.eduProgram:

Encyklopedia Organizacji Międzynarodowych - Doliwa-Klepacki Zbigniew M.

5 z ćwiczeń zwalnia egzaminu za aktywność -ocena z zaliczenia ćwiczeń nie przekłada się nas ocena z egzaminu ściąganie na egzaminie daje negatywną oceną, w innych przypadkach nie - zaliczanie egzaminu do skutku + dostaniemy zestaw pytań ! obie 5 z ćwiczeń zwalniają z egzaminu 5 z kolokwium musi być silne! (?) nie ma prezentacji /referatów na ocenę

Po godzinie 14:00 15 czerwca egzamin - pisemnie, 2 pytania po 5 pkt za każde - 1 teoria organizacji Mn, (listę dostaniemy) drugie pytanie ocena skuteczności działania wybranej organizacji międzynarodowych (listę otrzymamy) z wykładu.

Pojęcie organizacji międzynarodowej i typologii organizacji międzynarodowych

Termin: MOP i MOM - Międzynarodowe organizacje międzyrządowe - członkami są państwa.

Unia stowarzyszeń międzynarodowych - UIA - jest to organizacja zajmująca się badaniem problematyki innych organizacji międzynarodowych i bada procesy ich powstawania i gromadzi ich statuty. Wydaje roczniki org. Min. Istnieje 65 tyś organizacji międzynarodowych według tej organizacji. 96% organizacji międzynarodowych to organizacje pozarządowe. Niektórzy badacze uważają, że istnieje nawet 2 mln organizacji międzynarodowych (99% MOP)

MOM - zrzeszenie międzynarodowe, które realizują cele wyznaczone przez swoich członków na arenie międzynarodowej, posiadają one konkretną strukturę organizacyjną - organy - organ naczelny (skupia przedstawicieli wszystkich członków) i administracyjny (odpowiada za bieżące działanie organizacji). MOM - dodatkowe elementy - 1. Są tworzone, przez co najmniej 3 państwa, zazwyczaj jest ich więcej, 2. Podstawą formalno-prawną funkcjonowania tych organizacji jest umowa międzynarodowa, która w terminologii OM jest nazywa umową założycielską. Jej nazwa jest różna, ale zawsze jest to umowa międzynarodowa. W przypadku MOP członkami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne lub związku osób pochodzące z co najmniej 3 różnych państw - nigdy państwa, mogą jedynie mieć swoich przedstawicieli, którzy się przyglądają ich pracy. Podstawą formalno-prawną MOP jest umowa prywatna lub prywatno-prawna, z bardzo ważna klauzulą wskazująca iż realizacja celów organizacji MOP będzie działała na płaszczyźnie międzynarodowej. Odróżnia to MOP od NOP - narodowych organizacji pozarządowych. Stwierdzono w latach 80-tych że organizacje wyrabiające zysk i przeznaczają go na działania statutowe (fundacje) są MOP.

Typologia organizacji międzynarodowych:

1. Charakter prawny członków (MOP i MOM)

2. Dotycząca kryterium podmiotowego (organizacje charakterze powszechnym i partykularnym (jest ich więcej, nie skupiają one wszystkich państw) )

3. Kryterium przedmiotowej działalności OM (o kompetencjach ogólnych i kompetencjach wyspecjalizowanych)

4. Kryterium dotyczące możliwości przystąpienia do OM (3 typy - organizacje otwarte, zamknięte, półotwarte - organizacje do których mogą przystąpić jedynie niektóre podmioty na podstawie określonego kryterium - głównie geograficzne.

5. Kryterium stopnia władzy organizacji nad swoimi członkami (klasyczne/tradycyjne i ponadnarodowe/ponadpaństwowe)

6. Kryterium celów i skutków działalności organizacji międzynarodowej (koordynacyjne (rozwijanie współpracy w określonych dziedzinach) i integracyjne (współpraca prowadzi do trwałych zmian w strukturach między państwami)

Historia organizacji międzynarodowych

Okres „prehistoryczny”

Amfiktionie - to sui Genesis organizacje międzynarodowe o charakterze religijno-politycznym Ich członkami były greckie polis. Posiadały stałe organy. Organ naczelny składał się z delegatów wszystkich państw członkowskich, zbierał się kilka razy w roku a jednym z jego zadań był wybór organu wykonawczego. Posiadały stałe siedziby. Amfiktionia delficko-termopilska składała się z 12 polis.

Symmachie to sui Genesis organizacje międzynarodowe o charakterze polityczno-militarnym. Organizacje te również posiadały stałe siedziby w postaci świątyń. Oprócz darów nadsyłanych do tychże świątyń wprowadzono tez nakaz opłacania regularnych opłat tzw. Cisphora. Najważniejsze był związek spartański - Liga Peloponeska i Ateński Związek Morski - Liga Ateńsko-Delficka.

Liga hanzeatycka

Fundamentem ligi była powstała w 1161 roku w Visby na Gotlandii organizacja zwana „Zjednoczeniem Podróżników Gotlandzkich Świętego Cesarstwa Rzymskiego”, do którego w ciągu następnego stulecia przyłączyły się liczne amsee staten - wolne miasta morskie

Bund van der dudeschen hanse - czyli w języku dolnosaksońskim liga hanzeatycka składała sie z szeregu innych pomniejszych stowarzyszeń. Członkowie ligi spotykali się regularnie, celem było podejmowano kluczowych dla polityki handlowej i celnej decyzji. Na strukturę hanzy składały się 3 główne ligi - Druttel - liga niemiecka, westfalska i inflancka.

Hanza nigdy nie była organizacją międzynarodową, ale jest za takową uważana przez wielu badaczy.

Początkowo celem Hanzy była konsolidacja norm prawnych dotyczących handlu - prawa składu postoju i immunitetów. W celu usprawnienia wspólnej działalności handlowej starano się wprowadzić jednolitą walutę (choć w średniowieczu nie stanowiło to wielkiego problemu).

Hanza nigdy nie posiadała ani oficjalnego statutu, ani centralnej władzy. Jednak w toku działania Ligi ukształtował się zbiór zwyczajów praw i przepisów, na których bazowali członkowie Hanzy, Cesarskie miasto Lubeka, w którym najczęściej odbywały się w odstępie 3 lat spotkania Hansetage -zgromadzenie powszechne Hanzy, ustanowiło w 1373 roku swój statut sądu apelacyjnego. Stało się to wzorem dla wielu miast członkowskich.

Potęga Ligi Hanzeatyckiej trwała nieprzerwanie przez blisko 400 lat. Jednak w XV wieku, w którym feudalne zawieruchy zaczęły stopniowo ulegać rosnącym tendencjom konsolidacyjnym władzy królewskiej, zagrożenie ekspansją Turków Osmańskich, wreszcie odkrycia geograficzne a więc i nowe drogi handlowe w szczególności zaś wzrost znaczenia państw morskich niezwiązanych z Ligą przyniósł najpierw stagnację, a potem upadek Hanzy.

Tragiczna wojna z lat 1618-1648 zredukowała liczbę aktywnych członków ligi do zaledwie 3 miast (z ponad 160(sic!)) Lubeki Hamburga i Bremy.

Od tego czasu pojecie Hanzy odnosić się miało tylko do niezależności tych 3 miast, które dopiero w 1889 roku a więc w 18 lat po zjednoczeniu Niemiec przystąpiły do niemieckiego związku celnego. Kres istnienia ligi nastąpił w 1669 roku, kiedy po raz ostatni w Lubece odbyło się Hansetage.

Okres od XIV do XVIII wieku

• Projekt Pierre'a Dubois - prawnika Filipa Pięknego, zamieszczony w rozprawie „De rucuperationae Terra Sanctae” z 1306 roku. Zakładał on utworzenie organizacji chrześcijańskich państw europejskich (republica Christiana), co zapobiec miało wojnom między państwami europejskimi.

