70.Walka o kształt wyzwalanej Polski - plan ,,Burza” i Powstanie Warszawskie
Plan ,,Burza” przewidywał wystąpienie zbrojne przeciwko Niemcom i przejęcie władzy na ziemiach polskich przed wkroczeniem Armii Czerwonej, którą chciano powitać jako gospodarza terenu. Plan realizować zaczęła Armia Krajowa na Kresach Wschodnich (Wołyń, Wileńszczyzna, obszarze lwowskim i lubelskim). W większości przypadków początkowo dochodziło do współdziałania z Rosjanami, jednak po ujawnieniu struktur państwa podziemnego rozpoczęły się aresztowania jego członków przez NKWD, a żołnierzy rozbijano i kierowano do obozów pracy lub siłą wcielano do Armii Polskiej w ZSRR. Szybkie zbliżanie się Armii Czerwonej do stolicy spowodowało decyzję AK i rządu emigracyjnego o wywołaniu w Warszawie powstania w ramach akcji ,,Burza”. Do tego AK obawiała się rozbicia swej struktury, a wygrane powstanie mogło być atutem w rozmowach premiera Mikołajczyka w Moskwie w sprawie granic. Powstanie wybuchło 1 sierpnia 44r o godzinie 17.00 (godzina ,,W”). Powstańcy liczyli ok. 40 tyś pod dowództwem Tadeusza Bora - Komorowskiego. Siły niemieckie były tak samo liczne lecz lepiej uzbrojone (dowódcą był gen SS Bach Żeleski). W ciągu pierwszych dni powstańcy opanowali większą część Śródmieścia, Powiśla, Żoliborza, Woli i Starego Miasta. Lecz Niemcy ściągnęli do Warszawy posiłki i przystąpili do bezlitosnego tłumienia powstania i zrównania miasta z ziemią. Powstańcy nie mogli liczyć na pomoc Rosjan, gdyż Stalin wstrzymał ofensywą i czekał na rozwój wydarzeń. Opiero w połowie września Rosjanie zezwolili na lądowanie samolotom alianckim z pomocą powstańcom na swym terytorium, a próbę pomocy podjęła 1 Armia Wojska Polskiego, jednak przy ciężkich stratach musiała się wycofać. Postępujące zniszczenie stolicy, brak broni i amunicji oraz głód i brak wody spowodował, że 2 października po 63 dniach walki powstanie skapitulowało. Poległo 17 tyś powstańców, a 25 tyś było rannych. Straty ludności cywilnej wyniosły 180 tyś, a 600 tyś wysiedlono. Niemcy przystąpili do niszczenia stolicy, zostawiając same ruiny. Powstanie nie przyniosło żadnego efektu a straty były olbrzymie.