TERMIN KRYMINOLOGIA POCHODZI OD ŁACIŃSKIEGO SŁOWA CRIMEN (PRZESTĘPSTWO) ORAZ GRECKIEGO LOGOS (NAUKA). KRYMINOLOGIA ZAJMUJE SIĘ OSOBĄ SPRAWCY PRZESTĘPSTWA, PRZYCZYNAMI JEGO CZYNU I WARUNKAMI SPOŁECZNYMI, W JAKICH GO DOKONAŁ. ZA TWÓRCĘ KRYMINOLOGII UWAŻA SIĘ WŁOSKIEGO LEKARZA, CESARE LOMBROSO (DRUGA POŁOWA XIX W.), KTÓRY STWORZYŁ TEORIĘ ANTROPOLOGICZNĄ ZAKŁADAJĄCĄ ISTNIENIE "PRZESTĘPCY Z URODZENIA" KRYMINOLOGIA JAKO NAUKA POWSTAŁA W XVIII WIEKU, ALE PRZESTĘPCZOŚĆ POJAWIŁA SIĘ WRAZ Z TWORZENIEM SIĘ GRUP LUDZKICH. SŁOWO „KRYMINOLOGIA” ZOSTAŁO UŻYTE PO RAZ PIERWSZY PRZEZ WŁOCHA RAFAELLO GAROFALO (PRAWNIK, LEKARZ) - ZAJMOWAŁ SIĘ OSOBĄ PRZESTĘPCY, SAMYM PRZESTĘPSTWEM I OFIARĄ. LUB PIERWSZY PAUL TOPINARD. UŻYTE OKOŁO 1879 R., A WŚRÓD TWÓRCÓW TEJ DZIEDZINY PRAWA WYMIENIANI SĄ: PAUL TOPINARD, RAFAELE GAROFALO, CESARE LOMBROSO, ADOLPHE QUETELET, MICHEL-ANDRE GUERRY DZIAŁY KRYMINOLOGII: 1. SYMPTOMATOLOGIA (FENOMENOLOGIA) DZIAŁ TEN ZAJMUJE SIĘ OBJAWAMI FORMAMI PRZESTĘPCZOŚCI DO KTÓRYCH ZALICZAMY: - DYNAMIKĘ I STRUKTURĘ PRZESTĘPCZOŚCI- ROZMIAR PRZESTĘPCZOŚCI - GEOGRAFIĘ KRYMINALNĄ - SPOSOBY POPEŁNIANIA PRZESTĘPSTW- (MODUS OPERANDI) - ELEMENTY ORGANIZACJI ŚWIATA PRZESTĘPCZEGO ORAZ WIEDZA NA ICH TEMAT . 2. ETIOLOGIA KRYMINALNA: KONCENTRUJE SWOJĄ UWAGĘ NA BADANIACH CZYNNIKÓW PRZYCZYNOWYCH PRZESTĘPCZOŚCI, (DLACZEGO TO ROBI?) 3. PROFILAKTYKA KRYMINOLOGICZNA - OBEJMUJE ON RÓŻNE ZAGADNIENIA DYSOCJACYJNE: SYSTEM WYCHOWANIA I OŚWIATY, TREŚCI KULTURY SAMOOBRONY OBYWATELI, FUNKCJONOWANIE ŚRODKÓW MASOWEGO PRZEKAZU, SKUTECZNOŚĆ POLITYKI KARNEJ. 4.POLITYKA KARNA- CZYLI FUNKCJONOWANIE SYSTEMU SPRAWIEDLIWOŚCI KARNEJ( POZA ZJAWISKAMI STRICTE PRZESTĘPCZYMI, BADA ZJAWISKA KRYMINOGENNE (NADUŻYWANIE ALKOHOLU, PROSTYTUCJA , HAZARD, PATOLOGIA RODZINY (WIKTYMOLOGIA - BADANIE OFIAR PRZESTĘPSTW, JEJ ZACHOWANIA.) KRYMINOLOGIA JEST NAUKĄ O CHARAKTERZE INTERDYSCYPLINARNYM TZ. ŻE NIE POSIADA WŁASNEJ METODOLOGII BADAWCZEJ. JEST, WIĘC ZMUSZONA DO POSIŁKOWANIA SIĘ METODAMI WYKSZTAŁCONYMI PRZEZ TAKIE NAUKI, JAK M.IN.: ANTROPOLOGIA, BIOLOGIA, MEDYCYNA, PSYCHIATRIA, PSYCHOLOGIA, SOCJOLOGIA, STATYSTYKA, EKONOMIA, HISTORIA ITP. KRYMINOLOGIA: NAUKA O PRZESTĘPSTWIE. LOGOS -NAUKA, CRIMEN- PRZESTĘPSTWO - -CZYLI NAUKA O PRZESTĘPSTWIE DEFINICJA KRYMINOLOGII WĄSKIM ZAKRESIE- B. HOŁYSTA KRYMINOLOGIA JEST NAUKĄ O PRZESTĘPSTWIE I PRZESTĘPCY, O OBJAWACH I PRZYCZYNACH PRZESTĘPCZOŚCI I INNYCH ZWIĄZANYCH Z NIĄ ZJAWISKACH PATOLOGII SPOŁECZNEJ ORAZ O ICH ZAPOBIEGANIU, A TAKŻE O FUNKCJONOWANIU SYSTEMU SPRAWIEDLIWOŚCI KARNEJ DEFINICJA KRYMINOLOGII W SZEROKIM ZAKRESIE A. GABERLE - KRYMINOLOGIA TO NAUKA SPOŁECZNA ZAJMUJĄCA SIĘ BADANIEM I GROMADZENIEM CAŁOŚCIOWEJ WIEDZY NA TEMAT PRZESTĘPSTWA JAKO PEWNEJ SZCZEGÓLNEJ FORMY ZACHOWANIA DEWIACYJNEGO, PRZESTĘPCZOŚCI JAKO PEWNEGO ZJAWISKA SPOŁECZNEGO, A TAKŻE OSOBY SPRAWCY PRZESTĘPSTWA,, JAK RÓWNIEŻ OFIARY PRZESTĘPSTWA A TAKŻE INSTYTUCJI I MECHANIZMÓW KONTROLNYCH, JAKIE TWORZĄ SPOŁECZEŃSTWA W CELU ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI. KRYMINOLOGIA - WEDŁUG PROF. TYSZKIEWICZA JEST NAUKĄ, KTÓRA BADA PRZESTĘPSTWO, PRZESTĘPCĘ ORAZ FUNKCJONOWANIE ŚRODKÓW PRZECIWDZIAŁANIA PRZESTĘPCZOŚCI. RÓŻNICE KRYMINOLOGII A KRYMINALISTYKI. KRYMINOLOGIA JEST TO NAUKĄ O PRZESTĘPSTWIE I PRZESTĘPCY, O OBJAWACH I PRZYCZYNACH PRZESTĘPCZOŚCI I INNYCH ZWIĄZANYCH Z NIĄ ZJAWISKACH PATOLOGII SPOŁECZNEJ ORAZ O ICH ZAPOBIEGANIU, A TAKŻE O FUNKCJONOWANIU SYSTEMU SPRAWIEDLIWOŚCI KARNEJ CELEM KRYMINOLOGII JEST OPRACOWYWANIE METOD ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI PRZEZ USUWANIE PRZYCZYN NATURY .

