1975.07.14 wyrok SN Rw 323/75 OSNKW 1975/9/133
1. Z istoty wyrażonej w art. 4 § 1 k.p.k. [obecnie art. 7 k.p.k. - przyp. JKL] zasady swobodnej oceny dowodów wynika, że sąd realizując ustawowy postulat poczynienia ustaleń faktycznych odpowiadających prawdzie (…) ma prawo uznać za wiarygodne zeznania świadka co do niektórych przedstawionych przezeń okoliczności i nie dać wiary zeznaniom tego samego świadka co do innych okoliczności - pod warunkiem że stanowisko sądu w kwestii oceny zeznań świadka zostanie należycie uzasadnione.
1995.05.25 wyrok s.apel. II AKr 120/95 Prok.i Pr. 1996/7-8/20
w Łodzi
Wg zasad obowiązującej procedury karnej to nie oskarżony musi udowodnić swoją niewinność, lecz oskarżyciel udowodnić winę oskarżonego. Przy czym udowodnić, to znaczy wykazać w sposób nie budzący wątpliwości wiarygodnymi dowodami - bezpośrednimi lub pośrednimi, te ostatnie w postaci tzw. poszlak mogą być uznane za pełnowartościowy dowód winy oskarżonego jedynie wtedy, gdy zespół tych poszlak pozwala na ustalenie jednej logicznej wersji zdarzenia, wykluczającej możliwość jakiejkolwiek innej wersji.
1974.12.16 wyrok SN Rw 618/74 OSNKW 1975/3-4/47
tak też w 1990.11.09 wyrok SN WRN 149/90 OSNKW 1991/7-9/41 (wyrok 7 sędziów)
Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną prawa procesowego (art. 4 § 1 k.p.k.) wtedy między innymi, gdy:
a) jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 357 k.p.k.), i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 1 pkt 2 k.p.k.),
b) stanowi wynik rozważania wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 3 § 1 k.p.k.),
c) jest wyczerpująco i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 372 § 1 pkt 1 k.p.k.).
1974.09.05 wyrok SN II KR 114/74 OSNKW 1975/2/28
Zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie rewizyjnym. Ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego powinno być uzasadnienie orzeczenia.
1973.04.09 wyrok SN Rw 316/73 OSNKW 1973/9/116
Dowód z analizy krwi - podobnie zresztą jak każdy inny - podlega konfrontacji ze wszystkimi zebranymi w sprawie dowodami. Nie może on w związku z tym być traktowany jako dowód szczególnego rodzaju i oceniany w oderwaniu od innych dowodów.
1995.07.04 wyrok SN II KRN 72/95 Prok.i Pr. 1995/11-12/6
W sprawie poszlakowej zasada swobodnej oceny dowodów (art. 4 § 1 k.p.k.) ma podwójne zastosowanie. Po pierwsze dotyczy ona oceny przeprowadzonych dowodów (środków dowodowych) i ustalenia na ich podstawie faktów stanowiących poszlaki. Nadto dotyczy również dalszego etapu - to jest stwierdzenia czy ustalone już fakty (poszlaki) dają podstawę do poczynienia dalszych ustaleń co do faktu głównego, tj. popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu przestępnego. Przekonanie sądu o wiarygodności dowodów pozostaje pod ochroną art. 4 § 1 k.p.k. m.in. gdy:
- jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 357 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 1 pkt 2 k.p.k.),
- stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego (art. 3 § 1 k.p.k.),
- jest wyczerpująco i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - argumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 372 § 1 pkt 1 k.p.k.) - por. ostatnio wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r., sygn. WRN 149/90 OSNKW 1991, z. 7-8, poz. 41. (...)
W procesie poszlakowym ustalenie faktu głównego (winy oskarżonego) jest możliwe wtedy, gdy całokształt materiału dowodowego pozwala na stwierdzenie, że inna interpretacja przyjętych faktów ubocznych poszlak (poza ustaleniem faktu głównego) nie jest możliwa. Poszlaki należy uznać za niewystarczające do ustalenia faktu głównego, gdy nie wyłączają one wszelkich rozsądnych wątpliwości w tym względzie, czyli inaczej, gdy możliwa jest także inna, od zarzucanej oskarżonemu wersja wydarzeń.
1983.06.04 wyrok SN U Rw 420/83 OSNKW 1983/12/101
Sama wielość poszlak, stanowiących wyłączną podstawę sformułowania zarzutu popełnienia przestępstwa, nie oznacza, że oparta na tych poszlakach wersja zdarzenia jest zgodna z rzeczywistym jego przebiegiem. Trafność ustaleń faktycznych, poczynionych na podstawie poszlak, następuje wtedy, gdy ustalenia te nie mogą być podważone przez jakąkolwiek inną możliwą wersję zdarzenia, a więc wówczas, gdy wersja zdarzenia sformułowana na podstawie całokształtu powiązanych ze sobą logicznie poszlak wyłącza wszelkie inne wersje tego zdarzenia.