• Koncepcja Króla Jerzego z Podiebradu z 1460 roku - postulująca utworzenie Ligi antytureckiej, składającej się z Czech, Francji, Wenecji, Polski, Węgier, Burgundii i Bawarii. Miałaby ona charakter federacji.

• Propozycja Emeryka Cruce - francuskiego nauczyciela, z 1623 roku dotycząca utworzenia światowej organizacji państw, której zamiarem byłoby uniemożliwienie wybuchów nowych wojen. Oprócz państw europejskich jej członkami miałyby być: Turcja, Chiny, Japonia, Persja i Maroko. NA czele organizacji stałaby rada międzynarodowa zwana przez niego Zgromadzeniem ogólnym. W jej skład wchodziliby władcy większości państw świata. Jej siedzibą miała być Wenecja. Przy radzie akredytowani byliby ambasadorowie wszystkich państw członkowskich. Posiadałaby ona prawo wydawania decyzji w większości wiążących dla państw członkowskich oraz stosowania sankcji w stosunku do państw nie stosujących się do nich.

• Koncepcja Williama Penna - angielskiego kwakra z XVII wieku, postulująca utworzenie Parlamentu Europejskiego, którego zadaniem byłoby rozstrzyganie konfliktów międzynarodowych. Wybory do tego parlamentu oparte byłyby na zasadzie proporcjonalnego prawa wyborczego. Parlament ów miałby możliwość stosowania sankcji (w tym zbrojnych) wobec państw niestosujących się do jego decyzji.

• Projekt Castela de Saint-Pierre - francuskiego duchownego, zakładająca utworzenie Unii Europejskiej. W jej skład miały wejść chrześcijańskie państwa europejskie. Głównym organem Unii miał być Senat Europejski z siedzibą w Utrechcie, w którym państwa miałyby po 1 przedstawicielu. Zadaniem UE byłoby rozstrzyganie sporów między państwami członkowskimi, zapewnienie wzajemnego bezpieczeństwa i kontrola zbrojeń, Osobną kwestią byłaby możliwość rozstrzygania nieporozumień natury gospodarczej. Projekt ten przewidywał też utworzenie szeregu międzynarodowych organizacji gospodarczych, powiązanych z i kontrolowanych przez UE.

• Propozycja króla Stanisława Leszczyńskiego z 1748 roku utworzenia organizacji republik europejskich. Jej członkami po za Francją miałyby być także republiki.

• Koncepcja pijara Kajetana Skrzetuskiego z końca XVIII wieku, przewidująca utworzenie europejskiego związku państw, którego głównym zadaniem byłoby utrzymanie i zapewnienie pokoju europejskiego. Państwa europejskie wzajemnie zagwarantowałyby nienaruszalność terytorialną. Wszelkie spory byłyby rozstrzygane na forum związku. Głównym jego organem miał być Sejm, w którego skład wchodziliby wszyscy przedstawiciele państw członkowskich. Jego decyzje zapadałyby większością ¾ głosów.

• Koncepcja księcia Adama Czartoryskiego - MSZ Rosji. Zakładająca współpracę - przymierze Rosji z Anglią.

Czynniki warunkujące możliwość utworzenia organizacji międzynarodowych

• Wzrost międzynarodowego obrotu usługami (warunek konieczny)

• Istnienie sprzyjających warunków politycznych (warunek wystarczający)

• Istnienie u państw chcących powołać organizację międzynarodową do życia przekonania o potrzebie zacieśnienia współpracy w pewnych dziedzinach na dłuższy okres (warunek dodatkowy)

Geneza i historia

Historia narodzin Greenpeace wiążę się z rokiem 1971, kiedy to członkowie organizacji „Don't Make a Wave Committee” działającej w Vancouver w Kanadzie zmienili nazwę swej organizacji na GREEN i PEACE (zielony i pokojowy świat)

Bezpośrednim bodźcem był jednak protest niewielkiej grupki ekologicznych zapaleńców skierowanej przeciwko próbom nuklearnym przeprowadzanym przez USA na małej wyspie Amchitka (umiejscowionej na zachodnim wybrzeżu Alaski).

„Wyrazić sprzeciw”

Greenpeace głównie zajmuje się walką z efektem cieplarnianym - a raczej elementami go powodującymi oraz szkodliwym działaniem człowieka wobec środowiska. Także dotyczącymi zmian klimatu. Redukcja emisji gazów cieplarnianych. Przeciwstawianie się żywności genetycznie modyfikowanej. Sprzeciwiają się patentowaniu żywności/produkcji żywności. Dążą do jednoznacznego oddzielenia żywności modyfikowanej od niemodyfikowanej oraz jej dokładne oznaczenie. Ochrona mórz i oceanów - proces przełowienia - nadmierny połów i wykorzystanie zasobów morskich. Ochrona lasów pierwotnych. Tempo wycinania lasów na świecie:

• 1 hektar na sekundę

• 860 km² dziennie

• Ponad 300 tysięcy km² rocznie

Interpol

Jest to organizacja hybrydowa, skupiająca przedstawicieli policji kryminalnej z 188 państw. Działa on na następujących polach:

• Zapewnienia ciągłego kontaktu pomiędzy policjami ze wszystkich państw członkowskich

• Zapewnienie operacyjnego dostępu do usług świadczonych i danych zbieranych przez Interpol.

• Zapewnianie szkoleń dla policji państw członkowskich zakresie nowych technik zwalczania przestępczości zorganizowanej.

Interpol wiąże się z rozwojem internacjonalizacji przestępczości. Taki rozwój przestępczości wymusił współpracę międzynarodową w celu jej zwalczania. Można powiedzieć, że obecnie jest to organizacja o charakterze powszechnym. W 1956 roku przyjęto konstytucję Interpolu.

W Monako w 1914 roku miało miejsce spotkanie, które miało doprowadzić do powołania organizacji mającej na celu współpracę policyjną. Kolejne spotkanie miało miejsce miało w 1923 roku, kiedy to powołano Międzynarodową Komisję Policji Kryminalnych. Do 1938 roku przewodzili jej Austriacy. W latach 1938-1945 była ona podkont rolą nazistowską. Organizację w swojej oryginalnej formie przywrócono do życia w roku 1946 roku w Paryżu. Przyjęta w 1956 w Wiedniu konstytucja powołała do życia Interpol. Jej postanowienia weszły w życie 13 czerwca 1956 roku. Innym aktem regulującym działanie Interpolu są „regulacje ogólne”. Jest to wyjątkowa organizacja międzynarodowa ze względu na posiadane instrumenty i sposoby działania, także struktura organizacyjna jest elementem wyjątkowym. Jednym z problemów działalności Interpolu jest ustalenie wielkości składki członkowskiej - ustalanym pod względem czynnika demograficznego. Regulacje ogólne zostały przyjęte na mocy artykułu 44 konstytucji Interpolu.

Konstytucja Interpolu: http://www.interpol.int/Public/ICPO/LegalMaterials/constitution/constitutionGenReg/constitution.asp

Struktura - opis oryginalny (dot. Rysunku): http://www.interpol.int/public/icpo/default.asp

Zgromadzenie Ogólne

Najważniejszym organem Interpolu jest Zgromadzenie Ogólne, skupia ono przedstawicieli wszystkich członków. Jest to organ naczelny zakresie funkcji normotwórczej - określania zasad funkcjonowania Interpolu. Inne funkcje to funkcja operacyjno-kontrolna - formułowanie celów, wskazywanie środków i kontrolowanie realizacji programów działania; czy też administracyjna - wybór członków organów wskazanych konstytucji, formułowanie polityki finansowej Interpolu.

Komitet wykonawczy

Składa się on z Prezydenta, 3 zastępców i 9 delegatów. Wybiera ich Zgromadzenie Ogólne - ich kadencja trwa 3 lata. Struktura i skład organu ma charakter proporcjonalności - czyli każdy kontynent ma swojego przedstawiciela w nim. Jest to organ zarządzający. Do jego kompetencji należy nadzorowanie realizacji decyzji ZO, przygotowywanie porządku obraz ZO oraz nadzorowanie prac Sekretariatu Generalnego.

