Produkcja odlewów ze stopów metali

ż. szare - 59%

ż. sferoidalne - 17%

ż. ciągliwe - 3%

staliwo - 9%

stopy cynku - 2%

stopy - miedzi 2%

stopy aluminium - 8%

stopy magnezu - <1%

Podział żeliw

ż. szare - (grafit) powszechnie stosowane na odlewy, około 60% produkcji

ż. białe - (cementyt Fe₃C) małe zastosowanie, odlewy powierzchniowo utwardzane

ż. połowiczne - (cementyt - grafit) małe zastosowanie, odlewy powierzchniowo utwardzane

ż. wermikularne - (grafit wermikularny, krętkowy, zwarty)

ż. sferoidalne - (grafit kulkowy)

ż. ciągliwe - (węgiel żarzenia)

Ferryt - graniczny roztwór stały C w żelazie α, zawiera 0,025% C, HB=60, plastyczny, wytrzymały, biały na zgładzie

Perlit - mieszanina eutektoidalna ferrytu i cementytu, najlepszy składnik struktury żeliwa, HB=200

Cementyt - węgiel związany (Fe₃C) bez granic na zgładzie, biały, bardzo twardy ale kruchy, HB=800

Grafit - mała wytrzymałość, kruchy, ma własności smarne, tłumi drgania

Austenit - graniczny roztwór stały C w żelazie γ, zawartość C 2,06%, plastyczny

Grafityzatory - Al,Cu,Si,Ti,C,Ni

Stabilizatory - Nb

Antygrafityzatory - W,Mn,Mo,Cr,S,Mg,Ce,V

Żeliwo szare EN-GJL-100- skład chem.

C 2,7-3,8% im mniejsza grubośc scianki odlewu tym więcej C w żeliwie

Si 0,8-2,7% im mniejsza grubośc scianki odlewu tym więcej Si w żeliwie

Mn 0,5-1,5% im wiecej Mn tym wieksza wytrzymałość

P 0,2-0,65% im więcej P tym większe Rm

S 0,08 - 0,15% im więcej S tym większe Rm

Wytop Żeliwa

Wsad:

- surówka wielkopiecowa 3,6 - 4,3%C, 0,7 - 3,8%Si

- złom żeliwny, stalowy

-żelazostopy (FeSi,FeCa,FeSiCa)

-dodatki stopowe

- modyfikatory (Si-Zr, Ti-Si,Si-Mn)

- odtleniacze (Si,Al.)

- topniki: kamień wapienny CaCO₃, dolomit CaMg(Co₃)₂,

Produkcja żeliwa sferoidalnego EN-GJS-350-22

- wytop żeliwa wyjściowego

- odsiarczanie poniżej 0,1%S

dodawanie sferoidyzatorów (Mg, Ce)

Żeliwo Ciągliwe EN-GJMW-350-4 otrzymywanie:

-wytop żeliwa białego(2,4 - 3,4%C)

-wykonywanie odlewów (odlewanie)

-obróbka cieplna (wyżarzanie) w atmosferze utleniającej powoduje całkowite usunięcie C z osnowy powstaje wtedy żeliwo ciągliwe białe W, w atmosferze obojętnej powstaje żeliwo ciągliwe czarne B

Schemat wyżarzania żeliwa ciągliwego białego:

950°C+Fe=>Fe₃C+CO₂->3Fe+2CO

Schemat wyżarzania żeliwa ciągliwego czarnego:

Fe₃C->3Fe+C(węgiel żarzenia)

I stadium - rozpad wolnego cementytu (pierwotnego)

II stadium - rozpad cementytu eutektoidalnego (wtórnego)

---