BANKOWOŚĆ ELEKTRONICZNA

Czasy, kiedy można było dokonywać operacji bankowych tylko przy tradycyjnym okienku kasowym już dawno minęły. Banki zdały sobie sprawę z tego, że tradycyjna forma komunikacji z klientami nie zaspokaja ich potrzeb oraz jest dla nich niewygodna. Klienci zazwyczaj musieli poświęcić czas na dotarcie do oddziału banku, potem stać w kolejce, sam bank również ponosił większe koszty obsługi.

Powoli rozwinięto jednak nowe metody dostępu do informacji o rachunkach i dokonywania operacji. Pierwszym pomysłem na poprawienie wygody klienta było użycie do tego celu telefonu - dziś w ofercie informację telefoniczną mają niemalże wszystkie banki. Kolejnym środkiem ku zwiększaniu komfortu realizacji operacji przez klienta stały się bankomaty, początkowo umożliwiające tylko dokonywanie wypłat gotówki z rachunku, później również wpłat oraz dokonywanie przelewów. Obecnie oplatają one świat coraz gęstszą siecią pozwalając na dokonanie tego prawie w każdym miejscu na świecie, przez 24 godziny na dobę. Po bankomatach przyszła kolej na komputery i internet. W ofercie banków pojawił się tzw. home banking, polegający na bezpośredniej komunikacji klienta z bankiem za pośrednictwem modemu, komputera oraz specjalnego oprogramowania.

W końcu pojawiła się bankowość internetowa, która coraz częściej zastępuje i wypiera home banking. Zasadnicza różnica między nimi polega na tym, że w pierwszym przypadku użytkownik łączy się przy pomocy specjalnego oprogramowania (często specjalną, dzierżawioną linią) bezpośrednio z serwerem bankowym, podczas gdy w drugim wystarcza popularna przeglądarka internetowa.

Sposoby korzystania z bankowości elektronicznej

Pod pojęciem bankowości elektronicznej kryje się grupa usług oferowanych przez banki, do których dostęp odbywa się za pośrednictwem urządzeń elektronicznych oraz łącza telekomunikacyjnego. W zależności od tego za pomocą jakiego urządzenia łączysz się z bankiem mogą to być usługi bankowe za pośrednictwem:

• komputera,

• telefonu,

• bankomatu,

• POS-u.

Usługi zaliczane do bankowości elektronicznej przede wszystkim ułatwiają dostęp do rachunku bankowego. W zależności od banku i oprogramowania dostęp może być ograniczony jedynie do biernego wglądu w stan konta oraz uzyskania informacji o pozostałych usługach banku albo umożliwiający dokonywanie operacji na koncie takich jak przelewy, czy zakładanie lokat.

Bankowość elektroniczna za pośrednictwem komputera

W ramach bankowości elektronicznej za pośrednictwem komputera możemy rozróżnić:

• Internet banking - dostęp do rachunków bankowych za pośrednictwem przeglądarek internetowych,

• Home Banking - obsługa rachunków przez modem za pomocą specjalnego oprogramowania.

Internet banking

Usługi bankowe w Internecie (ang. Internet banking) umożliwiają, jeśli założysz odpowiednie konto, dokonywanie płatności, przelewów, tworzenie lokat, zastrzeganie kart, czeków, jednym słowem prawie wszystkich klasycznych operacji bankowych przy pomocy dowolnego komputera podłączonego do sieci Internet. Niewątpliwą zaletą takiego konta jest to, że bez wychodzenia z domu możesz "załatwić" swoje sprawy w banku i to co najważniejsze dostęp do operacji bankowych jest dużo tańszy niż w tradycyjny sposób.
Zastanawiasz się pewnie nad bezpieczeństwem transakcji. Otóż banki z myślą o nas klientach stosują wiele metod zwiększających bezpieczeństwo Twoich pieniędzy. Transmisja danych jest zawsze szyfrowana, natomiast "wejście" do konta zabezpieczone jest procedurami uwierzytelniania. W zależności od banku zabezpieczenia te różnią się od siebie. Dlatego przed wyborem banku sprawdź dokładnie jak bank chroni dostępu do Twojego konta. Ostatnio w ramach bankowości internetowej banki zaczynają oferować także produkty kredytowe, dając Ci możliwość złożenia aplikacji kredytowej on-line.

