Cudzoziemcy i wizy
Zgodnie z ustawą cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego. Cudzoziemca będącego obywatelem dwóch lub więcej państw traktuje się jako obywatela tego państwa, którego dokument podróży stanowił podstawę wjazdu na terytorium RP.
Dokumentami uprawniającymi do przekroczenia granicy RP są: dokument podróży, wiza oraz zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem, pod warunkiem, że przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Ponadto cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium RP powinien posiadać i okazać na żądanie uprawnionego organu środki niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu, przejazdu, pobytu i wyjazdu z terytorium RP lub dokumenty umożliwiające uzyskanie takich środków oraz zezwolenie na wjazd do innego państwa lub na powrót do kraju pochodzenia, jeżeli zezwolenia takie są wymagane.
Dokumentem podróży jest dokument uznany przez właściwy organ RP, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym. Wiza natomiast stanowi zezwolenie wydane cudzoziemcowi przez organ polski lub organ, którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących RP w czasie, celu i na warunkach w nim określonych. Wiza określa: numer dokumentu podróży cudzoziemca; miejsce i datę jej wydania; cel wjazdu i pobytu; okres ważności, podczas którego może nastąpić pierwszy wjazd i musi nastąpić ostatni wyjazd z terytorium RP; okres pobytu, przez który cudzoziemiec może przebywać w okresie ważności wizy na terytorium RP oraz liczbę wjazdów dozwolonych w okresie pobytu. Ponadto wiza może zawierać inne informacje. Np. imię i nazwisko cudzoziemca oraz jego fotografię, miejsce, w którym powinno nastąpić przekroczenie granicy, liczbę dzieci oraz innych osób towarzyszących wpisanych do dokumentu podróży cudzoziemca. Wiza może uprawniać do jednego, dwóch lub nieograniczonej liczby wjazdów.
Wizę wydaje się, w zależności od celu wjazdu i pobytu, jako wizę: lotniskową; tranzytowa; wjazdowa w celu repatriacji, przesiedlenia się jako członek najbliższej rodziny repatrianta, realizacji zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnoty Europejskiej; pobytową w celu turystycznym, odwiedzin, udziału w imprezach sportowych, prowadzenia działalności gospodarczej, prowadzenia działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach międzynarodowych, wykonywania zadań służbowych przez przedstawicieli organu państwa obcego oraz organizacji międzynarodowej, udziału w postępowaniu w sprawie o udzielenie azylu, wykonywania pracy, naukowym, szkoleniowym, dydaktycznym, korzystania z ochrony czasowej; dyplomatyczną; służbową; kurierską; dyplomatyczną tranzytową.
Wizę wydaję lub odmawia jej wydania konsul. Wizę pobytową wydaje konsul albo wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Wizę dyplomatyczną, służbową, kurierską oraz dyplomatyczną tranzytową wdają lub odmawiają jej wydania: minister właściwy ds. zagranicznych, komendant placówki Straży Granicznej- w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Wizę w celu wykonywania pracy wydaje lub odmawia jej wydania konsul właściwy ze względu na miejsce stałego zamieszkania cudzoziemca.
Cudzoziemiec podczas pobytu na terytorium RP ma takie same prawa i obowiązki jak obywatel polski, jeżeli przepisy ustawy o cudzoziemcach lub innych ustaw nie stanowią inaczej. Zgodne jest to z Konstytucja RP (art. 37): „ Kto znajduje się pod władzą Rzeczpospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji. Cudzoziemiec przebywający na terytorium RP podlega kontroli legalności pobytu. Kontrolę sprawują organy Straży Granicznej i Policji. Kontrolę mogą sprawować: Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, wojewoda i organy Służby Celnej. Mogą one żądać okazania dokumentów i zezwoleń uprawniających cudzoziemca do pobytu na terytorium RP oraz środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu.