Chcemy omówić „kolejny utwór”:
-Nie można w tej dyskusji pominąć utworu...
-Oczywiœcie powyższe dzieło nie jest jedynym na
ten temat. Oto...
-Pragnę przytoczyć jeszcze jeden przykład...
-Jeœli przyjrzymy się utworowi autorstwa X, pt. ...
-Następny utwór o podobnej wymowie to...
-Pragnę przejœć do analizy następnego dzieła
literackiego.
Nowy pomysł, skojarzenie, wniosek:
-Czas na wniosek powyższych rozważań.
-Czymże jest to, co ustaliliœmy do tej pory?
-Sprawa, którą omówiłem, pociąga za sobą temat
następny.
-I oto kolejny problem, który trzeba
przeanalizować.
-Moją koncepcję popiera także myœl zawarta w ...
-Teraz pragnę przytoczyć argumenty przeciwników
tej tezy.
-Czy można spojrzeć na tę kwestię inaczej? Myœlę,
że na pewno tak.
Zakończenie:
-Myœlę, że czas powrócić do wstępu moich
rozważań,
- czas sprawdzić i ocenić prawdziwoœć postawionej
tam tezy.
-Teraz, gdy pora kończyć, nie będę powtarzał tych
argumentów, które wyżej przytoczyłem.
-Wniosek niech będzie krótką deklaracją mojego
stanowiska...
-Powyższa praca była rozwinięciem myœli zawartej
w temacie. Przyznam, że nie było to łatwe zadanie, lecz muszę też stwierdzić, że było to zadanie interesujące.
Autor (co robi?):
-tworzy, kreuje, ustanawia wizję œwiata,
-prezentuje krainę,
-definiuje pojęcia,
-rewiduje poglądy,
-odtwarza przeszłoœć, prorokuje przyszłoœć
Bohater:
-znajduje się w centrum œwiata powieœci,
-funkcjonuje jako główny sprawca działań,
-zajmuje centralne miejsce utworu,
Cecha:
-przymiot, zaleta lub wada,
zaleta- to walor
wada - ujemny rys charakteru, przywara.
Cechą charakterystyczną utworu jest:
-Niewątpliwym walorem dzieła jest...
-Wœród innych tytułów ten utwór wyróżnia się ...
-Wartoœcią niezaprzeczalną dzieła jest...
-Za negatywny rys (wymiar) utworu uznaję...
Charakteryzować:
-utwór cechuje...
-utwór wyróżnia, czyni oryginalnym, odmiennym,
-nadaje mu konkretny charakter,
-czyni utwór nietypowym,
Chcieć:
-chciałbym napisać
-pragnąłbym napisać,
-pragnę dodać,
-pozwolę sobie na opis wg moich chęci...
Ciekawoœć:
Ciekawe-frapujące, fascynujące, interesujące,
intrygujące, pociągające, zajmujące, nieprzeciętne, zachwycające.
Coœ mnie interesuje (ciekawi):
-zachwyca mnie,
-dostarcza mi niebywałych wrażeń i doznań,
-zafascynowało mnie całkowicie
Czynić (wrażenie):
-działać,
-wypełniać misję, zadanie,
-przyjąć aktywną postawę,
-być istotą czynną
Czynić wrażenie:
-wstrząsnąć kimœ,
-porazić psychikę,
-być inspiracją,
Dobry (człowiek lub książka):
-pozytywny, dodatni, bogaty w wartoœci, pełen
walorów, nienaganny, wspaniały, wyborny.
Dzieje:
Dzieje bohatera to przecież inaczej:
-losy postaci,
- wydarzenia biograficzne,
- wydarzenia fabularne,
- zręby akcji,
- łańcuch wypadków,
- kolejne zdarzenia,
- strzępy życiorysu,
- wypadki,
- koleje losu,
-fabuła, ciąg, bieg wydarzeń.
Emocje:
-silne uczucia, odczucia, wzruszenia,
-wstrząs uczuciowy,
-mocne wrażenia,
-silne przeżycia.
Emocjonować się (np. czymœ) - to:
-ogromnie coœ przeżywać,
-doznać silnych, głębokich wzruszeń,
-odczuwać coœ niezwykle mocno,
-przeżyć wstrząs uczuciowy.
Etyka (zasady etyczne)
-zbiór praw moralnych,
-zestaw zasad postępowania,
-dyrektywy prawego postępowania,
-zbiory kryteriów moralnych.
Epoka (epokowe)
-epoka
-przedział czasu
-stulecie ,
-etap dziejowy ,
-odcinek historii.
epokowym wydarzeniem :to
-jest wydarzeniem przełomowym,
-szalenie istotnym,
-ważnym w dziejach ludzkoœci,
-historycznym, odwracającym bieg historii,
-„bombą” stulecia.
