Wzrost i rozwój gospodarczy

1. Definicja wzrostu i rozwoju gospodarczego.

Wzrost gospodarczy to stałe zwiększanie zdolności produkcyjnej danego kraju do produkcji dóbr i usług. Są to zmiany ilościowe i dotyczą krótkiego okresu (do 1 roku).

Rozwój gospodarczy jest pojęciem szerszym. Są to zmiany ilościowe ale i jakościowe w strukturze gospodarczej i społecznej. Rozwój dotyczy długich okresów ekonomii (powyżej 1 roku).

Rozwój gospodarczy dokonuje się w strukturze rzeczowej, własnościowej i instytucjonalnej.

• Rozwój w ujęciu rzeczowym polega na szybszym tempie rozwoju przemysłu przetwórczego nad wydobywczym.

• Rozwój w ujęciu własnościowym polega na osiągnięciu w gospodarce mieszanej ilości gospodarczej.

• Rozwój w aspekcie instytucjonalnym to rosnąca rola, niektórych instytucji państwa ale i instytucji prywatnych wspierających rozwój gospodarczy (np. wydatki państwa na rzecz regionów słabszych ekonomicznie).

2. Determinanty wzrostu i rozwoju gospodarczego.

Ogólnie wyróżnia się dwie grupy przyczyn wzrostu i rozwoju gospodarczego:

1. Podażowe czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego.

Ekonomia Neoklasyczna podkreślała znaczenie podażowych czynników wzrostu i rozwoju gospodarczego. Są to następujące czynniki:

• wzrost zasobów ziemi i surowców

• nowe techniki i technologie wytwarzania

• wzrost kapitału ludzkiego - wykształcenie pracownika

• czynnik demograficzny - chodzi o właściwą proporcję miedzy ludzkością pracującą a ludzkością bierną (dostająca renty i emerytury)

• wzrost wydajności pracy - wielkość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego

• kapitałochłonność - jest to udział kapitału w dochodzie, albo wyposażenie danego stanowiska pracy w maszyny i urządzenia

• postęp techniczny - w gospodarce występują dwa rodzaje postępu technicznego: 1) postęp techniczny związany z zakupem nowych maszyn i urządzeń wymagający wysokich nakładów (w długim okresie); 2) postęp techniczny w obrębie istniejącego kapitału (np. nowa organizacja pracy, oszczędność surowców).

2. Popytowe czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego.

Za popytowymi czynnikami wzrostu i rozwoju gospodarczego opowiadała się ekonomia Keynsowska:

• popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych

• popyt inwestycyjny przedsiębiorstw.

W ekonomii Keynsowskiej wydatki konsumpcyjne powiększone są z wydatkami inwestycyjnymi i dochodem narodowym za pośrednictwem mnożnika inwestycyjnego.

Ogólna postać mnożnika inwestycyjnego:

m_i =

ΔY = m_i ⋅ ΔI

Δ = C + I

ΔY = ΔC + ΔI

ΔI = ΔY - ΔC

m_i = / /: /: ΔY

m_i = =

m_i = =

To jest udział konsumpcji w dochodzie, czyli tzw. krańcowa skłonność do konsumpcji, którą definiuje się następująco:

(ΔC/ΔY) KSK - jest to ta część dodatkowej złotówki którą gospodarstwo domowe decyduje przeznaczyć na konsumpcje.

Krańcowa stopa do oszczędności jest to:

(ΔS/ΔY) KSO - jest to ta część dodatkowej złotówki, którą gospodarstwo domowe stara się zaoszczędzić.

Przykład 1:

KSK = 0,8

ΔI = 1000 j

ΔY = ?

m_i = 1/1 - KSK = 1/1 - 0,8 = 1/0,2 = 5

ΔY = m_i ⋅ ΔI = 5 ⋅ 1000 = 5000

Wniosek: jeżeli rośnie krańcowa skłonność do konsumpcji to rośnie wielkość mnożnika i rośnie kilkakrotnie dochód narodowy.

Przykład 2:

KSO = 0,5

ΔI = 1000 j

ΔY = ?

m_i = 1/KSO = 1/0,5 = 2

ΔY = m_i ⋅ ΔI = 2 ⋅ 1000 = 2000

Wniosek: jeżeli rośnie krańcowa skłonność do oszczędzania to maleje wielkość mnożnika i maleje dochód narodowy.

Najważniejszym czynnikiem Keynsowskim są wahania w wydatkach inwestycyjnych. Jeśli rosną wydatki to gospodarstwo przechodzi fazę rozwoju, a jak maleją gospodarstwo przechodzi recesje.

3. Bariery wzrostu i rozwoju gospodarczego.

Wyróżniamy następujące bariery wzrostu i rozwoju gospodarczego:

• bariera mrowcowa

• bariera ziemi

• bariera techniczna i technologiczna

• bariera siły roboczej (albo nie wykształcenie, albo za mała ilość, albo brak mobilności siły roboczej)

• bariera socjokulturowa

• niska podaż oszczędności w kraju

• brak infrastruktury

• niestabilny system prawny.

ΔY

ΔI

ΔY

ΔY - ΔC

1

1

1 -

ΔC

ΔY

1 - KSK

ΔS

ΔY

1

1

KSO

+ = 1

ΔC

ΔY

ΔS

ΔY