Sekretariat Generalny

Jest to organ administracyjny. Spełnia on funkcje operacyjne, zapewniając stały kontakt policji państw członkowskich. Ma on siedzibę w Lyonie. Do jego kompetencji należy:

• Odpowiada za realizację decyzji KW i ZO

• Służy jako międzynarodowe centrum ds. walki ze zwykłą przestępczością

• Służy jako centrum informacyjno-techniczne

• Administruje majątkiem i personelem organizacji

• Utrzymuje relacje z podmiotami narodowymi i międzynarodowymi

• W 2003 roku powołano do życia Centrum Dowodzenia i Koordynacji, mające zapewnić ciągłość działań Interpolu.

Dotychczasowi Sekretarze Generalni:

Może zostać wybrany na reelekcję i swoją funkcję pełnić do osiągnięcia wieku 65 lat.

1. Oskar Dressler do 1946

2. Louis Ducloux do 1951

3. Marcel Sicot do 1963

4. Jean Népote do 1978

5. André Bossard do 1985

6. Raymond Kendall do 2000

7. Ronald Noble od 2000

Inne organy Interpolu:

Krajowe Biura Centralne	Doradcy	Komisja ds. Kontroli danych
Za ich pośrednictwem odbywa się stała i aktywna współpraca pomiędzy centralą a członkami organizacji. Posiadają własną strukturę organizacyjną.	To konsultanci powoływani na okres 3 lat przez KW.	To niezależne ciało zapewniające poszanowanie procedur ustalonych przez Interpol w zakresie ochrony danych osobowych. Składa się z ekspertów posiadających kompetencje w kontekście wypełniania obowiązków.

Działalność Interpolu - Do najważniejszych pól działania Interpolu należą:

• Walka handlem narkotykami

• Walka z międzynarodową przestępczością zorganizowaną

• Walka z przestępczością finansową

• Walka z przestępczością elektroniczna

• Walka z terroryzmem i dbanie o bezpieczeństwo publiczne

• Poszukiwanie zbiegłych przestępców

• Walka z korupcja - także w policji

• Zapewnienie szkoleń policyjnych

Międzynarodowy fundusz walutowy

http://www.elstudento.org/articles.php?article_id=2136 - warunki stawiane przez BŚ i MFW państwom. (+/-)!

Większość decyzji MFW podejmowana jest w głosowaniach ważonych. Fundusz tym odróżnia się od innych organizacji, że państwa członkowskie dysponują w nim:

• 250 głosami oraz

• Liczbą głosów zależnych od wpłaconego kapitału każdy kolejny głlos przyznawany jest za wpłatę 100 tyś SFR

Aktualnie największą część udziałów (17%) kontrolują Amerykanie, Japonia i Niemcy - po ponad 6%, Polska - 0,64%, a Jamajka - 0,14%.

Globalizacja

Alterglobaliści - krytykują negatywne trendy w procesie globalizacji, antyglobaliści - całkowicie krytykują proces globalizacji. Globalizacja przyczyniła się do utworzenia „globalnego społeczeństwa obywatelskiego”. GSO to sfera idei, wartości, instytucji, organizacji oraz jednostek, wzajemnie ze sobą powiązanych, umiejscowionych pomiędzy rodziną, państwem a rynkiem a działających poza granicami narodowych społeczności, polityk czy gospodarek. Inna definicja GSO wskazuje, że jest to: „sieć autonomicznych stowarzyszeń stworzona w sposób dobrowolny przez odpowiedzialnych i szanujących prawo obywateli w celu radzenia sobie ze wspólnymi problemami, realizacji wspólnych interesów lub promowania kolektywnych aspiracji”.

Wśród celów realizowanych przez struktury GSO znajdują się:

• Formułowania opinii doradczych analiz - udostępnianych decydentom z poszczególnych krajów czy organizacji międzyrządowych

• Mobilizowanie opinii publicznej - poprzez różnego rodzaju kampanie informacyjne

• Reprezentowanie interesów dyskryminowanych grup społecznych

• Monitorowanie i kontrolowanie przestrzegania porozumień na szczeblu międzynarodowym

• Legitymizowanie mechanizmów globalnego współdecydowania w odniesieniu do najważniejszych społecznie kwestii

Interakcja pomiędzy GSO a globalnym kapitalizmem zachodzą na dwóch głównych płaszczyznach

• Rozwój kapitalizmu prowadzi do ograniczania zasięgu sfery publicznej poprzez wzrost następujących zagrożeń

• Atomizacji społecznej umacnianej choćby popularnością różnych modeli konsumpcjonizmu

• Ograniczania rozmiaru działań publicznych państwa czy też erozji współczesnych modeli demokratycznego ułożenia stosunków społeczno-politycznych w ramach poszczególnych państwach

• Współczesne społeczeństwa (zwłaszcza te pretendujące do miana demokratycznych) zagrożone są tak przykrymi konsekwencjami niezrównoważonego rozwoju kapitalizmu w świecie jak:

• Bieda

• Niestabilność

• Zbyt duże różnice w dochodach poszczególnych grup społecznych (oligarchizacja życia społeczno-gospodarczego)

Istota ruchu antyglobalistycznego

Organizacje „antyglobalistyczne” to takie organizacje, których członkowie w sposób wyraźny artykułują potrzebę de globalizacji czy też regionalizacji współczesnych stosunków społeczno-ekonomicznych. Tak nazywany program zawiera, co najmniej trzy odrębne postulaty

• Ekonomicznej subsydiarności - co przekłada się na organicznie wymiany handlowej w perspektywie globalnej i wezwanie koprodukowania towarów konsumpcyjnych możliwie jak najbliżej finalnego odbiorcy,

• Politycznej subsydiarności - państwa i lokalne społeczności powinna odzyskać kompetencje odebrane im wcześniej przez organizacje i korporacje międzynarodowe

• Samowystarczalność - kapitały inwestycyjne powinny być mobilizowane tylko na poziomie lokalnym, ograniczyć powinno się zaś wpływ kapitału pochodzącego ze źródeł zagranicznych

Organizacje antyglobalistyczne walczą o następujące cele:

• Oddłużenie całkowitego lub częściowego najbardziej zadłużonych państw świata, jak wielki to problem obrazują poniższe dane (min.):

• Zewnętrzny dług krajów Afryki subsaharyjskiej w ostatnich dwóch dekadach XX wieku zwiększył się 4 krotnie, podczas gdy średnio na świecie w tym okresie wzrósł dwukrotnie; (dziś dług krajów tego regionu per capita wynosi 365 $ a PKB per capita 308 $)

Organizacje antyglobalistyczne walczą o następujące cele:

Odejście od żądań przemian strukturalnych ze strony organizacji finansowych (wypłacanie odszkodowania za ich skutki), przyczyniają się one bowiem w szczególności do zwiększania ubóstwa poprzez:

• Wymóg prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw (zwolnienia grupowe)

• Zmniejszanie wydatków rządowych ( w szczególności napiekę zdrowotną i edukację)

• Wprowadzenie opłat za publiczne usługi) szkoły, opiekę zdrowotną, wodę pitną)

• Promocję eksportu - kosztem zaspokojenia potrzeb lokalnych (np. rolnictwo wielkoprzemysłowe)

• Wzrost stóp procentowych - jako instrument antyrecesyjny, przyczynia się o jednak pozwiększania stopy bezrobocia

• Liberalizacja handlu - często przyczynia się do przeniesienia produkcji do „tańszych miejsc”

Skutki globalizacji

Organizacje antyglobalistyczne walczą o następujące cele

• Zmniejszenie wpływu neoliberalnych rozwiązań w gospodarce

• Sprawienie, aby proces rozwoju gospodarczego wkrajach trzeciego świata był bardziej sprawiedliwy demokratyczny,

• (…)

Global Trade Watch

GTW jest częścią organizacji „Our World Is Not For Sale”. Organizacja ta zajmowała się:

• Problematyką WTO

• Problematyką międzynarodowych reguł (zasad) inwestowania osłabiających władzę rządów

• Problematyką sektora usług publicznych i prywatyzacji

• Problematyką procesów demokratyzacyjnych, mających na celu wspieranie polityki interesu publicznego w dobie globalizacji.

