MIKROBIOLOGIA - 17.02.2012r.
Czynniki predysponujące do zakażeń dróg oddechowych:
< 5 r.ż
>60 r.ż
palenie tytoniu
warunki socjalne - zagęszczenie ludzi
uszkodzenia błon śluzowych
Podział zakażeń:
endogenne
egzogenne
górnych dróg oddechowych
dolnych dróg oddechowych
swoiste ( wywoływane przez jeden rodzaj bakterii) - gruźlica, twardziel, cuchnący nieżyt nosa, błonica, krztusiec
nieswoiste
szpitalne - HAP - hospital acquired pneumonia (VAP - zapalenie płuc związane z respiratorem)
pozaszpitalne - CAP - community acquired pneumonia
GÓRNE DROGI ODDECHOWE
OTITIS MEDIA - zapalenie ucha środkowego
SINUSITIS - zapalenie zatok
PHARYNGITIS - zapalenie gardła
TONSILLITIS, ANGINA - zapalenie migdałków
LARYNGITIS - zapalenie krtani
EPIGLOTTITIS - zapalenie nagłośni
NOSOPHARYNGITIS - zapalenie jamy nosa i gardła
PHARYNGOTONSILLITIS - zapalenie gardła i migdałków
ENT = ear, nose, throat - zapalenie nosa, ucha i gardła
RHINITIS - zapalenie nosa
DOLNE DROGI ODDECHOWE
BRONCHITIS - zapalenie oskrzeli
TRACHEOBONCHITIS - zapalenie tchawicy i oskrzeli
BRONCHIOLITIS - zapalenie oskrzelików
PNEUMONIA - zapalenie płuc
PNEUMONIA LOBARIS - płatowe
BRONCHOPNEUMONIA - odoskrzelowe
PNEUMONIA INTERSTITALIS - śródmiąższowe, atypowe
chlamydiowe, mikoplazmowe, legionellozowe
Czynniki etiologiczne zakażeń górnych dróg oddechowych
Zakażenie |
Etiologia |
ostre zapalenie gardła i/lub migdałków |
wirusy 70-85% u dzieci, 90-95% dorośli, Rhino-, Corona-, Adeno-, EBV, Coxsackie, Herpes, Simplex, Parainfluenza, Influenza virus,
bakterie 15-30% u dzieci, 5-10% u dorosłych, Streptococcus pyogenes, Streptokoki grupy C i G, Arcanobacterium haemolyticum, Corynebacterium diphteriae, Mycoplasma pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, Spirocheta, Fusobacterium, |
częste nawroty zapaleń gardła i migdałków (3-6 epizodów na rok) |
nieskuteczność penicyliny może wynikać z obecności drobnoustrojów wytwarzających beta-laktamazy H.influenze, parainfluenze, Moraxella catarrhalis, S.aureus
zapalenia gardła o etiologii paciorkowocowej - badania mikrobiologiczne wykrywające antygen S.pyogenes , u dzieci potwierdzenie wymazem z gardła jeśli czułość zastosowanego testu wynosi <90% |
Ostre zapalenie ucha środkowego |
S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarrhalis, S.pyogenes, S.aureus, M.pneumoniae, Enterobacteriace, P.aureginosa, bakterie beztlenowe |
Ostre zapalenie jamy nosowej i zatok |
bakterie 90% - S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarr…, S.pyogenes wirusy 10% - Influenzae, Parainfluenzae, Adeno-, Rhino- |
przewlekłe zapalenie zatok |
S.aureus, pałeczki Gram (-), beztlenowce, S.pneumoniae, H.influenzae, M.catar…, S.pyogenes |
zapalenie nagłośni |
Haemophilus ingluenzae typ b - najczęstsza przyczyna ZOMR i posocznicy u dzieci, inne serotypy jednak tez wywołują te choroby |
Czynniki etiologiczne zakażeń dolnych dróg oddechowych
|
|
|
Zakażenie |
Etiologia |
|
ostre zapalenie oskrzeli i oskrzelików |
wirusy (>90%) - RSV, Metapneumovirus, Influenzae, Parainfluenzae, Adeno-, Rhinovirus ~ 1% Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pnemoniae
nie zaleca się stosowania antybiotyków w ostrym zapaleniu oskrzeli/oskrzelików, przy kaszlu przedłużającym się powyżej 14 dni może być wskazane podawanie makrolidów (podejrzenie krztuśćca) |
|
zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
|
Rhinovirus (20-25%), Influenzae, Prainfluenzae, RSV, Corona, Adenovirus, bakterie (50%) - H.influenzae, S.pneumoniae, M.catarr…, M. pneumoniae, Ch.pneumoniae |
|
pozaszpitalne zapalenie płuc |
noworodki do 20 życia - dnia S.galactiae, Enterobacteriacae, CMV, Listeria monocytogenes
od 3 tygodnia do 3 m-ca życia - Chlamydia trachomatis, RSV, Parainfluenzavirus, S.pneumoniae, Bordetella pertusis, S.aureus
niemowlaki i dzieci od 4 miesiąca do 4 r.ż. - RSV, Influenza, Parainfluenza, Adeno, Rhinovirus, Strepto. pneumoniae, H.infl, Mycoplasma pneumoniae- ATYPOWA
dzieci od 5 do 15 roku życia - Mycopl.pneuminiae , Chlamyd.pneumoniae, S.pneumoniae
dorośli - S.pneum, Mycopl.pn, Chlamyd.pn, Legionella pneumop?
