczny jest 3,4-benzopiren(rakotwórczy) tworzony przez transport samochodowy

Zanieczyszczenia pyłowe

Poniżej 0,1μm pył elektryzuje się „-„ i nie opada na ziemię; najbardziej szkodliwe-5μm

⇒pyły toksyczne-z metalami ciężkimi, radioaktywne, azbestowe, fluorki

⇒szkodliwe-pylicotwórcze, uczulające, rozkładają białko, zmniejszają odporność pyły z SiO2, drewna, bawełny, glinokrzemianowe

⇒neutralne-drażniące, zmniejszają powierzchnię oddechową płuc, niedotlenienie organizmu, nieżyty oskrzeli, rozedma płuc; pyły żelaza, gipsu, wapienia, węgla

wpływ na zdrowie człowieka

SO2=uszkodzenie dróg oddechowych, nieżyt oskrzeli, zmiany w rogówce oka, kumuluje się w ściankach tchawicy, wątrobie, śledzionie i mózgu, węzłach chłonnych

CO=zatrucia, śmierć organizmu, łączy się trwale z Hb tworząc karboksyHb, zatrucie- bóle głowy, zawroty, wymioty, oszołomienie, nudności, kołatanie serca, utrata przytomności, uszkodzenie ośrodka układu nerwowego, zmiany w czynnościach serca i płuc

NO2-4 razy bardziej toksyczny niż NO, obniża odporność, drażniący na oczy i drogi oddechowe, astma,

Metale ciężkie=odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie, nerkach, uszkadzają ukł nerwowy, anemia,zaburzenia snu, agresywność, nowotwory Pb

WWA-ostre zatrucia, rakotwórcze

Formami ochrony przyrody w Polsce są

=parki narodowe

=rezerwaty przyrody -obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, Przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu lub szczególne jej składniki: fauna, flora, twory przyrody nieożywionej;

=parki krajobrazowe - obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju."

=obszary chronionego krajobrazu - zajmują rozleglejsze tereny niż parki krajobrazowe i obejmują pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska; są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego).

=obszary Natura 2000 - program utworzenia w krajach UE wspólnego systemu obszarów objętych ochroną przyrody. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w całej Europie

=pomniki przyrody

=stanowisko dokumentacyjne -ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.

=użytki ekologiczne - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

=zespoły przyrodniczo-krajobrazowe - są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe i estetyczne.

=ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Konferencje i konwencje oraz organizacje międzynarodowe dotyczące ochrony przyrody i środowiska oraz zdrowia

Konwencja sztokholmska Narodów Zjednoczonych nt. ,,Człowiek i jego środowisko” -1972r. Deklaracja sztokholmska zawierająca:

- 26 zasad ochrony środowiska;

-międzynarodowy plan działania, obejmujący 109 swoistych rekomendacji do działania na rzecz ochrony środowiska;

-postanowienia instytucjonalne i finansowe, m.in. dot. Utworzenia organizacji międzynarodowej pod nazwą Program Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska UNEP.

Deklaracja uznaje, że podstawowym prawem człowieka jest prawo do życia w środowisku, które pozwala na życie godne w dobrobycie

Po konferencji sztokholmskiej odbyło się wiele ważnych konferencji, takich jak: KBWE w Helsinkach, UNESCO w Belgradzie(1975), UNESCO i UNEP w Tbilisi(77), Międzynarodowy Kongres UNEP i UNESCO w Moskwie (87). W wyniku tych konwencji powstały dok., m.in. Karta belgradzka, Deklaracja tbiliska, w których wytyczono kierunki rozwoju ochrony przyrody i racjonalnego wykorzystania jej zasobów, podkreślono wagę ścisłej współpracy międzynarodowej, określono podstawowe cele edukacji ekologicznej.

II konferencja w Rio de Janeiro, tzw. ,,Szczyt Ziemi” nt. ,,Środowisko i rozwój”-1992r. idea łącząca problem ochrony środowiska z koncepcją rozwoju.