Home banking

W tradycyjnym ujęciu jest to system obsługi rachunków bankowych, który umożliwia Ci nie wychodząc z domu, a używając jedynie publicznej sieci telefonicznej (w tym telefonii komórkowej) i komputera ze specjalnym oprogramowaniem, dokonywanie określonych operacji bankowych. System umożliwia aktywne korzystanie z rachunków bankowych bez ograniczenia w czasie. Dostęp do systemu zabezpieczony jest hasłami, natomiast transmisja danych kodowana. Komunikacja pomiędzy bankiem a klientem może odbywać się w trybie on-line lub off-line kiedy to przesyła się wyłącznie zmiany w danych dokonane uprzednio.

Bankowość elektroniczna za pośrednictwem telefonu
Konto przez Wap

Jest to nowa usługa wprowadzana przez banki. Dzięki tej usłudze masz dostęp do operacji bankowych za pośrednictwem telefonu komórkowego GSM wyposażonego w przeglądarkę WAP. Do tej pory pilotażowy program wapowski uruchomił WBK S.A., natomiast zapowiada taką usługę Fortis Bank S.A. Za pośrednictwem WAP-u możesz między innymi dokonywać przelewów między własnymi rachunkami, zakładać i likwidować lokaty, uzyskiwać informacje o ofercie.

Konto przez SMS

Jest to usługa, dzięki której za pomocą telefonu komórkowego GSM obsługującego odbieranie i wysyłanie SMS-ów możesz dokonywać prostych operacji bankowych takich jak składanie przelewu na określony wcześniej rachunek, zakładanie lokat, uzyskiwanie informacji między innymi o saldzie rachunku.

Automatyczny serwis telefoniczny

Nazywany w bankach bankofonem, teleserwisem itp. umożliwia uzyskanie za pomocą telefonu (pracującego w trybie wybierania tonowego) całodobowego dostępu do prowadzonych przez bank rachunków oraz uzyskanie różnych informacji związanych z ofertą banku. Serwis działa w sposób zautomatyzowany poprzez bezpośrednie połączenie z systemem komputerowym, w oparciu o uprzednio nagrane komunikaty głosowe. Każdy klient korzystający z automatycznego serwisu telefonicznego otrzymuje swój prywatny telekod, którego wstukanie umożliwia dostęp do rachunku.

Bankowość elektroniczna za pośrednictwem bankomatu

Dzięki wybranym bankomatom klienci usług bankowych mogą dokonywać przelewów na inne rachunki, zakładać lokaty, zasilać gotówką własne konto, czy sprawdzać saldo i drukować wyciągi z rachunku.

TWÓJ BANKIER W SIECI

Już około 60 tysięcy Polaków prowadzi osobiste transakcje bankowe przez Internet. Jeszcze do niedawna internetowe oferty polskich banków
na rynku detalicznym były raczej mało interesujące. Dopiero nowy, całkowicie wirtualny oddział BRE Banku uderzeniowo zmienił tę sytuację. Sprawdziliśmy: jest rzeczywiście najlepszy!

Na billboardach oferta może zaintrygować. Internetowe konto dotąd kojarzyło się nam z dostępem do pieniędzy z domowego peceta, płaceniem rachunków bez ruszania się z domu czy błądzenia po skomplikowanym labiryncie tran-sakcji "na telefon". O innych korzyściach trudno było mówić, bo zabawa w Internet jest kosztowna (chyba że surfujemy w pracy...), a na dodatek banki lubiły liczyć sobie ekstra za nowinki. Tymczasem coś, co się nazywa mBank, pomija kwestie techniczne i przemawia z plakatów bezpośrednio do naszego portfela. Internetowy bank - całkowicie "wirtualny", czyli pozbawiony zwykłych oddziałów z cegły, tynku i ewentualnie marmuru - oferuje szokujące wręcz oprocentowanie. Na rachunku bieżącym jest ono wyższe niż w zwykłych bankach dają za lokaty terminowe! Musi tu być jakiś haczyk, myśli sobie niejeden.