GRACE - czyli Global Resource Action Center for the Environment jest międzynarodową siecią współpracy. (…)

„Organizacja narodów zjednoczonych - bilans i perspektywy” - Janusz Symonides

50 years is enough

Organizacja ta jest koalicją ponad 200 ugrupowań amerykańskich i 160 międzynarodowych działających na tak różnych polach jak feminizm, solidaryzm społeczny, religia, sprawy społeczno-ekonomiczne, prawo pracy oraz polityka na rzecz rozwoju. Głównym jej celem jest jednak walka o zmianę sposobu funkcjonowania współczesnych instytucji świata kapitalistycznego - MFW i Banku Światowego.

Wśród celów programowych wymienionych w deklaracji z 2000 r. znalazły się:

• Walka o skreślenie długów krajów rozwijających się

• Nie łączenie działań pożyczkowych MFW i BŚ z wymogami reform strukturalnych

• Przejrzystość w funkcjonowaniu instytucji międzynarodowych

• Wypłacaniu odszkodowań za straty spowodowane reformami strukturalnymi w tym za skutki społecznej

• Zaprzestanie prywatyzacji sektora usług

• Wpływ opinii publicznej na reformę funkcjonowania krytykowanych instytucji

Wśród dodatkowych celów znalazły się:

• Sprawienia, aby proces rozwoju gospodarczego w krajach trzeciego świata był bardziej sprawiedliwy i demokratyczny, w tym celu wedle 50 years is enough należy

• Zaprzestać pomocy dla prywatnych korporacji i firm

• Walczyć z korupcją (skalę skorumpowanych elit w Organizacjach i krajach docelowych zbadać ma specjalna Komisja Prawdy)

• Działania na rzecz poprawiania losu kobiet i dzieci (w szczególności zakresie ochrony zdrowia i edukacji) w krajach najbiedniejszych

• Ochrona środowiska naturalnego na całym świecie (odszkodowanie za skutki polityki dostosowawczej dla poszkodowanych krajów)

Wśród krytykowanych instytucji jest też grupa G8 (wcześniej G7). Krytyka dotyczy:

• Braku działań na rzecz oddłużenia krajów trzeciego świata

• Braku inwestycji w krajach słabo rozwiniętych

• Braku wystarczającej pomocy na rzecz rozwoju dla krajów ubogich

• Protekcjonizmu rolniczego w krajach uprzemysłowionych

Najważniejsze środki służące realizacji celów:

• Ekonomiczna i obywatelska edukacja społeczeństwa

• Czynna mobilizacja protestujących

• Oficjalnego występowania przeciwko określonym rozwiązaniom systemowym (W ramach obecnego modelu korporacyjnego) na forach międzynarodowych

Organizacja działa aktywnie w wielu krajach świata, począwszy od Indii, przez wielką Brytanię na Kanadzie i Brazylii skończywszy. Najsilniej zaakcentowała jednak swoją działalność w USA.

Mobilization for global Justice

MGJ jest dobrowolnym zrzeszeniem osób prywatnych i organizacji pozarządowych, których łączy aktywny sprzeciw przeciwko polityce MFW i BŚ. Organizacja została powołana dożycia w 1999 roku. Głównym jej celem było nap oczątku istnienia przygotowanie protestów przeciwko szczytom obu powyższych organizacji, które miały miejsce w kwietniu 2000 r. w Waszyngtonie.

W odniesieniu do MFW i BŚ organizacja domaga się:

• Wpuszczenia prasy oraz innych mediów na wszystkie ich szczyty

• Zlikwidowanie długów wszystkich najbiedniejszych krajów świata przy wykorzystaniu wszelkich dostępnych zasobów tych instytucji

• Wstrzymani realizacji wszelkich decyzji, które przyczyniają się do ograniczania dostępu żywności czystej wody, schronienia opieki zdrowotnej edukacji oraz prawa do swobodnego organizowania się

• Wstrzymania wspierania przez BŚ realizacji wszelkich projektów mających destrukcyjny charakter dla społeczeństwa i środowiska naturalnego

MGJ finansowana jest ze źródeł prywatnych:

• Przede wszystkim są to dobrowolne składki

• Ewentualnie zyski działalności handlowej (np. sprzedaży własnych wypieków)

• Nie bez znaczenia jest też dobrowolna i nieodpłatna pomoc wolontariuszy

• Działalność MGJ wspierana jest także ze środków innych organizacji - np. związków zawodowych (np. centrali AFL-CIO). Wielkość zdobytych w ten sposób środków na przestrzeni tylko jednego (2000) roku MGJ oceniania jest na ok. 100 tyś USD.

ACC

Anti-Capitalist Converence (ACC) jest organizacją zrzeszającą w swoich ramach ponad 60 stowarzyszeń pozarządowych, skupiających osoby czynnie protestujące przeciwko działalności MFW i BŚ. Powstała w 2001 roku. Bodźcem do powstania tej zróżnicowanej koalicji stał się kolejny szczyt obu tych organizacji, który miał miejsce na przełomie września i października 2001 roku.

Głównym argumentem ACC jest stwierdzenie, iż MFW jak i BŚ działają na rzecz zabezpieczenia rozszerzenia wpływów kapitalistycznych i imperialistycznych (grupa G8) Najbogatsze państwa kontrolują uwagi na procedurę podejmowania decyzji ponad 40% te instytucje. Ich działalność pozostaje w rozbieżności lokalnymi uwarunkowaniami oraz wolą miejscowych społeczności. Wywołuje to silne napięcia społeczne, protesty czy strajki - ma więc wymiar destrukcyjny. Na skutek żądać obu tych instytucji lokalne rządy ograniczają bowiem wydatki hacele społeczne (np. na opiekę społeczna czy zdrowotną), prywatyzują sektor usług publicznych (wodociągi, transport, itp.) To wszystko prowadzi do zubożenia społeczeństw w krajach rozwijających się. Celem MFW i BŚ zdaniem członków ACC nie jest globalny wzrost. Jest nim raczej wzrost zysków wybranych korporacji. Państwa najbardziej zadłużone nie maja szansy na wyjście ze spirali zadłużenia. Pożyczki udzielane przez te organizacje wcale nie przyczyniły się do zmniejszenia salda tego długu. Celem ACC nie jest reforma systemu, ale jego zmiana lub likwidacja. ACC jest organizacja w pełni autonomiczną i zdecentralizowaną. Działacze ACC większości opowiadają się za likwidacją prywatnej własności środków produkcji. W sensie ideologicznym obcy im stan, w którym siłą robocza traktowana jest jak ludzki kapitał a kultura jego przedmiot marketingu. Dla działaczy ACC świat nie może być oceniany w kategoriach zysku konkurencji i wydajności.

Boycott The Bank

WBBB jest ruchem szerokiego poparcia społecznego na rzecz wywierania politycznej ekonomicznej presji na BŚ. Celem zasadniczym tej inicjatywy jest zaprzestanie realizacji przez tę instytucję stosowania wymogów tzw. Reform strukturalnych (w przypadku udzielania przez niego kredytów) oraz pełnej likwidacji długów krajów najbiedniejszych. Organizację założoną w 2000 roku tworzą członkowie z 35 państw świata. Sposób działania tej organizacji głównie opiera się na działaniach stosowanych przez pozostałe organizacje - edukacja, wspieranie protestów itp. WBBB jest de facto siecią organizacji i osób fizycznych całego świata. Których łączą podobne cele. NA jego czele stoi Komitet Międzynarodowy złożony przedstawicieli członków z 10 państw. Każdy oddział WBBB po za USA jest mniej więcej autonomiczny.

