Mitoza jest procesem odpowiedzialnym za namnażanie się komórek, w konsekwencji czego powstają komórki potomne, zupełnie podobne do komórki macierzystej, tyle że początkowo od niej mniejsze. Za przekazywanie cech komórkom potomnym odpowiedzialne jest jądro, dlatego też jego podział musi odbywać się w taki sposób, aby jądra komórek potomnych miały dokładnie taką samą zawartość, co jądro komórki macierzystej.
W czasie trwania mitozy wyróżnia się dwa zasadnicze etapy: kariokinezę i cytokinezę. Podczas kariokinezy następuje podział jądra, cytokineza z kolei polega na podziale i przeniesieniu cytoplazmy i zawartych w niej organelli do dwóch komórek potomnych.
Kariokineza jest bardzo skomplikowanym zjawiskiem, podzielonym na pięć następujących po sobie faz:

1. Profaza.
   

• Stopniowa kondensacja chromatyny, skręcanie się i grubienie nici chromatynowych, wytworzenie chromosomów mitotycznych. Każdy chromosom składa się z dwóch siostrzanych chromatyd połączonych ze sobą w miejscu zwanym centromerem.

• Początek tworzenia się wrzeciona kariokinetycznego. Wrzeciono kariokinetyczne jest to układ charakterystycznych włókienek zbudowanych z mikrotubul skupiających się na biegunach dzielącej się komórki. Wrzeciono podziałowe składa się z mikrotubul biegunowych i kinetochorowych.
  

2. Prometafaza.
   

• Fragmentacja otoczki jądrowej, zanikanie jąderka.

• Łączenie się kondensujących chromosomów z elementami wrzeciona podziałowego w sposób zapewniający prostopadłą orientację chromosomów w stosunku do długiej osi komórki.
  

3. Metafaza.
   

• Dalsza kondensacja chromatyny. Nić DNA ulega skróceniu 5-10 tysięcy razy.

• W pełni uformowane chromosomy, zbudowane z dwóch częściowo rozdzielonych chromatyd, układają się w płytce równikowej wrzeciona kariokinetycznego.
  

4. Anafaza.
   

• Szybkie oddzielenie się od siebie siostrzanych chromatyd (połączonych uprzednio w centromerze).

• Ruch chromatyd ku biegunom komórki poprzez skracanie się włókien wrzeciona kariokinetycznego.
  Ruch chromosomów jest procesem zsynchronizowanym, przebiegającym z szybkością, która maleje w miarę zbliżania się chromosomów do biegunów komórki.

• Początek tworzenia się wrzeciona cytokinetycznego.
  

5. Telofaza.
   

• Zgromadzenie chromosomów potomnych w dwóch przeciwległych biegunach.

• Rozluźnianie (dekondensacja) struktury chromosomów (tworzenie nowych jąder).

• Odtwarzanie jąderka i błony jądrowej (z elementów powstałych w profazie).

• Zanik wrzeciona kariokinetycznego.
  

Cytokineza jest podziałem cytoplazmy na dwie komórki siostrzane. Pomiędzy jądrami gromadzą się pęcherzyki pochodzące z aparatu Golgiego i siateczki śródplazmatycznej. W komórkach roślinnych tworzą one przegrodę pierwotną, która przeważnie rozrasta się w kierunku odśrodkowym. Błony pęcherzyków zlewają się ze sobą i tworzą zaczątek plazmolemy. W obrębie wrzeciona cytokinetycznego, w płaszczyźnie równikowej komórki, następuje odkładanie substancji pektynowej i mikrofibrylli celulozowych, które budują nową ścianę komórkową. W komórkach zwierzęcych w czasie telofazy w płaszczyźnie równikowej komórki powstaje bruzda, która stopniowo pogłębia się i dzieli cytoplazmę na dwie części. Po zakończeniu cytokinezy dochodzi do powstania dwóch komórek o równej objętości i identycznej liczbie chromosomów w każdym z nowo powstałych jąder komórkowych.