Historia Kościoła Aubert, Kościół a Wiosna Ludów


HISTORIA KOŚCIOŁA (AUBERT)

Trzy pontyfikaty: Pius IX, Leon XIII i Pius X

Pius IX

Początkowo uznawany za liberalnego kardynała. 16 czerwca 1846, został wybrany na papieża. Imię Pius przyjął przez pamięć i szacunek dla Piusa VII. Wydał zgodę na zbudowanie kolei żelaznej na terenie Państwa Kościelnego oraz na gazowe oświetlenie ulic. Nastąpiło znaczne złagodzenie cenzury. Z czasem opinia o papieżu liberale uległa zmianie; od Wiosny Ludów, rewolucji w 1848 roku papież zaczął przechodzić na stanowisko coraz bardziej konserwatywne. Jego pontyfikat był najdłuższy po św. Piotrze. Konserwatywne poglądy Piusa IX wyraziły się m.in. w dogmacie o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny (ogłoszonym w 1854 bullą Ineffabilis Deus (Niewysłowiony Bóg)), potępieniu w encyklice Quanta cura rozdziału Kościoła od państwa, laickiego nauczania i wolności prasy i sumienia. Do tej encykliki dołączył słynny Syllabus, w którym wskazał 80 błędnych tez, doktryn i idei, m.in. socjalizm, modernizm, racjonalizm, a także fałszywy ekumenizm. W czasie I Soboru Watykańskiego ogłosił dogmat o nieomylności papieża w sprawach religijnych i moralnych, potępił też Kulturkampf w Niemczech. Był zwolennikiem scentralizowanego Kościoła i przeciwnikiem ruchów narodowych w Państwie Kościelnym. zaprotestował jednak przeciwko rosyjskiemu okrucieństwu w dławieniu powstania styczniowego. Wezwał cały Kościół Katolicki na świecie do modlitw za Polskę. potępił aborcję; od tamtego momentu uznawana ona jest za grzech śmiertelny i karana ekskomuniką. To on ogłosił się więźniem Rzymu. 2000 ogłoszony przez Jana Pawła II błogosławionym. Proces kanonizacyjny w toku.

Leon XIII uznaje się go za pierwszego nowoczesnego papieża, dążącego do dialogu ze współczesnym światem, ale nie rezygnującego jednocześnie z ewangelizacji życia społecznego.Autor encykliki Rerum novarum (1891), w której przedstawione zostały zasady katolickiej nauki społecznej. Papież początkowo przychylny postępowi cywilizacyjnemu, pod koniec pontyfikatu nieco stonował swe poglądy. Napisał także encyklikę Aeterni Patris, która traktowała o filozofii i przyczyniła się do reaktywacji i ponownej nobilitacji znajdującego się wtedy w regresie tomizmu. Datę jej napisania uznaje się za początek neotomizmu. Ustanowił stosunki dyplomatyczne z Rosją, Anglią, Stanami Zjednoczonymi i Norwegią. podniósł prestiż papiestwa. Biskupom polskim przypominał o posłuszeństwie wobec zaborców.

Pius X hasło pontyfikatu Wszystko odnowić w Chrystusie. Tak jak Pius IX, uznał się za więźnia Watykanu. Pius X był pierwszym papieżem, któremu udało się uczynić z Rzymu centrum Kościoła katolickiego. potępił modernizm katolicki, agnostycyzm i immanentyz. X nakazał księżom składanie Przysięgi antymodernistycznej. dopuszczał dzieci w "mniej więcej siódmym roku życia" do przyjęcia I Komunii św. i ułatwienia Eucharystii chorym. Polecił też opracowanie nowego wydania śpiewnika gregoriańskiego i zreformował brewiarz. Zachęcał do badania Pisma św. zakładając w Rzymie Papieski Instytut Biblijny. Pius X był prekursorem Akcji Katolickiej. potępił i zakazał pod karą ekskomuniki stosowania przy wyborach papieża ekskluzywy państwowej (veto)

Kościół a Wiosna Ludów

Pius IX „Qvi pluribus” - potępienie liberalizmu

Falloux - umożliwienie proboszczom kontroli nad nauczycielami w szkołach katolickich

Kościół teoretycznie wchodzi w życie państwa (praktycznie nie,bo państwo nie bardzo na to)

K. miał korzyści z WL, szczególnie w Niemczech-ludzie nie umieli korzystać z wolności (tylko w Bawarii się bali hierarchizacji)

Kard.J.Geissel - kolonie + misje parafialne

Dania i Holandia - przymusowe państwa protestanckie

Kościół a liberalizm. Od Syllabusa do potępienia Sillonu

Jezuici - „Civilta Cattolica” (1850 - Pius IX)

Optymiści chcieli ochrzcić instytucje liberalne, umocnić pozycje obronne

Poróżnienie: Liberałowie (Dupanloup - niby liberał,bardziej katolik) i Katolicy (bp Pie - zwolennik rechrystianizacji)

Ketteler - 1862 - „Wolność, autorytet, Kościół”- gdzie liber. tam zło dla K.