Global Exchange

Wśród instrumentów wykorzystywanych przez GE znajduje się:

• Prowadzenia kampanii promujących hasła ochrony praw człowieka

• Prowadzenia kampanii o charakterze społeczno-ekonomicznym

Geneza i cele ONZ

Propozycje reform ONZ

Propozycja C. Clarka i L. B. Sohna z 1958 r. - propozycja ta zawarta w pracy World Peace Through World Law dotyczyła planu permanentnego pokoju na świecie. Aby wprowadzić w życie należało doprowadzić do:

• Całkowitego rozbrojenia

• Ustanowienia policji światowej

• Ustanowienia stałych światowych trybunałów zajmujących się pogwałceniami prawa i pokoju światowego i przekształcenia ONZ najwyższy organ światowy zakresie kompetencji. W jej ramach kompetencje Rady Bezpieczeństwa przekazano by Zgromadzeniu Ogólnemu, a na jej miejsce stworzono Radę Wykonawczą złożoną z 17 członków bez prawa weta.

Propozycja B. Urquharta i E. Childresa - postulująca:

• Rezygnację z części suwerenności przy podejmowaniu wspólnych akcji oraz

• Akceptacji podporządkowania się instrumentom prawnym

• Ograniczenie agencji wyspecjalizowanych ONZ (dublujące się kompetencje i nieostre mandaty)

• Zmianę roli i zakresu obowiązków Sekretarza Generalnego (także sposobu jego powoływania) w kierunku idei „architekta systemów globalnego zarządzania” inicjatora „globalnych planów (pierwsze dwa „plan dla pokoju” i „plan dla rozwoju” zostały przezeń opracowane w 1992 i 1994 ) oraz wspólnych akcji

• Włączenie NGOs i sektora prywatnego do aktywnych działań międzyrządowej ONZ.

Propozycja J. Tinbergena - postulująca:

• Wyposażenie ONZ w atrybuty władzy ponadnarodowej

• Powołanie w jej ramach nowych światowych instytucji - skarbu, sił policyjnych, Agencji kosmicznej, Światowej organizacji handlu,

• Reformę instytucjonalną ONZ obejmującą: rezygnację przez członków rady Bezpieczeństwa z prawa veta, wyrażalność uchwał MTS w Hadze poprzez nadanie mu możliwości stosowania sankcji, uczynienie z Błękitnych Hełmów stałej formacji, reformę systemu Oda (oficjalnej pomocy na rzecz rozwoju)

Propozycja zawarta w Human Development Report z 1994 roku łącząca aspekty rozwojowe i polityczne działalności ONZ. Główną jego ideą było stworzenie nowych ram instytucjonalnych globalnego zarządzania, zapewniających bezpieczeństwo zbiorowe i indywidualne, demokratyczne partnerstwo narodów, współpracę rozwojową uwzględniającą różne szczeble podejmowania decyzji od lokalnego do globalnego. Skutkiem wprowadzenia w życie tej idei byłoby:

• Utworzenie Rady Bezpieczeństwa Ekonomicznego (efektywniejsze zarządzanie gospodarką światową) z reprezentacją ważoną opartą na bazie regionalnej

• Powołanie Światowego Banku Centralnego

• Redystrybucja nadwyżek finansowych

• Przekształcenie WTO w Organizację Produkcji Handlu zajmującą się transferem inwestycji i technologii

• Światowego Organu Antymonopolowego - nadzorującego działalność korporacji transnarodowych

Propozycja G. Evansa - zakładająca wzmocnienie ONZ w dziedzinie zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa. W tym celu ów autor proponuje

• Powołanie czterech zastępców Sekretarza Generalnego, odpowiednio ds. pokoju i bezpieczeństwa, gospodarczo - społecznych, humanitarnych, administracji i zarządzania

• Większe dbanie o finanse poprzez - dyscyplinowanie państw do terminowego regulowania składek, upoważnienia sekretarza generalnego do zaciągania pożyczek komercyjnych, Wprowadzanie podatku na sprzedaż broni konwencjonalnej objętej ONZ-etowskim Rejestrem Transferu Broni oraz od międzynarodowych biletów lotniczych, wprowadzenie zbiorczego budżetu na operacje pokojowe (obecnie każda ma swój) rocznych wpłat.

• Ustanowienie 6 regionalnych ośrodków dyplomacji prewencyjnej i budowania pokoju przez i po konflikcie

• Utworzenie w departamencie operacji pokojowych ONZ Sztabu Generalnego

• Reformę Rady Bezpieczeństwa poprzez wprowadzenie sposobu podejmowania decyzji przez konsensus.

Propozycja Jana Woronieckiego pt. „ONZ po roku 2000” zakładająca następujące zmiany instytucjonalne:

• Rozszerzenie kompetencji koordynacyjnych Zgromadzenia Ogólnego przyjętych od Rady Gospodarczo-Społecznej, uzyskanie większej spójności budżetowej, uproszczenie struktury wewnętrznej ZO, ale też i powołania nowego komitetu ds. praw człowieka i problemów humanitarnych

• Utrzymanie Rady Bezpieczeństwa z rozszerzonym mandatem obejmującym dyplomację prewencyjną, utrzymanie i wprowadzenie pokoju działania post-conflict oraz kompensacji strat wynikającą z zastosowania przez państwa członkowskie sankcji. Ważne jest też rozszerzenie zadań o radzenie sobie nowymi wyzwaniami np. terroryzmem

• Utworzenie Rady Rozwoju w miejsce Rady Gospodarczo-Społecznej, skupiającej się na koordynacji polityki w skali globalnej i sprzyjaniu rozwojowi gospodarki światowej

• Likwidacja Rady Powierniczej

• Utworzenie Komisji Nadzoru Praw Człowieka

• Utworzenie komisji nadzoru ekologicznego

Reforma Rady Bezpieczeństwa - propozycje

• Sposobu zmiany procedur podejmowania decyzji:

• Postuluje się zrezygnowanie z prawa veta (stanowisko Libii, która sądzi, że jest ono niezgodne z zasadą równości podmiotów międzynarodowych)

• ograniczenie prawa veta (przedmiotowe - tylko do VII rozdziału KNZ - akcji w razie zagrożenia pokoju, naruszania pokoju i aktów agresji).

• Wprowadzenie veta podwójnego (2 stałych członków RB)

• Inne zmiany:

• Wprowadzenie inwestycji regionalnego veta dla Afryki i Ameryki Łacińskiej w celu zrównoważenia istniejącego obecnie de facto prawa veta dla Europy i Ameryki Północnej

• Periodyczny (co 20 lat) przegląd struktury organizacyjnej i sposobu funkcjonowania RB celem dostosowania do aktualnego stanu polityki światowej.

Zakres aktywności ONZ

Merytoryczna aktywność ONZ obejmuje szczególności następujące płaszczyzny:

• Pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe

• Prawa człowieka

• Problematykę rozwoju krajów nieuprzemysłowionych

• Problematyką humanitarną

• Prawo międzynarodowe

Pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe

Instytucje ONZ odpowiedzialne za działania w odniesieniu do kwestii pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego:

• Rada bezpieczeństwa

• Komitety ZO ONZ

• I - Rozbrojenie i bezpieczeństwo międzynarodowe

• IV - Polityka międzynarodowa i dekolonizacja

• Komisja ds. Budowania Pokoju (utworzona przez RB i ZO)

• Grupa Zadaniowa ds. Zwalczania Terroryzmu (utworzona przez SG w 2005 r.)

• Komisja ds. Rozbrojenia ZO (wraz z Podkomitetem)

• Konferencja w s. Rozbrojenia (utworzona w 1979 roku)

• Komitet ZO ds. pokojowego wykorzystania przestrzeni kosmicznej (utworzony w 1959 r.)

