Psychologia
Wykłady 15.05.2009
Wykład przepisany z notatek od koleżanki.
1) r. emocjonalne pobudzające przyjemne - obejmują takie charakterystyki jak: krajobraz ekscytujący, ładny, stymulujący
2) r. emocjonalne pobudzające nieprzyjemne - środowisko odpychające, nieprzyjemne, irytujące, potężne
3) r. emocjonalne nieprzyjemne niepobudzające - reakcje emocjonalne nudne, bierne, posępne, leniwe
4) r. emocjonalne niepobudzające przyjemne - krajobraz powolny, senny, kojący, cichy
Reakcje te skłaniają do określonej aktywności
Ad1) do podjęcia aktywności ku obiektowi fascynacji - ????????? wzbudzającemu zainteresowanie
Ad2) opuszczanie źródła negatywnych emocji
Kaplanowie (nabożeństwo) - opracowali teorie regeneracji uwagi. Teoria zakłada, że ludzkie zauroczenie środowiskiem przyrodniczym pozwala odnowić zdolności człowieka do zwracania uwagi na zadanie zawodowe, rodzinne, towarzyskie.
Skąd teza regeneracji uwagi? Twierdzą oni, że naturalne krajobrazy scenerie są źródłami fascynacji i dlatego, przyciągają uwagę. Przyroda obfituje w różnego rodzaju fascynacje (chmury, śpiew ptaków, promienie słoneczne). Są źródłem miękkich fascynacji, satysfakcji, zauroczenia przyciąga uwagę jednostki bez większego wysiłku. Zatem naturalne scenerie środowiska stwarzają sposobność do refleksji, odświeżają naszą uwagę, wzmacniają ją byśmy mogli z niej korzystać po urlopie, wypoczynku turystycznym.
Emocje są związane z miejscami geograficznymi. Mają one dla nas szczególne znaczenie. Przywiązane do miejsca to poczucie zakorzenienia odnoszącego się do miejsc i krajobrazów, z którymi łączą się nasze lata młodości, doświadczenia, przeżycia.
Inteligencja:
- intelektualna - bystrość umysłu
- racjonalna
- emocjonalna - (I.E. - skrót)
I.E. stała się przedmiotem badań późno. Pojęcie I.E. pojawiło się dopiero w latach 80tych XX wieku. Pojęcie I.E. było próbą znalezienia inteligencji. Na pytanie, dlaczego ludzie inteligentni w sensie intelektualnym i racjonalnym nie zawsze osiągają sukces w życiu - zawodowym, towarzyskim, małżeńskim rodzinnym. Wszak słowo intelektualny człowiek sugeruje, że jest to człowiek mądry, rozważny, myślący, kojarzący fakty, zdolny, zaradny, rezolutny, bystry. Tacy ludzie powinni osiągać sukcesy. Wyniki badań mówią o ich niepowodzeniach w życiu zawodowym, rodzinnym, towarzyskim, małżeńskim nie radzą sobie w życiu z napotkanymi problemami. Ludzie przeciętni pod względem inteligencji racjonalniej i intelektualnej osiągają w tych sferach życia sukcesy. Odkrycie I.E. wykazało, że inteligencja racjonalna jest zależna, ściśle związana z innym procesem zachodzącym w mózgu tj. I.E. i inteligencja umysłu i inteligencja racjonalna jest ściśle zależna od I.E. zachodzącej w mózgu.
Inteligencja racjonalna bystrość umysłowa dotyczy umysłu racjonalnego postrzegania zjawisk procesów przedmiotów obiektów. Ta inteligencja pomaga poznać i zrozumieć świat, strukturę tego świata.
I.E, której rdzeniem jest uczciwe podejście do otoczenia, ludzi, zwierząt, przyrody. Pomaga rozumieć siebie i innych ludzi. Ta I.E. umożliwia nam realizowanie procesów komunikowania się. Powiada się, że I.E. jest esencją świadomego życia i działania ludzi. Obie wspomniane kategorie inteligencji - racjonalna i emocjonalna są warunkowane aktywnościami różnych części mózgu. Sprawne działanie umysłu inteligencji racjonalnej zależy od procesów zachodzących w korze mózgowej w stosunkowo niedawno powstałych warstwach kory mózgowej. I.E. jest czerpana z dużo starszych i głębiej położonych obszarów podkorowych. Zatem ośrodki emocji znajdują się nie w korze mózgowej, lecz pod korą np. ciało migdałowe zawiera ośrodki emocji i te ośrodki wywierają ogromny, przemożny wpływ na wszystkie funkcje mózgu. Stąd wiemy na pewno, że emocje sprawują większą kontrolę nad myśleniem niż myślenie nad emocjami. Odkrycie I.E. może wpływać sterująco na emocje - jest to mylne. Przy silnych emocjach myślenie jest nieskuteczne, znajduje się, więc pod wpływem tych silnych emocji.
