Robbins „Zachowania w organizacji” rozdział 11 - Władza i politykowanie

Władza - zdolność wywierania przez jednostkę A wpływu na zachowania jednostki B w taki sposób, żeby jednostka B zrobiła coś, czego w innym wypadku by nie zrobiła.

Z definicji tej wynika:

• możliwość, która nie musi być zrealizowana, aby była skuteczna (mówimy wówczas o władzy potencjalnej)

• istnienie stosunku zależności - człowiek może sprawować władzę tylko wtedy, gdy sprawuje kontrolę nad czymś, co jest przez innych pożądane

• to, że B ma w jakimś stopniu możność decydowania o swoich zachowaniach - jeśli zachowania ograniczają prawa, normy i zakresy obowiązków władza jest niewielka

Przywództwo a władza

Przywódcy korzystają z władzy do osiągnięcia celów grupowych, a władza jest środkiem ułatwiającym ich osiąganie.

Różnice:

• władzy nie jest potrzebna zgodność celów, a jedynie zależność

• badania na temat władzy skupiają się na taktyce prowadzącej do zapewnienia sobie posłuszeństwa innych

Podstawy władzy

French i Raven wyróżnili pięć rodzajów władzy:

• Władza wymuszania - wynika ze strachu. Człowiek podporządkowuje się władzy z obawy przed negatywnymi konsekwencjami nieposłuszeństwa. Opiera się na stosowaniu lub groźbie zastosowania sankcji fizycznych.

• Władza nagradzania - podporządkowanie się przynosi pozytywne konsekwencje. Nie trzeba być kierownikiem, by móc wywierać wpływ za pośrednictwem nagród.

• Władza z mocy prawa - uzyskiwana w wyniku zajmowania określonego stanowiska w formalnej hierarchii organizacji.

• Władza ekspercka - wpływ wywierany dzięki wiedzy specjalistycznej lub szczególnym umiejętnościom.

• Władza odniesienia - jej podstawą jest identyfikowanie się z osobą mającą pożądane zasoby lub cechy osobiste. Wynika z podziwu dla drugiej osoby i z pragnienia upodobnienia się do niej.

Zależność - klucz do władzy

Zależność powstaje, gdy jedna osoba ma coś, czego inni potrzebują, ale tylko ona sprawuje nad tym kontrolę. Zależność jest zatem odwrotnie proporcjonalna do alternatywnych źródeł podaży.

Im bardziej zwiększamy swoje możliwości wyboru, tym mniej władzy nad sobą dajemy innym.

Zależność wzrasta, gdy zasób nad którym sprawujemy kontrolę jest ważny i rzadki!

Koalicje

Stojący „poza władzą” a pragnący ją uzyskać, najpierw sami próbują zwiększyć swoją władzę. Gdy to się nie udaje tworzą koalicję.

Koalicja to związek dwóch lub więcej osób pozbawionych władzy, które łącząc się mogą poprawić swoją sytuację kosztem pozostających poza koalicją.

Koalicje w organizacjach często dążą do maksymalizacji swoich rozmiarów. - Chociaż w teorii politologi, koalicje zmierzają w przeciwnym kierunku do minimalizowania rozmiarów. W organizacji jednak ważne jest nie tylko podejmowanie decyzji, ale również ich wdrażanie. Koalicja musi zatem starać się o duże gremia wspierające jej cele.

więcej koalicji utworzy się tam, gdzie istnieje duża współzależność zadań i zasobów. Również im bardziej zadania grupy są rutynowe, tym większe prawdopodobieństwo pojawienia się koalicji.

Związki zawodowe są atrakcyjniejsze dla pracowników o niskich kwalifikacjach i dla nieprofesjonalistów niż dla tych o wysokich kwalifikacjach i dla profesjonalistów.

Molestowanie seksualne - niepożądane prowokowanie, żądanie świadczeń seksualnych i inne bezpośrednie lub pośrednie wypowiedzi albo czyny o charakterze seksualnym.