Pola aktywności dotyczące działań ONZ na rzecz pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego:

• Operacje pokojowe - peacekeeping i peacebuilding

• Dyplomacja prewencyjna

• Walka terroryzmem

• Rozbrojenie

• Wsparcie procesów demokratycznych (wyborów powszechnych)

• Dekolonizacja

• Zapobieżenie udziału dzieci w konfliktach zbrojnych

• Problematyka płci w konfliktach zbrojnych

• Zapobieżenie wykorzystywania min lądowych (min-pułapek)

• Wspieranie inicjatyw sportowych promujących pokój i rozwój

Aktywność ONZ na rzecz pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego -przykłady działań szczególnych:

• Międzynarodowy dzień pokoju - 21 września - w 2010 obchodzony podhasłem pokój = przyszłość, matematyka jest prosta

• Międzynarodowy dzień uczestników Misji Pokojowych 29 maj (upamiętnienie tych, którzy oddali swe życie w czasie operacji pokojowych ONZ)

• Uniwersytet na rzecz pokoju - umiejscowiony w Ciudad Colon w Kostaryce, założony mocą decyzji ZO ONZ w 1980 roku, promujący badania nad pokojem międzynarodowym

• Instytut NZ ds. Badań nad Rozbrojeniem - powstały w 1980 roku na mocy decyzji ZO ONZ.

System bezpieczeństwa zbiorowego ONZ

Istota: Istotą systemu bezpieczeństwa zbiorowego jest efektywna współpraca państw w tym systemie uczestniczących. Uczestnicy takiego systemu w sposób sformalizowany prawnie (zinstytucjonalizowany) działają na rzecz rozwiązywania sporów między nimi środkami pokojowymi oraz wspólnie reagują w razie wystąpienia zagrożenia atakiem zbrojnym ba jednego Lub kilku uczestników. Działania na rzecz bezpieczeństwa zbiorowego dotyczą przestrzegania ogólnych zasad SM. Zaangażowanie RB (rozdz. V KNZ). Zaangażowanie SG (Art. 99 KNZ - tzw. „dobre usługi”). Układów i organizacji regionalnych (RB może się nimi posłużyć w celu stosowania środków przymusu).

Uprawnienia Rady Bezpieczeństwa

Może stosować dwa rodzaje środków:

• Środki nie pociągające za sobą użycia siły zbrojnej np.

• Całkowite lub częściowe zerwanie stosunków gospodarczych oraz komunikacji lotniczej, morskiej, kolejowej, radiowej, itp.

• Zerwanie stosunków dyplomatycznych (art. 41)

• Siłowe środki wojskowe

• Przeprowadzenie siłami morskimi, lądowymi lub powietrznymi takich akcji, które RB uzna za konieczne dla utrzymania lub przywrócenia bezpieczeństwa międzynarodowego

• Mogą one obejmować:

• Demonstracje

• Blokady

• Inne operacje (Art. 42)

• Państwa członkowskie maja obowiązek pozostawienia do dyspozycji RB koniecznych sił zbrojnych oraz udzielania wszelkich pomocy i ułatwień, włączajac w to prawo przemarszu wojsk

Działania RB:

• Działania wymuszające

• Wojna w Korei (1950-1953) rez. 82

• Wojna Zatoce Perskiej (1990-1991) rez. 678

• Operacje pokojowe z elementami wymuszania, przykłady:

• Bośnia i Hercegowina (UNPROFOR) rez. 757

• Somalia (UNOSOM) rez. 794

• Kosowo (KFOR) rez. 1244

• Sudan (UNMIS) rez. 1590

• Liberia (UNMIL) rez. 1638

Operacje pokojowe ONZ

Operacje pokojowe mają na celu doprowadzenie stron konfliktu doz gody. Przede wszystkim za pomocą środków pokojowych, przewidzianych w rozdziale VI KNZ (rokowania, pośrednictwo, koncyliacja, rozjemstwo, sądownictwo). O specyfice operacji pokojowych decydują trzy fundamentalne zasady:

• Zgoda stron

• Bezstronność

• Zakaz użycia siły w celach innych niż samoobrona

Dużą rolę przypisano w tym względzie RB, która decyduje, który konflikt stanowi zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, więc który wymaga interwencji ONZ. RB ustanawia operacje na wniosek państw członkowskich lub SG.

Uczestnicy operacji pokojowych

ONZ nieposiana własnych oddziałów wojskowych, korzysta ze środków państw członkowskich, które udostępniają ochotnicze oddziały wojskowe, odpowiedni sprzęt oraz całe zaplecze logistyczne. Oddziały uczestniczące w operacjach pokojowych noszą krajowe umundurowanie, a identyfikowane są z ONZ nap odstawie niebieskich hełmów lub beretów oraz emblematów. W ramach operacji pokojowych uczestnicy misji ONZ wykonują takie zadania jak:

• Udzielanie pomocy ofiarom konfliktów

• Uczestniczenie w procesie budowania porozumienia pomiędzy zwaśnionymi stronami

• Rozbrajanie i demobilizacja

• Szkolenie i nadzorowanie obywatelskich sił policyjnych

• Organizowanie wyborów

• Udzielanie pomocy uchodźcom w powrocie do domów

• Nadzorowanie przestrzegania praw człowieka

• Oczyszczanie pól minowych

• Pomoc w odbudowie zniszczonych krajów

Terminologie operacji pokojowych:

• Dyplomacja prewencyjna (preventing diplomacy) - Głównym celem DP jest zapobieżenie ludzkim cierpieniom i rozwiązywanie konfliktu we wczesnej jego fazie. Choć jest to sprawdzony już środek, to ostatnie lata pokazują, że istnieją także inne instrumenty, których zastosowanie ma równie prewencyjny efekt - prewencyjne rozbrojenie, akcje humanitarne, akcje peace-building. Z uwagi na szeroki zakres tychże przedsięwzięć SG zdecydował się nazwać je wszystkie mianem działań prewencyjnych. DP i PB - oba środki zostały przez państwa członkowskie uznane za najbardziej efektywne środki służące zapobieżeniu eskalacji potencjalnych konfliktów oraz kontroli i rozwiązywania już istniejących. W obu przypadkach SG działa zakresie powierzonych mu obowiązków przez ZO lub RB. W konkretnych przypadkach w jego imieniu w krajach docelowych specjalni wysłannicy lub specjalni przedstawiciele.

• Utrzymanie pokoju (peacekeeping) - termin ten dotyczy inicjatyw mających na celu rozszerzenie możliwości zapobiegania konfliktom, jak i tworzenia pokoju (łącznie ze stosowaniem środków przymusu). Działania na rzecz „utrzymania pokoju” polegają na rozmieszczeniu sił ONZ w rejonie konfliktu za zgodą wszystkich zainteresowanych stron. Siły te składają się z komponentów - wojskowego, policyjnego i cywilnego.

• Budowanie pokoju (peace-building) - termin ten dotyczy wszelkich inicjatyw podejmowanych w celu wsparcia działań poszczególnych państw dążących do utrzymania pokoju w okresie tuż po zakończeniu konfliktu. Prewencyjne akcje PB dotyczą szczególności

• Realizowania misji politycznych i nadzorujących wprowadzanie pokoju

• Wsparcie wyborów - np. poprzez wsparcie techniczne

• Odbudowa gospodarki

• Współpracy z organizacjami regionalnymi

• Rozwijanie kontaktów znos oraz z mediami lokalnymi

• Ewentualnie chodzić może o działanie na polu militarnym w postaci rozbrojenia, demobilizacji czy niszczenia broni

• Tworzenie pokoju (peacemaking) - oznacza działania mające doprowadzić do porozumienia walczących stron za pomocą środków przewidzianych w rozdziale VI KNZ. Tworzenie pokoju polega na skłonieniu dyplomatycznymi metodami stron konfliktu do zaprzestania działań zbrojnych oraz wynegocjowania pokojowego rozstrzygnięcia sporu. Wśród ważnych instrumentów znajdują się mediacja i arbitraż (podejmuje je SG na prośbę RB).