Deklaracja z Rio (tzw, Karta Ziemi) w sprawie środowiska i rozwoju prezentująca 27 zasad ekorozwoju, przyszłych praw oraz obowiązków państw i obywateli wobec środowiska naturalnego;

Globalny program działań, zwany AGENDĄ 21, zawierający plan rozwoju zrównoważonego w kategoriach gospodarczych, społecznych i ekologicznych;

Zgodnie z ustaleniami Konwencji w sprawie zmian klimatu do obowiązków wszystkich państw należy:

-podawanie inf o ilości emitowanych gazów cieplarnianych oraz o tym, jaka ilość tych gazów ulega absorpcji w ekosystemach;

-regularne publikowanie info o obecnych osiągnięciach programów ograniczania emisji i adaptacji do zmian klimatycznych;

-zachęcanie do właściwej gospodarki i zachowywania ekosystemów stanowiących odbiorniki gazów cieplarnianych;

-współpraca w dziedzinie planowania działań zaradczych w odpowiedzi na wpływ zmian klimatycznych na strefę przybrzeżną, zasoby wodne i rolnictwo;

-współpraca w zakresie ochrony obszarów szczególnie podatnych na powodzie lub suszę;

-informowanie społeczeństw o zmianach klimatu i ich skutkach: popieranie i ułatwianie społecznego uczestnictwa w przygotowywaniu przeciwdziałań tym skutkom.

Trzęsienia Ziemi:

gwałtowne rozładowanie naprężeń nagromadzonych w skorupie ziemskiej, w wyniku przejściowego zablokowania ruchu warstw skalnych poruszających się wzdłuż linii uskoku.

Dzieli się je na: tektoniczne, wulkaniczne, zapadliskowe/zapadowe/zawałowe

Skutki: rysy i spękania na powierzchni ziemi; szczeliny; uskoki gruntu; obrywy (na obszarach górskich); zapadliska; podniesienie wybrzeża i utworzenie klifu
-odseparowanie części wybrzeża od stałego lądu i utworzenie płycizny; nieckowate jeziorka; wodospady; jeziora/
rozlewiska; przerwanie biegu rzeki; tsunami

Skala Richtera - skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych 4,3-4,8-odczuwalne 9-max

Elementy: hipocentrum, epicentrum, fala

Klasyfikacja katastrof przyrodniczych:

*geologiczne - trzęsienia ziemi, erupcje wulkaniczne, ruchy masowe, tsunami, erozja;

*hydrologiczne- powodzie, pustynnienie, lawiny śnieżne;

*oceanograficzne - powodzie w strefie przybrzeżnej, zmiany poziomu morze, zanieczyszczenie akwenów;

*meteorologiczne - sztormy, cyklony, tornada, huragany, zawieje śnieżne;

*związane z pokrywą wegetacyjną - pożary, susze, szarańcze;

*kosmiczne - kolizja z Ziemią meteoru, komety lub planetoidy.

Zagrożenia cywilizacyjne -

* katastrofy w transporcie drogowym, kolejowym, morskim i lotniczym oraz katastrofy górnicze;

*budowlane (zawalenia budowli);

*awarie maszyn i urządzeń w zakładach

*awarie chemiczne instalacji w zakładach,

* awarie i wypadki radiacyjne;

*skażenia środowiska naturalnego środkami chemicznymi;

* katastrofalne zatopienia spowodowane awariami obiektów hydrotechnicznych lub powodziami;

*choroby cywilizacyjne;

*akty terroru (celowe spowodowanie katastrofy technicznej, skażenia lub zakażenia, podłożenia ładunków wybuchowych)

* zorganizowana przestępczość, wzrost narkomanii i aktów przemocy;

* duże zapasy broni chemicznej i biologicznej,

*duża liczba konfliktów lokalnych o zróżnicowanym podłożu;

*duża wrażliwość na zniszczenie istotnych dla funkcjonowania państwa systemów i sieci teleinformatycznych;

*starzejący się arsenał jądrowy;

*zawodność systemów ostrzegania.