OGÓLNEJ, ZAJMUJE SIĘ BADANIEM PRZEST. JAKO ZJAWISKA SPOŁECZNEGO. KRYMINOLOG ZADA PYTANIE „ DLACZEGO?” - W ODNIESIENIU DO KAŻDEGO PRZESTĘPSTWA. POSŁUGUJE SIĘ METODAMI : STATYSTYCZNYMI, SOCJOLOGICZNYMI, PSYCHOLOGICZNYMI. KRYMINALISTYKA - NAJPROŚCIEJ - JEST SZTUKĄ ZNALEZIENIA DOWODÓW PRZESTĘPSTWA, TAK, ABY NIE MOŻNA ICH BYŁO OBALIĆ CELEM KRYMINALISTYKI JEST ZWALCZANIE KONKRETNYCH PRZESTĘPSTW POPRZEZ : - UJAWNIANIE ICH, - WYKRYWANIE SPRAWCÓW, - ZBIERANIU MATERIAŁU DOWODOWEGO. ODWOŁUJE SIĘ DO METOD PRZYRODNICZYCH, TECHNICZNYCH. KRYMINALISTYK ZADA PYTANIE „KTO?” ( KTO?, CO?, GDZIE?, ZA POMOCĄ CZEGO?, DLACZEGO? W JAKI SPOSÓB?, KIEDY? . DEF. KRYMINALISTYKI- JEST TO NAUKA O METODACH USTALANIA FAKTÓW PRZESTĘPSTWA, SPOSOBU JEGO POPEŁNIANIA, WYKRYWANIA SPRAWCÓW I ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPSTWOM ORAZ INNYM UJEMNYM ZJAWISKOM SPOŁECZNYM. PRZESTĘPSTWO: CZYN CZŁOWIEKA ZABRONIONY PRZEPISAMI PRAWA (USTAWĄ) POD GROŹBĄ KARY, JAKO ZBRODNIA LUB WYSTĘPEK BEZPRAWNY, ZAWINIONY I SPOŁECZNIE SZKODLIWY W STOPNIU WYŻSZYM NIŻ ZNIKOMY ( L. GARDOCKI). ROZMIAR PRZESTĘPCZOŚCI: PR.- PRZESTĘPCZOŚĆ RZECZYWISTA—TO OGÓŁ CZYNNIKÓW PRZESTĘPCZYCH JAKIE POPEŁNIONE ZOSTAŁY W DANEJ JEDNOSTCE CZASU NA OKREŚLONYM TERANIE (POWIĄZANIA Z CIEMNĄ LICZBĄ PRZESTĘPSTW- NIEUJAWNIONYCH- PRZYCZYNY- POKRZYWDZONY: UWAŻA PRZESTĘPSTWO ZA ZBYT BŁAHE, WYRAŻA ZGODĘ BY BYĆ PRZESTĘPCĄ, WYBIERA SAMOSĄD, BRAK WIARY W ORGANY ŚCIGANIA ,BŁĘDNE ROZPOZNANIE CHARAKTERU CZYNU.) PU UJAWNIONA LUB POZORNA - TO OGÓŁ CZYNNIKÓW O KT. ORGANA ŚCIGANIA UZYSKAŁY INFO I NA TEJ PODSTAWIE WSZCZĘŁY POST.PRZYGOTOWAWCZE. PO. OSĄDZONA STWIERDZONA PS UJAWNIONA PU PR PS-STWIERDZONA- OGÓŁ CZYNNIKÓW KT. CHARAKTER ZOSTAŁ POTWIERDZONY W WYNIKU POST. PRZYGOTOWAWCZEGO. PS OSĄDZONA WYROKIEM SKAZUJĄCYM-. OGÓŁ CZYNNIKÓW, KT. CHARAKTER JAKO PRZESTĘPSTWO ZOSTAŁ POTWIERDZONY W WYNIKU POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO.. KRYMINOLOGIA W ASPEKCIE INNYCH DZIEDZIN NAUKOWYCH: 1. PRAWO KARNE ZAJMUJE SIĘ KWESTIĄ ISTNIENIA PRZESŁANEK, ZACHOWAŃ, KTÓRE MOŻEMY UZNAĆ ZA NIEZGODNE Z PRAWEM, ZAJMUJE SIĘ PRZESTĘPSTWEM, DOTYCZY FAZY PRZYGOTOWANIA POZNAWCZEGO, PRZESŁUCHANIE. PRAWO KARNE TO SZUKANIE ROZWIĄZAŃ, ZA POMOCĄ KTÓRYCH MOŻNA OCENIĆ KONKRETNE ZACHOWANIE JAKO PRZESTĘPNE. KRYMINOLOGIA ZAŚ ZAJMUJE SIĘ OSOBĄ PRZESTĘPCY, ZAPOBIEGANIEM PRZESTĘPSTWOM, PRAWOMOCNYM SKAZANIEM A TAKŻE DZIAŁANIAMI ZAPOBIEGAJĄCYMI PONOWNE POPEŁNIENIE PRZESTĘPSTWA. KRYMINOLOGIA ODPOWIADA NA PYTANIE JAKIE CZYNNIKI LEŻĄ U ŹRÓDŁA PRZESTĘPSTWA, CO WARUNKUJE PRZESTĘPSTWO ORAZ JAKA JEST STRUKTURA I DYNAMIKA PRZESTĘPSTWA. 2. PSYCHOLOGIA- JAKO SPRAWDZENIE PROCESÓW PSYCHICZNYCH, OKREŚLENIE CELÓW PSYCHOLOGICZNYCH PRZESTĘPSTWA, MOTYWACJA CZYNU, KWESTIA PODŁOŻA PROCESÓW PSYCHICZNYCH, OSOBOWOŚĆ I ŚRODOWISKO CZŁOWIEKA, W KTÓRYM PRZEBYWA. 3. SOCJOLOGIA - SOCJOLOGIA KRYMINALNA - ZROZUMIENIE PROCESÓW I ZJAWISK SPOŁECZNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH ANALIZĘ PRZESTĘPSTW; BADA PATOLOGIE SPOŁECZNE (NP. ALKOHOLIZM, NARKOMANIA). 4. PEDAGOGIKA W STOSUNKU DO KRYMINOLOGII JEST RESOCJALIZACJĄ - POMOCĄ OSOBOM NIEPRZYSTOSOWANYM SPOŁECZNIE, POMOC W POWROCIE DO NORMALNEGO ŻYCIA PO ODBYCIU KARY. 5. MEDYCYNA, NEUROLOGIA (UKŁ. NERWOWY) - BADA CZY DANA OSOBA NIE PRZESZŁA JAKICHŚ URAZÓW CZASZKI, MÓZGU, ZWYRODNIEŃ, USZKODZEŃ, KTÓRE MOGŁY BY SPOWODOWAĆ ZMIANY W OSOBOWOŚCI CZŁOWIEKA. 6. KRYMINALISTYKA - ZAJMUJE SIĘ ŚLADAMI