Podział misji pokojowych

• Wojskowe misje obserwacyjne - w ich skład wchodzą nieuzbrojeni oficerowie, ich zadaniem może być:

• Monitorowanie zawieszenia broni

• Patrolowanie granic czy stref zdemilitaryzowanych

• Siły pokojowe - tworzone z narodowych kontyngentów wojskowych zaangażowanych do zadań wynikających mandatu misji

Historia

13 operacji pokojowych uruchomionych w czasie zimnej wojny (11 z nich miało typowo wojskowy charakter) Najwięcej ich powołano na Bliskim wschodzie. Były to operacje o wąskim mandacie, a do ich zadań należało:

• Nadzorowanie zaprzestania walk, wycofanie wojsk stron walczących, zapobieganie wznowieniu walk, występowanie w roli pośrednika

• Udzielanie pomocy rządowi w zapobieganiu obcej interwencji w utrzymaniu spokoju i porządki

• Zapobieganie zaostrzeniu się walk między zwaśnionymi społecznościami oraz przywrócenie prawa i porządku

Spośród ponad 50 operacji tego typu uruchomionych od roku 1948 ponad 2/3 tj. 37 powołano do życia w latach 90 - tych. W tym samym okresie 29 operacji wypełniło swój mandat. Liczba personelu wojskowego i cywilnego biorącego w nich udział podlega znaczącym fluktuacjom. Na początku dekady lat 90 - tych łączna ich liczba nie przekraczała 10 000. W 1993 roku związku min. Z operacjami UNSOM II w Somalii i UNPROFOR w byłej Jugosławii wzrosła do 78 000. W 1994 same tylko siły UNPROFOR liczyły 40 000 żołnierzy, W 1995 r liczba ta spadłą drastycznie związku z wygaśnięciem obu mandatów osiągając na początku 1996 do 29 000. W kolejnych 3 latach następował dalszy spadek aż do połowy 1999, kiedy to ograniczono liczbę personelu do 12 000 osób. Ważną cechą operacji typu PK w latach 90 - tych był rosnący udział personelu cywilnego w tym w szczególności policyjnego. Na początku tj. do roku 1993 było to ok. 1500-2000 osób, podczas gdy w końcu 2000 już niespełna 8 000. Podobnym fluktuacjom podlegał budżet operacji PK - w roku 1991 400 mln $. W 1993 3,6 mld $. (…). Kolejną ważną cechą jest rosnący udział w tego typu operacjach państw rozwijających się. Na początku 1991 r. wśród 10 największych ich uczestników znajdowały się tylko dwa tego typu państwa Ghana i Nepal.

Reforma misji wojskowych

Kontyngenty wysyłane przez państwa są „ubezwłasnowolnione”, ponieważ nie mogą stosować siły ofensywnej - mogą się jedynie bronić. 70-75% wydatków ONZ to koszty operacji wojskowych. Pojawił się więc problem finansowania tychże misji a dokładnie stworzenia łatwego i przejrzystego systemu finansowania misji wojskowych.

W 2000 roku został przedłożony państwom członkowskim raport dotyczący operacji pokojowych, tzw. „Raport Brahimiego” (powstały pod przewodnictwem Lakhdara Brahimiego, Specjalnego Przedstawiciela SG w Afganistanie)

• Raport ten wskazał na biorąc zaprzykład akcję w Rwandzie w 1994 roku i Srebrenicy w 1995 r. brak konsensusu pomiędzy państwami członkowskimi codo podjęcia właściwej akcji.

• Postulował zwiększenie liczby personelu oraz silniejsze polityczne finansowe i materialne wsparcie ze strony państw członkowskich a szczególnie ze strony państw zasiadających w RB.

Państwa członkowskie zareagowały pozytywnienia „Raport Brahimiego”. ZO NZ zaaprobowało 50% wzrost liczby personelu w Departamencie Operacji Pokojowych oraz przyznało ok. 150 mln $ na wyposażenie bazy logistycznej NZ w Brindisi (Włochy).

W dniach od 14 do 16 września 2005 r. odbył się w Nowym Jorku Światowy Szczyt. Zakończył się on przyjęciem Dokumentu końcowego szczytu, który zwracał uwagę min. Na:

• Potrzebę szybkiego rozmieszczenia sił pokojowych

• Zdecydowano również o powołaniu Komisji ds. Budowania Pokoju. Jej zadaniem jest pomoc państwom przejściu ze stanu wojny w stan pokoju. W czerwcu 2006 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Komisji.

7 września 2006 roku SG zaprezentował na forum ZO raport „Inwestujemy w ONZ dla wzmocnienia światowej organizacji”. Raport zawiera propozycje, które maja przekształcić ONZ skuteczniejszą i bardziej przejrzystą organizację międzynarodową sposób odzwierciedlający fakt, że obecnie 70% rocznego budżetu to operacje pokojowe.

Geneza zainteresowania walką z terroryzmem

Problem terroryzmu był przedmiotem zainteresowania ONZ od samego początku jej istnienia. U podstaw tego zainteresowania leżało przekonanie, że tylko globalne współdziałanie koncentrujące się na eliminacji przyczyn tego zjawiska może być skuteczne.

1968 roku - umiędzynarodowienie terroryzmu - porwanie izraelskiego samolotu

Organy ONZ zajmujące się tą problematyką

• Zgromadzenie Ogólne

• Komitet Ad Hoc ds. Terroryzmu

• Rada Bezpieczeństwa

• Komitet Antyterrorystyczny (2001)

• Rada Gospodarczo-Społeczna i organizacje wyspecjalizowane (min. MAEA, WHO, Światowa Organizacja Celna, Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego)

• MTS

• Sekretarz Generalny

• Grupa Robocza ds. wypracowania polityki terroryzmu

• Panel Wysokiego Szczebla ONZ ds. Zagrożeń, Wyzwać i Zmiany

Geneza zainteresowania walką terroryzmem

RB ONZ zajęła się po raz pierwszy kwestią terroryzmu w 1948 r. w związku zabójstwem mediatora NZ w konflikcie palestyńskim Folke Bernadotte, wyrażając swe głębokie oburzenie. Do lat 70-tych XX wieku to zainteresowanie było jednak pobieżne i nie przekładało się na widoczną współpracę międzynarodową.

Walka z terroryzmem

W ciągu 3 ostatnich dekad XX wieku ONZ przyjęła kilkanaście umów międzynarodowych mających na celu zwalczanie terroryzmu międzynarodowego. Mają one jednak charakter fragmentaryczny (J. Syminides) a nie uniwersalny.

Walka z terroryzmem

Nie wypracowano spójnej definicji terroryzmu międzynarodowego. Nie pomogło nawet powołanie przez ZO w 1972 Komitetu ad hoc do spraw międzynarodowego terroryzmu, którego jednym z zadań było wypracowanie takiej definicji. Państwa poróżniła min. Odmienna ocena działalności ówczesnych ruchów narodowowyzwoleńczych. Dość ważnym etapem w działalności antyterrorystycznej ONZ były decyzje, które zapadły po zamach na USA z 11 września 2001 r. Warto tu choćby zwrócić uwagę na rezolucję RB nr 1368 z 12 września 2001 r., w której uznano każdy akt terroryzmu międzynarodowego za bezpośrednie zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego. W związku z tą rezolucją pozostają także rezolucje nr 1373 i 1377. Potwierdzono w nich prawo do samoobrony państw członkowskich obliczu nielegalnego użycia siły w stosunkach międzynarodowych przez międzynarodowe ugrupowania terrorystyczne, co stanowi pogwałcenia Deklaracji zasad z 1970 r. W październiku 2001 roku powołano na mocy decyzji SG ONZ Polityczną Grupę Roboczą ONZ ds. Terroryzmu. ZO przyjęło powyższą strategię w 2006 r. w formie rezolucji (60/288). Załącznikiem do niej był Plan Działania. Zasugerowano w niej konieczność podjęcia wszelkich działań, które mogłyby przyczynić się do eliminacji źródeł terroryzmu. Podkreślano konieczność współpracy państw sferze prawa oraz powstrzymania się nawet od pośredniego wpierania aktywności terrorystycznej.

