SOCJOLOGIA 07/05/2011

GLOBALNE PROCESY SPOŁECZNE (rozwój i niedorozwój)

Raport o rozwoju ludzkim HDI UNDP - dla zainteresowanych (wyszukiwarka)

Teorie rozwoju światowego (ostatnia do zapamiętania)

Geneza globalizmu

Karol Marks XIX w., myśliciel angielski

Ekonomia rządzi ludzkim życiem. W społeczeństwie istnieją dwie klasy: wyzyskująca i wyzyskiwana, wyzyskiwacze to burżuazja, wyzyskiwani to robotnicy.

Kapitalizm = zasada posiadania własności prywatnej i pogoń za zyskiem. Konflikt między klasami: Proletariusze wszystkich krajów - łączcie się.

Włodzimierz Lenin:

• Imperializm jest najwyższym stadium kapitalizmu

• Kiedy wyczerpią się możliwości sprzedawania - robotnicy nie będą mieli za co kupować - kapitalizm upadnie

• Już teraz konflikty o zasoby prowadzą do wojny

Szkoła zależności (dependyści)

• Zależność:

- procesy ekonomiczne i społeczne w krajach słabo rozwiniętych (peryferyjnych) są zdeterminowane przez rozwój gospodarek krajów, tworzących centrum światowego kapitalizmu

Imanuel Wallerstein

Kiedyś istniały mini - systemy, które mogły przeradzać się w imperia światowe

Od XVI w. zaczyna się rozszerzać na cały świat system kapitalistyczny, oparty na dominacji wysokorozwiniętego centrum nad dostarczającymi surowców i taniej siły roboczej peryferiami; w wymianie pośredniczą półperyferie

Międzynarodowy porządek ekonomiczny wg Wallersteina

Peryferie - niedemokratyczna forma rządów, eksport surowców, import towarów przemysłowych, bieda, brak zabezpieczenia socjalnego

Półperyferie - państwa pośredniczące

Centrum - demokracje, państwo dobrobytu, wysokie zarobki, import surowców, eksport towarów przemysłowych

Nożyce cen:

Centrum się bogaci - peryferie biednieją, ceny produktów przetworzonych rosną, ceny surowców spadają.

Pomiar rozwoju

• 1990: Mahbub ul Khan i Amartya Sen

• Najważniejsze odkrycie: brak korelacji między poziomem dochodu a poziomem zdrowotności i wykształcenia

• Odrzucenie mitu samoregulacyjnego się rynku (K. Polanyi)

Inside Job - anatomia kryzysu (film na you tube - z tłumaczeniem)

Wskaźnik rozwoju ludzkiego przeformułowany:

• Zdrowie

- oczekiwana długość życia w momencie narodzin

• Wykształcenie

- średnia liczba lat spędzonych w szkole

- oczekiwana liczba lat w systemie edukacji

• Poziom życia

- PKB per capita

Rozwój od 1990 r. jest nierówny.

Postęp:

• 130 mln ludzi wydźwigniętych ze skrajnego ubóstwa (Indie i Chiny)

• 2 mln mniej zgonów dzieci w ciągu roku

• 30 mln dzieci więcej chodzi do szkoły

• 1,2 miliarda ludzi uzyskało dostęp do czystej wody

Problem:

• 2,5 miliarda ludzi żyje za mniej niż 2 dolary dziennie

• Co godzinę 1200 dzieci umiera na uleczalne choroby (10 mln)

• 115 mln dzieci jest ciągle poza szkołą; dzieci w Azji Południowej chodzą dwukrotnie krócej do szkoły niż w krajach bogatych

• Ciągle 1 miliard ludzi nie ma dostępu do czystej wody

18 państw o łącznej populacji 460 mln ludzi zanotowało spadek wskaźnika rozwoju społecznego w latach 90-tych

Cele milenijne:

Cel 1: wyeliminować skrajne ubóstwo i głód

Cel 2: zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym

Cel 3: promować równość płci i awans społeczny kobiet

Cel 4: ograniczyć umieralność dzieci

Cel 5: Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami

Cel 6: ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/Aids, malarii i innych chorób zakaźnych

Cel 7: zapewnić ochronę środowiska naturalnego

Cel 8: stworzyć globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju

EGZAMIN - test jednokrotnego wyboru, na 4 pytania z testu, na 5 kilka opisowych

• Makrosocjologia, mikrosocjologia - czym się różnią?

• Wielcy socjologowie - prekursorzy, po jednym zdaniu na temat każdego z nich (jest ich 5)

• Co to jest socjalizacja? Rodzaje i podział

• Co to jest konformizm? (informacyjny i normatywny)

• 3 eksperymenty (z kreskami, z prądem, z więzieniem)

• Poligymia, poliandria

• Monogamia seryjna

• Kultura - dowolna definicja

• Kultura masowa - co to jest?

• Koncepcja zderzenia cywilizacji Hemintona

• Co to jest religia? (definicja z sacrum i profanum)

• Monoteizm i politeizm

• Koncepcja centrum i peryferie

• Wskaźnik rozwoju ludzkiego - co to jest?

• Co to jest grupa pierwotna? Grupa a zbiorowość.