osoby w podeszłym wieku i/lub ze schorzeniami towarzyszącymi - S.pneuminiae, S.aureus (pogrypowe), M.catarr, H.influenzae (PoChP), Enterbacterium/K.pneuminiae/, Pseudomonas aerug., L.pneumophi…Ch.pneuminiae, M.pneiumianieieiei xD , bakterie beztlenowe |
|
zapalenie płuc rozwijające się podczas pobytu w szpitalu |
oddziały zachowawcze - E.coli, Enterobakter sp, K.pneumoniae, P.aeruginosa, S.aureus /MRSA/, S.pneumoniae, H.infl, M.pneum, C.pneum, wirusy
oddziały intensywnej terapii - P.aureginosa, A.baumanii, E.Coli, Enterobacter sp., K.pneumoniae, S.marscescens, S.aureus / w tym MRSA/, L.pneumphila, H.infl, |
|
zachłystowe zapalenie płuc |
flora mieszana, beztlenowce |
|
zapalanie płuc rozwijające się podczas pobytu w szpitalu |
|
|
zapalenie płuc związane z respiratorem |
|
DIAGNOSTYKA
wymaz z gardła
ropa (ropień migdałków lub tylnej ściany gardła)
materiał z zatok obocznych nosa
plwocina
popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe = BAL
wydzielina z dolnych dróg oddechowych (bronchoaspirat)
wymaz szczoteczkowy
wysięk opłucnowy
krew
GÓRNE DROGI ODDECHOWE
zapalenie gardła i migdałków
wymaz z miejsc chorobowo zmienionych
zapalenie zatok
punktat zatok
wymaz z nosa i tylnej ściany gardła - TYLKO U DZIECI!
ostre zapalenie ucha środkowego
ropa po nacięciu błony bębenkowej
przewlekłe zapalenie
wydzielina z ucha zewnętrznego
MATERIAŁ DO BADAŃ NA NOSICIELSTWO
wymaz z przedsionka nosa (S.aureus, Staphylococcus sp.)
wymaz z jamy nosowo - gardłowej (N.meningitidis)
PREPARAT BEZPOŚREDNI - GÓRNE DROGI ODDECHOWE
angina Plauta - Vincenta
Treponema vincenti
Leptotria… baccalis
Fusobacterium necrophorum (m.Grama)
błonica
Corynebacterium diphteriae (m.Grama, Neissera, Loefflera)
RODZAJ MATERIAŁU |
POSTAĆ ZAKAŻENIA |
popłuczyny gardła (wirusy) |
ostre zapalenie oskrzeli |
plwocina, jeśli jest odkrztuszana, aspirat z oskrzeli |
przewlekłe zapalenie oskrzeli, swoiste ZDDO |
plwocina (zwykle w dużej ilości ropna, czasami z domieszką krwi), krew, mocz (Binax NOW S.pneumoniae Antigen Test) |
zapalenie płuc „TYPOWE” |
plwocina ( zwykle w małej ilości, klarowna)
surowica(IgM, IgG), mocz (Binax NOW Legionella urinary Antigen test) |
ATYPOWE zapalenie płuc |
aspiraty i bioptaty płuc |
zachłystowe zapalenie płuc, ropnie płuc |
PLWOCINA
najtrudniejszy materiał do diagnostyki
plwocinę pobierając należy przechowywać w temperaturze pokojowej i po zebraniu około 1-3ml natychmiast przesłać do badania, pobrany materiał powinien być posiany w czasie 1h od pobrania
zakres diagnostyki zakażeń typowych -
ocena jakościowa /ilość, barwa, konsystencja/
ropa zielona/żołta
śluzowo - ropna
podbarwiona krwią
ocena mikroskopowa (m.Grama, Waysona) - decyzja o dalszej diagnostyce
ocena makroskopowa 10 x powiększenie, pole reprezentatywne, ocena 100 x + immersja , opiera się na stosunku komórek nabłonkowych pochodzących z górnych dróg oddechowych i jamy ustnej do liczby leukocytów
NIE KLASYFIKUJEMY DO POSIEWU
powyżej 25 komórek nabłonkowych,
poniżej 10 leukocytów
różnorodna flora bakteryjna
WYKONAĆ POSIEW
powyżej 25 leukocytów
brak komórek nabłonkowych
dominanta jednego rodzaju komórek bakteryjnych
MOŻLIWE ZAKAŻENIE ATYPOWE
powyżej 25 leukocytów
poniżej 10 komórek nabłonkowych
brak komórek bakteryjnych
??
powyżej 25 leukocytów
dominanta 1 rodzaju kom. bakteryjnych
ujemna hodowla tlenowa
BAL
może zostać pobrany w trakcie bronchoskopii
diagnostycznej
leczniczej
Mini-BAL u pacjentów
z rurki intubacyjnej
tracheostomijny
materiał musi zostać opracowany w ciągu 30 minut od pobrania
nie nadaje się do przechowywania
BAL m. Grama, m.Waysona
posiew ilościowy na krew baranią
redukcyjny
INTERPRETACJA METODY ILOŚCIOWEJ
MATERIAŁ |
PRÓG DIAGNOSTYCZNY |
BAL |
104cfu/ml |
MINI - BAL |
103-104 cfu/ml |
PSB - biopsja szczoteczkowa |
103cfu/ml |
aspirat tchawicy |
powyżej 106cfu/ml |
Jakie materiały nie powinny być posiewane?
wymaz z nosa w toku diagnostyki zakażeń zatok obocznych nosa/ucha środkowego
wymazy z rurek intubacyjnych/ tracheostomijnych - ocena środowiska szpitalnego
6