ONZ nie jest predysponowana do odgrywania aktywnej roli operacyjnej mającej na celu zwalczania konkretnych grup terrorystycznych czy też polegających na rozwoju odpowiednich instrumentów wywiadowczych te wysiłki wspierających. Jest to domena zainteresowania państw członkowskich.

Rolę ONZ należałoby natomiast ograniczyć do:

• Zniechęcania różnych grup dysydenckich całego świata do stosowania terroryzmu i delegitymizowania możliwości stosowania przez nie tej formy przemocy, a w szczególności do

• Rozwijania szerokiej międzynarodowej współpracy dziedzinie walk z terroryzmem opartej na poszanowaniu praw człowieka.

NATO

Geneza sojuszu

USA i Kanada wychodząc naprzeciw potrzebom obronnym krajów zachodnioeuropejskich rozpoczęły z nimi negocjacje w sprawie utworzenia Sojuszu. Do tego procesu włączono także Danię, Islandię, Norwegię, Portugalię i Włochy. W kwietniu 1949 roku podpisano Traktat Waszyngtoński.

Ewolucja Paktu

W 1952 roku do Traktatu przystąpiły Grecja i Turcja. W 1955 roku do NATO przyjęto RFN. Przyjęcie Niemiec do Sojuszu, poprzedzone utworzeniem w 1954 roku UZE, wywołało w bloku państw socjalistycznych utworzenie Układu Warszawskiego (1955).

Funkcje NATO

Głównym celem NATO jest zagwarantowanie środkami politycznymi i militarnymi, wolności i bezpieczeństwa wszystkim swoim członkom, zgodnie z zasadami KNZ. Podstawową zasada operacyjną Sojuszu jest wzajemna współpraca suwerennych państw oparta na niepodzielności bezpieczeństwa jego członków. Traktat Północnoatlantycki - podstawa formalnoprawna Sojuszu, został osadzony na podstawie art. 51 KNZ, który potwierdza niezbywalne prawo każdego niepodległego państwa do samodzielnej zbiorowej samoobrony.

Członkowie NATO

Albania (od 2009)	Francja (od 1949)	Luksemburg (od 1949)	Słowacja (od 2004)
Belgia (od 1949)	Grecja (od 1952)	Łotwa (od 2004)	Słowenia (od 2004)
Bułgaria (od 2004)	Hiszpania (od 1982)	Niemcy (od 1955)	Stany Zjednoczone (od 1949)
Chorwacja (od 2009)	Holandia (od 1949)	Norwegia (od 1949)	Turcja (od 1952)
Czechy (od 1999)	Islandia (od 1949)	Polska (od 1999)	Węgry (od 1999)
Dania (od 1949)	Kanada (od 1949)	Portugalia (od 1949)	Wielka Brytania (od 1949)
Estonia (od 2004)	Litwa (od 2004)	Rumunia (od 2004)	Włochy (od 1949)

Funkcje NATO

Najważniejszymi środkami za pomocą których Sojusz realizuje swą politykę bezpieczeństwa są:

• Utrzymanie odpowiedniego potencjału militarnego wystarczającego do niedopuszczenia do wybuchu wojny oraz zapewnienia skutecznej obrony

• Ogólna zdolność do rozwiązywania kryzysów mających wpływ na bezpieczeństwo członków

• Aktywne rozwijanie dialogu z innymi państwami

• Gotowość do współpracy w zakresie bezpieczeństwa europejskiego, włącznie z użyciem środków umożliwiających dalszy postęp sferze kontroli zbrojeń i rozbrojenia

Dla osiągnięcia zasadniczych celów Sojuszu wykonuje następujące podstawowe zadania w dziedzinie bezpieczeństwa

• Tworzy fundament trwałego bezpieczeństwa europejskiego

• Zgodnie z art. 4 Traktatu Północnoatlantyckiego stanowi transatlantyckie forum sojuszniczych konsultacji

• Zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego (…)

NATO w latach 90-tych XX wieku - utworzono Północnoatlantycką Radę Współpracy NACC. Inauguracyjne spotkanie tego organu odbyło się 20 grudnia 1991 roku z udziałem 6 państw Europy Środkowo-Wchodniej i 3 państw bałtyckich. Zadaniem NACC miało być ułatwienie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa na wszystkich możliwych szczeblach oraz nadzorowanie rozwoju więzi instytucjonalnych o kontaktów nieformalnych.

W 1997 roku NACC przekształciła się w Euroatlantycką Radę Partnerstwa EAPC - skupiając 22 państwa uczestniczące w programie ”Partnerstwo dla Pokoju” konsultacje w ramach NACC koncentrowały się na następujących kwestiach

• Utrzymanie pokoju

• Koncepcje kontroli zbrojeń i rozbrojenia

• Planowanie obronne

• Demokratyczne założenia relacji cywilno-wojskowych

• Restrukturyzacja przemysłu zbrojeniowego

• Wydatki obronne

W styczniu 1994 roku narodził się program „Partnerstwo dla Pokoju”. Współpraca w ramach tego programu miała na celu:

• Rozwój współpracy w obszarze bezpieczeństwa

• Zapewnienie stabilności na kontynencie poprzez:

• Zwiększenie przejrzystości budżetów obronnych

• Umacnianie cywilnej kontroli nad wojskiem

• Wspólne ćwiczenia i planowanie obronne

• Uzyskanie poprzez partnerstwo zdolności do współdziałania z NATO sferze operacji o charakterze pokojowym i humanitarnym

Dzisiaj w ramach tego programu realizowanych jest szereg zróżnicowanych przedsięwzięć adresowanych do trzech kategorii uczestników:

• Wszystkich państw biorących udział w PdP - Wzmocnione i Bardziej Operacyjne Partnerstwo EMOP (…)

Struktura organizacyjna

Istnieje struktura cywilna i podporządkowana jej struktura wojskowa. Najważniejszym organem cywilnym jest Rada Północnoatlantycka. W skład Rady wchodzą reprezentanci wszystkich państw członkowskich NATO. Funkcja przewodniczącego Rady jest rotacyjna, natomiast wiceprzewodniczącymi są Sekretarze Generalni NATO.

1. Hastings Lionel Ismay: 4 kwietnia 1952 - 16 maja 1957

2. Paul-Henri Spaak: 16 maja 1957 - 21 kwietnia 1961

3. Dirk Stikker: 21 kwietnia 1961 - 1 sierpnia 1964

4. Manlio Brosio: 1 sierpnia 1964 - 1 października 1971

5. Joseph Luns: 1 października 1971 - 25 czerwca 1984

6. Peter Carington, 6. baron Carrington: 25 czerwca 1984 - 1 lipca 1988

7. Manfred Wörner: 1 lipca 1988- 13 sierpnia 1994

8. Sergio Balanzino: 13 sierpnia - 17 października 1994

9. Willy Claes: 17 października 1994 - 20 października 1995

10. Sergio Balanzino: 20 października - 5 grudnia 1995

11. Javier Solana: 5 grudnia 1995 - 6 października 1999

12. George Robertson, baron Robertson of Port Ellen: 14 października 1999 - 1 stycznia 2004

13. Jaap de Hoop Scheffer: 1 stycznia 2004 - 1 sierpnia 2009

14. Anders Fogh Rasmussen: 1 sierpnia 2009 - obecnie sprawuje urząd

1 | Strona

Struktura Interpolu

Ronald Noble- Sekretarz Generalny Interpolu od 2000 roku

Wykład| Dr A. Wejkszner

Organizacje międzynarodowe (2011)

Michał „Windmaker” Banach

---