Centralne znaczenie ma tu pojęcie władzy. Ze względu na to, że przełożony sprawuje kontrolę nad zasobami, wiele spośród molestowanych osób boi się do tego przyznać, obawiając się odwetu ze strony przełożonego.

w molestowaniu seksulanym chodzi o władzę. Chodzi o sprawowanie kontroli lub o zagrożenie jednej osoby przez drugą.

Politykowanie

Zachowania polityczne - te działania, które nie są wymagane w związku z formalną rolą danej osoby w organizacji, ale które wywierają albo mają wywierać wpływ na podział w organizacji elementów korzystnych i niekorzystnych.

Patrzenie na organizację jako na system polityczny, pozwala wyjaśnić wiele z pozoru irracjonalnych (sprzecznych z celami organizacji) zachowań.

Czynniki składające się na zachowania polityczne:

• Czynniki indywidualne - indywidualne cechy, potrzeby i inne czynniki, które zazwyczaj wiążą się z zachowaniami politycznymi.
  --> Pracownicy autorytarni, o dużej skłonności do podejmowania ryzyka albo poczuciu kontroli zewnętrznej politykują zwracając niewielką uwagę na skutki dla organizacji.
  --> Silna potrzeba władzy, autonomii bezpieczeństwa lub prestiżu, również powoduje politykowanie.

• Czynniki organizacyjne - są funkcją kultury organizacji.
  --> Kultury cechujące się niskim stopniem wzajemnego zaufania, niejednoznacznością ról, niejasnymi systemami oceny indywidualnej efektywności, praktyką przydzielania nagród na zasadzie gier o sumie zerowej (jedna osoba otrzymuje coś kosztem innej), demokratycznym podejmowaniem decyzji, naciskiem na dużą wydajność pracy i troszczeniem się kierowników wyższych szczebli o ich osobisty interes, stwarzają okazję do rozwijania działalności politycznej

Kierowanie wrażeniem (KW) - proces w którym jednostki starają się sprawować kontrolę nad wrażeniem jakie robią na innych.

Techniki KW - siedem werbalnych sposobów przedstawienia siebie, stosowanych przez ludzi w celu manipulowania informacjami o sobie:

• samoopisywanie - stwierdzenia danej osoby, opisujące jej cechy osobiste, umiejętności, uczucia, opinie i życie osobiste

• konformizm - zgadzanie się z opinią rozmówcy, żeby uzyskać jego przychylność

• usprawiedliwienia - wymówki, uzasadnienia i inne wyjaśnienia zdarzenia prowadzącego do niepomyślnych skutków, zmierzające do pomniejszenia ujemnych konsekwencji

• przeprosiny - przyznanie się do odpowiedzialności za niepożądane zdarzenie i jednoczesne dążenie do uzyskania wybaczenia

• przypisywanie sobie zasługi - wyjaśnianie pożądanych zajwisk w sposób maksymalizujący korzystną opinię o mówiącym

• pochlebstwo - chwalenie innych za ich zalety, aby wydać się spostrzegawczym i sympatycznym

• uprzejmości - zrobienie czegoś miłego dla kogoś, żeby uzyskać jego przychylność

Z KW nie wynika, że stwarzane wrażenia są koniecznie fałszywe!

W sytuacjach o dużym stopniu niepewności lub niejednoznaczności występuje stosunkowo niewiele informacji umożliwiających poddanie w wątpliwość nieprawdziwego stwierdzenia i ograniczenie ryzyka związanego z błędnym wrażeniem stwarzanym przez daną osobę.

Zachowania KW są raczej skuteczne.

Etyka zachowań politycznych

zachowani polityczne są etyczne gdy:

• są zgodne z celami organizacji

• uwzględniają prawa innych osób

• są słuszne i sprawiedliwe

Tusia - [e-mail]

1

Internetowa Baza Pomocy Studentów Psychologii - psychol

www.psychobaza.prv.pl

Odwiedź nas!

---