PRZESTĘPSTWA, CZYM X POPEŁNIŁ PRZESTĘPSTWO, DAJE MOŻLIWOŚĆ POSTAWIENIA KONKRETNEJ OSOBIE ZARZUTU. 7. EKONOMIA - WYKORZYSTUJE PEWNE METODY I POJĘCIA WY- KSZTAŁCONE PRZEZ EKONOMIĘ DO BADAŃ NAD ZJAWISKAMI PRZESTĘPCZYMI. Z BIEGIEM CZASU POJAWIŁA SIĘ W NAUCE KRYMINOLOGII TZW. EKONOMICZNA TEORIA PRZESTĘPCZOŚCI 8. HISTORIA - A ZAWŁASZCZA HISTORIA SPOŁECZNA, STANOWI NIEZWYKLE CENNE ŹRÓDŁO WIEDZY W PRZEPROWADZANIU ANALIZY KRYMINOLOGICZNEJ. DZIĘKI SPOJRZENIU NA PEWNE ZJAWISKA W ZNACZNIE SZERSZYM KONTEKŚCIE SPOŁECZNYM, A PRZEDE WSZYSTKIM CZASOWYM, MOŻLIWE JEST ZBUDOWANIE DOKŁADNIEJSZEJ I BLIŻSZEJ RZECZYWISTOŚCI ANALIZY PARADYGMAT KLASYCZNY: NARODZIŁ SIĘ W XVIII W. , WYRÓSŁ Z KLASYCZNEJ SZKOŁY PRAWA KARNEGO. PRZEDSTAWICIELE : CESARE BECCARIA, J. KANT; ANSELM FEUERBACH. ZAŁOŻENIA SZKOLY KLASYCZNEJ : 1.CZŁOWIEK JEST ISTOTA WOLNĄ- TZN ZACHOWANIE , W TYM TAKŻE PRZESTĘPCZE KIEROWANIE JEST JEGO WOLNĄ WOLĄ, WYKLUCZA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW ENDO I EGZOGENNYCH.( ZWE, WEW.), KT. MIAŁY BY WPŁYW NA JEGO ZACHOWANIE. ZAŁOŻENIA TE NAZYWAMY SKRAJNYM INDETERMINIZMEM- TZN JEŻELI POPEŁNIAMY PRZESTĘPSTWO TO KIERUJEMY SIĘ WOLNĄ WOLĄ, WŁASNYM WYBOREM- BIERZEMY PEŁNĄ ODPOWEDZIALNOŚĆ ZA NASZE ZACHOWANIE. 2.KAŻDY CZŁOWIEK W TYM PRZESTĘPCA JEST JEDNOSTKA RACJONALNĄ I ŚWIADOMĄ. 3. CZŁOWIEK JEST Z NATURY ZŁY - ZAKŁADANO ŻE TYLKO PEWNE MECHANIZMY PRZYMUSU SPOŁECZNEGO W POSTACI SANKCJI KARNYCH, SĄ WSTANIE UTRZYMAĆ GO W PEWNYCH RYZACH CZŁOWIEK JEST ZATEM ISTOTĄ, KTÓREJ ZACHOWANIA MOGĄ BYĆ MANIPULOWANE ZA POMOCĄ OBAWY PRZED KARĄ.. SZKOŁA KLASYCZNA  OPIERA SIĘ NA ZAŁOŻENIU, ŻE PRZESTĘPCA NICZYM SZCZEGÓLNYM SIĘ NIE WYRÓŻNIA. 4. KAŻDY CZŁOWIEK JEST POTENCJALNYM PRZESTĘPCĄ. KAŻDY CZŁOWIEK JEST ZDOLNY DO POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA, A WIĘC SZKOŁA KLASYCZNA ZAKŁADAŁA PESYMISTYCZNĄ WIZJĘ NATURY LUDZKIEJ. KLASYCZNE UJĘCIE KARY - ZĄB ZA ZĄB, NIE UWZGLĘDNIONO RESOCJALIZACJI, KAR MAŁA BYĆ ODWETEM , KARANY NIE MIĄŁ ŻADNYCH CELÓW BY SIĘ MIAŁ POPRAWIĆ, A SPRZYJAŁ TEMU SYSTEM CELKOWY- KARANY PRZEBYWAŁ W CELI SAM. PARADYGMAT POZYTYWISTYCZNY- GŁ. PRZED. LAMBROSO- JAKO PIERWSZY USTALAŁ PRZYCZYNY PRZESTĘPCZOŚCI NA PODSTAWIE ANTROPOLOGII. BADAŁ BUDOWĘ NOS, TWARZY, CZOŁA - NA TEJ PODSTAWIE WYŁONIŁ CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA PRZESTĘPCY. KRYMINOLOGIA POZYTYWISTYCZNA SKUPIA SIĘ NA SPRAWCY PRZESTĘPSTWA. LAMROSSO - ZADAJE PYTANIE „ DLACZEGO JEDNI LUDZIE POPEŁNIAJA PRZESTĘPSTWA A INNI NIE? W POZYTYWIŻMI WYŁONIŁ SIĘ KOREKCJONIZM -ZAKŁADAŁ REDUKCJE ODMIENNYCH ZACHOWAŃ JEDNOSTKI ( PRZESTĘPCY) BY MOGŁA WRÓCIC DO SPOŁECZENSTWA „CZŁOWIEK JEST Z NATURY DOBY”.- PRZY WYELIMINOWANIU CZYNNIKÓW EGZOGENNYCH I ENDOGENNYCH Z POWODU KT. CZŁOWIEK MOŻE POPEŁNIĆ PRZESTĘPSTWO. POZYTYWIŚCI ( W UJĘCIU SOCJOLOGICZNYM) ZAJMOWALI SIĘ NASILENIEM PRZESTĘPCZOŚCI W RAMACH RÓŻNYCH GRUP SPOŁECZNYCH, ŚRODOWISKACH. STĄD PYT. QUETELOWSKIE „ DLACZEGO NASILENIE PRZESTĘPCÓW W RAMACH RÓŻNYCH GRUP SPOŁECZNYCH J EST RÓŻNE” PARADYGMAT ANTYNATURALISTYCZNY- ZAKŁADAŁ, ŻE CZŁOWIEK I SPOŁECZEŃSTWO SĄ SPECYFICZNYM PRZEDMIOTEM BADAŃ I UNIEMOŻLIWIA TO UPRAWIANIE ICH NA WZÓR NAUK PRZYRODNICZYCH. KRYMINOLOGIA OPIERA SIĘ TEŻ NA KONFLIKTOWEJ WIZJI SPOŁECZEŃSTWA I PRAWA KARNEGO. PRAWO KARNE JEST INSTRUMENTEM. PRZYJMUJE TEZĘ, IŻ PODSTAWOWYM PRZEDMIOTEM BADAŃ KRYMINOLOGICZNYCH NIE POWINIEN BYĆ SPRAWCA, ALE „AUDYTORIUM SPOŁECZNE”, KTÓRE DOKONUJE OBSERWACJI I OCENY OKREŚLONYCH RODZAJÓW ZACHOWAŃ I KONKRETNYCH ZACHOWAŃ KONKRETNYCH LUDZI JAKO PRZESTĘPCÓW. PRZEDMIOTEM KRYMINOLOGII ANTYNATURALISTYCZNEJ SĄ MECHANIZMY SPOŁECZNEJ REAKCJI NA ZACHOWANIA PRZESTĘPNE. PODSTAWOWYM PROBLEMEM DO ROZWIĄZANIA PRZEZ ANTYNATURALISTÓW JEST PROBLEM KONTROLI SPOŁECZNEJ ORAZ KONFLIKT SPOŁECZNY WE WSPÓŁCZESNYCH SPOŁECZEŃSTWACH. ANTYNATURALIŚCI ZAKŁADAJĄ PRZEKSZTAŁCENIE ORGANIZACJI SPOŁECZNEJ, CO MA NA CELU PRZEKSZTAŁCENIE TAKŻE CZŁOWIEKA. - PRZESTĘPCZOŚĆ JEST WYNIKIEM KONFLIKTÓW W SPOŁECZEŃSTWIE, KTÓRE MAJĄ ŹRÓDŁO W SPRZECZNOŚCI INTERESÓW MIĘDZY GRUPAMI SPOŁECZNYMI I JEDNOSTKAMI - NORMY PRAWNE USTANAWIANE SĄ W INTERESIE WARSTW SPOŁECZNYCH MAJĄCYCH POZYCJE DOMINUJĄCĄ W SPOŁECZEŃSTWIE - NORMY PRAWNE STOSOWANE SĄ JAKO ŚRODEK ZDYSCYPLINOWANIA JEDNOSTEK, A ZA PRZESTĘPCĘ MOŻE ZOSTAĆ UZNANY KAŻDY, NIEZALEŻNIE CZY NARUSZYŁ NORMĘ CZY NIE - ZAPOBIEGANIE PRZESTĘPCZOŚCI MA POLEGAĆ NA ZMIANIE SPOSOBU STANOWIENIA ORAZ STOSOWANIA NORM PRAWNOKARNYCH,