Produkty erupcji wulkanicznych:

Bomby, scoria, lapilli, piaski, popioły wulkaniczne, pumeks, gazy

Skutki: okresowe ochłodzenie klimatu

Lawa kwaśna-mało płynna

Lawa zasadowa-płynna

Czynniki wywołujące tsunami:

-podmorskie trzęsienia ziemi

-erupcje wulkanów położonych zarówno pod, jak i na powierzchni wody,

-podmorskie osunięcia ziemi,

-uderzenie meteorytu,

-(bardzo rzadkie zjawisko) duże osunięcie się brzegu morskiego,

-ruchy płyt tektonicznych.

Rodzaje:

Lokalne, regionalne, pacyficzne

Występowanie:

Pacyfik, wzdłuż Ameryki Płd, Ameryki Śrdk, Kalifornii, Alaski, Wysp Aleuckich, Kamczatki, Wysp Kurylskich, Japonii, Filipin i wysp Indonezji

Morzu Śródziemnym wybrzeża Płn Afryki-Algeria, Marokko

El Nino

Anomalia pogodowa, powstająca gdy pasaty wiejące nad równikiem zmieniają swój kierunek lub po prostu zanikają. Razem z wiatrami zmienia się układ prądów oceanicznych, a tym samym temperatury wód w określonych miejscach. Wiatry, które poprzednio pchały powstałe nad Pacyfikiem chmury burzowe w kierunku Australii i Indonezji, teraz spychają je na kontynent południowoamerykański, powodując tym samym intensywne opady w Andach. Opady wywołane przez efekt El Niño są katastrofalnie duże, powodują powodzie oraz spływanie lawin błota. Dodatkowo podnosi się temperatura powietrza, co powoduje topnienie wiecznych śniegów i zanikanie

Pustynnienie

Czynniki wpływające na proces pustynnienia

Naturalne
- klimat zwrotnikowy suchy
- zimny prąd morski
- bariera gór (przyczyna orograficzna)
Antropologiczne
- niszczenie roślinności, wycinanie lasów
- nadmierny wypas zwierząt
- rolnictwo: zmiana suchych łąk w pola uprawne lub uprawa zbyt nachylonych stoków
- porzucanie tradycyjnych technik uprawy na rzecz rolnictwa towarowego
- złe melioracje powodują zasolenie terenów nawadnianych
- działalność górnicza
- nadmierne nawożenie
Sposoby walki z pustynnieniem: zalesianie, prawidłowe sztuczne nawadnianie, ograniczenie ilości wypasanych zwierząt, rotacyjne wykorzystywanie pastwisk, śródpolne pasy drzew lub krzewów.

Tlenowe wskaźniki jakości wód:

BZT(ilość O2 zużywanego w danym czasie na utlenienie subst org w wodzie/ściekach przy udziale bakterii)

ChZT(K2Cr2O7, ilość O2 pobranego z utleniacza na utlenienie zw org i nieorg w wodzie, zależy od rodzaju utleniacza, temp, czasu reakcji)

Utlenialność(ChZT z zastosowaniem KmnO4 jako utleniacza)

Protekozy- glony z rodzaju prototheca pozbawione chlorofilu, postacie chorób wywołanych przez nie to: postać skórna, jelitowa, nerwowa i oczna.

Prototekoza- choroba wywołana przez protekozy. Infekcja powstaje wskutek wniknięcia do skóry i powoduje umiejscowione zakażenia w obrębie skóry, tkanki podskórnej lub tkankach głębiej leżących (pochewki ścięgien, tkanka mięśniowa). Rozpoznanie jest możliwe po wykonaniu posiewu lub histopatologicznym stwierdzeniu sporangiów z endosporami.
Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu zmiany oraz dożylnym stosowaniu amfoterycyny B.

Choroby człowieka wywoływane przez pierwotniaki
śpiączka afrykańska
lamblioza,
malaria,
toksoplazmoza,
czerwonka amebowa
rzęsistkowica.