Główny (temat, bohater)
-podstawowy,
-pierwszoplanowy,
-wiodący,
-centralny,
-naczelny,
-dzierżyć palmę pierwszeństwa.
GroŸba
-zagrożenie,
-niebezpieczeństwo,
-groŸna ewentualnoœć,
-obawa przed złem.
Idea, ideał
-posiada ideę
-istotą tego utworu jest...
-centralna myœl utworu to...
-główna koncepcja utworu polega na...
-motywem przewodnim powieœci jest...
Jeœli ktoœ jest ideałem - to stanowi:
-wzór doskonałoœci,
-istotę doskonałą,
-wzorzec parenetyczny,
-uosobienie marzeń i wyobrażeń,
-niedoœcigniony przykład cnót.
Można jeszcze idealizować, czyli:
-gloryfikować (np. œwiat)
-przeceniać i przerysowywać (wartoœć)
-ubarwiać lub wybielać (historię).
Jest
-stanowi coœ sobą,
-funkcjonuje jako,
-egzystuje.
Kobieta
-istota płci żeńskiej,
-reprezentantka piękniejszej połowy œwiata,
-niewiasta lub białogłowa,
-dama, panna, dzierlatka, miss, matrona, babsztyl (w zależnoœci od sytuacji)
Kochać
-miłować
-darzyć wielkim afektem, estymą,
-lubić
Kompozycja
-struktura dzieła literackiego,
-konstrukcja powieœci,
-układ elementów dzieła,
-architektura działa.
Komponować to także: tworzyć, stwarzać, kreować, powoływać do istnienia.
Koncepcja - idea
-pomysł,
-nowa myœl,
-istota pomysłu,
-centrum zagadnienia,
-inwencja.
Literatura
-piœmiennictwo danego typu,
-dziedzina słowa pisanego,
-pisarska dziedzina sztuki,
-efekt pracy pisarskiej, (dorobek autora).
Lubić
-jestem zwolennikiem, wielbicielem,
-budzi we mnie zachwyt,
-aprobuję, popieram, wyróżniam...
-mam wiele dobrych uczuć dla...
Myœleć (myœl)
-sądzę, że,
-mniemam, iż,
-z toku mojego rozumowania wynika,
-wg moich przemyœleń,
-moje wnioski prezentują się następująco,
-to wynik moich medytacji, przemyœleń.
Ocena (oceniam)
-opinia,
-werdykt,
-osąd,
-wyrok, krytyka, wynik, recenzja.
Oceniać
-stawiać werdykt lub wymierzać wyrok,
-oszacować coœ,
-poddać taksie,
-opiniować.
Odpowiedzialnoœć
-poczucie odpowiedzialnoœci,
-przyjmowanie na siebie konsekwencji swojego
czynu,
-brać na siebie odpowiedzialnoœć.
Odczuwać
-odbieram, wyczuwam,
-mam uczucie, poczucie,
-doznaję uczucia.
Opracować (omówić)
-omawialiœmy utwór,
-analizowaliœmy powieœć,
-interpretowaliœmy dzieło, badaliœmy je,
-przyjęliœmy wobec dzieła postawę badacza, krytyka itd.
Pejzaż
-krajobraz, panoramę, wizję, obraz,
-„mapę” terytorium,
Pisać
-stworzył utwór,
-nakreœlił obraz,
-powołał do istnienia,
-wykreował, skonstruował,
-zestawił, skomponował, wytworzył.
Początek (wstęp)
-geneza,
-u zarania, u Ÿródła,
-gdy zaledwie œwitał pomysł,
-pierwotnie, podczas narodzin,
Pojęcie
-zagadnienie
-problem, myœl,
-motyw
-termin.
Pokazać, wykazać
-zaprezentować
-stworzyć perspektywę, panoramę,
-ujawnić, wyjawić,
-wyeksponować,
-zademonstrować.
Postawa
-stanowisko, (może je zajmować),
-pozycja,
-punkt widzenia
Pouczać
-odczytać morał w nim ukryty,
-rozszyfrować przesłanie,
-znaleŸć jego wartoœć dydaktyczną,
-odkryć naukę, dotrzeć do sedna,
-prawidłowo zinterpretować.
Problematyka
-prawdziwe znaczenie, wartoœć,
-wymowa utworu,
-ogół zagadnień zawartych w dziele,
-istota dzieła, tematyka dzieła, wykładnia dzieła.
Podobać się
-ogromnie przypadło mi do gustu,
-zafascynowało mnie,
-aprobuję, podziwiam,
-zjednało, pozyskało moją osobę.
Pyta - stawia pytanie
-stawia znak zapytania przy zagadnieniu,
-zapytuje o... dopytuje się...
-interpeluje lub składa interpelację,
-stawia szereg wątpliwoœci,
Powód
-motywacja czynu,
-zbiór przyczyn motywujących genezę utworu,
-Ÿródła czynu tkwią w ...