KRYMINOLOGIA.DOC

 (175 KB)POBIERZ NA DYSK

1.      POJĘCIE PARADYGMATU I ICH SENS W KRYMINOLOGII.

 

POJĘCIE PARADYGMATU ZOSTAŁO WPROWADZONE DO NAUKI PRZEZ THOMASA KHUNA. ZA PARADYGMAT UZNAJE SIĘ OGÓLNE WZORCE PRACY BADAWCZEJ OPARTE NA WYRAŹNYCH ZAŁOŻENIACH POJĘCIOWYCH, METODOLOGICZNYCH I METAFIZYCZNYCH. W OBRĘBIE KRYMINOLOGII MOŻNA WYRÓŻNIĆ TRZY PODSTAWOWE NURTY - PARADYGMATY TJ. KRYMINOLOGIĘ KLASYCZNĄ, POZYTYWISTYCZNĄ I ANTYNATURALISTYCZNĄ.

 

2.      PARADYGMAT KLASYCZNY.

 

NURT KRYMINOLOGII KLASYCZNEJ WYKSZTAŁCIŁ SIĘ W XVIII W. DO JEGO GŁÓWNYCH TWÓRCÓW NALEŻY: CESARE BECCARIA, IMMANUEL KANT CZY ANSELM FEUERBACH. SZKOŁA KLASYCZNA ZAKŁADAŁA, ŻE KAŻDY CZŁOWIEK, W TYM TAKŻE SPRAWCA PRZESTĘPSTWA JEST JEDNOSTKA RACJONALNĄ. KAŻDY CZŁOWIEK ŚWIADOMIE WYBIERA MIĘDZY ALTERNATYWNYMI SPOSOBAMI POSTĘPOWANIA. KAŻDY CZŁOWIEK JEST WYPOSAŻONY W WOLNĄ WOLĘ. SZKOŁA KLASYCZNA  OPIERA SIĘ NA ZAŁOŻENIU, ŻE PRZESTĘPCA NICZYM SZCZEGÓLNYM SIĘ NIE WYRÓŻNIA. W UJĘCIU SZKOŁY KLASYCZNEJ KAŻDY JEST POTENCJALNYM PRZESTĘPCĄ. KAŻDY CZŁOWIEK JEST ZDOLNY DO POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA. KAŻDY CZŁOWIEK JEST SKŁONNY DO POPEŁNIANIA PRZESTĘPSTW, A WIĘC SZKOŁA KLASYCZNA ZAKŁADAŁA PESYMISTYCZNĄ WIZJĘ NATURY LUDZKIEJ. CZŁOWIEK JEST ZATEM ISTOTĄ, KTÓREJ ZACHOWANIA MOGĄ BYĆ MANIPULOWANE ZA POMOCĄ OBAWY PRZED KARĄ.