Mayer i Sa????? - inteligencja emocjonalna zdefiniowana w zależności rozpoznawania i regulowania swoich własnych emocji i emocji innych osób oraz uczuć do kierowania myśleniem i działaniem. Na I.E. składają się dwojakiego rodzaju kompetencje tj. umiejętności
I. Kompetencje emocjonalne albo osobiste. Osoby posiadające te kompetencje posiadają wysoko rozwiniętą świadomość emocjonalną znaczy to:
1) samoświadomość
a) takie osoby dobrze wiedzą, jakie emocje odczuwają i dlaczego je odczuwają
b) zdaje sobie sprawę z tego jak ich uczucia wpływają na ich zachowanie
c) zdają sobie sprawę ze związków między uczuciami a tym, co myślą, robią i mówią.
d) mają świadomość swoich wartości i celów i kierują się nią.
2) samorealizacja, samokontrola - osoby o tej umiejętności
a) dobrze radzą sobie z grożącymi nagłym wybuchem, uczuciami i niepokojącymi oraz przygnębiającymi emocjami
b) zachować spokój i pozytywne nastawienie, nie upadając na duchu nawet w trudnych chwilach
c) zachowują zdolność jasnego myślenia i koncentracji mimo wywierania na nie presji
3) Motywacja - osoby, które posiadają tą kompetencję
a) są nastawione na osiąganie dobrych wyników i usilnie dążą do osiągnięcia swoich celów oraz sprostania kryteriom, które sobie wyznaczyli
b) ustanawiają sobie trudne cele i podejmują starannie obliczone ryzyko
c) poszukują informacji, która zmniejsza niepewność oraz znajduje sposoby lepszego wykonania swoich zadań
d) uczą się jak podnosić, jakość swojego działania
II. Kompetencje społeczne
1) Empatia - to uczucie zdolności człowieka do emocjonalnego wczuwania w stany emocjonalne innych osób
Syntonia grec. Syn - i tonos ???? Synotonia właściwość, osobowości I.E. przejawia się we współżyciu z drugą osoba, innymi ludźmi, łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi.
Empatia stwarza pełen otwartości, zaufania i życzliwości klimat w kontakcie człowieka z człowiekiem, kontakcie z innymi. Dzięki empatii potrafimy uczestniczyć w przeżyciach innych ludzi, łatwiej reagować na potrzeby innych ludzi. Dzięki empatii stajemy się bardziej plastyczni, wrażliwi na uczucia drugiego człowieka. Bo pozwalam i innym otwarcie wypowiadać o własnych problemach. Empatia łączy u podstaw identyfikacji i ??? psychicznego. Zrozumienia innych np. ustępowanie miejsca. Przypisywanie komuś znajdującemu się w pewnej sytuacji uczuć, jakie wydaje się nam, że sami byśmy przeżywali w naszej sytuacji np. przekonanie, że komuś niosącemu dużą walizę musi być ciężko, dla nas też by ona była ciężarem.
b) wrażliwość na sprawy innych i zrozumienie ich punktu widzenia
c) pomagają innym opierając się na zrozumieniu ich potrzeb i uczuć
2) Umiejętności społeczne - osoba posiadająca te kompetencje potrafi
a) dobrze panować nad emocjami własnymi i cudzymi w kontaktach z innymi
b) potrafią ???? bez uprzedzeń i wysłać przekonujące komunikaty
c) potrafią bezkolizyjnie, czyli bezkonfliktowo utrzymywać kontakty z innymi i wykorzystywać te umiejętności do współpracy z drugą osobą i pracy zespołowej
Zatem można powiedzieć, że I.E. decyduje o umiejętnościach przystosowania do otoczenia. O udanych relacjach międzyludzkich, sukcesie w życiu zawodowym, towarzyskim, małżeńskim, rodzinnym. Niektórzy autorzy używają zamiennie I.E. i charakter emocjonalny. Mają na uwadze takie cechy charakteru I.E. tj. optymizm, odporność na niepowodzenie, odpowiednia samoocena, zaangażowanie w pracy nauce, odwaga, samodzielność, tolerancja, troska o innych, towarzyskość itd.
Krótko sukces w życiu zależy nie tylko od intelektu, ale od umiejętności kierowania emocjami. Znajomość I.E. Warunkuje, jakość kontaktów międzyludzkich.