1849 - PK - Pius IX przekonany o konieczności władania - władza nad Rzymem (poparcie od Napoleona)

1864 - enc. „Quanta cura”

„Sylabus errorum” - 80 twierdzeń określanych jako niemożliwe do przyjęcia - herezje, sprawa szkolnictwa, rozdział K. od państwa -> uspokojone przez Dupanloupa

Leon XIII - uznany przez liber.

- katolicy powinni działać w państwie

- amerykanizm (list do abp Bourges - 25.05.1899)

Pius X - be dla liber.

- potępienie Sillonu (choć na początku wcale nie), czyli ruchu studenckiego w College Stanislas w Paryżu; oni chcieli: pogodzenia chrześcij. ze społ. (Marc Sanguier); pismo „Le Sillon” - P. Renondin; rozwijały się grupy, zakładali instytucje, zbierali się publicznie; nie byli ani liberałami ani demokracją chrześcijańską; szybko się rozwinęli w Bretanii, Lotaryngii, Francji - rozpad: ok. 1905

- poparcie (1913) zbliżenia między „Patto Gentioloni” (katolickie) a umiark.liber.

Rozwój centralizmu rzymskiego

Kościoły lokalne na kontynencie europejskim

Francja

Włochy

Niemcy

Austria

Hiszpania

Portugalia

Belgia

Holandia

Szwajcaria

Rosja, Polska

Żywotność wiary chrześcijańskiej

Ożywienie w duszpasterstwie

Początki katolicyzmu społecznego

Niemcy

Austria

Belgia

Francja

Włochy

Rozwój nauki w Kościele

Kryzys modernistyczny

Wielka Brytania: odrodzenie Kościoła

Narodziny Kościoła w Australii

1834 - zgoda Londynu na wikariusza - angielskiego

J. Bede Polding - abp - arcybiskupstwo 1842

Potem: 1845 - diecezja Perth, 1847 - Mointland

Problem: księża angielscy a irlandcy

Później: abp R. Bede Vaughan i abp P.F. Moran (rozwój, dyscyplina, kongresy, nowe kościoły, przyszłościowo, Partia Pracy- niestety defensywny wobec protestantów i po jego śmierci było już be)

Próba uniezależnienia się od Irlandii

Tworzenie się świeckich środowisk

Kościół w Kanadzie od roku 1850 do chwili obecnej

  1. walka francusko - angielska

  • Konfederacja - reakcja na wyd. XIX w.

    1. 1wsze ćwierćwiecze

    1. dojrzałe

    1. Rząd nadal nie jest za K. - konflikty ang. - franc.

    Kościół w Stanach Zjednoczonych od roku 1850

    1. wojna secesyjna

  • problemy społeczne

    • 1866 - Baltimore - 2. synod plenarny, 44 bp

    1. nauczanie

    1. pochodzenie narodowe

    1. amerykański styl życia

    1. praktyki religijne

    1. zakony i zgromadzenia

    1. apostolat i misje

    1. problemy rasowe

    1. organizacje kościelne

    1. katolicy w życiu społecznym

    1. katolicy a życie intelektualne

    1. amerykanie a katol. Światowy

    1. skutki soboru II

    1. sekularyzacja - zeświecczenie

    1. episkopat

    1. nowe kierunki

    Katolicyzm w Ameryce Łacińskiej

    Po osiągnięciu niepodl. Zaczęli szukać insp. W Europie

    Konflikt liber.(chcieli zniesienia przywilejów kościelnych w imię nowości, odrzucić autoryt. K., wszystko odwrotnie) i katol.(chcieli tego samego, ale wobec państwa i polityki)

    DO XX wieku:

    Meksyk

    Gwatemala, Salwador, Hondmas

    Argentyna i Chile

    Ekwador

    Kolumbia

    Peru

    Wenezuela

    W XX wieku:

    Arg. i Brazylia

    Chile

    Peru, Boliwia

    Meksyk + Am. Śr.

    Gwatemala

    PO 2 WŚ

    Rozwinięty paternalizm, przyrost dzici, concientizacion - rozbudzić świadomość robotników, koncentracja na niższych klasach, rozwój, Chrześcijańska Demokracja (do 70), Consejo Episcopal Latino Americano (Celam) - rada episkopatu - 1955, ściągali obcych księży, nowe centrum, nowa prawica, istnieje protestantyzm i synkretyzm religijny Indian - to jest problem, program planowania rodziny, lata 70-te - zagrożenie

    Od misji do młodych Kościołów

    1. Misje w XIX - rozwój przez odkrycia geogr, D. Livingstone, nowe kraje, do których można było wyjeżdżać - Kambodża, Chiny; duże zaangażowanie misyjne

    1841 - 48 - zgromadz.D.Św. (CSSP) - misyjne

    1911 - Maryland - stowarzyszenie

    Protestanci też mieli swoje misje

    Dzieło rozkrzewiania wiary

    1923 - na uniw. W Belgii - tygodnie misjologiczne

    1. K. lokalne

    Bened.XV - kształcić księży do ewangelizacji; 1919 - enc. „Maximum ilud” - autochtoniczny kler + episkopat, Kongr. Rozkrzew. Wiary - zakładać seminaria lokalne

    Ważna enc. Rerum Ecclesiae (Pius XI)

    1930 - 1. bp etiopski

    1948 światowa Rada kościołów

    1. misje + polityka

    1884-85 - Berlin - ustalenie, że misje nie są dla pożytku własnego

    1906 - konwencja w Kongo

    Misje głównie w państwach, które miały swoje kolonie

    Misje protestanckie

    K. wspierał narody rozwijające się

    Jan XXIII - 1961 - enc. Mater et Magistra

    Paweł VI - `67 - Populorum progressio

    1. Misje a kultury

    W Chinach problem z konfunkcjonizmem - katolicy mogli brać udział w obcych nabożeństwach, pamiętając o swoich bardziej; Japonia

    Pius XII - enc. „Summi pontificatus” - szacunek dla kultur obcych

    1. nowe kryzysy i perspektywy

    w Chinach zatrzymało się na działalności wew.

    Sobór -> dekret „Ad gentes” - o misjach

    KOSCIÓŁ WSCHODNI

    Od wojny krymskiej do pierwszej wojny światowej

    Pius IX - polityka asymilacji:

    Leon XIII - polityka optymizmu: (do 1903)

    Pius X - brak zaangażowania (do 1914)

    Kryzys Ormian i melchitów

    Benedykt XV - ponowne zaangażowanie

    Problem jedności z kościołami zachodnimi

    Kościół wschodni w okresie międzywojennym

    PAPIESTWO I WSCHÓD KATOLICKI

    Katolicyzm wschodni w okresie od Piusa XII do Soboru Watykańskiego II

    Zimna wojna, dekanonizacja, aspiracje Wschodu

    1948 - Atenagoras I - patriarcha ekumeniczny

    RUCH UNIJNY

    SOBÓR A WSCHÓD

    Od Benedykta XV do Jana XXIII

    Benedykt XV Podejmował wiele inicjatyw pokojowych oraz starał się łagodzić skutki wojny. organizował pomoc dla ofiar wojny. W 1914 w Watykanie otworzył biuro opieki nad jeńcami oraz ośrodek informacyjny o jeńcach i zaginionych. Organizował pomoc sanitarną i żywnościową dla jeńców i ludności krajów objętych działaniami wojennymi. wydał notę pokojową skierowaną do walczących państw, w której wzywał do zawarcia pokoju bez zwycięzców i zwyciężonych. Apelował o uwzględnienie żądań narodów bałkańskich i Ormian. Opowiadał się także za przyznaniem niepodległości Polsce. Po wojnie nawiązywał stosunki dyplomatyczne z wieloma państwami, stwarzając warunki do zawierania konkordatów. W listopadzie 1919 uchylił zasadę non expedit, która zabraniała katolikom włoskim działalności politycznej. ogłosił przygotowany przez poprzednika papieża Piusa X kodeks prawa kanonicznego i zniósł Kongregację Indeksu. Starał się o wznowienie katolickiej działalności misyjnej. Listem apostolskim Maximum illud z 1919 zapoczątkował nową erę w misjach katolickich. W 1915 powołał Kongregację Seminariów i Uniwersytetów a w 1917 Kongregację Kościołów Wschodnich oraz Instytut Orientalistyczny w Rzymie. Założył katolicki uniwersytet Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mediolanie w 1921.