 

3.      NATURALIZM METODOLOGICZNY W KRYMINOLOGII.

 

NATURALIZM METODYCZNY JEST PRZEKONANIEM O KONIECZNOŚCI ORAZ MOŻLIWOŚCI UPRAWIANIA NAUK SPOŁECZNYCH NA WZÓR NAUK ŚCISŁYCH. POZYTYWISTYCZNA KONCEPCJA NAUK SPOŁECZNYCH OPIERAŁA SIĘ NA PRZEKONANIU O MOŻLIWOŚCI UZYSKANIA PRZEZ NAUKI SPOŁECZNE WIEDZY RÓWNIE PEWNEJ I ŚCISŁEJ NA TEMAT CZŁOWIEKA I SPOŁECZEŃSTWA CO WIEDZA UZYSKANA PRZEZ FIZYKĘ CZY CHEMIĘ NA TEMAT ŚWIATA PRZYRODY.

 

4.      PYTANIA LOMBROZJAŃSKIE I PYTANIA QUETELEOWSKIE.

 

CECHĄ KRYMINOLOGII POZYTYWISTYCZNEJ JEST KONCENTRACJA NA OSOBIE SPRAWCY PRZESTĘPSTWA. PRZEDSTAWICIELEM NURTU POZYTYWISTYCZNEGO JEST CESARE LOMBROSO. LOMBROSO ZADAŁ PYTANIE: DLACZEGO JEDNI LUDZIE POPEŁNIAJĄ PRZESTĘPSTWA, A INNI NIE? POSTAWIONE PRZEZ NIEGO PYTANIE NAZYWA SIĘ PYTANIEM LOMBROZJAŃSKIM. ODPOWIEDŹ NA NIE SPROWADZA SIĘ DO TEZY, ZE SPRAWCA PRZESTĘPSTWA RÓŻNI SIĘ OD INNYCH LUDZI. POZYTYWIŚCI TWIERDZILI, ŻE PRZESTĘPCY STANOWIĄ SZCZEGÓLNĄ KATEGORIĘ OSÓB, WYRÓŻNIAJĄ SIĘ SZCZEGÓLNYMI CECHAMI. BY USTALIĆ DLACZEGO JEDNI POPEŁNIAJĄ PRZESTĘPSTWA NALEŻY USTALIĆ CZYM RÓŻNI SIĘ SPRAWCA PRZESTĘPSTWA.

PYTANIE QUETELEOWSKIE ZWIĄZANE JEST Z POJAWIENIEM SIĘ W KRYMINOLOGII POZYTYWISTYCZNEJ NURTU SOCJOLOGICZNEGO. DO TEORII SOCJOLOGICZNYCH NAJCZĘŚCIEJ ZALICZA SIĘ KONCEPCJE MIESZCZĄCE SIĘ W RAMACH PARADYGMATU RODZAJÓW OTOCZENIA TJ., UPATRUJĄCE PRZYCZYN PRZESTĘPCZOŚCI W ŚRODOWISKU SPOŁECZNYM. SOCJOLOGICZNOŚĆ TYCH TEORII BYWA KWESTIONOWANA, TWIERDZI SIĘ, ŻE WYJAŚNIAJĄ ONE INDYWIDUALNE ZACHOWANIA JEDNOSTEK. SOCJOLOGICZNA TEORIA KRYMINOLOGICZNA NIE POWINNA BYĆ TEORIĄ ZACHOWANIA PRZESTĘPNEGO, A RACZEJ TEORIĄ PRZESTĘPCZOŚCI JAKO ZJAWISKA SPOŁECZNEGO. POPRZEZ ZADANIE PYTANIA QUETELEOWSKIEGO DĄŻY SIĘ DO UZYSKANIA ODPOWIEDZI NA ZAGADNIENIE DOTYCZĄCE NASILENIA PRZESTĘPCZOŚCI W RAMACH RÓŻNYCH GRUP SPOŁECZNYCH. PYTANIE TO BRZMI: DLACZEGO NASILENIE PRZESTĘPCZOŚCI W RAMACH RÓŻNYCH GRUP SPOŁECZNYCH JEST ROŻNE?. 

 

5.      PARADYGMAT POZYTYWISTYCZNY.

 