-pobudką działania bohatera była...
Słowa (cytat, wypowiedŸ)
-przytoczyć czyjeœ słowa lub:
-posłużyć się wypowiedzią,
-przytoczyć trafną myœl,
-przypomnieć sławne credo pisarza,
-odwołać się do czyjejœ deklaracji, przemowy.
Streœcić (streszczenie)
-w kilku zdaniach streœcić fabułę. Czyli:
-krótko zrelacjonować treœć, (relacja),
-zaprezentować wartoœć treœciową, (prezentacja
treœci)
-przeœledzić wątek fabularny,
-ująć treœć w kilku słowach,
-przedstawić rejestr wypadków.
Œwiat
œwiat powieœci, œwiat marzeń, reguły istniejącego œwiata, nieznany œwiat, œwiat uczuć, œwiat postaci.
-kraina (marzeń, baœni),
-ziemski padół,
-planeta,
-terytorium działań,
-przestrzeń działania postaci.
Œwiatopogląd
-prezentujemy widzenie œwiata,
-obrazujemy ideologię,
-oceniamy, charakteryzujemy poglądy i
przekonania,
-wygłaszamy opinie, credo, werdykt.
Temat
-motyw (np. literacki)
-sens, istota, główne zagadnienie,
-centralny problem,
-materia godna poruszenia,
-myœl (przewodnia w powieœci).
Tworzyć (twórczoœć)
-dorobek literacki,
-plon pracy twórczej,
-warsztat twórczy.
Tworzyć - kreować, komponować, konstruować, budować, pisać, układać, produkować.
Twórca -konstruktor, kompozytor, pisarz, poeta,
-człowiek artysta,
-człowiek posiadający talent, wyobraŸnię twórczą,
-człowiek, który ponosi wysiłek twórczy, jest
ulubieńcem mas.
Uogólniać
-uogólnia sprawę
-generalizuje,
-upowszechnia, sprowadza do wspólnego
mianownika,
-ujednolica, utożsamia, uniformizuje (ubierać w
uniform).
Uważać
-myœlę, sądzę, mniemam, twierdzę, że...
-wg mnie, moich poglądów, moich zapatrywań,
-moje stanowisko brzmi następująco...
-oto wynik moich przemyœleń, rozważań,
-jestem zdania, że.
Używa
-operuje sposobami (ironią, groteską, satyrą),
-praktykuje takie i inne gatunki,
-preferuje następujące œrodki stylistyczne,
-wyróżnia motyw...
-dokonuje „obróbki artystycznej”,
-szlifuje i uszlachetnia kształt dzieła,
-nie unika upiększeń, poetyzmów, chwytów itd.
Walka (wojna)
-bitwa, bój, batalia, starcie, bijatyka,
-polemika, dyskusja, wymiana poglądów, swary,
-kłótnia, awantura, -debata lub rozprawa
skłóconych stron,
-konflikt, zderzenie przeciwników,
-kampania wojenna, pożoga wojenna,
-nawałnica, zawierucha, burza wojny, żagiew
wojenna.
Wartoœć
-wszystko co cenne i dobre,
-zasób pozytywnych cech,
-nieocenione, drogocenne, bezcenne przymioty.
Wierzyć
-głęboko wierzę, że...
-jestem pełen wiary,
-pokładam nadzieję,
-jestem przekonany, pewny,
-podstawą mojej wiary jest,
-bezgranicznie ufam (obdarzam zaufaniem).
Wyobrażenie
-przedstawia wyobrażenie
-wizja œwiata,
-własna kreacja œwiata lub sytuacji,
-prywatne, lecz szczere przekonanie,
-wewnętrzne widzenie, obrazy wyobraŸni,
-wewnętrzna koncepcja.
Zajmować się
-upodobał sobie temat,
-upiera się przy warstwie zagadnień,
-obraca się w kręgu tematów,
-zajmuje się ,pochłania go,
-specjalizuje się w tematyce,
-preferuje, faworyzuje krąg zagadnień,
-centralne miejsce w jego twórczoœci zajmuje
problematyka,
-istotą, przedmiotem, osią jego rozważań jest,
-nazwisko pisarza kojarzymy natychmiast z pewną
sferą zagadnień,
-pisarz jednoznacznie opowiada się za..., wyróżnia
tematykę.
Zestaw
-zbiór (zasad)
-kanon (lektur),
-wybór (tytułów),
-rejestr (wydarzeń),
-zasobów (słów),
-zestawienie (zagadnień),
-krąg, sfera zagadnień.
Życie
-żywot, życiorys, biografia,
-istnienie, egzystencja, funkcjonowanie,
-wegetacja, pozostawanie przy życiu,
-pasmo dni i nocy,
-kołatanie się od narodzin do staroœci,
-odwieczne następstwo istnień, łańcuch istnienia.