W 1 Genetyka - odkrycia

T.H Morgan i G. Mendel geny w chromosomach, geny jak koraliki na sznurku

Drosophila

• 4 pary chromosomów

• geny w jednym chromosomie- sprzężone

• genetyka klasyczna

T.D Łysenko genetyka to nauka imperialistyczna; absurdalne teorie samorództwa; wierzył że odmiany roślin powstają przypadkowo do lat 70-tych genetyka w ZSRR zakazana. W Polsce trwało to krótko.

Watson & Crick podwójna spirala, struktura cząsteczki; 2 łańcuchy DNA rozkręcają się i dobudowywanie cząsteczekdziedziczenie

1960-70 - rozszyfrowanie kodu genetycznego

1974 - inżynieria genetycznamanipulowanie genami

1990 - genomika 2001 - genom człowieka

1996- klonowanie zwierząt - Dolly

2000- Proteomika

• połączenie DNA wirusa sr40 i E. Coli hybrydowe DNA wprowadzono i namnożono w bakterii wstrzymano te badania bo bali się zmian onkogenicznych u człowieka (E. Coli w jelicie) rak mógł się stać chorobą zakaćną

• Genomika zautomatyzowano sekwencjonowanie DNA; można sekwencjonować całe genomy; w 2000 roku zsekwencjonowano genom człowieka; wcześniej bakterii. teraz chcą sekwencjonować neandertalczyka

• Klonowanie całych zwierząt a nie tylko DNA

• Badanie białek

• 3,3 miliardy nukleotydów DNA u człowieka 3 nukleotydy=1aminokwas

Sekwencja DNA

Collins poznając pełną sekwencję ludzkiego genomu otrzymaliśmy 3 podręczniki

1 - Manual przepis które geny co kodują

2 - podręcznik medycyny jakie cechy zależą od genów a jakie od środowiska

3 - podręcnik historii miejsce w stosunku człowieka do innych organizmów

• wszystkie choroby mają uwarunkowanie genetyczne (nawet zakaźne)

• 1 na 200 osób jest odporna na AIDSwirus wnika przez białko i jedna na 200 osób ma białko przez które nie może on wejść

• klasyczne choroby genetyczne (Fenyloketonuria, Galaktozemia przez 1 gen)

• choroby warunkowane przez kilkanaście genów (Schizofrenia)

• rakgeny powodujące nowotworzenieterapia genowa

• Humor supressors supresory nowotworów

• Badania nad DNA możliwość sprawdzania jak funkcjonują geny i ulegają lub nie transkrypcji w danej tkanceto do tego służy DNA- CHIP na płytkę nanosi się kawałki DNA jakiegoś genu i chip wkłada się do roztworu RNA i patrzy się który RNA złapie się i zhybrydyzuje to do czytnika i rozpoznaje się , w którym miejscu produkowany jest dany rodzaj RNA

• Manipulacje genetyczne nie tylko kombinacje DNA ale i zmienianie organizmów, produkcja leków, szczepionek przez zmodyfikowane organizmy

• „wielka mysz”wszczepiono do komórki jajowej hormon wzrostu ze szczura; mysz większa, wielkie świnie itd... świnia jadła wiecej, że koszt przyrostu świni transgenicznej był większy niż u świni normalnej

Mario Capechi- nobel 2007

za mysie knockouty- mutowanie genów wyższego organizmu; naświetla się mutagenem mutowanie dowolnego genu; ta metoda by na myszach tworzyć modele ludzkich chorób (mysz ma 60% genów wspólnych z człowiekiem)dobry model dla chorób, zmutowanie genów wywołuje się chorobę i szuka metod leczenia

• mutacja 1 genu tłusta mysz leczenie otyłości

• gen p53 najważniejszy supresor nowotworowy 2 allele zmutowane to mysz zdechnie na nowotwór wykrywane to u pacjentów z nowotworami; główne choroby nowotworowe chorzy mają w 60% mutację genu p53 zaczyna się proces nowotworowy gdy zmutuje inny gen; p53 nawali to start procesu nowotworowego

Można zmienić behawior myszy.

-mysz agresywna mutacja 1 genu; zagryzanie samców i gwałcenie samic

• gen dobrej matki mutacja w 1- genie; matka porzuca dzieci

Anemia sierpowata zamieniony gen zły na gen dobry; krwinki mają sierpowaty kształt; to efekt genu (te krwinki odporne na zakarzenie malarią) naprawa komórki wyleczono mysz z anemii sierpowatej zmutowane 4-geny fibroblastów by stały się komórkami o charakterze embrionalnym namnożono i wprowadzono gen na B-globinę do osobników mysz przestała chorować na anemię u człowieka to tez możliwe

Nowotwory

• od pacjenta pobierana komórki dendrytyczne wstawiono im gen pozwalający rozpoznać kom. nowotworowe raka prostaty (szybko przeżuty) wrażliwość na konkretne antygeny; wszczepia się pacjentowi

Bubble boy- chłopiec chory na SCIT wynik mutacji pojedynczego genu nie wytwarzane są limfocyty w ogóle; nie ma odporności; te dzieci są hodowane w sterylnych namiotach; dożywają kilkunastu lat. próby wprowadzenia prawidłowego genu operacja na szpiku kostnym

Wektor wirus na którym wprowadza się prawidłowy gen

Terapia genowa miażdżycy

• wprowadzanie genów kodujących białka angiotensynę i białka vEGF(wzrostu nabłonka naczyń krwionośnych) odbudowa naczyń krwionośnych; zamiast bajpasów trudno zmusić gen do długiego działania nie ma dobrych wektorów

A.Z Fire i G.C Mello - nobel 2006

Interferencja RNA czyli ciągle jest coś do odkrycia badali C.elegans są cząsteczki RNA, które mogą regulować pracę innych genów przez aktywację lub degradację mRNA

• można wyłączyć dowolny gen w orgnizmietrzeba by było zmutować gen we wszystkich komórkach; to trudne. Dlatego można wyciszyć, wprowadzając cząsteczkę RNA.

• Choroby neurobiologiczne wyłączanie pomaga zatrzymać nadprodukcję neurotransmitierów

• Z DNA możemy dowiedzieć się jaka była nasza przeszłość śledzimy dziedziczenie markerów (charakterystycznych sekwencji) które mutacje stałe a które powstają niedawno

• `Out of Africa' hipoteza, że przodkiem ludzi grupa osobników z Afryki, wywędrowało ok. 10 tys. Osobników to teoria Mitochondrialnej Ewy badano DNA matczyne

• markery w chromosomie Y badanie dziedziczenia w linii męskiej najcenniejsze DNA Aborygenów, Indian ludzi, którzy żyli jakiś czas na danym terenie.