NURT POZYTYWISTYCZNY KRYMINOLOGII WYKSZTAŁCIŁ SIĘ W XIX W, JEGO PRZEDSTAWICIELAMI BYLI MIN. CESARE LOMBROSO, ENRICO FRRIEGO .KRYMINOLOGIA POZYTYWISTYCZNA OPIERAŁA SIĘ NA SCJENTYZMIE, NATURALIZMIE METODOLOGICZNYM. JEDNYM Z PODSTAWOWYCH ZAŁOŻEŃ KRYMINOLOGII POZYTYWISTYCZNEJ JEST DETERMINISTYCZNA KONCEPCJA CZŁOWIEKA I SPRAWCY PRZESTĘPSTWA. ZACHOWANIA LUDZI, W TYM I PRZESTĘPCÓW SĄ RZĄDZONE PRZEZ CZYNNIKI NAD KTÓRYMI NIE MAJĄ ONI KONTROLI. ZADANIEM KRYMINOLOGII  JEST POSZUKIWANIE TYCH PRZYCZYN. JEST TO PRZEDE WSZYSTKIM NAUKA O PRZYCZYNACH PRZESTĘPCZOŚCI. KRYMINOLOGIA POZYTYWISTYCZNA KONCENTRUJE SIĘ NA SPRAWCY PRZESTĘPSTWA, POZYTYWIŚCI ZADAJĄ SOBIE PYTANIE DLACZEGO JEDNI LUDZIE POPEŁNIAJĄ PRZESTĘPSTWA, A INNI NIE? POSTAWIONE PRZEZ NIEGO PYTANIE NAZYWA SIĘ PYTANIEM LOMBROZJAŃSKIM. POZYTYWIZM OPIERA SIĘ NA OPTYMISTYCZNEJ WIZJI NATURY CZŁOWIEKA, ZAKŁADA BOWIEM, ZE BY POPEŁNIĆ PRZESTĘPSTWO TRZEBA POSIADAĆ SZCZEGÓLNE WŁAŚCIWOŚCI. PRZESTĘPCY WG TEJ KONCEPCJI STANOWIĄ MNIEJSZOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA, KTÓRA JEST DOTKNIĘTA PEWNYMI SPECYFICZNYMI WADAMI. POJAWIAJĄCE SIĘ KONCEPCJE SOCJOLOGICZNE W KRYMINOLOGII POZYTYWISTYCZNEJ UPATRYWAŁY TEJ ODMIENNOŚCI NIE W SAMYM SPRAWCY, A W JEGO OTOCZENIU. ZAKŁADAŁY, ŻE SPRAWCA JEST UKSZTAŁTOWANY PRZEZ ODDZIAŁYWANIE OKREŚLONYCH WPŁYWÓW ŚRODOWISKA. CECHĄ PARADYGMATU POZYTYWISTYCZNEGO JEST KOREKCJONALIZM BĘDĄCY KONSEKWENCJĄ ZAŁOŻENIA O ODMIENNOŚCI SPRAWCY PRZESTĘPSTWA. KOREKCJONIZM ZAKŁADA REDUKOWANIE ODMIENNOŚCI BĘDĄCYCH PRZYCZYNĄ ZACHOWAŃ PRZESTĘPNYCH.

- PRZESTĘPCZOŚĆ NALEŻY WYJAŚNIĆ JAKO ZACHOWANIE POZOSTAJĄCE W ZWIĄZKU PRZYCZYNOWYM Z CECHAMI CZŁOWIEKA

- CECHY CZŁOWIEKA SĄ PRZYCZYNA ODMIENNOŚCI

- ZACHOWANIA PRZESTĘPNE NARUSZAJĄ APROBOWANY W SPOŁECZEŃSTWIE PORZĄDEK I ZABURZAJĄ FUNKCJONOWANIE SPOŁECZEŃSTWA

-          POPRZEZ ELIMINOWANIE WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH ZACHOWANIOM PRZESTĘPNYM CZYLI KORYGOWANIE CECH CZŁOWIEKA MOŻNA ZAPOBIEGAĆ PRZESTĘPCZOŚCI 

 

6.      PYTANIE RELATYWNE

 

PYTANIE REAKTYWNE POJAWIA SIĘ PRZY PARADYGMACIE ANTYNATURALISTYCZNYM KRYMINOLOGII, PYTANIE TO BRZMI: DLACZEGO PEWNE ZACHOWANIA SĄ UZNAWANE ZA PRZESTĘPSTWA I PEWNI LUDZIE SĄ UZNAWANI ZA PRZESTĘPCÓW, A INNE ZACHOWANIA LUDZI I INNI LUDZIE NIE. JEST TO PYTANIE O MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA INSTYTUCJI KONTROLI SPOŁECZNEJ, O ŹRÓDŁA I MECHANIZMY SPOŁECZNYCH PROCESÓW KRYMINALIZACJI. W TYM UJĘCIU KRYMINOLOGIA PRZEKSZTAŁCA SIĘ Z NAUKI O PRZESTĘPCY I JEGO ZACHOWANIU W SOCJOLOGIĘ PRAWA KARNEGO I KONTROLI SPOŁECZNEJ.

 

7.      ANTYNATURALIZM KRYMINOLOGICZNY.

 

PODSTAWOWĄ CECHĄ PARADYGMATU ANTYNATURALISTYCZNEGO JEST ODRZUCENIE WŁAŚCIWEGO POZYTYWIZMOWI NATURALIZMU METODOLOGICZNEGO. ANTYNATURALIZM ZAKŁADAŁ, ŻE CZŁOWIEK I SPOŁECZEŃSTWO SĄ SPECYFICZNYM PRZEDMIOTEM BADAŃ I UNIEMOŻLIWIA TO UPRAWIANIE ICH NA WZÓR NAUK PRZYRODNICZYCH. OZNACZA TO ODWOŁANIE SIĘ DO METOD ANALIZY JAKOŚCIOWEJ. KRYMINOLOGIA ANTYNATURALISTYCZNA OPIERA SIĘ TEŻ NA KONFLIKTOWEJ WIZJI SPOŁECZEŃSTWA I PRAWA KARNEGO. PRAWO KARNE JEST PRZEZ NIĄ POSTRZEGANE JAKO INSTRUMENT WYKORZYSTYWANY W KONFLIKTACH SPOŁECZNYCH. KONSEKWENCJĄ ZAŁOŻEŃ ANTYNATURALIZMU JEST PRZYJĘCIE TEZY, IŻ PODSTAWOWYM PRZEDMIOTEM BADAŃ KRYMINOLOGICZNYCH NIE POWINIEN BYĆ SPRAWCA, ALE „AUDYTORIUM SPOŁECZNE”, KTÓRE DOKONUJE OBSERWACJI I OCENY OKREŚLONYCH RODZAJÓW ZACHOWAŃ I KONKRETNYCH ZACHOWAŃ KONKRETNYCH LUDZI JAKO PRZESTĘPCÓW. PRZEDMIOTEM KRYMINOLOGII ANTYNATURALISTYCZNEJ SĄ MECHANIZMY SPOŁECZNEJ REAKCJI NA ZACHOWANIA PRZESTĘPNE. PODSTAWOWYM PROBLEMEM DO ROZWIĄZANIA PRZEZ ANTYNATURALISTÓW JEST PROBLEM KONTROLI SPOŁECZNEJ ORAZ KONFLIKT SPOŁECZNY WE WSPÓŁCZESNYCH SPOŁECZEŃSTWACH. ANTYNATURALIŚCI ZAKŁADAJĄ PRZEKSZTAŁCENIE ORGANIZACJI SPOŁECZNEJ, CO MA NA CELU PRZEKSZTAŁCENIE TAKŻE CZŁOWIEKA.

