Sprawozdanie z ćwiczenia z fizyki medycznej
Temat: Pomiary i rysowanie mikroobiektów za pomocą kamery lucida.
Wykonujący: Anna Karwowska Janusz Hryniewicz		Wydział Stomatologii Rok I Semestr I
Prowadzący: dr Hanna Domek
Grupa i podgrupa	Data wykonania ćwiczenia	Data oddania sprawozdania	Ocena	Podpis
K2

Rysowanie obrazów mikroskopowych jest szczególnie ważne przy nauce obserwacji. Jest wiele metod wykonywania rysunków mikroskopowych. Oczywiście technicznie najprostsze jest rysowanie bez środków pomocniczych. Jednak jeśli zależy nam na dokładnym odwzorowaniu obrazu z właściwą skalą i z całą jego złożonością stosuje się pryzmaty lub lustra, które bezpośrednio rzutują obraz na ekran. Cała trudność ogranicza się wtedy do zaznaczenia na papierze konturów widzianego obrazu. Do otrzymywania zarysu obrazu mikroskopowego w świetle dziennym używa się tzw. kamery lucida (camera lucida - łać. komora jasna). Aparaty te produkowane są jako nasadki rysunkowe lub jako tzw. aparaty rysunkowe Abbe'go. Zasadniczą częścią nasadki rysunkowej są 2 sklejone ze sobą pryzmaty. W otworze wyjściowym nasadki widoczne są 2 nałożone na siebie obrazy - powiększony obraz preparatu i obraz ekranu. Na tym ekranie (np. na papierze milimetrowym) możemy przerysowywać obrazy obserwowanych pod mikroskopem przedmiotów. Po odwzorowaniu obrazu mikroskopowego możemy dokonać pomiarów rozmiarów mikroobiektów za pomocą znanej nam już kamery lucida i specjalnej skali wzorcowej. Wzorcem do pomiarów wymiarów liniowych może być dowolna równomierna podziałka o znanych i odpowiednio małych odstępach np. stolik Bűrkera.

Stolik Bűrkera to prostokątna płytka szklana, która na części środkowej posiada wyrytą siatkę o ściśle określonych odległościach między liniami.

Ćwiczenie posiadało zasadniczo dwa cele:

1. wyznaczenie powiększenia mikroskopu za pomocą kamery lucida,

2. rysowanie obrazów i wyznaczenie wielkości mikroobiektów za pomocą kamery lucida.

Przebieg doświadczenia A:

W celu wyznaczenia powiększenia mikroskopu należało włączyć oświetlenie mikroskopu, w miejsce okularu włożyć kamerę lucida i nastawić obiektyw na powiększenie x10. Następnie położyć stolik Bűrkera na stoliku podstawowym mikroskopu i znaleźć jego obraz regulując ostrość śrubą mikro- i makrometryczną. Przed tak przygotowanym mikroskopem ułożyliśmy kartkę papieru na stole. Dalej konieczne było odpowiednie sprzężenie ustawienia mikroskopu, lampy oświetlającej i okienka kamery lucida w celu uzyskania dobrze widocznego obrazu skali wzorcowej na tle papieru. Następnie na połowie kartki narysowaliśmy widoczny w polu widzenia mikroskopu obraz (linię) oraz przerysowaliśmy skalę wzorcową. Zmierzyliśmy odległości wybranych linii na rysunku obrazu skali. Mając te pomiary oraz znając rzeczywiste wymiary siatki naniesionej na stolik Bűrkera mogliśmy już przystąpić do wyznaczania powiększenia. Podzieliliśmy otrzymane wartości przez odpowiadające im rzeczywiste wartości odległości na skali wzorcowej uzyskując w ten sposób powiększenie. Cały przebieg doświadczenia został powtórzony, z tym że teraz papier został umieszczony na drewnianej skrzynce, by zmniejszyć jego odległość od kamery lucida. Na drugiej połowie kartki przerysowaliśmy nowy obraz skali oraz linię widoczną w polu widzenia. Analogicznie zmierzyliśmy odległości i dokonaliśmy pomiaru powiększenia.

Uzyskane wyniki.

W doświadczeniu A przerysowany obraz miał 45mm. W odniesieniu do wzorcowej skali powiększenie wyniosło 240x.

W doświadczeniu B obraz miał 33mm co w porównaniu ze skalą wzorcową dało powiększenie rzędu 190x.

Przebieg doświadczenia B:

Znając już powiększenie obrazu widzianego w polu widzenia kamery lucida mogliśmy przystąpić do wyznaczenia wielkości mikroobiektów. W tym celu należało umieścić na stoliku mikroskopu preparat (włos) i tak ustawić mikroskop, aby patrząc przez kamerę lucida uzyskać dobrze widoczny obraz preparatu na tle papieru. Widoczny obraz przerysowaliśmy na papier z zaznaczoną wcześniej skalą. Dokonaliśmy pomiaru średnicy włosa i wykorzystując wyznaczone powiększenie mikroskopu zmierzyliśmy jego rzeczywistą grubość. Również to doświadczenie powtórzyliśmy dwukrotnie dla 2 różnych odległości (ustalonych wcześniej w ćw.1) kamery lucida od papieru w celu porównania i zwiększenia dokładności pomiaru.

Uzyskane wyniki.

W obu przypadkach (przy powiększeniu 240 i 190x) średnica włosa wyniosła 0,09mm.

Zastosowanie kamery lucida oraz stolika Bűrkera pozwala w bardzo łatwy i dokładny sposób odwzorować obraz widziany w mikroskopie i z dużą dokładnością dokonywać pomiarów mikroobiektów. Na podstawie wyników doświadczenia można wykazać, że wraz ze zmniejszeniem odległości między papierem a kamerą lucida zmniejsza się powiększenie. Potwierdzeniem dobrze wyznaczonego powiększenia mikroskopu w obu doświadczeniach był jednakowy wynik średnicy włosa.

Przeprowadzone doświadczenia są obarczone błędami pomiarowymi:

• mała ilość przeprowadzonych powtórzeń,

• pomiary obrazów dokonane były linijką z dokładnością do 0.1mm,

• końcowy wynik był zaokrąglony do 2 miejsc po przecinku,

• błędy wynikające z niedokładnego odwzorowania obrazu.

1

3

---