1984.03.05 wyrok SN I KR 6/84 OSNKW 1984/11-12/128
Sprzeczność między wyrokiem a jego uzasadnieniem może prowadzić do powstania sytuacji, w której zachodzi potrzeba uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania. Potrzeba taka może nie zdarzyć się w sytuacji, gdy zebrany materiał sprawy pozwala w sposób jednoznaczny na rozstrzygnięcie, które ze sprzecznych stanowisk sądu pierwszej instancji, wyrażonych w wyroku i jego uzasadnieniu, zasługuje na uwzględnienie.
III KK 51/04 - wyrok z dnia 28 października 2004 r.
W wypadku gdy jedynym dowodem, choćby nawet bezpośrednio obciążającym oskarżonego, są zeznania świadka rozpoznającego w nim sprawcę zarzucanego przestępstwa, a istnieje możliwość przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, stwarzającej realną szansę uzyskania wyniku umożliwiającego potwierdzenie lub zaprzeczenie wiarygodności dokonanego rozpoznania, to obowiązkiem sądu orzekającego, wynikającym z treści art. 366 § 2 i art. 167 k.p.k., konkretyzujących nadrzędny cel procesu karnego - zasadę prawdy materialnej - jest przeprowadzenie dowodu z tych opinii.
II KK 410/04 - wyrok z dnia 10 sierpnia 2005 r.
Ocena dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub zeznań świadka jest wypadkową zarówno oceny treści wypowiedzi danej osoby, jak i oceny dotyczącej samej osoby, to zaś może być dokonane pod warunkiem poznania przez każdego sędziego całej treści oświadczeń dowodowych określonej osoby. Przy analizie okoliczności wpływających na ocenę oświadczeń dowodowych zwrócić należy uwagę na dwa aspekty oceny takich oświadczeń: ocenę wypowiedzi i ocenę podmiotu wypowiedzi, a inaczej mówiąc, potrzebę uwzględnienia przy ocenie środka dowodowego także oceny źródła dowodowego. Odrywanie od siebie tych dwóch aspektów oceny dowodów może prowadzić do błędnych ustaleń faktycznych. Tylko w takiej koincydencji może być realizowana zasada swobodnej oceny dowodów.
II KK 29/05 - wyrok z dnia 12 stycznia 2006 r.
Pomówienie, czyli obciążanie w złożonych wyjaśnieniach innej osoby odpowiedzialnością za przestępstwo jest w ujęciu prawa karnego procesowego dowodem podlegającym swobodnej ocenie na równi z innymi dowodami (art. 7 k.p.k.).
WA 20/06 - wyrok z dnia 22 czerwca 2006 r.
Fakt, że oskarżony wezwany w trybie art. 389 § 2 k.p.k. nie potrafił w żaden sposób wyjaśnić sprzeczności w swoich wyjaśnieniach złożonych w postępowaniu przygotowawczym, kiedy to przyznał się do zarzucanego mu czynu, i odmiennych, złożonych na rozprawie, sam przez się nie dyskwalifikuje tych późniejszych, bowiem o prawdziwości bądź nieprawdziwości jednych z nich decyduje sąd po dokonaniu swobodnej oceny wszystkich dowodów, według zasad określonych w art. 7 k.p.k.
Wyrok z dnia 26 lipca 2007 r., IV KK 184/07
Odmienna ocena dowodów przeprowadzonych przez sąd pierwszej instancji będzie w postępowaniu odwoławczym uzasadniona i dopuszczalna tylko wtedy, gdy zebrane dowody mają kategoryczną i jednoznaczną wymowę, a ocena ich przez sąd pierwszej instancji jest oczywiście błędna.
Sąd ten powziął, dotyczące „istoty sprawy”, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji. Rzecz w tym, że same tego rodzaju wątpliwości z reguły nie upoważniają jeszcze sądu odwoławczego do zajęcia odmiennego stanowiska, lecz powinny na ogół prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, względnie do uzupełnienia przewodu sądowego przez przeprowadzenie nowych dowodów lub ponowienie dowodów już przeprowadzonych, ocena których, dokonana przez sąd pierwszej instancji, nasuwa zastrzeżenia.
W sytuacji, gdy istnieją dwie wersje wydarzeń, zadaniem sądu jest zdecydowanie, której z nich daje wiarę i w takim wypadku nie zachodzi sytuacja określona w art. 5 § 2 k.p.k.
Doświadczenie uczy jednak, że osoba występująca w procesie jako pokrzywdzona może mieć, w odróżnieniu od innych świadków, kłopoty z zachowaniem obiektywizmu i bezstronności, co nie znaczy, że zeznaje fałszywie.
3
ART. 7 K.P.K.