Czy takie konto jest trudno obsługiwać? I tyle się słyszy o kradzieżach przez Internet. A co się stanie, jak padnie im serwer - czy ten mBank nie rozpłynie się w powietrzu jak dym, razem z moimi pieniędzmi? Odważni są zadowoleni, nie trzeba chodzić do banku, żeby założyć rachunek; wystarczy tylko wysłać (pocztą lub elektronicznie) kserokopię dowodu osobistego i wypełnić formularz na sieciowej witrynie mBanku. Otwiera się on nieznośnie długo, ale niecierpliwi mogą dane przedyktować przedstawicielowi banku telefonicznie. Konto jest aktywne najdalej po czterech dniach roboczych. Inne banki wymagają od internautów pofatygowania się do swojego biura, więc mBank zdobywa już na starcie przewagę nad konkurencją. Co więcej: założenie konta i przelewy w mBanku nic nie kosztują. (Nie zapominajmy jednak o opłatach za korzystanie z Internetu!). Klient dostaje też kartę bankomatową. Odsetki naliczane są (kapitalizacja) co miesiąc, więc rzeczywiste oprocentowanie depozytu w mBanku sięga niemal 18 proc. w skali roku. Więc gdzie jest haczyk? - Nie ma haczyka - twierdzi zwierzchnik mBanku Wojciech Kostrzewa. Wirtualny oddział jest prawie w całości automatyczny, ma więc niskie koszty i może podzielić się oszczędnościami z klientami. Istotne ograniczenie w mBanku: nie można robić debetu, czyli przekroczyć stanu konta. PKO BP i Pekao SA, które również oferują wirtualne usługi, dopuszczają debet na rachunkach (limit jest zazwyczaj ustalany indywidualnie). Oprocentowanie naszych pieniędzy na ich kontach jest jednak niższe. Internetowe oddziały obu banków funkcjonują w nieco bardziej zachowawczy sposób niż mBank; aby np. założyć rachunek w jednym z nich, trzeba osobiście pofatygować się do oddziału, a cała operacja zajmuje do dwóch tygodni. Zestawienie innych istotnych dla użytkownika cech 10 internetowych kont bankowych obecnie oferowanych w Polsce - patrz tabelka na dole strony - pokazuje, że BRE na razie bije rywali na głowę. Pozostaje pytanie, na ile bezpieczny jest taki bank, który w całości (no, prawie...) mieści się w komputerze. Dwa stopnie zabezpieczeń.

Co się dzieje, na przykład, w razie awarii serwera? Inny komputer, zapasowy, przejmuje jego funkcje. A gdy pada Internet? Do e-konta mamy też dostęp przez telefon i telefoniczne systemy przesyłania wiadomości (SMS i WAP). Mniej bezpieczny, ale jest.

A jak wygląda bezpieczeństwo połączeń internetowych? Najpopularniejszym sposobem zabezpieczenia jest tzw. protokół SSL, służący do szyfrowania transmisji danych między przeglądarką klienta a bankowym serwerem. Aby zaś nikt nie mógł się podszyć pod klienta, stosuje się dwa stopnie "uwierzytelnienia". Pierwszy (tzw. uwierzytelnienie proste) to hasło i identyfikator. Ta forma służy jedynie do sprawdzania salda rachunku czy ostatnich operacji. Przelewy pieniędzy chroni już uwierzytelnienie silne.
W polskich bankach funkcje te pełnią specjalne urządzenia elektroniczne (tzw. tokeny) albo mechanizmy cyfrowe (certyfikaty cyfrowe i klucze kryptograficzne), które dodatkowo szyfrują komunikację między komputerem klienta a serwerem banku. Eksperci twierdzą, że te mechanizmy są wystarczające.
Część odpowiedzialności za bezpieczeństwo spada jednak na właściciela e-konta. Polskie banki umywają ręce od odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje - jeżeli zostały one dokonane przy użyciu znanego klientowi hasła. W USA internetowe banki szeroko stosują ubezpieczanie transakcji i monitorują je; gdy jakaś operacja wydaje się nietypowa, kontaktują się z klientem.
Kosztowny, czasem ograniczony dostęp do Internetu powoduje, że polscy klienci nie rzucają się na razie na e-konta. Banki też słabo je promują. Przemysław Lech Figarski, ekspert z Pekao SA, szacuje potencjalny rynek na internetowe usługi bankowe w Polsce na zaledwie 100 tys. osób. WBK i mBank, o których mówi się, że odniosły największy sukces, prowadzą po około 30-40 tys. e-kont, pozostałe banki po kilka tysięcy.

Ranking depozytów 3-miesięcznych (elektroniczne) - lipiec 2001 r.

