FOTO- I FOTOCHEMIOTERAPIA W LECZNICTWIE DERMATOLOGICZNYM

NAŚWIETLANIA UVB

* długość fali UVB - 280 - 320 nm

* 3 metody naświetlań:

- wąskie pasmo UVB (narrow-band NB-UVB) - 311 nm

- SUP (selective UVB phototherapy) - 305 - 325 nm

- cały zakres UVB

* określanie MED przed rozpoczęciem naświetlań

MED (Minimal Erythema Dose) - minimalna dawka rumieniowa - najmniejsza ilość UVB, która wywoła rumień na skórze widoczny po 24 godzinach od ekspozycji

* I naświetlanie - 80% MED

* kolejne dawki - wzrost o 15 - 30%

* częstość naświetlań - 3 - 5 x w tygodniu

UVB + UVA-1

* skuteczność porównywalna do metody NB-UVB lub UVA-1

* metoda stara, rzadko wykorzystywana

* główne wskazanie - AZS

NAŚWIETLANIA PUVA

PUVA = UVA + Psoraleny (furokumaryny)

* 8 - metoksy - psoralen * 5 - metoksy - oxoralen

(8-MOP, Geralen) (5-MOP, Oxoralen)

* 0,6 - 0,8 mg/kg masy ciała * 1,2 - 1,4 mg/kg masy ciała

* 2 godziny przed UVA * 2 godziny przed UVA

* w Polsce wycofany

* określenie dawki MPD

MPD (Minimal Phototoxic Dose) - minimalna dawka fototoksyczna - najmniejsza ilość UVA, która wywoła rumień widoczny po 24 godzinach od ekspozycji po uprzednim przyjęciu psoralenów

* I dawka - 75% MPD

* wzrost kolejnych dawek o 15 - 30%

* częstość naświetlań - 2 - 3 x w tygodniu

* ryzyko działań niepożądanych:

- ze strony skóry (plamy soczewicowate, świąd, raki skóry)

- ze strony oczu (zaćma) - wskazana konsultacja okulistyczna przed rozpoczęciem naświetlań; konieczna ścisła fotoprotekcja w dniu naświetlania

- ze strony wątroby (wzrost poziomu transaminaz)

Warianty metody PUVA

* PUVA - Bath

- dotyczy najczęściej dłoni i stóp

- moczenie w roztworze psoralenu ok. 20 minut

- naświetlania UVA ściśle określonego obszaru

* PUVA miejscowa

- naniesienie na skórę kremów / żeli zawierających psoraleny

- naświetlania ściśle określonego obszaru po ok. 20 minutach

METODA RE-PUVA

REPUVA = PUVA + Retinoidy (aromatyczne pochodne kwasu wit. A)

* początkowo 2 - 3 tygodnie sam retinoid

* redukcja dawki o 50% → włączenie UVA z psoralenem

* preparaty: - etretynat (Tigason)

- acetretin (Neotigason)

* działania niepożądane:

- takie jak w metodzie PUVA

- suchość skóry i błon śluzowych

- zwiększona urażalność

- wpływ na gospodarkę lipidową zależne od retinoidów

- teratogenność

Wskazania do leczenia światłem

1. metoda PUVA

* łuszczyca

* AZS

* przyłuszczyce

* liszaj płaski

* chłoniaki skóry

* GVHD

* bielactwo

* ziarniniak obrączkowaty

* pokrzywka barwnikowa

* łysienie plackowate

* twardzina ograniczona

* lymphomatoid papulosis

2. metoda UVA-1

* AZS - duże dawki ( do 130 J/cm2)

* twardzina układowa i ograniczona

* ziarniniak obrączkowaty

3. metoda UVB + UVA-1

* okres wstępny i naciekowy ziarniniaka grzybiastego

* rzadko w AZS

4. metoda RE - PUVA

* okres wstępny i naciekowy ziarniniaka grzybiastego

* łuszczyca krostkowa

* niereagujące na inne metody ciężkie postacie łuszczycy (z izotretynoiną)

* zespół Sezary'ego

5. metoda UVB - NB

* łuszczyca

* AZS

* bielactwo

* przyłuszczyce

* świąd mocznicowy

Fototerapia skojarzona

Przykład - bielactwo:

* małe ogniska, części dystalne ciała - PUVA - Bath

* L - fenyloalanina + UVA

* wstrzykiwanie autologicznych graftów keratynocytów i melanocytów do pęcherzy wywołanych ciekłym azotem + UVA

1