Def. Emocji - emocje są procesem uruchamianym przez zakłócenie lub zapowiedź zakłócenia równowagi wewnętrznej człowieka lub równowagi pomiędzy nim a środowiskiem. Bez względu na to czy te zmiany są korzystne czy też niekorzystne. Dla jednostki emocje zawsze stanowią formę oceny sytuacji i ta ocena może być dodatnia lub ujemna. Sytuacja dodatnia - wesele, ujemna - rozwód. Wiąże się z tym, że emocje są czynnikiem mobilizującym nas do działania w celu przywrócenia zaburzonej równowagi. Emocje, zatem nadają barwy naszemu życiu. Jak powstają emocje? Otóż ogromna wielkość naszych emocji jest wyuczona tzn., że nabywamy zdolność reagowania emocjonalnego dopiero po urodzeniu, gdy wchodzimy w życie społeczne, gdy kontaktujemy się z innymi ludźmi. Niektórzy psychologowie określają je mianem uczuć. Rodzimy się z kilkoma najbardziej elementarnymi reakcjami emocjonalnymi, które pojawiają się w formie odruchów bezwarunkowych. Dokładnie rodzimy się z 4 elementami emocjonalnymi:
1. Proste - formy radości pojawiają się u niemowlęcia po zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych
2. Smutek - formy smutku pojawiają się, gdy potrzeby niemowlęcia nie są zaspokojone, gdy niemowlę ma mokro, jest głodne odczuwa ból.
3. Gniew pojawia się u niemowlęcia w momencie skrępowania swobody ruchów
4. Lęk pojawia się rodzaje bodźców: po nagłym silnym hałasie, po nagłej utracie równowagi.
Wszystkie inne lęki i gniewy są wyuczone nabywamy je w trakcie rozwoju. Rozwój i wychowanie zawierają w sobie te najważniejsze czynniki kształtujące naszą emocjonalność. Szczególnie ważne są pierwsze 4 lata naszego życia. Ten okres decyduje o ukształtowaniu tzw. kodu emocjonalnego tzn. ten okres stanowi o podstawowych nawykach emocjonalnych. Istnieje ścisły związek pomiędzy emocjonalnością dorosłego a warunkami, w jakich przebiegał jego rozwój i wychowanie. Niemowlę przechodzi stadium noworodka, ale całym ciałem reaguje na bodźce z zewnątrz. Dzieciństwo jest szkołą emocji, uczymy się reakcji zachowania osób bliskich. Uczenie w tych pierwszych latach życia polega na bezwiednym naśladowaniu zachowań rodziców. W zależności od tego, jakie wzory zachowania dominowały u rodziców, taki ukształtujemy w sobie sposób zachowania. Nawykowe reakcje emocjonalne stopniowo utrwalone są bardzo trudne do zmiany. Nawet, gdy dorosły człowiek z zaburzeniami emocjonalnymi korzysta z pomocy psychiatry, psychologa. Modyfikacja procesów emocjonalnych. Modyfikacja procesów emocjonalnych jest bardzo trudna w stosunku do ludzi dorosłych.
Procesy emocjonalne charakteryzują się następującymi ważnymi cechami
Afektywny charakter emocji - każda emocja niesie za sobą doznania przyjemne lub nieprzyjemne. Zarówno emocje przyjemne jak i nieprzyjemne dają się scharakteryzować na linii ciągłej. Doznania przyjemne możemy kategoryzować hi per, bardzo, średnio, mniej przyjemne. Niema emocji neutralnych, każda emocja jest doznaniem przyjemnym i nieprzyjemnym. W procesie emocjonalnym uczestniczą doznania przyjemne i nieprzyjemne. Jest tak, gdy oczekujemy na atrakcyjną wycieczkę. Sama wycieczka jest przyjemna, ale sam czas oczekiwania na wyjazd jest niezbyt przyjemny, męczący.
Ekspresyjny charakter emocji - emocje wyrażają się poprzez mimikę, wyraz oczu. Jeśli przeżywamy emocje pozytywne, źrenice poszerzone, przy negatywnych - źrenice się zwężają. Emocje wyrażane poprzez pantomimikę - człowiek nie może ustać w jednym miejscu i wokalizuje (zmiany zachodzące w naszym głosie) Pod względem ekspresji emocji istnieją różnice pomiędzy ludźmi różnych kultur, środowisk, np. uśmiechnięty chińczyk - żal, rozpacz.
Emocje należy eksponować, ale rzecz w tym żeby nie były silnie manifestowane na zewnątrz. Jest sposób eksponacji uczuć powinno się to odbywać w sposób umiarkowany. Eksponowanie uczuć pozwala zredukować napięcie emocjonalne jednostki.