ISO-Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna

Rada ISO, 3 razy w roku; członkowie: korespondet, rzeczywisty, obserwator

promieniowanie niejonizujące

optyczne, o wysokiej częstotliwości

Ozon:stratosferyczny(warstwa ozonowa)-tlen jest przekształcany w ozon i odwrotnie. Wiązania atomowe są niszczone w czasie fotolizy wywoływanej przez promieniowanie słoneczne. Tworzenie się i rozpad pozostają w równowadze i ostatecznie wyniki reakcji nawzajem się równoważą:3 O2 -> 2 O3 oraz  2 O3 -> 3 O2

troposferyczny (smog fotochemiczny)Został przemieszczony nad powierzchnię Ziemi, np. w trakcie burzy, lub powstał w dolnych warstwach atmosfery w wyniku reakcji chemicznych. Spowodowany jest obecnością tlenków azotu, węglowodorów i innych substancji pochodzących przede wszystkim ze spalin samochodowych, które ulegają przemianom fotochemicznym. Ozon ma gęstość większą od atmosfery ziemskiej. Jest także jednym z gazów cieplarnianych.

Ozon: chlor jest katalizatorem rozpadu czast ozonu w zwykły tlen

Halony- fluorowcopochodne metanu i etanu, w których cząsteczkach wszystkie atomy wodoru są zastąpione atomami fluoru, chloru lub/i bromu. Niepalne gazy lub ciecze, nie przewodzą prądu elektrycznego, nie powodują korozji. Stosowane jako środki gaśnicze

Wpływ promieniowania UV
choroba popromienna:
mdłości, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie organizmu, zmiany we krwi, biegunki, niedokrwistość, obniżenie odporności i wypadanie włosów.
-mutacje|
-nowotwory: białaczka, rak tarczycy i rak piersi.
-choroba oczu - katarakta, która nie leczona powoduje zanik widzenia.
-uran i tor: schorzenia układu krwionośnego, nowotwory płuc i schorzenia nerek.
-pluton: nowotwory kości.
Wykorzystanie ozonu w leczeniu:
->
wyjaławiania wody pitnej (ozonowanie) i pomieszczeń (szczególnie w szpitalach: lampa ozonowa),
->w leczeniu zapaleń układu oddechowego , moczowego , rozrodczego, pokarmowego
->w dermatologii np. ropne głębokie zapalenie skóry, alergie
->w okulistyce
->w laryngologii
->w stomatologii
-> w onkologii.
Pałeczka okrężnicy miano coli- Wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita grubego człowieka oraz zwierząt stałocieplnych, uczestniczy w rozkładzie pokarmu, a także przyczynia się do produkcji witamin B i K. Mogą powodować schorzenia innych układów:

=Ropnie narządowe-ich rozwój powoduje zapalenie otrzewnej. Często powikłaniem może być posocznica i sepsa

=Zakażenia pooperacyjne.

=Szpitalne zapalenia płuc.

Ginie ona po 20 min ogrzewania w temperaturze 60°C, wrażliwa jest na wszystkie znane środki dezynfekcyjne. Jednakże w środowisku o temp. niższej i odpowiedniej wilgotności utrzymuje się miesiącami. W kale o temp. 0°C może zachować żywotność ponad rok.

Sinice bakterie,wykazują zdolność do fotosyntezy, w warunkach zanieczyszczenia środowiska wodnego związkami fosforu i azotu sinice pojawiają się masowo, prowadząc do degradacji zbiornika i ograniczający rozwój turystyczny regionu. Wytwarzają toksyny, które można podzielić ze względu na sposób działania na: hepatotoksyczne - uszkadzające wątrobę, neurotoksyczne - podrażniające lub uszkadzające układ nerwowy, onkogenne - powodujące powstawanie zmian nowotworowych i dermatotoksyczne - działające drażniąco na skórę i błony śluzowe.