    Pius XI Doprowadził do podpisania tzw. układu laterańskiego na mocy którego utworzone zostało Państwo Watykańskie (1929). Uznał Rzym za stolicę państwa włoskiego W związku z powyższymi wydarzeniami nazywany jest Papieżem Pojednania. ogłosił encyklikę Quas primas, którą ustanowił Święto Chrystusa Króla z jego własnym Officjum i Mszą św. Przyczynił się do rozwinięcia idei pierwszych piątków miesiąca jako zadośćuczynienia Sercu Jezusa za grzechy ludzkości. W 1937 roku powołał Papieską Akademię Nauk. W 1928 potępił fałszywie pojmowany ekumenizm w encyklice Mortalium Anims, gdzie stanowczo przeciwstawił się promowaniu jedności z Kościołami chrześcijańskimi, które nie pozostawały w łączności doktrynalnej z Kościołem katolickim. Napiętnował ideologię hitleryzmu w encyklice Mit brennender Sorge z1937 zaś w encyklice Divini Redemptoris ogłoszonej 1937 potępił antyreligijny charakter komunizmu. Pius XII (od 1939) potępił rozpętanie II wojny światowej. W encyklice Mystici Corporis Christi ogłoszonej 1943 przedstawił naturę Kościoła jako Mistycznego Ciała Chrystusa. Zaapelował w niej również o jedność chrześcijan. 1949 wydał dekret nakładający ekskomunikę na członków partii komunistycznych. W encyklikach: Orientalis Ecclesiae decus i Sempiternus Rex z 1951podjął tematykę święceń diakonów, kapłanów i biskupów. w konstytucji apostolskiej Munificentissimus Deus wydanej 1950 ogłosił dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny, encykliką Ad coeli reginam z 1954 wprowadził zaś Święto Królowej Świata.Encyklika Divino Afflante Spiritu z 1943 otworzyła pole do zmian w katolickiej biblistyce, postulując wykorzystanie języków oryginalnych w tłumaczeniach na języki narodowe, zamiast, jak dotąd Wulgaty.W 1951 rozpoczął reformę tygodnia liturgicznego. Ujednolicił post eucharystyczny oraz wprowadził wieczorne msze święte. Dopuścił do częściowego stosowania języków narodowych w liturgii Eucharystii oraz do liturgii niektórych sakramentów.Był pierwszym papieżem, który uznał znaczenie objawień w Fatimie Pius XII zezwolił na prowadzenie na szeroką skalę wykopalisk archeologicznych pod bazyliką św. Piotra, które miały na celu zidentyfikowanie grobu apostoła - św. Piotra. Doprowadził do otwarcia nowoczesnego centrum radiowego w Santa Maria di Galeria. Był pierwszym papieżem, który stał się znany za pośrednictwem nie tylko radia, ale i telewizji. Jan XXIII Kardynałowie zebrani na zwołanym wtedy konklawe uznawali go, z powodu zaawansowanego wieku i skromności, za papieża "przejściowego". Do czasu jego śmierci faworyt konklawe - arcybiskup Mediolanu Montini, miał już otrzymać kapelusz kardynalski, właśnie z rąk Roncalliego. Montini rzeczywiście został później następcą Jana XXIII jako Paweł VI. Ciepły, dobry, zabawny. Był pierwszym papieżem od 1870 roku, który odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem. Radykalizm papieża Jana XXIII nie kończył się na jego nieformalnych zachowaniach. Ku zaskoczeniu i przerażeniu jego współpracowników, zwołał sobór na mniej niż 90 lat od kontrowersyjnego Soboru Watykańskiego I. Podczas gdy jego sekretarze mówili o dziesięcioleciach potrzebnych na przygotowania, Jan XXIII planował rozpocząć sobór już w ciągu kilku miesięcy. Papież Jan XXIII ekskomunikował 3 stycznia 1962 oku Fidela Castro.Nazywany "dobrym papieżem Janem" (także "Janem Uśmiechniętym" i "Janem Pokornym"), Jan XXIII został ogłoszony błogosławionym przez papieża Jana Pawła II w 2000 roku. Jest także uważany przez wiele organizacji protestanckich za reformatora chrześcijaństwa. Zarówno anglikanie jak i luteranie pamiętają Jana XXIII jako odnowiciela Kościoła.

    Ewolucja intelektualna XXIII. Sobór Watykański II

    Rozwój badań, zainteresowanie moralnością, angażowanie katolików w kulturę, nauka o ciele mistycznym, patrystyka, biblistyka, po wojnie - dyskusje teologiczne, ale: enc. Piusa XII - humani genezis - 1950 - usztywnienie stanowiska Rzymu

    Kościół na ziemiach polskich w latach 1848 - 1978

    W międzywojniu:

    2WŚ

    Po 2 WŚ

    11


    Wyszukiwarka