- PRZESTĘPCZOŚĆ JEST WYNIKIEM KONFLIKTÓW W SPOŁECZEŃSTWIE, KTÓRE MAJĄ ŹRÓDŁO W SPRZECZNOŚCI INTERESÓW MIĘDZY GRUPAMI SPOŁECZNYMI I JEDNOSTKAMI

- NORMY PRAWNE OKREŚLAJĄCE ZACHOWANIA ZA PRZESTĘPNE USTANAWIANE SĄ W INTERESIE WARSTW SPOŁECZNYCH MAJĄCYCH POZYCJE DOMINUJĄCĄ W SPOŁECZEŃSTWIE

- NORMY PRAWNE STOSOWANE SĄ JAKO ŚRODEK ZDYSCYPLINOWANIA JEDNOSTEK, A ZA PRZESTĘPCĘ MOŻE ZOSTAĆ UZNANY KAŻDY, NIEZALEŻNIE CZY NARUSZYŁ NORMĘ CZY NIE

- ZAPOBIEGANIE PRZESTĘPCZOŚCI MA POLEGAĆ NA ZMIANIE SPOSOBU STANOWIENIA ORAZ STOSOWANIA NORM PRAWNOKARNYCH,

 

8.      WSPÓŁCZESNY KONSERWATYZM.

 

 

 

9.      EKONOMICZNE TEORIE PRZESTĘPCZOŚCI.

 

 

EKONOMICZNA TEORIA PRZESTĘPCZOŚCI POJAWIA SIĘ W ZWIĄZKU Z POWROTEM DO KRYMINOLOGII KLASYCZNEJ TJ. NEOKLASYCYZMEM. EKONOMICZNA TEORIA PRZESTĘPCZOŚCI OPEROWAŁA MODELEM PRZESTĘPCY WZOROWANYM NA MODELU JEDNOSTKI PODEJMUJĄCEJ RACJONALNE DECYZJE EKONOMICZNE NA WOLNYM RYNKU I KIERUJĄCEJ SIĘ RACHUNKIEM KOSZTÓW I ZYSKÓW.

 

10.  RACJONALIZACJA KARY W NURTACH KRYMINOLOGICZNYCH.

 

ZAŁOŻENIE NURTU KLASYCZNEGO, IŻ KAŻDY JEST POTENCJALNYM PRZESTĘPCĄ PROWADZI DO ABSOLUTNEJ KONCEPCJI KARY MAJĄCEJ SENS ETYCZNY I STANOWI ODPŁATĘ ZA WYRZĄDZONE ZŁO. PODSTAWĄ WYMIARU KARY MA BYĆ TO CO SPRAWCA UCZYNIŁ. KARA MA BYĆ JEDNOCZEŚNIE SPOSOBEM POWSTRZYMANIA UKARANEGO ORAZ INNYCH JEDNOSTEK PRZED POPEŁNIANIEM PRZESTĘPSTW. ZAGROŻENIE KARĄ I JEGO RACJONALIZACJA SĄ CZYNNIKAMI, KTÓRE MA DO DYSPOZYCJI PAŃSTWO W WALCE Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ. POZYTYWIŚCI DĄŻYLI DO TEGO, BY PRAWO KARNE PRZEKSZTAŁCIĆ Z INSTRUMENTU REPRESJI W INSTRUMENT ODDZIAŁYWANIA NA SPRAWCĘ PRZESTĘPSTWA, MAJĄCY SŁUŻYĆ KOREKCJI ODMIENNOŚCI SPRAWCY. KARA NA BYĆ DOSTOSOWANA DO TEGO KIM JEST SPRAWCA, A NIE DO TEGO CO ZROBIŁ. KARA MA JEDNOZNACZNIE CELOWY CHARAKTER. MA BYĆ KARĄ PREWENCYJNĄ WYMIERZONĄ ZE WZGLĘDU NA CHĘĆ OSIĄGNIĘCIA W PRZYSZŁOŚCI OKREŚLONYCH CELÓW, A NIE ZE WZGLĘDU NA WYDARZENIA KTÓRE MIAŁY MIEJSCE W PRZESZŁOŚCI.

 

---