Chlor

1).negatywne skutki chlorowania wody

-wystepowanie licznych schorzen:

rak pęcherza moczowego i prostnicy,

Chlor- podrażnienie, suchość i pękanie skóry,

Chlorocyjan- obniżenie odporności skóry na zakażenie grzybicami i drożdżami,

Chloroform- marskość wątroby

Bromoform- białaczka,

Haloformy- mutacje

2).pozytywne skutki

-zapobieganie epidemiom chorob wywolywanych przez bakterie

Parabeny związki toksyczne stosowane są jako konserwanty kosmetyków oraz leków, zapobiegają rozwojowi grzybów i bakterii Maja wlasciwosci estrogenne. Wywołują raka piersi oraz powodują : alergie, zapalenie skóry, pokrzywki, wypryski, rumienie, świąd, uszkadzają naszą „dobrą” florę bakteryjną na skórze, która chroni nas z zewnątrz przed zarazkami. Parabeny mogą doprowadzać do rozszerzania się naczyń krwionośnych i powodować wysięki

Azbest włókniste odmiany minerałów wyst w postaci wiązek włókien, które są wytrzymałe na rozciąganie, elastyczne i odporne na działanie czynników chem i fiz.

Znajduje zastosowanie w budownictwie, energetyce, transporcie, przemyśle chemicznym i ceramicznym, hutnictwie, metalurgii. Najczęściej wykorzystywany jest chryzotyl (azbest biały), rzadziej krokidolit (azbest niebieski) i amozyt (azbest brązowy), a w najmniejszych ilościach antofilit. Wyróżnia się kilka grup produktów z azbest:

wyroby termoizolacyjne, ogniotrwałe, uszczelniające, cierne, hydroizolacyjne, elektroizolacyjne, kwasoodporne, filtracyjne

Choroby: pylica azbestowa i międzybłoniak opłucnej.

Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez system odpornościowy

Lateks wywołuje reakcje alergiczne skórne i ogólnoustrojowe. Osoby narażone: pracownicy służby zdrowia, osoby poddające się z dużą częstością zabiegom chirurgicznym, cierpiące na inne rodzaje alergii, np. alergiczny nieżyt nosa, spojówek czy na astmę; pracownicy fabryk produkujących wyroby gumowe.
MMT dodatek przeciwstukowy do benzyny i środek zapobiegający tworzeniu się smug kondensacyjnych w silnikach turbinowych. Wpływ Częsty kontakt z metaloorganicznymi związkami manganu powoduje manganizm. Jego objawy są zbliżone do choroby Parkinsona; MMT ma działanie cytotoksyczne. Natychmiastowe objawy MMT to: ciemnienie skóry i podrażnienie oczu. Krótkoterminowe objawy zatrucia MMT to: mdłości, ból głowy i problemy z oddychaniem. Chroniczny kontakt powoduje uszkodzenia wątroby i nerek

WWA Powstają podczas niecałkowitego spalania wszystkich węglowodorów z wyjątkiem metanu, w trakcie spalania drewna iglastego, palenia papierosów, produkcji asfaltu, pracy pieców koksowniczych, są obecne w spalinach samochodowych i smole pogazowej.

Produkcja leków, farb, pestycydów i tworzyw sztucznych.

Do WWA zalicza się m.in. fenantren, antracen, piren, chryzen, benzo-α-piren(najgorszy), benzo-α-antracen.
Niską
toksyczność ostra, ale bardzo wyraźna toksyczność przewlekła. Znajdują się w pokarmach i wodzie,wywołują zmiany nowotworowe w różnych tkankach.

Ochratoksyna A-najbardziej wrażliwe szczury i myszy, produkty na których się osiada to zboża, wieprzowina, kawa i winogrona.