Ranking wg efektywnego oprocentowania depozytu 3-miesięcznego (lokaty a'vista, lokaty terminowe) w stosunku rocznym. Zostały wzięte pod uwagę najbardziej korzystne lokaty na okres 3 miesięcy na kwotę 10 tys.zł.Obejmuje produkty dla klientów indywidualnych z dostępem internetowym lub telefonicznym.

miejsce	bank	rachunek	oprocentowanie efektywne	oprocentowanie nominalne	uwagi
1	Inteligo	Konto	17,80	16,5 (zm)	rachunek ror
1	mBank	eMax	17,80	16,5 (zm)	lokata a'vista
1	VW Bank Direct	Plus Konto	17,80	16,5 (zm)	rachunek ror
4	Lukas Bank	Konto (e-Bank)	17,32	16,30 (zm)	lokata 3-miesięczna
5	BPH	Sez@m	15,55	14,5 (st)	lokata 10-dniowa
6	BZ WBK	Konto24	14,37	13,5 (st)	Lokata24 1-miesięczna
7	Fortis Bank	R. Srebrny, Złoty	14,34	13,4 (zm)	lokata nocna
8	Raiffeisen Bank	Lokata termin.	14,97	14,2 (zm)	lokata 3-miesięczna
9	AIG Bank	Lokata Direct+	14,86	14,1 (st)	lokata 3-miesięczna
10	LG Petro Bank	netKonto (LGnet)	14,75	14,0 (st)	nLokata 3-miesięczna
11	PKO BP	eSuperkonto (ePKO)	14,53	13,8 (st)	e-Lokata 3-miesięczna
12	Fortis Bank	Lokata termin.	13,21	12,6 (zm)	lokata 3-miesięczna
13	Bank Śląski	Lokata	13,10	12,5 (zm)	lokata 3-miesięczna
14	Citibank	CitiKonto	13,10	12,5 (zm)	lokata 3-miesięczna
15	Bank Pekao	Lokata termin.	11,35	10,9 (zm)	lokata 3-miesięczna

Oprocentowanie nominalne - stosunek zysków z lokaty do początkowej kwoty lokaty, wyrażony w procentach, bez uwzględnienia efektu kapitalizacji. Najczęściej podaje się nominalną stopę procentową w skali roku.
Oprocentowanie efektywne - różni się od oprocentowania nominalnego tym, że uwzględnia kapitalizację odsetek. W czasie trwania lokaty mogą być naliczane odsetki (np. po miesiącu), które zwiększają saldo lokaty. Dalsze odsetki liczone są już od powiększonej w ten sposób kwoty lokaty.Fortis Bank - oprocentowanie średnie dla okresu 29.06.2001-10.07.2001

źródło: banki, obliczenia własne

Ranking oprocentowania a'vista (internet) - lipiec 2001 r.

Ranking wg oprocentowania rachunków a'vista (ROR, lokaty a'vista).Obejmuje rachunki dla klientów indywidualnych z dostępem internetowym.

miejsce	bank	konto	oprocentowanie nominalne
1	Inteligo	Konto	16,5
1	mBank	eMax	16,5
1	VW Bank Direct	Plus Konto	16,5
4	LG Petro Bank	netKonto	12
4	PKO BP	eSuperkonto	12
6	Lukas Bank	Konto	11
7	Fortis Bank	R. Srebrny	7,5
8	Bank Pekao	Eurokonto WWW	7
9	Citibank	CitiKonto	6,5-8
10	Bank Śląski	Konta z Lwem	6
11	Fortis Bank	e-Pakiet	5,5
12	BZ WBK	Konto24	5-6,5
13	BPH	Sezam	5-8

źródło: banki

Ranking McBanków - czerwiec 2001

Ranking wg liczby klientów indywidualnych posiadających rachunek ROR

miejsce	bank	klienci	placówki
1	Integrum	430 tys.	46
2	Citibank	300 tys.	115
2	Lukas Bank	300 tys.	97
2	Millennium	300 tys.	209
.	Bank Śląski Stareo	b.d.	142

źródło: banki

Ranking banków internetowych - wg liczby klientów (marzec 2001)

Ranking wg liczby klientów korzystających z kanału internetowego.
Obejmuje klientów indywidualnych, którzy mają dostęp internetowy do rachunków.

miejsce	bank	klienci internetowi	kanały elektroniczne	bankomaty	odmiejscowienie konta
1	WBK	42 tys.	4	500	nie
2	mBank	24,5 tys.	4	590	nie
3	BPH	14 tys.	3	600	tak
4	Handlobank	13 tys.	3	200	tak
5	TelePekao24	11,5 tys.	3	760	nie
6	Lukas Bank	5 tys.	2	600	tak
7	ePKO BP	4 tys.	3	1100	nie

Fortis Bank - brak danych
WBK - obejmuje klientów internetowych korzystających z ROR oraz kart Visa Credit

Liczba wszystkich klientów indywidualnych korzystających z rachunków internetowych:
ok. 115 tys.

