Psychologia indywidualna Adlera
Alfred ADLER (1870 -1937)
Założył w Wiedniu pierwszą poradnię dziecięcą, na wzór której rozwijało się później poradnictwo psychologiczno-wychowawcze.
Działanie człowieka jest uwarunkowane przyszłością a nie przeszłością, jak zakładała ortodoksyjna psychoanaliza.
Człowiek jest świadomy swoich celów, dążeń, możliwości i słabości.
Naczelna teza: człowiek jest z natury istotą społeczną i dlatego głównym czynnikiem motywującym jego działanie są potrzeby społeczne, z których najważniejsza jest potrzeba więzi ze społeczeństwem.
Dążenie człowieka jest ukierunkowane na cel, którym jest osiągnięcie przynależności, odnalezienie swojego miejsca w społeczeństwie.
Jednym z podstawowych dążeń jest dążenie do mocy.
Jeśli jednostce nie uda się przezwyciężyć poczucie małej wartości poprzez osiągnięcie sukcesu w jakiejś dziedzinie, wówczas może wytworzyć się poczucie niższości (kompleks niższości).
Każdy człowiek ma własny sposób dążenia do mocy.
Osoba zaburzona dąży do niej poprzez zachowania egoistyczne, czasami poprzez tzw. ucieczkę w chorobę.
Normalna osoba dąży do celów, które mają charakter społeczny.
Psychoanaliza kulturowa
Karen Horney (1885-1952) Niemka, od 1932 w USA.
Koncepcja potrójnego selfu
Self realny - realne możliwości;
Self idealny - zawyżone możliwości;
Self aktualny - zespół celów aktualnych.
W zdrowej osobowości istnieje harmonia pomiędzy selfem realnym i idealnym, tzn. jednostka nie stawia sobie ani za wysokich, ani za niskich celów.
Jednostka aktualizuje (realizuje) siebie, czyli dąży do optymalnego spełnienia własnych potencjalnych możliwości.
Służy temu proces poznawania siebie, rozumienia siebie - właściwa ocena możliwości, czyli selfu realnego, który powinien być drogowskazem dla stawiania sobie zadań.
Nerwica - self idealny > self realny.
Adekwatnemu poznaniu swoich możliwości pomaga albo przeszkadza środowisko społeczne.
Środowisko pomaga wówczas, jeśli osoba jest akceptowana i kochana, ma zapewnione poczucie bezpieczeństwa.
Jeśli człowiekowi zabraknie poczucia bezpieczeństwa, w osobowość wkrada się bezradność, poczucie emocjonalnej izolacji i zagrożenia od potencjonalnie wrogiego otoczenia.
Powstaje silne uczucie lęku.
Uczucie lęku może być redukowane na trzy sposoby:
- postawy do ludzi (poszukiwanie uczucia i opieki, rodzące zależność),
- przeciw ludziom (agresja do otoczenia)
- od ludzi (ucieczka od otoczenia).
Postawy te można dostrzec u każdego człowieka. W przypadku patologii jedna z nich zwykle wyraźnie dominuje.
Pomoc w takim wypadku polega na obdarzeniu tej osoby miłością.
Neurotyczne poczucie winy
Lęk przed dezaprobatą - ogromna rozbieżność pomiędzy twarzą, jako okazuje światu i sobie a wypartymi skłonnościami za nią ukrytymi; obrona pozorów. Ukrywane agresji, złości. Nie chce, aby inni widzieli, że czuje się słaby. Pozory siły.
Boi się, że zostanie zdemaskowany.
Zarzuca sobie braki, których inni nie dostrzegają.
Udawanie głupoty, ucieczka w chorobę.
Nie widzi konieczności zmiany u siebie.
Oskarża siebie, żeby inni go nie oskarżali.
Neopsychoanaliza
Erich FROMM (1900-1980), niemiecki socjolog i psycholog
Przedmiotem zainteresowań człowiek, który czuje się osamotniony i odizolowany, ponieważ został odseparowany od natury i od ludzi.
Poprzez rozwój cywilizacji, człowiek zyskał wolność, lecz jednocześnie utracił poczucie bezpieczeństwa osobistego, którego w społeczeństwie pierwotnym dostarczała mu identyfikacja z grupą.
Potrzeby
Afiliacji
Integracji
Indywidualności
Transcendencji
Posiadania zasad
12