Gazy wulkaniczne: CO2, H2, HCl, HF, H2S, SO2, CH4, NH3

Smog fotochemiczny Los Angeles, klimat tropikalny, NOx, CO, węglowodory

Smog siarkowy londyński, klimat umiarkowany, wielkomiejskie aglomeracje, wysoka wilgotność powietrza SO2, sadza, CO

Hałas: Skutki:

- zakłóca procesy psychospołeczne,

- źródłem uciążliwości, dolegliwości,

- uczucie niepokoju i zagrożenia,

- uszkadza bębenek, głuchota

- wpływa niekorzystnie na sprawność człowieka i jego sferę psychiczną,

- nasila stany irytacji, napięć emocjonalnych, spowalnia reakcje psychomotoryczne, obniża zdolność koordynacji, zakłóca koncentrację uwagi,-choroby ukł krążenia i pokarmowego, dysfunkcje gruczołów wydzielania dokrewnego, bezsenność, zaburzenia przemiany materii
Źródła wibracji i hałasu:
- maszyny, urządzenia i narzędzia,
- część procesów technologicznych generujących hałasy aerodynamiczne,
- pojazdy komunikacji drogowej, szynowej, lotniczej, wodnej,
- inne pojazdy (ciągniki rolnicze, maszyny budowlane itp.),
- urządzenia komunalne
Rodzaje hałasu:
- przemysłowy,
- komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy),
- komunalny (osiedlowy),
- mieszkaniowy (domowy).
Społeczne skutki hałasu i wibracji:
- szkodliwy wpływ na zdrowie ludności,
- obniżenie jakości pracy
- obniżenie sprawności uczenia się,
- zwiększenie liczby wypadków przy pracy
- zwiększenie liczby popełnionych błędów,
- wzrost zachorowań,
- powstanie kolejnych napięć, kłótni między ludżmi
Walka z hałasem:
- ograniczenie ruchu pojazdów,
- poprawienie stanu nawierzchni ulic i torowisk,
- modernizację pojazdów mechanicznych,
- prowadzenie linii komunikacyjnych w wykopach, tunelach lub tworzenie wokół tras barier, osłon dżwiękochłonnych,
- wykorzystywanie naturalnych barier akustycznych,

- poprawienie układu dróg i ich równomierne rozmieszczenie.

organizacje międzynarodowe zajmujące się ochroną przyrody

WHO Światowa Organizacja Zdrowia (poprawa zdrowia ludu na świece, pomoc krajom rozwijającym się, szkolenie personelu medycznego, zapobieganie chorobom zakaźnym)

FAO Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (podnoszenie poziomu rolnictwa, popieranie rozwoju produkcji żywnościowej, wspieranie dystrybucji produktów żywnościowych)

UNICEF Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (opieka nad zdrowiem i wyżywieniem dzieci, wspieranie placówek)

UNESCO Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Edukacji, Nauki i Kultury

IUCN Międzynarodowa Unia Och Przyr i Zasobów Naturalnych (konserwacja przyrody, kierowanie rozwojem wspólnoty ludzkiej, tak by była zachowana harmonia ze środowiskiem, dbanie o mądre korzystanie z zasobów przyrody, działalność informacyjno-propagandowa na rzecz OŚ, wydawanie publikacji gat wymierających- Czerwona Księga)

UNEP Program Narodów Zjednoczonych OŚ (koordynacja badań i działania na rzecz oś, upowszechnianie nowoczesnych technik ochrony, utrzymywanie nadzoru nad stanem środowiska, organizacja systemu informacji o stanie środowiska, gromadzenie funduszy na pomoc krajom potrzebującym na rzecz oś

WWF Światowy Fundusz na rzecz Dzikich Zwierząt

PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska jest systemem: pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska, gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku.
-blok presje (emisje)
-blok stan (jakość powietrza, wód, gleb, przyrody, hałasu, pól elektromagnetycznych)
-blok oceny i prognozy
Solanina - organiczny związek chemiczny, silnie toksyczny glikozyd. W znacznym stężeniu występuje w pędach roślin psiankowatych. Spożyta, np. z kiełkującymi ziemniakami, może spowodować poważne zatrucia pokarmowe. Wykazuje działanie rakotwórcze. Znajduje się ona w największym stężeniu w owocach ziemniaka (małe zielone kulki jesienią) oraz w niedojrzałych pomidorach. Objawy postaci skórnej zaburzenia żołądkowo-jelitowe, pęcherzyki (wypryski) i strupy na kończynach



Wyszukiwarka