Inne dane dla Polski:

• WBK: 79 tys. klientów korzystających z kanałów elektronicznych (przynajmniej jednego)

• mBank: eKonto - 24,5 tys. rachunków, eMax - 21, 5 tys. rachunków

• Bank Śląski: Homecash - 17,5 tys. klientów ind.

• MojeRachunki.pl - 2 tys. kont

• Podkarpacki Bank Spółdzielczy - 400 klientów ind.

Dla porównania kilka danych dla Europy Wschodniej:

• W końcu 2000 r. wiodący bank w Estonii prowadził 200 tys. kont internetowych (Estonia ma 1,5 mln mieszkańców)

• Na Węgrzech (10,8 mln mieszkańców) w połowie 2000 r. było ok. 25 tys. indywidualnych kont online, w końcu grudnia 2000 - 41 tys.

• W Słowenii (2 mln mieszkańców) konta online miało w połowie 2000 roku ok. 30 tys. klientów indywidualnych

Oferta kont internetowych wybranych banków

Nazwa banku	mBank
Telefon	0-801 3mBank, 0-801 362265 lub z tel. komórkowego [phone]
Strona www	http://www.mbank.com.pl
Nazwa usługi	mBank - kanał Internet
Rodzaj klienta	Klienci indywidualni
Nazwa rachunku podstawowego	eKonto
Oprocentowanie rachunku		Bank oferuje również rachunek eMax o oprocentowaniu 16,50%. Miesięczna kapitalizacja odsetek.
Zakładanie konta
Aby korzystać z usług internetowych mBanku należy założyć rachunek bankowy w mBanku. W tym celu klient może (do wyboru): skontaktować się z operatorem za pomocą mLinii (0-801 mBank czyli 0-801 36 22 65), wypełnić i wysłać wniosek przez Internet lub wydrukować i przesłać umowę pocztą na adres mBanku. Po otworzeniu rachunku klient musi aktywować kanały dostępu do usług bankowych - jednym z takich kanałów jest Internet.

Nazwa banku	Lukas Bank SA
Telefon	0-800 66 00 22
Strona www	http://www.lukas.pl
Nazwa usługi	LUKAS e-Bank
Rodzaj klienta	Klienci indywidualni
Nazwa rachunku podstawowego	Konto
Oprocentowanie rachunku		Kwartalna kapitalizacja odsetek
Zakładanie konta
Aby korzystać z usługi bankowości internetowej w Lukas Banku należy założyć rachunek ROR i zgłosić zainteresowanie usługą internetową w oddziale przez wypełnienie odpowiedniego wniosku. Posiadacze rachunku ROR mogą przesłać wniosek także za pośrednictwem Internetu, jednak aby aktywować usługę LUKAS e-Bank będą musieli złożyć wizytę w oddziale banku.

Nazwa banku	Bank Śląski SA
Telefon	0-800 65 66 66
Strona www	http://www.bsk.com.pl
Nazwa usługi	BSKOnLine
Rodzaj klienta	Klienci indywidualni
Nazwa rachunku podstawowego	Konto z Lwem
Oprocentowanie rachunku		Miesięczna kapitalizacja odsetek
Zakładanie konta
Aby korzystać z systemu BSKOnLine należy przesłać wniosek rejestracyjny, który jest udostępniony na stronie internetowej banku. Następnie, najwcześniej w kolejnym dniu roboczym od daty wysłania wniosku, należy zgłosić się do oddziału, w którym prowadzony jest rachunek bankowy w celu podpisania umowy

Nazwa banku	PKO BP S.A.
Telefon	0-800 120 139 lub 0-52 326 19 40 lub 0-52 326 19 42
Strona www	http://www.e.pkobp.pl
Nazwa usługi	e-PKO
Rodzaj klienta	Klienci indywidualni
Nazwa rachunku podstawowego	e-SUPERKONTO
Oprocentowanie rachunku		Miesięczna kapitalizacja odsetek
Zakładanie konta
Do założenia e-Superkonta niezbędne jest wypełnienie wniosku, dostępnego na stronie internetowej banku a następnie złożenie osobiście dokumentów w placówce PKO BP SA

1

---